Corporate Taxation Boek
Hoofdstuk 4 Box 1: winst uit onderneming
Onderdeel C
Inleiding
Ondernemings- en ondernemersfaciliteiten leiden ertoe dat er minder of later belasting hoef te worden
betaald. Ondernemings- (*) is voor belastingplichtigen die winst uit onderneming genieten. Ondernemer-
is alleen voor ondernemers. Overheid kan deze instellen om iets te stimuleren met maatschappelijk nut.
Willekeurige afschrijving*
Biedt mogelijkheid om afschrijvingslasten naar voren te halen en de belastingheffing dus uit te stellen.
Kan onder voorwaarden willekeurig gedaan worden bij milieubedrijfsmiddelen en starters
(startersaftrek). Willekeurige afschrijving is een vorm van belastingverschuiving. Kan al voordat het
bedrijfsmiddel in gebruik genomen is.
Investeringsaftrek*
Stimuleert investeringen, vooral van kleine bedrijven en die nuttig zijn voor energie en milieu. Dit zijn de
kleinschaligheidsinvesteringsaftrek, energie-investeringsaftrek en de milieu-investeringsaftrek.
Investeren: aangaan van verplichtingen ter zake van de aanschaffing of de verbetering van een
bedrijfsmiddel (art. 3.43 IB). Uitsluitingen zijn te vinden in art. 3.45 IB.
Ook sommige transacties zijn uitgesloten, namelijk als deze plaatsvindt tussen:
Belastingplichtige zelf en personen uit zijn huishouden
Bloed- of aanverwanten in de rechte lijn of personen die tot hun huishouden behoren
Gerechtigden tot een nalatenschap
Degene die voor ten minste 1/3 belang heeft in een lichaam en dat lichaam
Aftrek kan benut worden tot het betaalde bedrag voordat het bedrijfsmiddel benut wordt, en daarna
volledig.
Kleinschaligheidsaftrek (art. 3.41 IB)
Bedoeld om investeringen door kleine en middelgrote ondernemingen aan te moedigen. Aftrek vergroot
rendement op de investering. Bepalend is het totaalbedrag aan investeringen in een jaar. Bij samenloop
met een herinvesteringsreserve mag gekozen voor het bedrag voor of na de toepassing van
herinvesteringsreserve.
Energie-investeringsaftrek (art. 3.42 IB)
Om energiebesparende maatregelen te stimuleren. 2 eisen: investeringen door ondernemer in
bedrijfsmiddel dat nog niet eerder is gebruikt en het bedrijfsmiddel moet opgenomen zijn in de
Verklaring van de minister van Economische Zaken en Klimaat.
Milieu-investeringsaftrek (art. 3.42a IB)
Bevordert investeringen in bedrijfsmiddelen die van belang zijn voor de bescherming van het NL milieu.
Voorwaarden zelfde als bij energie (wel andere minister) en investeringsbedrag moet hoger zijn dan
€2.500. Milieu en energie kunnen niet tegelijkertijd gebruikt worden.
Desinvesteringsbijtelling (art. 3.47 IB)
Als bedrijfsmiddel binnen 5 jaar weer vervreemd wordt en er gebruikgemaakt is van een
investeringsaftrek→ desinvesteringsbijtelling. Kan niet hoger dan bedrag van de aftrek.
Kostenegalisatiereserve* (art. 3.53 IB)
Bedoeld voor gelijkmatige verdeling van kosten en lasten over de jaren waarin zij ontstaan. Bij voorzien
kostenpost mogen de kosten verdeeld over de jaren ten laste van de winst gebracht worden. Moet wel
gaan om kosten, geen uitgaven voor verbetering of vernieuwing. Met toekomstige prijsstijgingen mag
1
,nog geen rekening gehouden worden. Ook mogen vergeten jaren niet ingehaald worden. Wanneer
uitgave uiteindelijk wordt gedaan, moet dit geboekt worden ten laste van de reserve.
