Samenvatting - Socialezekerheidsrecht

SOCIALE ZEKERHEID: EXAMEN JANUARI 2025

HOOFDSTUK 1: SOCIALE ZEKERHEIDSRECHT – INLEIDING


WAT IS SOCIALE ZEKERHEIDSRECHT
- Videofragment
o Eerste fase → er was geen sociale zekerheid, geen werk is geen inkomen,
dan had je pech want er was geen sociaal vangnet. Arbeiders konden niet
tegen de onveilige omstandigheden op het werk opkomen, er was een
coalitieverbod / samenscholingsverbod, als je dit dan toch deed stonden er
zware straffen op.
o Tweede fase → vrijwillige sociale zekerheid waarbij de arbeiders zelf gingen
sparen voor wat over te hebben op hun oude dag. Vaak door
vakorganisaties op poten gezet. Initiatieven → maatschappijen van
onderlinge bijstand / voorzorgskassen voor fabrieksarbeiders. Principieel
waren ze verboden, maar de overheid tolereerde dit. Later waren er de
lijfrentekassen waar de werknemers werden aangespoord om zelf voor hun
pensioen te sparen, en nog later subsidieerde de overheid dit. Later werd
het coalitieverbod opgeheven met de eerste officiële vakbonden, de eerste
zware stakingen en de eerste sociale wetten tot gevolg.
o Laatste fase → 1944 werd de sociale zekerheid verplicht voor alle
werknemers. Sociaal pact → rsz in het leven geroepen, een sociale
inningsorganisatie
- Doel
o Aan elke burger voldoende bestaansmiddelen te waarborgen wanneer zijn
bestaanszekerheid wordt bedreigd ten gevolge van bepaalde risico’s
 Bescherming tegen 7 sociale risico’s
 Kinderen
 Ziekte/zwangerschap
 Invaliditeit
 Arbeidsongeval/beroepsziekte
 Vakantie
 Werkloosheid
 Ouderdom
 Via een door de overheid opgelegd herverdelingsmechanisme
- Sociaal risico
o Sociale risico’s kunne de bestaanszekerheid van de burger aantasten door:
 Het inkomen te verminderen
 Sociale zekerheid vangt dan het inkomensverlies op
 De uitgaven te vermeerderen
 Sociale zekerheid zal deze kosten opvangen of terugbetalen


KENMERKEN
- Gesteund op solidariteit via herverdeling van de inkomsten
o Solidariteit
 Centrale begrip in ons socialezekerheidssysteem
 Tussen werkenden en werklozen
 Tussen jongeren en ouderen
 Tussen gezonden en zieken
 Tussen mensen met en mensen zonder inkomen
 Tussen gezinnen met en gezinnen zonder inkomen
 Financiering via bijdragen op het loon van werknemers

,  Wordt gewaarborgd door
 Bijdragen door werkenden in verhouding tot het loon
 Financiering door de gemeenschap
- Verplicht karakter
- Financiering door bijdragen van werkgevers, werknemers en staat
- Wie voldoet aan de gestelde voorwaarden is rechthebbende op sociale
vergoedingen
- Daarnaast ook sociale bijstand
o Voor mensen die geen recht hebben op sociale zekerheid, maar wel
behoeftig zijn




o


STELSELS
- Stelsel van werknemers
o Algemene verzekering voor 7 takken
- Stelsel van de zelfstandigen
o Verzekering voor 5 takken
o Aansluiting en bijdragebetaling
 Via sociale verzekeringsfondsen voor zelfstandigen onder toezicht
van RSVZ, of de Nationale Hulpkas voor de sociale verzekeringen
van zelfstandigen beheerd door de RSVZ
- Stelsels voor de ambtenaren
o Plaatselijke en provinciale overheden via RSZPPO
o Andere ambtenaren: rechtstreeks verzekerd via de tewerkstellende
overheid zelf
o Zijn wel via algemeen stelsel van de loontrekkenden verzekerd voor
gezondheidszorgen


STRUCTUUR
- Financiering via loon van de werknemers
o Worden zowel door werkgevers- als werknemersbijdragen gefinancierd
 Ziekte- en invaliditeit
 Werkloosheid
 Pensioen
o Worden enkel door de werkgeversbijdragen gefinancierd
 Gezinsbijslagen
 Jaarlijkse vakantie

,  Arbeidsongevallen en beroepsziekte
- Overheid subsidieert stelsels eveneens




-
- Werkgevers- en werknemersbijdragen worden overgemaakt aan de RSZ
( Rijksdienst voor Sociale Zekerheid)
- RSZ herverdeelt de bijdragen over de sociale parastatalen:
o Rijksdienst voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV)
o Federale pensioensdienst (FDP)
o Rijksdienst voor arbeidsvoorziening (RVA)
o Rijksdienst voor jaarlijkse vakantie (RJV)
o FONS (Vlaanderen)
o Federaal agentschap voor beroepsrisico’s (FEDRIS)




o


TOEPASSINGSGEBEID



BEREKENING SOCIALE BIJDRAGEN
- Werknemers
o Stap 1: loon waarop sociale bijdragen voor werknemers worden geïnd

, o Stap 2: toepassen van de nodige berekeningen





 Basis = brutoloon
 Arbeiders: brutoloon * 108%
o → de 8% die er bij komt vertegenwoordigd eigenlijk
het vakantiegeld dat wordt uitbetaald door de sociale
zekerheid
o Men doet dat door de berekeningsbasis te verhogen
met 8%
 Bediende: brutoloon * 100%
o Hier wordt het vakantiegeld gewoon uitbetaald door
de werkgever
 Voorbeeld




o
 De 423.47 euro zal je aftrekken van de 3000
euro, niet van de 3240 euro om ervoor te
zorgen dat die werknemer effectief meer
afdraagt
 Werkbonus → een korting op de RSZ bijdrage bij lage brutolonen
 Belastbaar loon + firmawagen
 Bedrijfsvoorheffing → een voorschot op je personenbelasting,
dit gaat naar de fiscus.
 Voorlopig nettoloon, wordt nog gecorrigeerd door:
 + terugbetaalde kosten eigen aan de werkgever
 + niet-belastbare verplaatsingskosten
 - bijdrage voor vrijgestelde voordelen
 - bijzonder bijdrage sociale zekerheid
- Zelfstandigen