Dieetleer- voeding bij nierfunctiestoornissen
Weten wat pathologie is en oorzaak – voeding op toepassen
Inleiding
Hoofdfuncties van de nieren:
- Uitscheidingsfunctie => handhaven water-zout balans
o Samenstelling en hoeveelheid niet elke dag zelfde => water en zouten: constant
▪ Vereiste voor lichaamsprocessen
- Zuiveringsfunctie => eliminatie afvalstoffen
o Bloed gefilterd en via urine: overtollige dingen verwijderd
o Afvalstoffen worden gefilterd
o Stikstofhouden voedingsstoffen produceren afval
▪ Kunnen probleem zorgen
o Filter: balans tussen wat er weg moet en niet
- Productie van hormonen
o EPO
▪ Aanmaak van rode bloedcellen => meer zuurstof kan worden gebonden
worden
▪ Nierstoornis: krijg je EPO
o Angiotensie
o Vitamine D: calcium geabsorbeerd wordt in botweefsel
Wegvallen van functies => Leiden tot nierinsufficiëntie en krijg je klachten
- Uitscheidingsfunctie => water-zout retentie
o Oedemen en/of hypertensie
- Zuiveringsfunctie
o Opstapeling afvalstoffen => uremische klachten
o Opstapeling mineralen => vb. hyperkaliëmie => hartritmestoornissen
- Productie van hormonen
o Renine => bloeddruk
o EPO => bloedarmoede
o Actief Vitamine D => osteoporose
Acute vs chronische nierinsufficiëntie
Dieetbehandeling bij nierinsufficiëntie
Dieet bij NI zonder niervervangende therapie => predialyse
Gericht op verminderde functies: Complex dieet
1
, Lichte eiwitbeperking
- Afbraakproducten eiwitvertering (ureum) ↓ => klachten ↓
o Hoeveelheid eiwitten – klachten
- Wees alert voor ondervoeding => katabole toestand => afvalstoffen ↑
o Ondervoeding: meer afvalstoffen => meer problemen
o We gaan afbreken => spierafbraak
- Voldoende energie (kcal) voorzien adhv vetten en koolhydraten
o Beperken v verzadigde vetten: hart- en vaatziekten
Voedingsproblemen: beperking van eiwitten => minder waardevolle producten
- Gekozen? Voedingsmiddelen die hoog biologische waarde hebben
o Dierlijke producten
- Kleine hoeveelheid vlees en melkproducten: suppletie is nodig
- Hulpvragers: op andere manier maaltijden leren samenstellen
Vochtbeperking
- Dagelijkse toegestane inname => afhankelijk van diurese + eventueel extra verlies (transpiratie)
- Soms verhoogde tijdelijk: (koorts, diarree, braken, …)
Voedingsproblemen
- Beperking: erg belastend
- Bijgehouden via vochtlijst
- Aangeraden: hoeveelheid vocht te verdelen over de dag
- Ook rekening met water + medicatie
- Dorstgevoel onderdrukken? Kauwgom
- Ijsblokjes voor zuigen
Kaliumbeperking
- Hyperkaliëmie voorkomen => zorgt voor hartritmestoornissen
o Kalium beperken
- Kaliumrijke voedingsmiddelen ↓
- Aanpassen bereidingswijze => kaliumuitloging ↑
Voedsel
- Blikgroenten minder kalium dan verse groeten en fruit (klein snijden, lang in water laten
liggen, platkoken (kalium wegkrijgen)
- Aardappelen wisselen naar rijst of deegwaren
- Witte producten beter (brood, witte rijst)
Voedingsproblemen
- Zorgen dat de hoeveelheid strikt blijft => extra glas fruitsap => kalium sterk omhoog
- Tekort aan vitamine C ontstaan door geen verse groeten/ fruit
2
Weten wat pathologie is en oorzaak – voeding op toepassen
Inleiding
Hoofdfuncties van de nieren:
- Uitscheidingsfunctie => handhaven water-zout balans
o Samenstelling en hoeveelheid niet elke dag zelfde => water en zouten: constant
▪ Vereiste voor lichaamsprocessen
- Zuiveringsfunctie => eliminatie afvalstoffen
o Bloed gefilterd en via urine: overtollige dingen verwijderd
o Afvalstoffen worden gefilterd
o Stikstofhouden voedingsstoffen produceren afval
▪ Kunnen probleem zorgen
o Filter: balans tussen wat er weg moet en niet
- Productie van hormonen
o EPO
▪ Aanmaak van rode bloedcellen => meer zuurstof kan worden gebonden
worden
▪ Nierstoornis: krijg je EPO
o Angiotensie
o Vitamine D: calcium geabsorbeerd wordt in botweefsel
Wegvallen van functies => Leiden tot nierinsufficiëntie en krijg je klachten
- Uitscheidingsfunctie => water-zout retentie
o Oedemen en/of hypertensie
- Zuiveringsfunctie
o Opstapeling afvalstoffen => uremische klachten
o Opstapeling mineralen => vb. hyperkaliëmie => hartritmestoornissen
- Productie van hormonen
o Renine => bloeddruk
o EPO => bloedarmoede
o Actief Vitamine D => osteoporose
Acute vs chronische nierinsufficiëntie
Dieetbehandeling bij nierinsufficiëntie
Dieet bij NI zonder niervervangende therapie => predialyse
Gericht op verminderde functies: Complex dieet
1
, Lichte eiwitbeperking
- Afbraakproducten eiwitvertering (ureum) ↓ => klachten ↓
o Hoeveelheid eiwitten – klachten
- Wees alert voor ondervoeding => katabole toestand => afvalstoffen ↑
o Ondervoeding: meer afvalstoffen => meer problemen
o We gaan afbreken => spierafbraak
- Voldoende energie (kcal) voorzien adhv vetten en koolhydraten
o Beperken v verzadigde vetten: hart- en vaatziekten
Voedingsproblemen: beperking van eiwitten => minder waardevolle producten
- Gekozen? Voedingsmiddelen die hoog biologische waarde hebben
o Dierlijke producten
- Kleine hoeveelheid vlees en melkproducten: suppletie is nodig
- Hulpvragers: op andere manier maaltijden leren samenstellen
Vochtbeperking
- Dagelijkse toegestane inname => afhankelijk van diurese + eventueel extra verlies (transpiratie)
- Soms verhoogde tijdelijk: (koorts, diarree, braken, …)
Voedingsproblemen
- Beperking: erg belastend
- Bijgehouden via vochtlijst
- Aangeraden: hoeveelheid vocht te verdelen over de dag
- Ook rekening met water + medicatie
- Dorstgevoel onderdrukken? Kauwgom
- Ijsblokjes voor zuigen
Kaliumbeperking
- Hyperkaliëmie voorkomen => zorgt voor hartritmestoornissen
o Kalium beperken
- Kaliumrijke voedingsmiddelen ↓
- Aanpassen bereidingswijze => kaliumuitloging ↑
Voedsel
- Blikgroenten minder kalium dan verse groeten en fruit (klein snijden, lang in water laten
liggen, platkoken (kalium wegkrijgen)
- Aardappelen wisselen naar rijst of deegwaren
- Witte producten beter (brood, witte rijst)
Voedingsproblemen
- Zorgen dat de hoeveelheid strikt blijft => extra glas fruitsap => kalium sterk omhoog
- Tekort aan vitamine C ontstaan door geen verse groeten/ fruit
2
