Macro-economie: samenvatting:
- Op de korte termijn wordt de productie voornamelijk bepaald door vraagbewegingen.
- Op de middellange termijn (bijvoorbeeld een decennium) is de productie meer afhankelijk van
aanbodfactoren zoals kapitaal, technologie en de beroepsbevolking.
- Op de lange termijn is economische groei afhankelijk van innovatie, sparen, onderwijs, en de
kwaliteit van de overheid.
Chapter 1 : a tour of the world
Inhoudstafel
1.1 Huidige situatie
1.2 De pandemie van 2020
1.3 De crisis van 2008-9
1.4 De Verenigde Staten
1.5 De EU en de eurozone
1.6 China
1.1) De huidige situatie
Business cycle :
De output wordt gemeten aan de hand van het
reële bruto binnenlands product (bbp).
Een conjunctuurcyclus wordt gedefinieerd als
de periode tussen twee pieken of twee dalen.
De tweede piek is hoger dan de eerste
=> groei op lange termijn
Recessie herstelt zich wanneer de imbalans van
de economie is hersteld, de lengte daarvan
hangt af.
- KT : hoogconjunctuur en laagconjunctuur(=recessie)
- LT : economische groei
Dia 7 : Recessies in US: De duurtijd van de recessies is blijkbaar korter, recessies blijven minder lang
aanslepen
Dia 8 : Duidelijk verschil voor en na WOII de recessies in maanden zijn korter geworden
1
,De relatie tussen geopolitiek en olieprijzen:
De relatie tussen geopolitiek en olieprijzen is niet eenduidig. Historisch gezien is er geen duidelijke
relatie tussen olieprijzen en geopolitieke gebeurtenissen, zoals opkomende spanningen tussen landen
of terroristische aanslagen.
Geopolitieke schokken kunnen een effect hebben op de olieprijzen door een lagere economische
activiteit of hogere risico's voor het aanbod van grondstoffen.
Olieprijs is een heel belangrijke variabele binnen macro-economie, is een negatieve aanbodschok
(stijging in olieprijs).
Economische schokken leiden tot een stijging in olieprijs en dit leidt dan tot een daling in het bbp
1.2) De pandemie van 2020
- De ergste wereldwijde sanitaire crisis sinds de zogenaamde Spaanse griep in 1918
- De ergste wereldwijde economische crisis sinds de Grote Depressie
- Een heel ander soort economische crisis dan de andere recessies. Ze wordt niet veroorzaakt
door een onevenwicht in de economie, maar door een exogene en onverwachte schok.
- Deze schok beïnvloedt de economie op drie manieren:
1) Doorbreken van de productieketen: een negatieve aanbodschok (vb: geen import mogelijk
van China)
2) Beperking van de mobiliteit van werknemers: een negatieve aanbodschok (vb: werknemers
konden zich niet verplaatsen)
3) Daling van het inkomen: een negatieve vraagschok dit had een effect op de vraag : lager
inkomen door werkloosheid + algemene lagere consumptie.
Olieprijzen? Mensen verplaatsen zich veel minder waardoor de vraag naar olie lager werd en de
prijzen ook lager werden.
1.3) De crisis van 2008-2009
- Dalende huizenprijzen in de VS leidden tot ernstige problemen in de financiële sector.
- Dit verspreidde zich naar andere landen via het
o Handelskanaal: Minder exportmogelijkheden naar de VS
o Financieringskanaal: Giftige financiële producten werden verspreid over het
wereldwijde financiële systeem
Gestart in de Verenigde staten op de huizenmarkt.
Wat is er gebeurd? Er was een zeer lage rentevoet, zo laag dat gezinnen een lening krijgen voor een
woning die het zich eigenlijk niet konden veroorloven. Op een bepaald moment is de huizenprijs
beginnen dalen. En tegelijkertijd konden de gezinnen hun leningen niet terugbetalen. Maar voor
banken betekent dit dat hun hypotheek minder waard was dan het geleende bedrag. Bijkomend:
banken van de USA hebben die leningen doorverkocht aan andere banken. BV: Lehman brothers ging
failliet: problemen voor andere banken.
Impact?
