Samenvatting sociologie David Van Bunder

Sociologie

Hoofdstuk 1: wat is sociologie?
 = Systematisch onderzoek van de menselijke samenleving
o Bestudeerd groepen van mensen  waarschijnlijkheid, geen zekerheid

1.1 Het sociologisch perspectief
 =kern van discipline bestaat uit geheel eigen gezichtspunt

1.1.1 hoe we het algemene in het bijzondere kunnen zien
 Peter berger : beschreef sociologisch perspectief als het algemene in het
bijzondere zien
o Sociologie helpt om in gedrag van bepaalde mensen algemene patronen te
ontdekken
o Elk individu uniek, manier waarop samenleving inhoudelijk van invloed is
op leven van mensen die tot categorieën behoren (kinderen- volwassenen,
rijk-arm) kan sterk verschillen
o Nagaan hoeveel invloed samenleving uitoefent op ons gedrag, gedachten
en gevoelens

1.1.2 hoe we het ongewone in het bekende kunnen zien
 Veel mensen hebben ervaring dat sociologische visie ertoe leidt dat we in het
bekende het ongewone gaan zien
 Sociologische perspectief brengt met zich mee dat we het bekende idee dat we
zelf bepalen hoe ons leven eruitziet, moeten loslaten voor de in eerste instantie
vreemde gedachte dat de samenleving onze beslissingen en onze ervaringen
beïnvloed
 Niet altijd duidelijk hoe samenleving ons beïnvloed
o Bv. hoeveel kinderen krijgt vrouw
 Lijkt persoonlijk besluit, maar invloed van samenleving (leren over
anticonceptie? Pensioenvergoeding?,…)

1.1.3 persoonlijke keuzes in hun sociale context
 Emile Durkheim: sociale factoren beïnvloeden het individuele gedrag
o Sociale integratie: mensen met sterke sociale banden zullen minder
gauw tot zelfdoding overgaan dan individualistischere mensen
 Belang van kenmerken van groepsnormen, zelfs bij daden die we
zien als individuele beslissing
 In het gedrag van afzonderlijke individuen kunnen we algemene
sociologische patronen ontdekken

1.1.4 kijken als een socioloog: marginaliteit en crisis
 Wereld vanuit sociologisch perspectief zien, verschijnselen die daarbij helpen:
o Een bestaan in de rand van de samenleving
o Het doormaken van een sociale crisis
 Hoe groter de marginaliteit van individu  hoe beter hij in staat is sociologisch
perspectief te hanteren
o bv invloed op leven van mensen met anderen etniciteit
o Bepaalde mensen die tot bepaalde groeperingen behoren (vrouwen,
homoseksuelen, gehandicapten,…)  leiden bestaan in marge van
samenleving
 Zijn zich bewust van bepaalde sociale patronen
 Sociologische verbeeldingskracht volgens C. Wright Mills
o Crisis zet aan tot hanteren van sociologische visie
 Als je wordt ontslagen  beschouwen als eigen fout
 Als veel mensen worden ontslagen  inzicht dat hun leven door
sociale factoren wordt beïnvloed (besef dat er geen baan is

, aangezien economie in elkaar is gestort)  sociologische
verbeeldingskracht
o Mensen die gebruikmaken van sociale verbeeldingskracht: beter inzicht
krijgen in functioneren van de samenleving + wijze waarop het ons leven
beïnvloed

