Inhoud:
HOOFDSTUK 1: VAN IDEE NAAR BUSINESSPLAN........................................................................6
1.1 Missie, visie en waarden...................................................................................................6
1.1.1 Bepaal je missie..........................................................................................................6
1.1.2 Bepaal je visie.............................................................................................................7
1.2.3 Bepaal je bedrijfswaarden..........................................................................................8
Extra: Simon Sinek – Golden Circle.....................................................................................9
1.2 Bedrijfsplan.......................................................................................................................9
1.2.1 Lean canvas (LC).......................................................................................................10
1.2.2 (sustainable) business model canvas.......................................................................12
1.3 naamgeving.....................................................................................................................14
HOOFDSTUK 2: HOE WORD IK ONDERNEMER..........................................................................16
2.1 opstartformaliteiten........................................................................................................16
2.2 Verschillende statuten van zelfstandigen........................................................................16
2.3 Welke ondernemingsvorm kies ik?.................................................................................17
2.3.1 Eenmanszaak............................................................................................................18
2.3.2 Vennootschap..........................................................................................................18
2.3.3 Voor- en nadelen van een eenmanszaak of vennootschap.....................................22
2.3.4 Grootte van de vennootschap..................................................................................23
HOOFDSTUK 3: HOE START IK EEN EENMANSZAAK/MAATSCHAP?..........................................24
3.1 Oprichtingsformaliteiten van een eenmanszaak/maatschap.........................................24
3.1.1 Een zakelijke zichtrekening openen.........................................................................24
3.1.2 De (onderhandse) akte opstellen.............................................................................24
3.1.3 Het ondernemingsnummer aanvragen bij de KBO..................................................25
3.1.4 Je BTW-hoedanigheid activeren...............................................................................26
3.1.5 De nodige vergunningen aanvragen........................................................................27
3.1.6 Je aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds.......................................................27
Oefeningen:.......................................................................................................................28
3.3 Fiscale verplichtingen......................................................................................................29
3.3.1 Belastingen...............................................................................................................29
3.3.2 BTW..........................................................................................................................30
1
, 3.3.3 Inkomsten- en personenbelasting............................................................................34
3.4 Boekhoudkundige verplichtingen...................................................................................43
3.4.1 Enkelvoudige boekhouding......................................................................................43
3.4.3 Een goede boekhouder of een boekhoudpakket.....................................................43
3.4.4 Factureer als een pro...............................................................................................44
3.5 Hoe verkoop ik vanuit een eenmanszaak?......................................................................45
3.5.1 Waaruit bestaat je verkoopprijs...............................................................................45
3.5.2 Wat bepaald de verkoopprijs?.................................................................................46
3.6 Vergoeding van de ondernemer.....................................................................................47
3.7 Risico’s.............................................................................................................................47
HOOFDSTUK 4: HOE GA IK VAN EENMANS NAAR EEN VENNOOTSCHAP.................................47
4.1 Schrappen van de eenmanszaak.....................................................................................47
4.2 Oprichtingsformaliteiten van een vennootschap...........................................................48
4.2.1 Je vennootschapsvorm kiezen.................................................................................48
4.2.2 Een zakelijke rekening openen.................................................................................48
4.2.3 Het financiële plan opstellen...................................................................................48
4.2.4 Vraag een bankattest aan.........................................................................................50
4.2.5 Akte en statuten opstellen.......................................................................................51
4.2.6 BTW-hoedanigheid activeren...................................................................................51
4.2.7 Aandelenregister aanleggen....................................................................................51
4.2.8 UBO-registratie.........................................................................................................51
4.2.9 Vennootschapsbijdrage............................................................................................52
4.3 De organisatie van een vennootschap............................................................................52
4.3.1 Het bestuur van een vennootschap.........................................................................52
4.3.2 Specifieke rollen en comités....................................................................................53
4.4 Fiscale verplichtingen......................................................................................................54
4.4.1 Belasting over de toegevoegde waarde: BTW.........................................................54
4.4.2 Vennootschapsbelasting..........................................................................................54
Oefening:...........................................................................................................................59
4.5 Boekhoudkundige verplichtingen...................................................................................61
4.5.1 basisprincipes voor de vennootschap......................................................................61
4.5.2 Boekhouding vereisten op maat..............................................................................64
2
, 4.5.3 Zeer kleine onderneming.........................................................................................64
4.5.4 Microvennootschap.................................................................................................64
4.5.5 Kleine vennootschap................................................................................................65
4.5.6 Grote vennootschap.................................................................................................65
4.6 Vergoeding van de vennoten en aandeelhouders..........................................................68
4.7 Risicobeheer....................................................................................................................69
HOOFDSTUK 5: WERKING EN ANALYSE VAN DE VENNOOTSCHAP...........................................69
5.1 De jaarrekening...............................................................................................................69
5.2 financiële analyse van de onderneming.........................................................................69
5.2.1 ratioanalyse..............................................................................................................69
5.2.2 Kassastroomanalyse.................................................................................................71
5.4 De financieringsbehoefte................................................................................................71
5.4.1 Lange- of korte termijnfinancieringsbehoefte.........................................................72
5.4.2 Beslissingscriteria voor de financieringsbeslissing...................................................73
5.4.3 Eigen vermogen – financieringsbron 1....................................................................73