- Aandelenprijzen daalden
- Daling in procentuele groei BBP
2
, Covid pandemie versus crisis 2008-2009:
Covid pandemie 2020 Crisis 2008-2009
De oorzaak was de daling van de productie als gevolg van De financiële schok was relatief klein...... de klap voor
de lockdown... de balansen van financiële instellingen de balans van de banken was gelijk aan een
werden niet direct geraakt. beursdaling van 4%.
De overheid reageerde met Waarom zo slecht?
- gezondheidsinterventies (bijv. mondmasker, - Onduidelijkheid: Niemand wist hoeveel de
lockdownregels...) en hypotheken van de banken waard waren.
- inkomenssteun zodat de consumptie niet zou - Versterking: Banken hadden te weinig kapitaal
instorten en bedrijven konden overleven. om verliezen op te vangen en dus stopten ze
met uitlenen.
Om het probleem op te lossen, moesten banken
worden gerepareerd en dat kost tijd
1.4) De Verenigde Staten
Growth, unemployment and inflation in the euro area, 1990–2019
- Zowel in de eurozone en USA zien we impact door crisis.
- USA heeft zich sneller hersteld dan EU na crisis.
- USA heeft flexibelere arbeidsmarkt
- Inflatie doelstelling ECB: 2%
Drie criteria om landen of blokken met elkaar te vergelijken
1) Outputgroei
2) Inflatie
3) Werkloosheidsgraad
Labour productivity growth by decade in the United States: 1990-2018
Zonder productiviteitsgroei kan het inkomen per persoon niet duurzaam stijgen
Moeten we ons daar zorgen over maken?
- Sommigen zeggen dat het een voorbijgaand fenomeen is.
Productiviteitsgroei is veranderlijk.
- Sommigen geloven dat het te wijten is aan meetproblemen. Verbeteringen
van nieuwe technologie zijn moeilijker te waarderen. We onderschatten ze
misschien, vandaar de lage cijfers voor productiviteitsgroei.
- Grote winsten zijn nu moeilijker te verkrijgen
3
, 1.5) De EU en Euro-zone
De Europese Unie (EU) is een groep van 27 Europese landen met een
gemeenschappelijke markt.
In 1999 vormde de EU een gemeenschappelijke muntzone, de eurozone, die
in 2002 de nationale munteenheden verving door de euro.
De EU wordt vandaag geconfronteerd met twee belangrijke problemen:
1) EU hebben vrij grote werkloosheidsgraad
2) Monetair beleid toevertrouwen aan 1 institutie (ECB)
Was de gemeenschappelijke munt een vergissing?
Voordelen Nadelen / kosten
Symbolisch belang : één unitair blok + Gemeenschappelijk monetair beleid :
versterkt de samenwerking tussen Kan problematisch zijn als landen
landen. verschillende economische situaties
hebben.
Geen wisselkoersschommelingen waar Verlies van wisselkoersaanpassing :
Europese bedrijven/consumenten zich Landen kunnen niet meer hun eigen
zorgen over hoeven te maken : wisselkoers gebruiken om
omzetten van munten hoeft niet meer economische problemen op te lossen.
want niet meer afhankelijk van
wisselkoersen
Grotere markt: schaalvoordelen leiden
tot lagere kosten en prijzen
Rente op overheidsobligaties :
In een muntunie, zoals de eurozone, is er één centrale bank die het
monetaire beleid beheert. Dit zorgt voor uniforme rentetarieven in de
regio.
Overheden kunnen nog steeds obligaties uitgeven om geld te lenen, maar
de rente die ze moeten betalen hangt af van hun kredietwaardigheid.
- Als een land als betrouwbaar wordt gezien, zal de rente op zijn
obligaties laag zijn.
- Als een land als onbetrouwbaar wordt gezien, dan zal de rente op
zijn obligaties hoog zijn.
Tijdens de Griekse crisis steeg de rente op Griekse obligaties echter sterk,
omdat het land als niet-kredietwaardig werd beschouwd. Investeerders
geloofden niet meer in de mogelijkheid van Griekenland om zijn schulden
terug te betalen. De hogere rente reflecteerde de risicopremie, het extra
risico dat investeerders namen door in Griekenland te investeren.