1.2 het belang van een mondiale visie
 Nieuwe informatietechnologie: verste uithoeken van wereld dichterbij gebracht
 Hierdoor veel academische disciplines: mondiaal/ globaal perspectief
hanteren:
o Het bestuderen van de wereld in zijn geheel + plaats die onze samenleving
daarin in neemt
 Welke betekenis heeft globale perspectief voor sociologie?
o Een globaal bewustzijn = logisch verlengstuk van sociologisch perspectief
 Sociologie laat ons zien dat onze positie in samenleving invloed
heeft op ervaringen die we opdoen
 Positie die onze samenleving in wereld inneemt, beïnvloed alle
leden uit samenleving
 Landen indelen a.d.h.v. niveau van economische ontwikkeling:
o Hoge- inkomstlanden
 Landen met hoogste algemene levensstandaard (West-Europa, VS,
canada, Israël,…
 Leveren meeste goederen en diensten
 Inwoners bezitten merendeel van rijkdommen (geluk, geboorte)
o Middeninkomstlanden
 Landen met een levensstandaard, die we als de wereld in zijn
geheel bekijken, gemiddeld kunnen noemen (Oost-Europa, Latijns-
Amerika, Azië, sommige Afrikaanse landen)
 Grote sociale ongelijkheid (sommige extreem rijk zoals de zakelijke
elite- meesten slechte omstandigheden zoals sloppenwijken)
o Lage inkomstlanden
 Landen met een lage levensstandaard, waarvan de meeste
inwoners arm zijn (afrika, azie)
 Sommige exreem rijk, meeste in onmenselijke omstandigheden
leven waarbij ze weinig mogelijkheden hebben om situatie te
verbeteren

 4 redenen om situatie westerse landen te vergelijken met die in andere landen
1. Het leven dat we leiden wordt gevormd door het land waarin we
leven
 Inzicht in verschillen tussen samenlevingen om begrip te krijgen in
onszelf en levenssituatie van anderen

2. De contacten tussen samenlevingen zijn zeer sterk toegenomen
 Gevolg: zelfde voorkeuren ontwikkelen, muziek, kleding
- Sociale problemen in arme landen: productie voor rijke
landen
- Verschillende restaurants, supermarkt (de chinees, tai,
paprika)

3. Veel sociale problemen waarmee de westerse wereld
geconfronteerd wordt, zijn elders veel ernstiger
 Armoede, ongelijkheid man-vrouw

4. Globaal denken helpt ons om meer inzicht in onszelf te krijgen
 In westerse wereld: materieel bezit= rijk leven. In bv india: familie +
steun = rijk leven

1.3 het sociologisch perspectief in de praktijk

,  Hanteren van sociologisch perspectief: veel opzichte zinvol
o Sociologie speelt belangrijke rol in het tot stand komen van wetten en
overheidsmaatregelen die ons leven beïnvloeden
o Sociologisch perspectief bevordert op individueel niveau onze persoonlijke
groei en bewustwording
o Een studie van sociologie is een uitstekende voorbereiding op de
arbeidsmarkt



1.3.1 sociologie en overheidsbeleid
 Sociologen dragen met sociologische kennis op talrijke manieren bij tot
ontwikkeling van beleid van overheden, wetten en regels die reguleren hoe
mensen in bepaalde gemeenschap werken + leven

1.3.2 sociologie en persoonlijke groei
 Hanteren van sociologisch perspectief maakt ons actiever + bewuster + zorgt
ervoor dat we kritischer gaan denken. 4 positieve aspecten:
1. Aan de hand van het sociologisch perspectief kunnen we nagaan wat er wel en
niet klopt aan het ‘alledaags denken’
o We nemen van alles voor vanzelfsprekend aan, maar dat wilt niet zeggen
dat het waar is
 Bv. idee dat we vrije individuen zijn en zelf verantwoordelijk zijn
voor ons leven (Neiging om succesvolle mensen superieur te
vinden) we moeten dit in vraag stellen
2. Het sociologisch perspectief geeft ons een beter inzicht in de mogelijkheden en de
hindernissen die we in het dagelijks leven tegenkomen
o Door sociologie komen we meer te weten over wereld om ons heen, zo
meer in staat om doelen na te streven
3. Het sociologisch perspectief geeft ons de mogelijkheid een actieve rol te spelen in
de samenleving waarvan we deel uitmaken
o Als we beter begrijpen hoe samenleving functioneert  effectiviteit als lid
van samenleving neemt toe (zie Mills)
4. De sociologie helpt ons om in een wereld te leven die zich kenmerkt door
diversiteit
o Mensen buiten het westen leven op sociaal opzicht heel anders dan ons
o Mensen hebben neiging om eigen manier van leven de ‘juiste’ te noemen
o Sociologisch perspectief: aanzet kritischer denken over + en -punten van
alle levenswijze waaronder onze eigen
1.3.3 de voordelen van sociologie voor de arbeidsmarkt
 Sociologen werkzaam op unief/ hoge school, bij particulieren instellingen,
medische beroepen, gezondheidszorg
o Voor alle werkterreinen geldt dat succes afhankelijk van inzicht in wijze
waarop groeperingen van elkaar verschillen in overtuiging, gezinspatronen
en andere aspecten van leven