Herinvesteringsreserve* (art. 3.54 IB)
Biedt mogelijkheid om boekwinst bij verkoop bedrijfsmiddel te reserveren en af te boeken op de
aanschafprijs van een of meerdere bedrijfsmiddelen waarin wordt geherinvesteerd. Hierdoor is de
afschrijvingsgrondslag lager, dus vorm van belastingverschuiving.
Voordelen: verdeling van belastinglasten, kan ook voordelen hebben met betrekking tot jaarwinst of
rente.
Voorwaarden: binnen 3 jaar, zelfde economische functie en mag niet verder afgeboekt worden dan
boekwaarde van bedrijfsmiddel dat vervangen wordt.
Oudedagsreserve
Deel van winst reserveren voor oudedagsvoorziening. Mag tegenwoordig niet meer.
Ondernemersaftrek
Inleiding
Genoemd in winstdefinitie van art. 3.2 IB, gedefinieerd in art. 3.74 IB. Is een verzamelbegrip; de
verschillende vormen van aftrek komen in volgende onderdelen aan bod. Bestemd voor ondernemers,
mits voldaan aan urencriterium (behalve stakingsaftrek)
Zelfstandigenaftrek art. 3.76 IB
Bij aanvang van het jaar moet AOW-leeftijd nog niet bereikt zijn.
Startersaftrek art. 3.76 lid 3 IB
Toegekend bij startende ondernemers die ook recht hebben op zelfstandigenaftrek. Startende
ondernemer: In 1 van de 5 voorgaande jaren geen ondernemer zijn en in die periode niet meer dan 2x
de zelfstandigenaftrek hebben toegepast. Startende ondernemer is dus persoonlijk criterium,
onderneming hoeft niet nieuw te zijn.
Aftrek speur- en ontwikkelingswerk art. 3.77 IB
Gebaseerd op uren hieraan gespendeerd. Voorwaarden: ondernemer zijn en ten minste 500 uren
besteed aan S&O werk.
Meewerkaftrek art. 3.78 IB
Vermindering van belastbare winst omdat fiscaal partner meewerkt in de onderneming.
Voorwaarden: belastingplichtige is ondernemer die voldoet aan urencriterium en meewerkende partners
werkt minimaal 525 uur op jaarbasis in de onderneming zonder enige vergoeding.
Kan ook arbeidsvergoeding geven, zorgt ook voor lagere winst en dus minder belasting.
Startersaftrek bij arbeidsongeschiktheid art. 3.78a IB
Bij arbeidsongeschiktheid kan niet voldaan worden aan urencriterium. Eisen zijn te vinden in het art.
Mkb-winstvrijstelling
12.7% van gezamenlijke winst uit onderneming na aftrek ondernemersaftrek vrijgesteld van
belastingheffing.
Staking van de onderneming
Inleiding
2
, Staking= overdracht of liquidatie van onderneming. Ondernemer houdt op om voor zijn eigen rekening
een onderneming te drijven. Kan ook gedeeltelijke staking als dit voor een gedeelte van de
onderneming het geval is.
Over stakingswinst moet belasting betaald worden/afgerekend worden. Als afrekening achterwege blijft,
omdat onderneming voor IB niet is gestaakt, is er sprake van geruisloze doorschuiving.
Stakingswinst en stakingsfaciliteiten
Inleiding
Bij staking onderneming worden de stille en fiscale reserves gerealiseerd. Stakingswinst is onderdeel
van jaarwinst van jaar van staking.
Begrip stakingswinst
Bestaat uit:
o Stille reserves: boekwaarde verschilt van waarde in economisch verkeer. Verschil bij realisatie
is stille reserve. Ook onttrekkingen (ondernemer wil het zelf houden, bijv.
vermogensbestanddeel). Gewaardeerd op waarde economisch verkeer zodat verschil tussen
boekwaarde en dat als stille reserve genomen kan worden.