4
- Op de korte termijn wordt de productie voornamelijk bepaald door vraagbewegingen.
- Op de middellange termijn (bijvoorbeeld een decennium) is de productie meer afhankelijk van
aanbodfactoren zoals kapitaal, technologie en de beroepsbevolking.
- Op de lange termijn is economische groei afhankelijk van innovatie, sparen, onderwijs, en de
kwaliteit van de overheid.
Chapter 1 : a tour of the world
Inhoudstafel
1.1 Huidige situatie
1.2 De pandemie van 2020
1.3 De crisis van 2008-9
1.4 De Verenigde Staten
1.5 De EU en de eurozone
1.6 China
1.1) De huidige situatie
Business cycle :
De output wordt gemeten aan de hand van het
reële bruto binnenlands product (bbp).
Een conjunctuurcyclus wordt gedefinieerd als
de periode tussen twee pieken of twee dalen.
De tweede piek is hoger dan de eerste
=> groei op lange termijn
Recessie herstelt zich wanneer de imbalans van
de economie is hersteld, de lengte daarvan
hangt af.
- KT : hoogconjunctuur en laagconjunctuur(=recessie)
- LT : economische groei
Dia 7 : Recessies in US: De duurtijd van de recessies is blijkbaar korter, recessies blijven minder lang
aanslepen
Dia 8 : Duidelijk verschil voor en na WOII de recessies in maanden zijn korter geworden
1
,De relatie tussen geopolitiek en olieprijzen:
De relatie tussen geopolitiek en olieprijzen is niet eenduidig. Historisch gezien is er geen duidelijke
relatie tussen olieprijzen en geopolitieke gebeurtenissen, zoals opkomende spanningen tussen landen
of terroristische aanslagen.
Geopolitieke schokken kunnen een effect hebben op de olieprijzen door een lagere economische
activiteit of hogere risico's voor het aanbod van grondstoffen.
Olieprijs is een heel belangrijke variabele binnen macro-economie, is een negatieve aanbodschok
(stijging in olieprijs).
Economische schokken leiden tot een stijging in olieprijs en dit leidt dan tot een daling in het bbp
1.2) De pandemie van 2020
- De ergste wereldwijde sanitaire crisis sinds de zogenaamde Spaanse griep in 1918
- De ergste wereldwijde economische crisis sinds de Grote Depressie
- Een heel ander soort economische crisis dan de andere recessies. Ze wordt niet veroorzaakt
door een onevenwicht in de economie, maar door een exogene en onverwachte schok.
- Deze schok beïnvloedt de economie op drie manieren:
1) Doorbreken van de productieketen: een negatieve aanbodschok (vb: geen import mogelijk
van China)
2) Beperking van de mobiliteit van werknemers: een negatieve aanbodschok (vb: werknemers
konden zich niet verplaatsen)
3) Daling van het inkomen: een negatieve vraagschok dit had een effect op de vraag : lager
inkomen door werkloosheid + algemene lagere consumptie.
Olieprijzen? Mensen verplaatsen zich veel minder waardoor de vraag naar olie lager werd en de
prijzen ook lager werden.
1.3) De crisis van 2008-2009
- Dalende huizenprijzen in de VS leidden tot ernstige problemen in de financiële sector.
- Dit verspreidde zich naar andere landen via het
o Handelskanaal: Minder exportmogelijkheden naar de VS
o Financieringskanaal: Giftige financiële producten werden verspreid over het
wereldwijde financiële systeem
Gestart in de Verenigde staten op de huizenmarkt.
Wat is er gebeurd? Er was een zeer lage rentevoet, zo laag dat gezinnen een lening krijgen voor een
woning die het zich eigenlijk niet konden veroorloven. Op een bepaald moment is de huizenprijs
beginnen dalen. En tegelijkertijd konden de gezinnen hun leningen niet terugbetalen. Maar voor
banken betekent dit dat hun hypotheek minder waard was dan het geleende bedrag. Bijkomend:
banken van de USA hebben die leningen doorverkocht aan andere banken. BV: Lehman brothers ging
failliet: problemen voor andere banken.
Impact?
