MKA
2025-2026
1. PROPEDEUTICA
1. Omgeving en kader
~ Inleiding: zie slides
1.1 Beeldvorming: stralingsblootstelling
- RX OPG (orthopantomogram):
o Effectieve stralingsdosis: ± 15 µSv = 2-3 dagen natuurlijke achtergrondstraling
o Tandfilm: ± 1 µSv
- CT-scan + RX aangezicht:
o Effectieve dosis: 100 µSv tot 500-700 µSv ifv FOV (field of view)
o Bij kinderen met nood aan large FOV: schildklier beschermen + evt loodbril
- Tandheelkundige opname:
o Stralingsblootstelling van dentale beeldvorming = ± 2 dagen natuurlijke achtergrondstraling of vlucht
van 2-4u
o Stralingsblootstelling van foetus bij thk radiologie = niet relevant
à Loodschilden voor foetus niet meer van toepassing
1.2 Anesthesie MKA
Lokale anesthesie (xylocaïne, mepivacaïne, articaïne):
- Goede zenuwblok: bv. maxillectomie mogelijk onder LA à wel pijncontrole maar geen comfort voor patient
- Voorbehouden voor:
o Ingrepen van max 2u (lokale pathologieën, tandpathologieën)
o Patienten met comorbiditeiten voor AA
Anxiolyse – IV sedatie:
- Licht bewustzijnsverlies à maakt operatie veel comfortabeler (zowel voor pt als chirurg)
- Controle: BD, saturatie, capnografie (nuchtere pt!)
2. Anatomie
Cranio-faciaal Mandibula (onderkaak):
gewricht - Onderste gelaats-1/3
- Enige bot dat los in cranio-faciale
complex is
- Ophanging door 2 condyli onder
os temporale
- Pijn problematiek zeer frequent: ¼
van alle raadplegingen
1
,Verticale en Gelaat opgesteld om te breken: energie
horizontale opvangen als bescherming voor hersenen
gelaatspijlers
Faciale Gepneumatiseerde structuur: bot met
architectuur luchtgevulde holtes (sinussen)
Vascularisatie Sterke bevloeiing: (bevloeiing niet in detail kennen)
gelaat - Goede genezing door vele
collateralen
- Veel te permitteren in
hoofdhalsgebied
Frequente bloedingsplaatsen:
- Neus: a. sphenopalatina
- Orbita (samenkomst van arteries)
Innervatie gelaat - N. trigeminus (V): ophtalmicus
(V1), maxillaris (V2), mandibularis
(V3)
- N. facialis (VII): mimiek gelaat,
onconsistent verloop (!!
Parotisklier)
Musculatuur Mimische spieren bezenuwd door facialis
Kauwspieren (dik en krachtig) bezenuwd
door n. mandibularis (V3)
- Sluiters >> sterker als openers
Hoofdpijn klachten vaak gerelateerd aan
spierpijn in kauwspieren (bij drukken op
spier, springt pt in lucht)
2
, 2.1 Tandbogen (!!)