Langlopende liquidatie: activa aangehouden in afwachting van verkoop. Boek winsten of
verliezen worden dan later afgerekend: nagekomen stakingswinst.
o Goodwill: meerwaarde bestaand bedrijf boven de som van zijn delen (waarde
bezittingen/schulden in economisch verkeer)
o Vrijval fiscale reserves: kostenegalisatiereserve (art. 3.53 IB) en herinvesteringsreserve (art.
3.54 IB)
o Desinvesteringsbijtelling
Berekening: stakingswinst is totaalbedrag van bovenstaande bedragen. Belastbare winst uit
onderneming is stakingswinst+ jaarwinst- ondernemingsaftrek en mkb-vrijstelling.
Er zijn verschillende stakingsfaciliteiten:
o Stakingsaftrek (art. 3.59 IB): mag 1 keer gebruikt worden door een ondernemer
o Bedingen lijfrente bij bedrijfsbeëindiging (art. 3.129 IB): ondernemer mag de premie of koopsom
onder voorwaarden in aftrek brengen op belastbaar inkomen. Lijfrente is gedefinieerd in art. 1.7
IB.
o Doorschuiving onderneming: bij geruisloze doorschuiving. Komt later aan de orde.
Overdracht van de onderneming
Inleiding
Meest gewone vormen van staking zijn overdracht en liquidatie (overlijden kan ook). Bij berekening
stakingswinst is niet het van belang dat de overnameprijs al is afgedragen, deze moet wel vastgesteld
zijn, maar mag nog schuldig blijven tegen bijv. een rente.
Bij bedrijfsoverdracht waarbij de koopsom in termijnen zal worden betaald, is het mogelijk om uitstel van
betaling te krijgen voor de belasting over de stakingswinst.
Verhuur van de onderneming
Bij verhuur onderneming is er geen sprake van staking, maar andere wijze van bedrijfsuitoefening
Overdracht tegen een winstrecht
Hierbij kan gekozen worden voor:
o Direct afrekenen: waarde van winstrecht moet zo goed mogelijk geschat worden en deze wordt
vervolgens als overdrachtsprijs gehanteerd
3
Hoofdstuk 4 Box 1: winst uit onderneming
Onderdeel C
Inleiding
Ondernemings- en ondernemersfaciliteiten leiden ertoe dat er minder of later belasting hoef te worden
betaald. Ondernemings- (*) is voor belastingplichtigen die winst uit onderneming genieten. Ondernemer-
is alleen voor ondernemers. Overheid kan deze instellen om iets te stimuleren met maatschappelijk nut.
Willekeurige afschrijving*
Biedt mogelijkheid om afschrijvingslasten naar voren te halen en de belastingheffing dus uit te stellen.
Kan onder voorwaarden willekeurig gedaan worden bij milieubedrijfsmiddelen en starters
(startersaftrek). Willekeurige afschrijving is een vorm van belastingverschuiving. Kan al voordat het
bedrijfsmiddel in gebruik genomen is.
Investeringsaftrek*
Stimuleert investeringen, vooral van kleine bedrijven en die nuttig zijn voor energie en milieu. Dit zijn de
kleinschaligheidsinvesteringsaftrek, energie-investeringsaftrek en de milieu-investeringsaftrek.
Investeren: aangaan van verplichtingen ter zake van de aanschaffing of de verbetering van een
bedrijfsmiddel (art. 3.43 IB). Uitsluitingen zijn te vinden in art. 3.45 IB.
Ook sommige transacties zijn uitgesloten, namelijk als deze plaatsvindt tussen:
Belastingplichtige zelf en personen uit zijn huishouden
Bloed- of aanverwanten in de rechte lijn of personen die tot hun huishouden behoren
Gerechtigden tot een nalatenschap
Degene die voor ten minste 1/3 belang heeft in een lichaam en dat lichaam
Aftrek kan benut worden tot het betaalde bedrag voordat het bedrijfsmiddel benut wordt, en daarna
volledig.
