Examen: 15 punten op mc-vragen
5 punten op open vragen
→ je mag alle gebruikte wetteksten meebrengen naar examen
→ 3 delen: 1) collectief arbeidsrecht // 2) individueel arbeidsrecht // 3) sociale zekerheid
COLLECTIEF ARBEIDSRECHT
→ staat niet in handboek, wel kennen (enkel private sector)
→ Private sector = tewerkstellingen die niet behoren tot de overheid
→ Arbeidsrecht is dwingend ten voordele van de werknemers.
• COLLECTIEF ARBEIDSRECHT
= schriftelijke overeenkomst tussen 1/meer representatieve werknemersorganisaties en 1/meer
werkgevers of 1/meer representatieve werkgeversorganisaties
= resultaat van een overleg tussen sociale partners
→ bv: consensus over wat minimumloon is voor voltijdse wn in België = CAO
= collectieve arbeidsovereenkomst = een akkoord
o De sociale partners
→ verenigingsvrijheid = iedereen kan op elk moment een vereniging oprichten (omdat ze
gemeenschappelijke belangen hebben)
➢ WERKNEMERSZIJDE
→ 3 representatieve vakbonden: 1. ABVV = algemeen Belgisch vakverbond
2. ACLVB = algemene centrale en liberale vakbond van België
3. ACV = algemene christelijke vakbond
→ 4 voorwaarden om representatief te zijn:
1) moet opgericht zijn voor heel België
2) werknemers verenigd uit verschillende sectoren/groepen = de vakbond moet
interprofessioneel zijn
3) Minstens 50.000 leden
4) Men moet een zitje gekregen hebben (zetelen) in 2 instellingen: de nationale
arbeidsraad en de sociale economische raad (CERF)
→ geen rechtspersoonlijkheid, dus zijn gewoon feitelijke verenigingen (zonder winstoogmerk)
=> 2 redenen waarom ze geen rechtspersoonlijkheid hebben: zodat ze minder onder
controle staan (moeten niets publiceren) + aansprakelijkheidsvorderingen zijn moeilijker
als de vakbond geen rechtspersoon is (eisen tegen een vakbond die bv een staking heeft
ondersteund waardoor schade is ontstaan)
→ wel wettelijke opdrachten
→ Traditionele vakbonden verdedigen niet de kaderleden, omdat die al een zeer hoge positie
hebben, daarom hebben kaderleden zelf een vereniging opgericht, deze voldoet aan de 3
criteria voor representatieve vakbonden, maar niet aan puntje 4 (geen zetel in NA), dus geen
representatieve vakbond
➢ WERKGEVERSZIJDE
→ bekendste: VBO = vereniging voor Belgische ondernemers (representatieve vereniging)
Unizo = unie voor zelfstandige ondernemingen
De Boerenbond
→ Hebben vaak wel rechtspersoonlijkheid (vinden controle en publiceren niet erg)
→ dezelfde wettelijke opdrachten (cao’s sluiten)
1
, o Groep van 10
→ voorzitter = Rene Branders (VBO)
→ werknemersvertegenwoordigers:
− Ann Vermorgen en Marie-Hélène Ska (ACV)
− Miranda Ulens en Thierry Bodson (ABVV)
− Gert Truyens (ACLVB)
→ werkgeversvertegenwoordigers:
− Pieter Timmermans en Monica De Jonghe (VBO)
− Danny Vanassche en Pierre-Frédéric Nyst (Unizo)
− Lode Ceyssens (Boerenbond)
→ Zij zitten vaak samen met de minister van werk om belangrijke maatregelen te nemen (niet in wet)
o Instellingen van sociaal overleg
a) Nationale Arbeidsraad (NAR) = nationaal niveau
→ taak 1: niet-bindende adviezen geven aan overheid
Sluit cao’s
→ taak 2: cao’s sluiten die gelden voor heel België (nu 176 cao’s)
b) Paritair comité = per bedrijfssector, opgericht door KB
→ taak: cao’s sluiten die arbeidsvoorwaarden van wn’s vastleggen
+ bemiddelen in geschillen + adviezen geven
c) Ondernemingsraad (OR) = per onderneming >100 wn’s
→ wn- en wg-vertegenwoordigers zitten 1 keer per maand samen (nooit meer wn dan wg!)
EXAMEN → taak: informeren en adviseren (NIET CAO’S!)