Gebit in 4 kwadranten verdeeld:
- Middellijn gebit: midden van centrale snijtanden boven zou idealiter moeten overeenkomen met middellijn
centraal stuk onderkaak
- Zijlijn gebit: interdigitering van boven en ondertanden à maakt occlusie mogelijk (tanden passen op elkaar)
2.2 Anatomie van de tand
- Wortel beschermd door cement laag
- Tandkroon beschermd door glazuurlaag
- Tand bevat zenuw en bloedvat
- Tand bevindt zich in alveolair bot à zit NIET vast, maar in
hangmatje = paradontaal ligament à maakt kleine beweging mogelijk
3. Klinisch onderzoek: intra-oraal
3.1 Orale mucosa
- Vaste mucosa: HARD VERHEMELTE en GINGIVA rond tanden
o Gekeratiniseerd
o Niet beweegbaar van onderste lagen (gingiva: vast op bot als bescherming)
- Losse mucosa: WANG, MONDBODEM, ONDERKANT TONG, ACHTERKANT LIPPEN, ZACHT VERHEMELTE
o Niet gekeratiniseerd
o Beweegbaar van onderste lagen
- Gespecialiseerde mucosa: TONG
Kleur mucosa afh v:
- Graad van keratinisatie
- Dikte van epitheel
- Hoeveelheid melanine
- Concentratie en staat van dilatatie van capillairen in
onderliggend bindweefsel
3
, Huid: epidermis – dermis – subcutis >-< orale mucosa: geen duidelijke scheiding tussen lamina propria en submucosa
Tandvlees = gingiva = mucoperiost Mondslijmvlies = losse mucosa
- Vast - Beweeglijk
- Geen submucosa (niet beweegbaar hierdoor) - Epitheel/lamina propria/submucosa
- Lamina propria direct vast op periost
Typische goedaardige bevindingen thv orale mucosa
Fordyce’s spots in wangmucosa (talgkliertjes) Secretieblaasjes van kleine speekselklieren in onderlip
Descriptieve terminologie
LETSEL MEER DAN 2 WEKEN TER PLAATSTE ZONDER GENEZINGSTENDENS = BIOPSIE !!
MACULA = Mucosale of huidverkleuring Orale melanotische macula (focale
- Niet verheven melanosis):
- Begrensd gebied < 1cm in mond (tot 10cm in huid)
Syndromaal:
- Café-au-lait maculae (CALM) of spots bij fibreuze
dysplasie: McCune Albright syndrome
- Hereditary hemorrhagic telangiectasia (Osler-
Weber-Rendu syndrome) Café-au-lait macula van huid:
- Peutz-Jeghers syndroom
Niet-syndromaal:
- Grafiet tattoo
- Amalgaam tattoo
- Loodvergiftiging
- Ephelis (zomersproet)
- Oral melanotische macula (focale melanosis)
4
2025-2026
1. PROPEDEUTICA
1. Omgeving en kader
~ Inleiding: zie slides
1.1 Beeldvorming: stralingsblootstelling
- RX OPG (orthopantomogram):
o Effectieve stralingsdosis: ± 15 µSv = 2-3 dagen natuurlijke achtergrondstraling
o Tandfilm: ± 1 µSv
- CT-scan + RX aangezicht:
o Effectieve dosis: 100 µSv tot 500-700 µSv ifv FOV (field of view)
o Bij kinderen met nood aan large FOV: schildklier beschermen + evt loodbril
- Tandheelkundige opname:
o Stralingsblootstelling van dentale beeldvorming = ± 2 dagen natuurlijke achtergrondstraling of vlucht
van 2-4u
o Stralingsblootstelling van foetus bij thk radiologie = niet relevant
à Loodschilden voor foetus niet meer van toepassing
1.2 Anesthesie MKA
Lokale anesthesie (xylocaïne, mepivacaïne, articaïne):
- Goede zenuwblok: bv. maxillectomie mogelijk onder LA à wel pijncontrole maar geen comfort voor patient
- Voorbehouden voor:
o Ingrepen van max 2u (lokale pathologieën, tandpathologieën)
o Patienten met comorbiditeiten voor AA
Anxiolyse – IV sedatie:
- Licht bewustzijnsverlies à maakt operatie veel comfortabeler (zowel voor pt als chirurg)
- Controle: BD, saturatie, capnografie (nuchtere pt!)
