Medisch verloskundig
0. Inleiding.
Wereldwijd overlijden per jaar = 500 000 vrouwen tgv
zwangerschap/bevalling (99% hiervan in ontwikkelingslanden), in BE 0-5
Oorzaken in volgorde wereldwijd: bloedverlies, sepsis, onveilige abortus,
PE/E, NVO
Oorzaken in volgorde Westerse Wereld: sepsis, hypertensie, trombo-
embolie, bloedverlies
Levensreddend: antibiotica, bloedtransfusie, uterotonica
1. Niet-vorderende arbeid.
Baringsproces wordt bepaald door de 3 P’s: (Altijd lege blaas!!!!!!!!!!)
Power: (“krachten”), NVO: contracties onvoldoende
NVU: weeënzwakte, dehydratatie, maternale uitputting,…
Passage (“kanaal”), NVO: te nauw benig bekken, fibroom OUS
NVU: vernauwing midpelvis (bv androïd bekken) waardoor moeilijkere
interne rotatie foetaal hoofd
Passenger (“kind”) ligging (hoofd/stuit/dwars), presentatie
(flexie/extensie hoofd), stand/plaatsing (rotatie hoofd tov baringskanaal)
NVO: wanverhouding hoofd/bekken, dwarsligging,…
NVU: macrosomie, persisterend occiput posterior
Benige baringskanaal:
Conjugata vera (pelvic inlet) = anteroposterieure dm BI, bovenrand
symfyse promontorium, ≥11cm
Distantia interspinalis (midplane) = afstand tussen spinae ischiadicae,
≥10cm
Pelvimetrie: meten en beoordelen van het bekken of vaginale bevalling
mogelijk is
3 fasen van de baring
1. Ontsluiting: begin arbeid 10cm, nullipara 10-12u, multipara 6-8u
2. Uitdrijving: 10cm geboorte kind, nullipara: 1u, multipara 30min
3. Nageboorte: geboorte kind geboorte placenta + vliezen
Niet-vorderende ontsluiting (NVO) = vertraagde fase 1 = NVO
gedurende 2-4u door 3P’s
Power: amniotomie (vliezen breken), oxytocine-infuus
Passage: “manipulatie” bekken, power optimaliseren, vaak sectio (!!!
Lege blaas)
Passenger: optimalisatie power, “manipulatie” foetus
, Niet-vorderende uitdrijving (NVU) = vertraagde uitdrijving (>2u nulli,
>1u multi)
Power: uterotonica
Passage: “manipulatie” bekken, power optimaliseren, KV vaak sectio
(!!! Lege blaas)
Passenger: optimalisatie power, “manipulatie” foetus, kunstverlossing
(KV) of sectio
2. Schouderdystocie.
= Na de geboorte v/h hoofd zijn er additionele handelingen voor de
schouders vereist.
Mechanisme/oorzaken:
Geen rotatie thorax => dus schouders niet schuin in het bekken.
Schoudergordel blijft in AP-stand (anteroposterior)=1 schouder voor, 1
achter ipv schuin.
Voorste schouder blijft haken achter symfyse.
!!! Head bobbing = hoofd verdwijnt tussen contracties
!!! Turtle sign = onvolledige geboorte kin, hoofd vast gefixeerd tegen
vulva
Risicofactoren: macrosomie, obesitas, diabetes, langdurige O/U, kunstverlossing,
serotiniteit, schouderdystocie voorgeschiedenis, ook vaak bij afwezigheid
risicofactoren (= onvoorspelbaar).
Complicaties:
Plexus brachialis letsel = bewegingsbeperking hand/arm
Erbse parese (C5-6) = tractie hoofd naar lateraal => verlamming
schouder/elleboog
Klumpke parese (C8-T1) = tractie aan arm => verlamming hand/vingers
Fracturen clavicula/humerus, Hypo/anoxie
Na geboorte hoofd => pH bloed foetus↓ 0,04/min => 4-5 min tijd, dan
ernstige gevolgen
!!!! Geboorte hoofd = wachten op volgende contractie => uitwendige
spildraai, NIET direct schouders neerwaarts, kan iatrogene
schouderdystocie uitlokken.
Beleid volgens HELPERR-schema:
Help: zoek hulp, blaas ledigen?
Episiotomie: overwegen.
Legs: McRoberts maneuver: flexie en
abductie heupen => lumbale lordose ↓ + symphyse draait naar boven =>
achterste schouder (SCH) dieper => meer ruimte voorste SCH.
= Bennen helemaal strekken en dan buigen
Pressure: suprapubische druk
o Lateraal in richting foetale buik tijdens contractie.
, o Doel: voorste SCH schuift tot onder symfyse. !!! NOOIT
fundusdruk.