5.4.4 Vreemd vermogen – financieringsbron 2................................................................74
5.4.5 Subsidies – financieringsbron 3...............................................................................76
5.5 Basisprincipes van kostencalculatie................................................................................76
5.5.1 Soorten koste...........................................................................................................76
5.7 Kostenbeheersing............................................................................................................77
5.7.1 Het budgetteringsproces..........................................................................................78
5.7.2 De verschillenanalyse...............................................................................................80
5.8 Verkoopbeslissingen........................................................................................................82
5.8.1 Cost-based pricing....................................................................................................82
5.8.2 Buyer-based pricing..................................................................................................83
HOOFDSTUK 6: STRATEGIE EN MARKETING..............................................................................84
6.1 Bedrijfsstrategie: waarom, wat hoe ?.............................................................................84
6.1.1 Missie en visie..........................................................................................................85
Doelstelling – extra PP.......................................................................................................85
SWOT-analyse – extra PP...................................................................................................85
De drie generieke strategieën van Poster:........................................................................85
6.1.3 Treacy en Wiersma...................................................................................................86
3
, 6.2 Marketingstrategie: hoe ?:..............................................................................................87
6.2.1 Klantgerichte marketingstrategie.............................................................................87
6.2.2 Marketingmix...........................................................................................................89
6.2.3 Product.....................................................................................................................89
6.2.4 Prijs...........................................................................................................................89
6.2.5 Plaats........................................................................................................................90
6.2.6 Promotie...................................................................................................................90
6.2.7 Twee extra P’s...........................................................................................................91
HOOFDSTUK 7: BEDRIJFSPROCESSEN EN LOGISTIEK.................................................................92
7.1 Fundamentals: logistieklexicon.......................................................................................92
7.2 Forecasting – vraagvoorspelling......................................................................................93
7.3 Planningsstrategieën.......................................................................................................94
7.3.1 Make to stock (MTS)................................................................................................94
7.3.2 Make to order..........................................................................................................94
7.3.3 Klantenorderontkoppelpunt (KOOP)........................................................................95
7.4 Productiestrategieën.......................................................................................................95
7.5 Voorraadbeheer..............................................................................................................96
7.6 Distributie........................................................................................................................96
7.6.1 Distributiekanalen....................................................................................................96
7.7 Retourlogistiek................................................................................................................97
7.7.1 Wat is retourlogistiek?.............................................................................................97
7.7.2 Groene logistiek.......................................................................................................98
7.7.3 Een retourlogistiekproces opzetten.........................................................................98
7.8 Make or buy....................................................................................................................98
HOOFDSTUK 8: HR-MANAGEMENT..........................................................................................99
8.1 personeel aanwerven? Wettelijke verplichtingen...........................................................99
8.2 Soorten arbeidsovereenkomsten..................................................................................102
8.2.1 Aard van de arbeid: arbeiders of bediende...........................................................102
8.2.2 Arbeidsduur............................................................................................................103
8.2.3 Omvang van de arbeid...........................................................................................104
8.3 Vergoeding van de werknemer.....................................................................................104
8.3.1 Het loonpakket.......................................................................................................104
4
, 8.3.2 De loonbrief...........................................................................................................104
8.3.3 Uitbetaling van het loon.........................................................................................107
8.5 Beëindiging van de arbeidsovereenkomst:...................................................................107
8.5.1 ontslag door de werkgever....................................................................................107
8.5.2 Ontslag door de werknemer..................................................................................108
8.6 HR-planning...................................................................................................................109
8.7 Selectie-instrumenten...................................................................................................110
8.7.1 Functieprofiel.........................................................................................................110
8.7.2 De vacature plaatsen..............................................................................................111
8.7.3 Screening en selectie.............................................................................................112
8.7.4 Compensation & benefits......................................................................................113
8.7.5 Onboarding van nieuwe medewerkers..................................................................113
8.7.6 Professionele ontwikkeling van de medewerker...................................................114
HOOFDSTUK 9: MAATSCHAPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN......................................117
9.1 De 3P’s profit, people en planet....................................................................................117
9.2 SDG: sustainable development goals............................................................................118
9.3 Circulaire businessmodellen.........................................................................................119
9.3.1 Van lineaire naar circulaire economie....................................................................119
9.3.2 Businessmodellen en verdienmodellen.................................................................121
9.3.3 Van product naar dienst.........................................................................................122
9.3.4 De tien R-strategieën.............................................................................................123
9.4 ESG-rapportering...........................................................................................................124
5
,HOOFDSTUK 1: VAN IDEE NAAR BUSINESSPLAN
1.1 Missie, visie en waarden
Bedrijfs-DNA=
De unieke identiteit en kenmerken van een bedrijf die bepalen wie het is, wat het
doet (en waarom), en hoe het opereert
De fundamentele eigenschappen die een bedrijf onderscheiden van anderen en die
richting geven aan beslissingen en acties
Het omvat:
Missie – waarom besta je?