- Aandelenprijzen daalden
- Daling in procentuele groei BBP
2
, Covid pandemie versus crisis 2008-2009:
Covid pandemie 2020 Crisis 2008-2009
De oorzaak was de daling van de productie als gevolg van De financiële schok was relatief klein...... de klap voor
de lockdown... de balansen van financiële instellingen de balans van de banken was gelijk aan een
werden niet direct geraakt. beursdaling van 4%.
De overheid reageerde met Waarom zo slecht?
- gezondheidsinterventies (bijv. mondmasker, - Onduidelijkheid: Niemand wist hoeveel de
lockdownregels...) en hypotheken van de banken waard waren.
- inkomenssteun zodat de consumptie niet zou - Versterking: Banken hadden te weinig kapitaal
instorten en bedrijven konden overleven. om verliezen op te vangen en dus stopten ze
met uitlenen.
Om het probleem op te lossen, moesten banken
worden gerepareerd en dat kost tijd
1.4) De Verenigde Staten
Growth, unemployment and inflation in the euro area, 1990–2019
- Zowel in de eurozone en USA zien we impact door crisis.
- USA heeft zich sneller hersteld dan EU na crisis.
- USA heeft flexibelere arbeidsmarkt
- Inflatie doelstelling ECB: 2%
Drie criteria om landen of blokken met elkaar te vergelijken
1) Outputgroei
2) Inflatie
3) Werkloosheidsgraad
Labour productivity growth by decade in the United States: 1990-2018
Zonder productiviteitsgroei kan het inkomen per persoon niet duurzaam stijgen
Moeten we ons daar zorgen over maken?
- Sommigen zeggen dat het een voorbijgaand fenomeen is.
Productiviteitsgroei is veranderlijk.
- Sommigen geloven dat het te wijten is aan meetproblemen. Verbeteringen
van nieuwe technologie zijn moeilijker te waarderen. We onderschatten ze
misschien, vandaar de lage cijfers voor productiviteitsgroei.
- Grote winsten zijn nu moeilijker te verkrijgen
3
, 1.5) De EU en Euro-zone
De Europese Unie (EU) is een groep van 27 Europese landen met een
gemeenschappelijke markt.
In 1999 vormde de EU een gemeenschappelijke muntzone, de eurozone, die
in 2002 de nationale munteenheden verving door de euro.
De EU wordt vandaag geconfronteerd met twee belangrijke problemen:
1) EU hebben vrij grote werkloosheidsgraad
2) Monetair beleid toevertrouwen aan 1 institutie (ECB)
Was de gemeenschappelijke munt een vergissing?
Voordelen Nadelen / kosten
Symbolisch belang : één unitair blok + Gemeenschappelijk monetair beleid :
versterkt de samenwerking tussen Kan problematisch zijn als landen
landen. verschillende economische situaties
hebben.
Geen wisselkoersschommelingen waar Verlies van wisselkoersaanpassing :
Europese bedrijven/consumenten zich Landen kunnen niet meer hun eigen
zorgen over hoeven te maken : wisselkoers gebruiken om
omzetten van munten hoeft niet meer economische problemen op te lossen.
want niet meer afhankelijk van
wisselkoersen
Grotere markt: schaalvoordelen leiden
tot lagere kosten en prijzen
Rente op overheidsobligaties :
In een muntunie, zoals de eurozone, is er één centrale bank die het
monetaire beleid beheert. Dit zorgt voor uniforme rentetarieven in de
regio.
Overheden kunnen nog steeds obligaties uitgeven om geld te lenen, maar
de rente die ze moeten betalen hangt af van hun kredietwaardigheid.
- Als een land als betrouwbaar wordt gezien, zal de rente op zijn
obligaties laag zijn.
- Als een land als onbetrouwbaar wordt gezien, dan zal de rente op
zijn obligaties hoog zijn.
Tijdens de Griekse crisis steeg de rente op Griekse obligaties echter sterk,
omdat het land als niet-kredietwaardig werd beschouwd. Investeerders
geloofden niet meer in de mogelijkheid van Griekenland om zijn schulden
terug te betalen. De hogere rente reflecteerde de risicopremie, het extra
risico dat investeerders namen door in Griekenland te investeren.
4