2. Anatomie
Cranio-faciaal Mandibula (onderkaak):
gewricht - Onderste gelaats-1/3
- Enige bot dat los in cranio-faciale
complex is
- Ophanging door 2 condyli onder
os temporale
- Pijn problematiek zeer frequent: ¼
van alle raadplegingen
1
,Verticale en Gelaat opgesteld om te breken: energie
horizontale opvangen als bescherming voor hersenen
gelaatspijlers
Faciale Gepneumatiseerde structuur: bot met
architectuur luchtgevulde holtes (sinussen)
Vascularisatie Sterke bevloeiing: (bevloeiing niet in detail kennen)
gelaat - Goede genezing door vele
collateralen
- Veel te permitteren in
hoofdhalsgebied
Frequente bloedingsplaatsen:
- Neus: a. sphenopalatina
- Orbita (samenkomst van arteries)
Innervatie gelaat - N. trigeminus (V): ophtalmicus
(V1), maxillaris (V2), mandibularis
(V3)
- N. facialis (VII): mimiek gelaat,
onconsistent verloop (!!
Parotisklier)
Musculatuur Mimische spieren bezenuwd door facialis
Kauwspieren (dik en krachtig) bezenuwd
door n. mandibularis (V3)
- Sluiters >> sterker als openers
Hoofdpijn klachten vaak gerelateerd aan
spierpijn in kauwspieren (bij drukken op
spier, springt pt in lucht)
2
, 2.1 Tandbogen (!!)
Gebit in 4 kwadranten verdeeld:
- Middellijn gebit: midden van centrale snijtanden boven zou idealiter moeten overeenkomen met middellijn
centraal stuk onderkaak
- Zijlijn gebit: interdigitering van boven en ondertanden à maakt occlusie mogelijk (tanden passen op elkaar)
2.2 Anatomie van de tand
- Wortel beschermd door cement laag
- Tandkroon beschermd door glazuurlaag
- Tand bevat zenuw en bloedvat
- Tand bevindt zich in alveolair bot à zit NIET vast, maar in
hangmatje = paradontaal ligament à maakt kleine beweging mogelijk
3. Klinisch onderzoek: intra-oraal
3.1 Orale mucosa
- Vaste mucosa: HARD VERHEMELTE en GINGIVA rond tanden
o Gekeratiniseerd
o Niet beweegbaar van onderste lagen (gingiva: vast op bot als bescherming)
- Losse mucosa: WANG, MONDBODEM, ONDERKANT TONG, ACHTERKANT LIPPEN, ZACHT VERHEMELTE
o Niet gekeratiniseerd
o Beweegbaar van onderste lagen
- Gespecialiseerde mucosa: TONG
Kleur mucosa afh v:
- Graad van keratinisatie
- Dikte van epitheel
- Hoeveelheid melanine
- Concentratie en staat van dilatatie van capillairen in
onderliggend bindweefsel
3
, Huid: epidermis – dermis – subcutis >-< orale mucosa: geen duidelijke scheiding tussen lamina propria en submucosa
Tandvlees = gingiva = mucoperiost Mondslijmvlies = losse mucosa
- Vast - Beweeglijk
- Geen submucosa (niet beweegbaar hierdoor) - Epitheel/lamina propria/submucosa
- Lamina propria direct vast op periost
Typische goedaardige bevindingen thv orale mucosa
Fordyce’s spots in wangmucosa (talgkliertjes) Secretieblaasjes van kleine speekselklieren in onderlip
Descriptieve terminologie
LETSEL MEER DAN 2 WEKEN TER PLAATSTE ZONDER GENEZINGSTENDENS = BIOPSIE !!
MACULA = Mucosale of huidverkleuring Orale melanotische macula (focale
- Niet verheven melanosis):
- Begrensd gebied < 1cm in mond (tot 10cm in huid)
Syndromaal:
- Café-au-lait maculae (CALM) of spots bij fibreuze
dysplasie: McCune Albright syndrome
- Hereditary hemorrhagic telangiectasia (Osler-
Weber-Rendu syndrome) Café-au-lait macula van huid:
- Peutz-Jeghers syndroom
Niet-syndromaal:
- Grafiet tattoo
- Amalgaam tattoo
- Loodvergiftiging
- Ephelis (zomersproet)
- Oral melanotische macula (focale melanosis)
4