Visie – waar wil je naartoe? Basis van he bedrijf – allesbepalend
Waarden – welke overtuigingen sturen je
Het ligt aan de basis van:
Bedrijfscultuur
Strategie en positionering
Unieke kenmerken en kerncompetenties
Merkidentiteit
1.1.1 Bepaal je missie
= de kernopdracht van je bedrijf, fundamentele bestaansreden
Wat doet het bedrijf op dagelijkse basis? (Kernactiviteiten)
Hoe of op welke manier voer je die activiteiten uit?
Voor wie doe je het precies? (Doelgroep/klanten)
Waarom? (Beweegredenen)
o Probleemoplossingsstrategie: je wilt de behoefte van de klant bevredigen, hun
problemen oplossen (niet vertrekken uit product)
o Duurzaamheid (impact op socio-ecologisch vlak)
Kenmerken van een sterke missie:
6
, Duidelijk & kernachtig
Waarde-creërend → voor klant, maatschappij of stakeholders
Verbonden met de strategie van het bedrijf
Herkenbaar voor iedereen binnen de organisatie
Fundament voor alle beslissingen
Voorbeeld: Missie DPG Media
Informeren, inspireren en verbinden van mensen met betrouwbare journalistiek en
entertainment.
Positieve maatschappelijke impact creëren.
1.1.2 Bepaal je visie
De bedrijfsvisie (vision statement)
= wat de aspiratie is voor de toekomst van de onderneming
Wat het bedrijf op lange termijn wil bereiken
Ideaalbeeld van de toekomst waarin het bedrijf zijn doelen heeft verwezenlijkt
Geeft richting aan de strategische beslissingen van het bedrijf en
Motiveert zowel medewerkers als andere stakeholders door hen een gedeeld,
ambitieus toekomstperspectief te bieden
Voorbeeld: Visie Antwerp Zoo Foundation
Beschermen van natuur, biodiversiteit en bedreigde diersoorten, nu en in de
toekomst.
Iedereen inspireren om zorg te dragen voor de planeet.
OPGELET: Een missie is vaak korter en concreter dan een visie, maar dat is géén strikte
regel. Belangrijker is dat beide duidelijk weergeven waar het bedrijf nu voor staat
(missie) en waar het naartoe wil (visie).
7
,1.2.3 Bepaal je bedrijfswaarden
Bedrijfswaarden = basisprincipes waarvoor de onderneming staat, die het gedrag en de
cultuur van de onderneming bepalen
Cultureel en ethisch kompas dat aangeeft op welke manier de missie en visie bereikt
moeten worden
Basis v.d. bedrijfscultuur: hoe een bedrijf opereert, hoe het met zijn medewerkers,
klanten en andere stakeholders omgaat, hoe het zijn doelen nastreeft, …
Kenmerken van bedrijfswaarden:
1. Richtinggevend: geven medewerkers houvast bij keuzes en gedrag
2. Authentiek: weerspiegelen écht waar een bedrijf voor staat (geen loze woorden)
3. Herkenbaar: makkelijk te begrijpen, vaak kort en krachtig (bv. respect, innovatie)
4. Inspirerend: motiveren medewerkers én trekken klanten/partners aan
5. Meetbaar in gedrag: zichtbaar in hoe mensen samenwerken, communiceren,
klantrelaties opbouwen
6. Stabiel maar niet statisch: veranderen niet elk jaar, maar kunnen evolueren als de
organisatie groeit of de maatschappij verandert.