Enter rotatiemanoeuvres, doel: voorste SCH in schuine stand onder
symfyse
o !!!! Vanaf hier niet meepersen.
o Rubin: druk scapule voorste SCH, doel: breedte SCHgordel↓ en SCH
uit AP-positie duwen
o Woods: Rubin + druk voorzijde achterste SCH, zo nodig 180° rotatie
(= kurkentrekker)
Remove posterior arm: hand (foet buik) naar elleboog achterste arm =>
druk in elleboogplooi => flexie onderarm => geboorte onderarm.
Roll the patient (All-fours/Gaskin maneuver): knie-elleboogsteun.
Helperr: tijd is cruciaal (hypoxierisico), volgorde technieken niet absoluut.
3. Kunstverlossingen.
Indicaties: NVU, foetale nood, contra-indicatie persen.
Forceps: 2 lepels (blad, middenstuk, handvat), verschillende
types (Kielland, Piper, De Naegele, De lee).
Vacuum (ventouse): Paddenstoelvormige cup op foetale hoofd, vacuüm
voor extra tractie, verschillende types (Malmstrom, Bird, Kiwi).
Voorwaarden: volledige ontsluiting, gebroken vliezen, lege blaas,
dwarsbed.
4. Meerling.
Belangrijk onderscheid: chorioniciteit (DCDA vs MCDA).
Dizygote twin = twee-eiig (2 bevruchte oöcyten), altijd DCDA (dichoriaal-
diamniotisch)
Monozygote twin = eeneiig (1 embryonale massa => 2 genetisch
identieke foetussen)
o DCDA = vroege splitsing <3d na bevrucht (2VZ, 2plac OF
gefuseerde placenta’s)
o MCDA = splitsing d3-9 (1 placenta, 2 vruchtzakken)
o MCMA = late splitsing >d9 (1 placenta, 1 vruchtzak)
o Siamese twin = monozygote twin splitsing > 12d
Voorkomen: mono: alle etnische groepen, di: afh van etnische groep,
maternale leeftijd, ovulatie-inductie (wijze bevruchting), familiale
voorgeschiedenis, pariteit.
Diagnose: ochtendmisselijkheid (hoge HCG)
o Echo vanaf 6w: chorioniciteit: T-vormig (monochoriale twin)
o of lamba-vormig (dichoriale twin) membraan
o >20w positieve discongruentie (= uterus groter dan verwacht)
Extra weetjes:
o 50% vanishing twin
o 37 2-ling ongeveer 2400g
0. Inleiding.
Wereldwijd overlijden per jaar = 500 000 vrouwen tgv
zwangerschap/bevalling (99% hiervan in ontwikkelingslanden), in BE 0-5
Oorzaken in volgorde wereldwijd: bloedverlies, sepsis, onveilige abortus,
PE/E, NVO
Oorzaken in volgorde Westerse Wereld: sepsis, hypertensie, trombo-
embolie, bloedverlies
Levensreddend: antibiotica, bloedtransfusie, uterotonica
1. Niet-vorderende arbeid.
Baringsproces wordt bepaald door de 3 P’s: (Altijd lege blaas!!!!!!!!!!)
Power: (“krachten”), NVO: contracties onvoldoende
NVU: weeënzwakte, dehydratatie, maternale uitputting,…
Passage (“kanaal”), NVO: te nauw benig bekken, fibroom OUS
NVU: vernauwing midpelvis (bv androïd bekken) waardoor moeilijkere
interne rotatie foetaal hoofd
Passenger (“kind”) ligging (hoofd/stuit/dwars), presentatie
(flexie/extensie hoofd), stand/plaatsing (rotatie hoofd tov baringskanaal)
NVO: wanverhouding hoofd/bekken, dwarsligging,…
NVU: macrosomie, persisterend occiput posterior
Benige baringskanaal:
Conjugata vera (pelvic inlet) = anteroposterieure dm BI, bovenrand
symfyse promontorium, ≥11cm
Distantia interspinalis (midplane) = afstand tussen spinae ischiadicae,
≥10cm
Pelvimetrie: meten en beoordelen van het bekken of vaginale bevalling
mogelijk is
3 fasen van de baring
1. Ontsluiting: begin arbeid 10cm, nullipara 10-12u, multipara 6-8u
2. Uitdrijving: 10cm geboorte kind, nullipara: 1u, multipara 30min
3. Nageboorte: geboorte kind geboorte placenta + vliezen
Niet-vorderende ontsluiting (NVO) = vertraagde fase 1 = NVO
gedurende 2-4u door 3P’s
Power: amniotomie (vliezen breken), oxytocine-infuus
Passage: “manipulatie” bekken, power optimaliseren, vaak sectio (!!!