Kleinschaligheidsaftrek (art. 3.41 IB)
Bedoeld om investeringen door kleine en middelgrote ondernemingen aan te moedigen. Aftrek vergroot
rendement op de investering. Bepalend is het totaalbedrag aan investeringen in een jaar. Bij samenloop
met een herinvesteringsreserve mag gekozen voor het bedrag voor of na de toepassing van
herinvesteringsreserve.
Energie-investeringsaftrek (art. 3.42 IB)
Om energiebesparende maatregelen te stimuleren. 2 eisen: investeringen door ondernemer in
bedrijfsmiddel dat nog niet eerder is gebruikt en het bedrijfsmiddel moet opgenomen zijn in de
Verklaring van de minister van Economische Zaken en Klimaat.
Milieu-investeringsaftrek (art. 3.42a IB)
Bevordert investeringen in bedrijfsmiddelen die van belang zijn voor de bescherming van het NL milieu.
Voorwaarden zelfde als bij energie (wel andere minister) en investeringsbedrag moet hoger zijn dan
€2.500. Milieu en energie kunnen niet tegelijkertijd gebruikt worden.
Desinvesteringsbijtelling (art. 3.47 IB)
Als bedrijfsmiddel binnen 5 jaar weer vervreemd wordt en er gebruikgemaakt is van een
investeringsaftrek→ desinvesteringsbijtelling. Kan niet hoger dan bedrag van de aftrek.
Kostenegalisatiereserve* (art. 3.53 IB)
Bedoeld voor gelijkmatige verdeling van kosten en lasten over de jaren waarin zij ontstaan. Bij voorzien
kostenpost mogen de kosten verdeeld over de jaren ten laste van de winst gebracht worden. Moet wel
gaan om kosten, geen uitgaven voor verbetering of vernieuwing. Met toekomstige prijsstijgingen mag
1
,nog geen rekening gehouden worden. Ook mogen vergeten jaren niet ingehaald worden. Wanneer
uitgave uiteindelijk wordt gedaan, moet dit geboekt worden ten laste van de reserve.
Herinvesteringsreserve* (art. 3.54 IB)
Biedt mogelijkheid om boekwinst bij verkoop bedrijfsmiddel te reserveren en af te boeken op de
aanschafprijs van een of meerdere bedrijfsmiddelen waarin wordt geherinvesteerd. Hierdoor is de
afschrijvingsgrondslag lager, dus vorm van belastingverschuiving.
Voordelen: verdeling van belastinglasten, kan ook voordelen hebben met betrekking tot jaarwinst of
rente.
Voorwaarden: binnen 3 jaar, zelfde economische functie en mag niet verder afgeboekt worden dan
boekwaarde van bedrijfsmiddel dat vervangen wordt.
Oudedagsreserve
Deel van winst reserveren voor oudedagsvoorziening. Mag tegenwoordig niet meer.
Ondernemersaftrek
Inleiding
Genoemd in winstdefinitie van art. 3.2 IB, gedefinieerd in art. 3.74 IB. Is een verzamelbegrip; de
verschillende vormen van aftrek komen in volgende onderdelen aan bod. Bestemd voor ondernemers,
mits voldaan aan urencriterium (behalve stakingsaftrek)
Zelfstandigenaftrek art. 3.76 IB
Bij aanvang van het jaar moet AOW-leeftijd nog niet bereikt zijn.
Startersaftrek art. 3.76 lid 3 IB
Toegekend bij startende ondernemers die ook recht hebben op zelfstandigenaftrek. Startende
ondernemer: In 1 van de 5 voorgaande jaren geen ondernemer zijn en in die periode niet meer dan 2x
de zelfstandigenaftrek hebben toegepast. Startende ondernemer is dus persoonlijk criterium,
onderneming hoeft niet nieuw te zijn.
Aftrek speur- en ontwikkelingswerk art. 3.77 IB
Gebaseerd op uren hieraan gespendeerd. Voorwaarden: ondernemer zijn en ten minste 500 uren
besteed aan S&O werk.
Meewerkaftrek art. 3.78 IB
Vermindering van belastbare winst omdat fiscaal partner meewerkt in de onderneming.