Voorwaarden van de bedrijfswaarden:
Consistentie: de waarden moeten voor het hele bedrijf gelden en bij alle
bedrijfsactiviteiten worden toegepast, ongeacht veranderingen in de markt of
bedrijfsomgeving
o Bij overname/fusie is het moeilijk om bedrijfswaarden te behouden
=> verandermanagement
Waarden moeten meegroeien met het bedrijf evalueer regelmatig (“zijn ze nog
relevant”) en pas ze aan als het nodig is
Waarden moeten authentiek zijn (niet alleen opgelegd door management)
Management moet het goede voorbeeld geven
Waarden moeten representatief zijn voor hele organisatie vraag aan stakeholders
welke waarden zij belangrijk vinden
o Stakeholders= alle belanghebbenden van een bedrijf die een invloed hebben
op het bedrijf of/en zelf worden beïnvloed door het bedrijf
Intern: partijen binnen de organisatie
Bv. werknemers, managers, aandeelhouders
Extern: partijen buiten de organisatie
Bv. klanten, leveranciers, overheid, media
=> loyaliteit en betrokkenheid van medewerkers (kunnen zich beter
identificeren met bedrijf)
Waarden duidelijk en herhaaldelijk communiceren binnen de organisatie
Bv. via interne communicatiekanalen, onboardingprogramma's voor nieuwe
medewerkers, in dagelijkse interacties, …
Gepast gedrag herken en beloon; ongepast gedrag corrigeer
8
, Waarden bepalen mee hoe het bedrijf wordt gezien door klanten en de
gemeenschap, dus is belangrijk voor reputatie/merkbeeld
Best op de jobsite communiceren over de bedrijfswaarden
=> kandidaten kennen de waarden al op voorhand en zullen beter passen binnen de
bedrijfscultuur (=culture fit)
Extra: Simon Sinek – Golden Circle
Why = bestaansreden, purpose (waarom doen we dit?)
How = waarden en manier van werken (hoe doen we dit?)
What = producten, diensten (wat bieden we concreet aan?)
Missie = de WHY (waarom) fundamentele bestaansreden, purpose < Waarom doe je
wat je doet? Waarom bestaan we?
Visie = de WHY (waarom) MAAR op lange termijn < Waarom willen we bestaan op
een grotere schaal in de toekomst?
Waarden = de HOW of hoe streef je de WHY na < Hoe gedraag je je? Welke cultuur
omarm je?
1.2 Bedrijfsplan
Bedrijfsplan = ondernemingsplan = bussinesplan
bedrijfs-DNA meer subsatantie en body geven
exteren factoren (zoals de overheid) kunnen ivloed hebben op je bedrijf
Wat is het bedrijfsplan ?
Handleiding – beantwoordt de essentiele vragen van de onderneming
Leidraad voor de toemst
Troef voor de onderneming
o Intern: je analyseert of je idee wel haalbaar is
o Extern: je bewijst partners, investeerders en de bank dat je een solide basis
hebt
Niet verplciht in België, maar wel noodzakelijk
≠ financieel plan:
o onderdeel van bedrijfsplan
o oplijsting van alle inkomsten, investeringen en uitgaven om tezien of je project
financieel haalbaar
o verplicht voor vennootschappen met beperkte
o aansprakelijkheid (notaris)
Een bedrijfsplan is nooit klaar, je moet blijven onderhouden en aanpassen bij veranderingen
Onderdelen van het bedrijfsplan:
Bedrijfsgegevens
Missie, visie, doelstellingen
Organisatie en management
Beschrijving van je product of dienst
9
, Marketingplan (4 of 5 P’s)
Financieel plan (kosten, inkomsten, middelen)
Marktanalyse !!!!! (klanten, leveranciers, concurrentie, SWOT)
o SWOT: analyse van strengths, weaknesses, opportunities, threats
1.2.1 Lean canvas (LC)
= sjabloon gericht op start-ups om snel op 1 pagina je bedrijfsplan weer te geven
Vertrekpunt: klantprobleemoplossingsparadigma - klant ervaart een probleem en jij
voorziet de oplossing
Lean canvas bestaat uit 9 onderdelen:
Customer segments of klantsegmenten:
= afbakenen welke klanten je wilt bereiken = target audience
Binnen elk segment een buyer persona maken
= droomklant binnen elk segment in detail omschrijven
Binnen LC vooral richten op early adopters (13,5%)= klanten die die sneller dan gemiddeld
een nieuw product proberen
Voorbeeld:
Studio 100: kinderen vs volwassenen → verschillende behoeften → ander aanbod.
Problemen en bestaande oplossigen:
= kern van LC: klant heeft een probleem, het bedrijf biedt een oplossing
Welke problemen (behoeften) heeft de klant?