Lege blaas)
Passenger: optimalisatie power, “manipulatie” foetus
, Niet-vorderende uitdrijving (NVU) = vertraagde uitdrijving (>2u nulli,
>1u multi)
Power: uterotonica
Passage: “manipulatie” bekken, power optimaliseren, KV vaak sectio
(!!! Lege blaas)
Passenger: optimalisatie power, “manipulatie” foetus, kunstverlossing
(KV) of sectio
2. Schouderdystocie.
= Na de geboorte v/h hoofd zijn er additionele handelingen voor de
schouders vereist.
Mechanisme/oorzaken:
Geen rotatie thorax => dus schouders niet schuin in het bekken.
Schoudergordel blijft in AP-stand (anteroposterior)=1 schouder voor, 1
achter ipv schuin.
Voorste schouder blijft haken achter symfyse.
!!! Head bobbing = hoofd verdwijnt tussen contracties
!!! Turtle sign = onvolledige geboorte kin, hoofd vast gefixeerd tegen
vulva
Risicofactoren: macrosomie, obesitas, diabetes, langdurige O/U, kunstverlossing,
serotiniteit, schouderdystocie voorgeschiedenis, ook vaak bij afwezigheid
risicofactoren (= onvoorspelbaar).
Complicaties:
Plexus brachialis letsel = bewegingsbeperking hand/arm
Erbse parese (C5-6) = tractie hoofd naar lateraal => verlamming
schouder/elleboog
Klumpke parese (C8-T1) = tractie aan arm => verlamming hand/vingers
Fracturen clavicula/humerus, Hypo/anoxie
Na geboorte hoofd => pH bloed foetus↓ 0,04/min => 4-5 min tijd, dan
ernstige gevolgen
!!!! Geboorte hoofd = wachten op volgende contractie => uitwendige
spildraai, NIET direct schouders neerwaarts, kan iatrogene
schouderdystocie uitlokken.
Beleid volgens HELPERR-schema:
Help: zoek hulp, blaas ledigen?
Episiotomie: overwegen.
Legs: McRoberts maneuver: flexie en
abductie heupen => lumbale lordose ↓ + symphyse draait naar boven =>
achterste schouder (SCH) dieper => meer ruimte voorste SCH.
= Bennen helemaal strekken en dan buigen
Pressure: suprapubische druk
o Lateraal in richting foetale buik tijdens contractie.
, o Doel: voorste SCH schuift tot onder symfyse. !!! NOOIT
fundusdruk.
Enter rotatiemanoeuvres, doel: voorste SCH in schuine stand onder
symfyse
o !!!! Vanaf hier niet meepersen.
o Rubin: druk scapule voorste SCH, doel: breedte SCHgordel↓ en SCH
uit AP-positie duwen
o Woods: Rubin + druk voorzijde achterste SCH, zo nodig 180° rotatie
(= kurkentrekker)
Remove posterior arm: hand (foet buik) naar elleboog achterste arm =>
druk in elleboogplooi => flexie onderarm => geboorte onderarm.
Roll the patient (All-fours/Gaskin maneuver): knie-elleboogsteun.
Helperr: tijd is cruciaal (hypoxierisico), volgorde technieken niet absoluut.
3. Kunstverlossingen.
Indicaties: NVU, foetale nood, contra-indicatie persen.
Forceps: 2 lepels (blad, middenstuk, handvat), verschillende
types (Kielland, Piper, De Naegele, De lee).
Vacuum (ventouse): Paddenstoelvormige cup op foetale hoofd, vacuüm
voor extra tractie, verschillende types (Malmstrom, Bird, Kiwi).
Voorwaarden: volledige ontsluiting, gebroken vliezen, lege blaas,
dwarsbed.
4. Meerling.
Belangrijk onderscheid: chorioniciteit (DCDA vs MCDA).
Dizygote twin = twee-eiig (2 bevruchte oöcyten), altijd DCDA (dichoriaal-
diamniotisch)
Monozygote twin = eeneiig (1 embryonale massa => 2 genetisch
identieke foetussen)
o DCDA = vroege splitsing <3d na bevrucht (2VZ, 2plac OF
gefuseerde placenta’s)
o MCDA = splitsing d3-9 (1 placenta, 2 vruchtzakken)
o MCMA = late splitsing >d9 (1 placenta, 1 vruchtzak)
o Siamese twin = monozygote twin splitsing > 12d
Voorkomen: mono: alle etnische groepen, di: afh van etnische groep,
maternale leeftijd, ovulatie-inductie (wijze bevruchting), familiale
voorgeschiedenis, pariteit.
Diagnose: ochtendmisselijkheid (hoge HCG)
o Echo vanaf 6w: chorioniciteit: T-vormig (monochoriale twin)
o of lamba-vormig (dichoriale twin) membraan
o >20w positieve discongruentie (= uterus groter dan verwacht)
Extra weetjes:
o 50% vanishing twin
o 37 2-ling ongeveer 2400g