Voorwaarden: belastingplichtige is ondernemer die voldoet aan urencriterium en meewerkende partners
werkt minimaal 525 uur op jaarbasis in de onderneming zonder enige vergoeding.
Kan ook arbeidsvergoeding geven, zorgt ook voor lagere winst en dus minder belasting.
Startersaftrek bij arbeidsongeschiktheid art. 3.78a IB
Bij arbeidsongeschiktheid kan niet voldaan worden aan urencriterium. Eisen zijn te vinden in het art.
Mkb-winstvrijstelling
12.7% van gezamenlijke winst uit onderneming na aftrek ondernemersaftrek vrijgesteld van
belastingheffing.
Staking van de onderneming
Inleiding
2
, Staking= overdracht of liquidatie van onderneming. Ondernemer houdt op om voor zijn eigen rekening
een onderneming te drijven. Kan ook gedeeltelijke staking als dit voor een gedeelte van de
onderneming het geval is.
Over stakingswinst moet belasting betaald worden/afgerekend worden. Als afrekening achterwege blijft,
omdat onderneming voor IB niet is gestaakt, is er sprake van geruisloze doorschuiving.
Stakingswinst en stakingsfaciliteiten
Inleiding
Bij staking onderneming worden de stille en fiscale reserves gerealiseerd. Stakingswinst is onderdeel
van jaarwinst van jaar van staking.
Begrip stakingswinst
Bestaat uit:
o Stille reserves: boekwaarde verschilt van waarde in economisch verkeer. Verschil bij realisatie
is stille reserve. Ook onttrekkingen (ondernemer wil het zelf houden, bijv.
vermogensbestanddeel). Gewaardeerd op waarde economisch verkeer zodat verschil tussen
boekwaarde en dat als stille reserve genomen kan worden.
Langlopende liquidatie: activa aangehouden in afwachting van verkoop. Boek winsten of
verliezen worden dan later afgerekend: nagekomen stakingswinst.
o Goodwill: meerwaarde bestaand bedrijf boven de som van zijn delen (waarde
bezittingen/schulden in economisch verkeer)
o Vrijval fiscale reserves: kostenegalisatiereserve (art. 3.53 IB) en herinvesteringsreserve (art.
3.54 IB)
o Desinvesteringsbijtelling
Berekening: stakingswinst is totaalbedrag van bovenstaande bedragen. Belastbare winst uit
onderneming is stakingswinst+ jaarwinst- ondernemingsaftrek en mkb-vrijstelling.
Er zijn verschillende stakingsfaciliteiten:
o Stakingsaftrek (art. 3.59 IB): mag 1 keer gebruikt worden door een ondernemer
o Bedingen lijfrente bij bedrijfsbeëindiging (art. 3.129 IB): ondernemer mag de premie of koopsom
onder voorwaarden in aftrek brengen op belastbaar inkomen. Lijfrente is gedefinieerd in art. 1.7
IB.
o Doorschuiving onderneming: bij geruisloze doorschuiving. Komt later aan de orde.
Overdracht van de onderneming
Inleiding
Meest gewone vormen van staking zijn overdracht en liquidatie (overlijden kan ook). Bij berekening
stakingswinst is niet het van belang dat de overnameprijs al is afgedragen, deze moet wel vastgesteld
zijn, maar mag nog schuldig blijven tegen bijv. een rente.
Bij bedrijfsoverdracht waarbij de koopsom in termijnen zal worden betaald, is het mogelijk om uitstel van
betaling te krijgen voor de belasting over de stakingswinst.
Verhuur van de onderneming
Bij verhuur onderneming is er geen sprake van staking, maar andere wijze van bedrijfsuitoefening
Overdracht tegen een winstrecht
Hierbij kan gekozen worden voor:
o Direct afrekenen: waarde van winstrecht moet zo goed mogelijk geschat worden en deze wordt
vervolgens als overdrachtsprijs gehanteerd
3