Welke bestaande oplossingen heeft de consument al ter beschikking? (zelf bedacht of
op de markt)
10
HOOFDSTUK 1: VAN IDEE NAAR BUSINESSPLAN........................................................................6
1.1 Missie, visie en waarden...................................................................................................6
1.1.1 Bepaal je missie..........................................................................................................6
1.1.2 Bepaal je visie.............................................................................................................7
1.2.3 Bepaal je bedrijfswaarden..........................................................................................8
Extra: Simon Sinek – Golden Circle.....................................................................................9
1.2 Bedrijfsplan.......................................................................................................................9
1.2.1 Lean canvas (LC).......................................................................................................10
1.2.2 (sustainable) business model canvas.......................................................................12
1.3 naamgeving.....................................................................................................................14
HOOFDSTUK 2: HOE WORD IK ONDERNEMER..........................................................................16
2.1 opstartformaliteiten........................................................................................................16
2.2 Verschillende statuten van zelfstandigen........................................................................16
2.3 Welke ondernemingsvorm kies ik?.................................................................................17
2.3.1 Eenmanszaak............................................................................................................18
2.3.2 Vennootschap..........................................................................................................18
2.3.3 Voor- en nadelen van een eenmanszaak of vennootschap.....................................22
2.3.4 Grootte van de vennootschap..................................................................................23
HOOFDSTUK 3: HOE START IK EEN EENMANSZAAK/MAATSCHAP?..........................................24
3.1 Oprichtingsformaliteiten van een eenmanszaak/maatschap.........................................24
3.1.1 Een zakelijke zichtrekening openen.........................................................................24
3.1.2 De (onderhandse) akte opstellen.............................................................................24
3.1.3 Het ondernemingsnummer aanvragen bij de KBO..................................................25
3.1.4 Je BTW-hoedanigheid activeren...............................................................................26
3.1.5 De nodige vergunningen aanvragen........................................................................27
3.1.6 Je aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds.......................................................27
Oefeningen:.......................................................................................................................28
3.3 Fiscale verplichtingen......................................................................................................29
3.3.1 Belastingen...............................................................................................................29
3.3.2 BTW..........................................................................................................................30
1
, 3.3.3 Inkomsten- en personenbelasting............................................................................34
3.4 Boekhoudkundige verplichtingen...................................................................................43
3.4.1 Enkelvoudige boekhouding......................................................................................43
3.4.3 Een goede boekhouder of een boekhoudpakket.....................................................43
3.4.4 Factureer als een pro...............................................................................................44
3.5 Hoe verkoop ik vanuit een eenmanszaak?......................................................................45
3.5.1 Waaruit bestaat je verkoopprijs...............................................................................45
3.5.2 Wat bepaald de verkoopprijs?.................................................................................46
3.6 Vergoeding van de ondernemer.....................................................................................47
3.7 Risico’s.............................................................................................................................47
HOOFDSTUK 4: HOE GA IK VAN EENMANS NAAR EEN VENNOOTSCHAP.................................47
4.1 Schrappen van de eenmanszaak.....................................................................................47
4.2 Oprichtingsformaliteiten van een vennootschap...........................................................48
4.2.1 Je vennootschapsvorm kiezen.................................................................................48
4.2.2 Een zakelijke rekening openen.................................................................................48
4.2.3 Het financiële plan opstellen...................................................................................48
4.2.4 Vraag een bankattest aan.........................................................................................50
4.2.5 Akte en statuten opstellen.......................................................................................51
4.2.6 BTW-hoedanigheid activeren...................................................................................51
4.2.7 Aandelenregister aanleggen....................................................................................51
4.2.8 UBO-registratie.........................................................................................................51
4.2.9 Vennootschapsbijdrage............................................................................................52
4.3 De organisatie van een vennootschap............................................................................52
4.3.1 Het bestuur van een vennootschap.........................................................................52
4.3.2 Specifieke rollen en comités....................................................................................53
4.4 Fiscale verplichtingen......................................................................................................54
4.4.1 Belasting over de toegevoegde waarde: BTW.........................................................54
4.4.2 Vennootschapsbelasting..........................................................................................54
Oefening:...........................................................................................................................59
4.5 Boekhoudkundige verplichtingen...................................................................................61
4.5.1 basisprincipes voor de vennootschap......................................................................61
4.5.2 Boekhouding vereisten op maat..............................................................................64
2
, 4.5.3 Zeer kleine onderneming.........................................................................................64
4.5.4 Microvennootschap.................................................................................................64
4.5.5 Kleine vennootschap................................................................................................65
4.5.6 Grote vennootschap.................................................................................................65
4.6 Vergoeding van de vennoten en aandeelhouders..........................................................68
4.7 Risicobeheer....................................................................................................................69
HOOFDSTUK 5: WERKING EN ANALYSE VAN DE VENNOOTSCHAP...........................................69
5.1 De jaarrekening...............................................................................................................69
5.2 financiële analyse van de onderneming.........................................................................69
5.2.1 ratioanalyse..............................................................................................................69
5.2.2 Kassastroomanalyse.................................................................................................71
5.4 De financieringsbehoefte................................................................................................71
5.4.1 Lange- of korte termijnfinancieringsbehoefte.........................................................72
5.4.2 Beslissingscriteria voor de financieringsbeslissing...................................................73