1.4 het ontstaan van de sociologie
 ‘Keuzes’ die we als individu maken/ historische gebeurtenissen ontstaan zelden uit
het niets
1.4.1 sociale veranderingen en sociologie
 Ingrijpende veranderingen in 18e en 19e eeuw in Europa  mensen denken meer
na over samenleving en hun positie daarin
 3 belangrijke veranderingen die transformatie van samenleving teweegbrachten:
o De Industrialisering
 Eerst bewerken van stuk land  uitvinding nieuwe energiebronnen
voor grote machines
 Mensen moesten van kleine groep naar een grote groep
arbeidskrachten

,  Ontstaan scheiding werk en privé  oude tradities werden bedreigd
o De explosieve groei van steden
 Mensen moesten gaan werken in steden, dus verhuisden
 Kregen te maken met sociale problemen: vervuiling, uitbuiting op
werk, misdaad en gebrek aan woonruimte
o Nieuwe opvatting over democratie en politieke rechten
 Economische ontwikkeling + stedengroei zorgen ervoor dat mensen
anders denken (accentverschuiving)
 Aandacht verlegt zich van morele verplichtingen tegenover God +
koning naar eigenbelang (filosofen introduceren nieuwe begrippen:
de vrijheid en de rechten van het individu)
 Menselijke rede werd nieuwe maatstof om wereld mee te duiden
1.4.2 wetenschap  en In sociologie
landen met de grootste veranderingen (Duitsland, Frankrijk, Engeland)
nieuwe
 Vroeger ook al mensen die discipline: sociologie
samenleving fasinerend vonden: deze denkers meer
geintresserd in ideale samenleving dan in bestuderen van maatschappij op dat
moment
 Om denken over samenleving te beschijven introduceerde Auguste Comte in 1838
de term sociologie
 Comte: 3 ontwikkelingsfase gingen sociologie vooraf
o Theologische fase (begin geschiedenis – eind europese middeleeuwen
1350)
 Samenleving= hoe God het wil
o Metafysische fase (opkomst door renessance 15e eeuw
 Samenleving = natuurlijk en niet bovennatuurlijk verschijnsel
 Thomas Hobbes stelde dat de samenleving niet zozeer Gods
volmaaktheid maar eerder het menselijk tekort reflecteert
o De wetenschappelijke fase (begin door werken Copernicus, Newton en
Galilei)
 Wetenschappelijke benadering van de samenleving
 Positivisme: inzicht verwerven op basis van wetenschappelijk
onderzoek
 Functioneren in samenleving wordt door bepaalde wetten
gereguleerd, wetenschappelijke waarneming = enige bron
van geldige kennis over de werkelijkheid


2. sociologische theorieën en methoden
2.1 sociologische theorie
 Sociologie= wetenschap die gedrag en samenleven van mensen bestudeert +
probeert te verklaren
 Sociologen: proberen op verschillende manieren observaties van menselijk gedrag
te verzamelen  patronen in gedrag zoeken
o Meer inzicht krijgen in werking vd samenleving
 De theorie: stelsel van uitspraken die met elkaar samenhangen
o Verklaart hoe verschijnselen met elkaar samenhangen  op basis van
samenhang voorspellingen doen die onderzocht kunnen worden
 Sociologische theorie: sociale gedrag uit de werkelijkheid verklaren
o Vb. Durkheim (h1)  adhv zijn theorie voorspellen dat leden vd
samenleving met weinig samenhang eerder geneigd tot zelfmoord
 Sociologen doen onderzoek waarbij ze theorieën testen en verfijnen, van
eenvoudige samenhang naar veel uitgebreidere stelsels van relaties
 Sociologen die met theorievorming bezighouden: 3 vragen
o Wat moeten we onderzoeken?
o Hoe moeten de gegevens die en onderzoek oplevert aan elkaar gerelateerd
worden?
o Hoe kunnen we de gegevens duiden?
o Bij oplossen van deze vragen  ‘routes’/ benaderingen volgen