1. Kritisch regionalisme
1.1 Naar een kritisch regionalisme: Zes punten voor een
architectuur van verzet
2. Kritisch regionalisme vandaag?
1. Kritisch regionalisme
Critical Regionalism:
In eerste instantie een reactie op de ‘plaatsloosheid’ van moderne architectuur
→ Hoe kunnen de lokale context én het landschap betekenis verschaffen aan de architectuur?
→ Waarom is kritische regionalisme belangrijk?
● Internationale Stijl hield geen rekening met regionale tradities
● Articulatie van volume in plaats van massa (om de hoeveelheid vloeroppervlak voor een
bepaalde site te maximaliseren)
● Abstracte architecturale taal
● Snelle constructie, lage bouwkost
● Regionale identiteit?
● Kenneth Frampton ‘Towards a Critical Regionalism: Six Points for an Architecture of
Resistance’ in Perspecta (1983)
● Universalisme als een bedreiging. Gaat gepaard met de commercialisering (commodification)
van architectuur
● Architectuur die zich bewust is van de bestaande eigenschappen van een site (<--->
architectuur als een globaal handelswaar à commercialisering)
● Regionale cultuur is geen onveranderlijk gegeven, maar eerder iets dat bewust gecultiveerd
moet worden
1.1 Naar een kritisch regionalisme:
Zes punten voor een architectuur van verzet
1. Cultuur en beschaving
2. De opkomst en val van de avant-garde
3. Kritisch regionalisme en wereldcultuur
4. De weerstand van de plaats-vorm
5. Cultuur versus natuur. Topografie, context,
klimaat, licht en tektonische vorm.
6. Het visuele versus het tactiele
1
, 1. Cultuur en beschaving
● Civilisatie (beschaving) à instrumentele rede, keten van middelen en doelen “nut, tot
zin verheven, mondt uit in zinloosheid” (Hannah Arendt)
● Cultuur à expressie, verwezenlijking van het zijn, collectieve psycho-sociale
werkelijkheid
→
2. De opkomst en val van de avant-garde
● Opkomst van avant-garde = link met modernisering samenleving + architectuur = positieve rol
progressieve traject Verlichting
● 1920’s: radicale avant-gardisme identificeert met moderniseringsproces
● 1930’s (na WOI): belangen monopolie en staatskapitalisme voor eerst in de geschiedenis
gescheiden van bevrijdende krachten van culturele modernisatie
→
→
→
3. Kritisch regionalisme en wereldcultuur
● kritische arrière-garde à >< geavanceerde technologie + nostalgisch/gladde decoratieve stijl =
resistente, identiteit verschaffende cultuur inclusief discrete universele techniek
● Term voor het eerst gebruikt door Alexander Tzonis en Liane Lefaivre in
‘The Grid and the Pathway’ (1981)
● Kritisch regionalisme niet gelijk aan aan sentimentele herleving van vernaculaire tradities of
blind gebruik van vernaculaire vormentaal
● Eerder zoektocht naar architecturale tradities die diepgeworteld zijn in lokale context
→
2