5.4.3 Eigen vermogen – financieringsbron 1....................................................................73
5.4.4 Vreemd vermogen – financieringsbron 2................................................................74
5.4.5 Subsidies – financieringsbron 3...............................................................................76
5.5 Basisprincipes van kostencalculatie................................................................................76
5.5.1 Soorten koste...........................................................................................................76
5.7 Kostenbeheersing............................................................................................................77
5.7.1 Het budgetteringsproces..........................................................................................78
5.7.2 De verschillenanalyse...............................................................................................80
5.8 Verkoopbeslissingen........................................................................................................82
5.8.1 Cost-based pricing....................................................................................................82
5.8.2 Buyer-based pricing..................................................................................................83
HOOFDSTUK 6: STRATEGIE EN MARKETING..............................................................................84
6.1 Bedrijfsstrategie: waarom, wat hoe ?.............................................................................84
6.1.1 Missie en visie..........................................................................................................85
Doelstelling – extra PP.......................................................................................................85
SWOT-analyse – extra PP...................................................................................................85
De drie generieke strategieën van Poster:........................................................................85
6.1.3 Treacy en Wiersma...................................................................................................86
3
, 6.2 Marketingstrategie: hoe ?:..............................................................................................87
6.2.1 Klantgerichte marketingstrategie.............................................................................87
6.2.2 Marketingmix...........................................................................................................89
6.2.3 Product.....................................................................................................................89
6.2.4 Prijs...........................................................................................................................89
6.2.5 Plaats........................................................................................................................90
6.2.6 Promotie...................................................................................................................90
6.2.7 Twee extra P’s...........................................................................................................91
HOOFDSTUK 7: BEDRIJFSPROCESSEN EN LOGISTIEK.................................................................92
7.1 Fundamentals: logistieklexicon.......................................................................................92
7.2 Forecasting – vraagvoorspelling......................................................................................93
7.3 Planningsstrategieën.......................................................................................................94
7.3.1 Make to stock (MTS)................................................................................................94
7.3.2 Make to order..........................................................................................................94
7.3.3 Klantenorderontkoppelpunt (KOOP)........................................................................95
7.4 Productiestrategieën.......................................................................................................95
7.5 Voorraadbeheer..............................................................................................................96
7.6 Distributie........................................................................................................................96
7.6.1 Distributiekanalen....................................................................................................96
7.7 Retourlogistiek................................................................................................................97
7.7.1 Wat is retourlogistiek?.............................................................................................97
7.7.2 Groene logistiek.......................................................................................................98
7.7.3 Een retourlogistiekproces opzetten.........................................................................98
7.8 Make or buy....................................................................................................................98
HOOFDSTUK 8: HR-MANAGEMENT..........................................................................................99
8.1 personeel aanwerven? Wettelijke verplichtingen...........................................................99
8.2 Soorten arbeidsovereenkomsten..................................................................................102
8.2.1 Aard van de arbeid: arbeiders of bediende...........................................................102
8.2.2 Arbeidsduur............................................................................................................103
8.2.3 Omvang van de arbeid...........................................................................................104
8.3 Vergoeding van de werknemer.....................................................................................104
8.3.1 Het loonpakket.......................................................................................................104
4
, 8.3.2 De loonbrief...........................................................................................................104
8.3.3 Uitbetaling van het loon.........................................................................................107
8.5 Beëindiging van de arbeidsovereenkomst:...................................................................107
8.5.1 ontslag door de werkgever....................................................................................107
8.5.2 Ontslag door de werknemer..................................................................................108
8.6 HR-planning...................................................................................................................109
8.7 Selectie-instrumenten...................................................................................................110
8.7.1 Functieprofiel.........................................................................................................110
8.7.2 De vacature plaatsen..............................................................................................111
8.7.3 Screening en selectie.............................................................................................112
8.7.4 Compensation & benefits......................................................................................113
8.7.5 Onboarding van nieuwe medewerkers..................................................................113
8.7.6 Professionele ontwikkeling van de medewerker...................................................114
HOOFDSTUK 9: MAATSCHAPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN......................................117
9.1 De 3P’s profit, people en planet....................................................................................117
9.2 SDG: sustainable development goals............................................................................118
9.3 Circulaire businessmodellen.........................................................................................119
9.3.1 Van lineaire naar circulaire economie....................................................................119
9.3.2 Businessmodellen en verdienmodellen.................................................................121
9.3.3 Van product naar dienst.........................................................................................122
9.3.4 De tien R-strategieën.............................................................................................123
9.4 ESG-rapportering...........................................................................................................124
5
,HOOFDSTUK 1: VAN IDEE NAAR BUSINESSPLAN
1.1 Missie, visie en waarden
Bedrijfs-DNA=
De unieke identiteit en kenmerken van een bedrijf die bepalen wie het is, wat het
doet (en waarom), en hoe het opereert
De fundamentele eigenschappen die een bedrijf onderscheiden van anderen en die
richting geven aan beslissingen en acties
Het omvat:
Missie – waarom besta je?
Visie – waar wil je naartoe? Basis van he bedrijf – allesbepalend
Waarden – welke overtuigingen sturen je
Het ligt aan de basis van:
Bedrijfscultuur
Strategie en positionering
Unieke kenmerken en kerncompetenties
Merkidentiteit
1.1.1 Bepaal je missie
= de kernopdracht van je bedrijf, fundamentele bestaansreden
Wat doet het bedrijf op dagelijkse basis? (Kernactiviteiten)
Hoe of op welke manier voer je die activiteiten uit?
Voor wie doe je het precies? (Doelgroep/klanten)
Waarom? (Beweegredenen)
o Probleemoplossingsstrategie: je wilt de behoefte van de klant bevredigen, hun
problemen oplossen (niet vertrekken uit product)
o Duurzaamheid (impact op socio-ecologisch vlak)
Kenmerken van een sterke missie:
6
, Duidelijk & kernachtig
Waarde-creërend → voor klant, maatschappij of stakeholders
Verbonden met de strategie van het bedrijf
Herkenbaar voor iedereen binnen de organisatie
Fundament voor alle beslissingen
Voorbeeld: Missie DPG Media
Informeren, inspireren en verbinden van mensen met betrouwbare journalistiek en
entertainment.
Positieve maatschappelijke impact creëren.
1.1.2 Bepaal je visie
De bedrijfsvisie (vision statement)
= wat de aspiratie is voor de toekomst van de onderneming
Wat het bedrijf op lange termijn wil bereiken
Ideaalbeeld van de toekomst waarin het bedrijf zijn doelen heeft verwezenlijkt
Geeft richting aan de strategische beslissingen van het bedrijf en
Motiveert zowel medewerkers als andere stakeholders door hen een gedeeld,
ambitieus toekomstperspectief te bieden
Voorbeeld: Visie Antwerp Zoo Foundation
Beschermen van natuur, biodiversiteit en bedreigde diersoorten, nu en in de
toekomst.
Iedereen inspireren om zorg te dragen voor de planeet.
OPGELET: Een missie is vaak korter en concreter dan een visie, maar dat is géén strikte
regel. Belangrijker is dat beide duidelijk weergeven waar het bedrijf nu voor staat
(missie) en waar het naartoe wil (visie).
7
,1.2.3 Bepaal je bedrijfswaarden
Bedrijfswaarden = basisprincipes waarvoor de onderneming staat, die het gedrag en de
cultuur van de onderneming bepalen
Cultureel en ethisch kompas dat aangeeft op welke manier de missie en visie bereikt
moeten worden
Basis v.d. bedrijfscultuur: hoe een bedrijf opereert, hoe het met zijn medewerkers,
klanten en andere stakeholders omgaat, hoe het zijn doelen nastreeft, …
Kenmerken van bedrijfswaarden:
1. Richtinggevend: geven medewerkers houvast bij keuzes en gedrag
2. Authentiek: weerspiegelen écht waar een bedrijf voor staat (geen loze woorden)
3. Herkenbaar: makkelijk te begrijpen, vaak kort en krachtig (bv. respect, innovatie)
4. Inspirerend: motiveren medewerkers én trekken klanten/partners aan
5. Meetbaar in gedrag: zichtbaar in hoe mensen samenwerken, communiceren,
klantrelaties opbouwen
6. Stabiel maar niet statisch: veranderen niet elk jaar, maar kunnen evolueren als de
organisatie groeit of de maatschappij verandert.
Voorwaarden van de bedrijfswaarden:
Consistentie: de waarden moeten voor het hele bedrijf gelden en bij alle
bedrijfsactiviteiten worden toegepast, ongeacht veranderingen in de markt of
bedrijfsomgeving
o Bij overname/fusie is het moeilijk om bedrijfswaarden te behouden
=> verandermanagement
Waarden moeten meegroeien met het bedrijf evalueer regelmatig (“zijn ze nog
relevant”) en pas ze aan als het nodig is
Waarden moeten authentiek zijn (niet alleen opgelegd door management)
Management moet het goede voorbeeld geven
Waarden moeten representatief zijn voor hele organisatie vraag aan stakeholders
welke waarden zij belangrijk vinden
o Stakeholders= alle belanghebbenden van een bedrijf die een invloed hebben
op het bedrijf of/en zelf worden beïnvloed door het bedrijf
Intern: partijen binnen de organisatie
Bv. werknemers, managers, aandeelhouders
Extern: partijen buiten de organisatie
Bv. klanten, leveranciers, overheid, media
=> loyaliteit en betrokkenheid van medewerkers (kunnen zich beter
identificeren met bedrijf)
Waarden duidelijk en herhaaldelijk communiceren binnen de organisatie
Bv. via interne communicatiekanalen, onboardingprogramma's voor nieuwe
medewerkers, in dagelijkse interacties, …
Gepast gedrag herken en beloon; ongepast gedrag corrigeer
8
, Waarden bepalen mee hoe het bedrijf wordt gezien door klanten en de
gemeenschap, dus is belangrijk voor reputatie/merkbeeld
Best op de jobsite communiceren over de bedrijfswaarden
=> kandidaten kennen de waarden al op voorhand en zullen beter passen binnen de
bedrijfscultuur (=culture fit)
Extra: Simon Sinek – Golden Circle
Why = bestaansreden, purpose (waarom doen we dit?)
How = waarden en manier van werken (hoe doen we dit?)
What = producten, diensten (wat bieden we concreet aan?)
Missie = de WHY (waarom) fundamentele bestaansreden, purpose < Waarom doe je
wat je doet? Waarom bestaan we?
Visie = de WHY (waarom) MAAR op lange termijn < Waarom willen we bestaan op
een grotere schaal in de toekomst?
Waarden = de HOW of hoe streef je de WHY na < Hoe gedraag je je? Welke cultuur
omarm je?
1.2 Bedrijfsplan
Bedrijfsplan = ondernemingsplan = bussinesplan
bedrijfs-DNA meer subsatantie en body geven
exteren factoren (zoals de overheid) kunnen ivloed hebben op je bedrijf
Wat is het bedrijfsplan ?
Handleiding – beantwoordt de essentiele vragen van de onderneming
Leidraad voor de toemst
Troef voor de onderneming
o Intern: je analyseert of je idee wel haalbaar is
o Extern: je bewijst partners, investeerders en de bank dat je een solide basis
hebt
Niet verplciht in België, maar wel noodzakelijk
≠ financieel plan:
o onderdeel van bedrijfsplan
o oplijsting van alle inkomsten, investeringen en uitgaven om tezien of je project
financieel haalbaar
o verplicht voor vennootschappen met beperkte
o aansprakelijkheid (notaris)
Een bedrijfsplan is nooit klaar, je moet blijven onderhouden en aanpassen bij veranderingen
Onderdelen van het bedrijfsplan:
Bedrijfsgegevens
Missie, visie, doelstellingen
Organisatie en management
Beschrijving van je product of dienst
9
, Marketingplan (4 of 5 P’s)
Financieel plan (kosten, inkomsten, middelen)
Marktanalyse !!!!! (klanten, leveranciers, concurrentie, SWOT)
o SWOT: analyse van strengths, weaknesses, opportunities, threats
1.2.1 Lean canvas (LC)
= sjabloon gericht op start-ups om snel op 1 pagina je bedrijfsplan weer te geven
Vertrekpunt: klantprobleemoplossingsparadigma - klant ervaart een probleem en jij
voorziet de oplossing
Lean canvas bestaat uit 9 onderdelen:
Customer segments of klantsegmenten:
= afbakenen welke klanten je wilt bereiken = target audience
Binnen elk segment een buyer persona maken
= droomklant binnen elk segment in detail omschrijven
Binnen LC vooral richten op early adopters (13,5%)= klanten die die sneller dan gemiddeld
een nieuw product proberen
Voorbeeld:
Studio 100: kinderen vs volwassenen → verschillende behoeften → ander aanbod.
Problemen en bestaande oplossigen:
= kern van LC: klant heeft een probleem, het bedrijf biedt een oplossing
Welke problemen (behoeften) heeft de klant?
Welke bestaande oplossingen heeft de consument al ter beschikking? (zelf bedacht of
op de markt)
10