→ kandidaat wn-vertegenwoordigers zijn beschermd tegen ontslag, ze kunnen enkel ontslagen
worden als ze een zware fout begaan OF economische redenen (gaat slecht met bedrijf)
→ sanctie als ze toch ontslagen worden = 8 jaar loon uitbetalen (indien >20j anciënniteit)
4 overlegorganen
d) Comité voor preventie en bescherming op het werk (cpbw) = per onderneming >50 wn’s
→ wn- en wg-vertegenwoordigers zitten 1 keer per maand samen
→ taak: informeren en adviseren (ook over welzijn op het werk)
Sluit cao’s
e) Vakbondsafvaardiging (VA) = per onderneming, op voorwaarden die verschillen per sector
→ enkel wn’s: verkozen door andere wn’s of aangeduid door vakbonden
→ taak: onderhandelen over cao’s + controle op naleving sociaal recht + tussenkomst bij geschil
f) Europese ondernemingsraad (EOR) = per onderneming >1000wn’s +in min2 lidstaten min150 wn’s
→ hoofdbestuur vergadert ½ per jaar met wn-vertegenwoordigers uit alle betrokken lidstaten
→ taak: informeren en advies geven over transnationale aangelegenheden
o Collectieve arbeidsgeschillen (drukkingsmiddelen)
1) Staking = werknemer oefent druk uit
= bewust niet (normaal) uitvoeren van de arbeid
→ deelname aan staking is geen grond tot ontslag (wettig)
→ soms tussenkomst van de rechter (bv: toegang blokkeren nr de winkel als staker mag niet)
→ staker heeft geen recht op loon (ookal ben je wel werkwillig)
2) Lock-out = werkgever oefent druk uit
= werkgever weigert werkwillige werknemers te laten werken
→ onwettig: wn’s hebben recht op schadevergoeding gelijk aan loon
2
, o Collectieve arbeidsovereenkomst
= schriftelijke overeenkomst tussen 1/meer representatieve wn-organisaties én 1/meer
representatieve werkgeversorganisaties (PC en NA) OF werkgevers
= zonder tussenkomst overheid
→ normatieve bepalingen = leggen de individuele of collectieve rechten en plichten van werknemers
en werkgever(s) vast
=> bv: minimumloon, arbeidsduur, recht op verlofdagen, eindejaarspremie, loonindexering, …
→ obligatoire bepalingen = verplichtingen van ondertekenende partijen (= wn- en wg-organisaties)
=> voor wn-organisaties: geen actie meer voeren over het overeengekomene (=vredesplicht)
=> voor wg-organisaties: inhoud van cao informeren bij werkgevers en naleving ervan promoten
→ niveau’s: -- in Nationale Arbeidsraad (NAR) voor gans België
-- in paritaire comités per bedrijfstak
-- in onderneming(en) voor diegene die cao sloten
=> wg’s die lid zijn van representatieve wg-organisatie die een cao ondertekende in NAR of PC, zijn
door hun lidmaatschap gebonden en dus VERPLICHT de normatieve bepalingen te respecteren
(ookal sloten ze de cao niet zelf)
=> 15 dagen na publicatie in Belgisch Staatsblad van nationale of sectorale cao, is deze bindend
voor alle wg die onder de NAR of PC vallen (afhankelijk van beslissingsniveau)
=> eventuele afwijking op individueel vlak kan, maar vereist schriftelijk akkoord tussen wg en wn
→ altijd en automatisch bindend voor
=> in geval van ondernemings-cao: werkgever(s) die cao ondertekende
=> in geval van (inter)sectorale cao: werkgevers die lid zijn van wg-organisatie die de cao tekent
EXAMEN => in geval van cao’s uit PC of NAR: bindend na bekendmaking in Belgisch Staatsblad of verklaring
bij KB, voor alle werkgevers die onder toepassingsgebied vallen, ookal is de wg geen lid van de
wg-organisatie die dit tekende!(uitzonderlijke afwijking is mogelijk)
3
5 punten op open vragen
→ je mag alle gebruikte wetteksten meebrengen naar examen
→ 3 delen: 1) collectief arbeidsrecht // 2) individueel arbeidsrecht // 3) sociale zekerheid
COLLECTIEF ARBEIDSRECHT
→ staat niet in handboek, wel kennen (enkel private sector)
→ Private sector = tewerkstellingen die niet behoren tot de overheid
→ Arbeidsrecht is dwingend ten voordele van de werknemers.
• COLLECTIEF ARBEIDSRECHT
= schriftelijke overeenkomst tussen 1/meer representatieve werknemersorganisaties en 1/meer
werkgevers of 1/meer representatieve werkgeversorganisaties
= resultaat van een overleg tussen sociale partners
→ bv: consensus over wat minimumloon is voor voltijdse wn in België = CAO
= collectieve arbeidsovereenkomst = een akkoord
o De sociale partners
→ verenigingsvrijheid = iedereen kan op elk moment een vereniging oprichten (omdat ze
gemeenschappelijke belangen hebben)
➢ WERKNEMERSZIJDE
→ 3 representatieve vakbonden: 1. ABVV = algemeen Belgisch vakverbond
2. ACLVB = algemene centrale en liberale vakbond van België
3. ACV = algemene christelijke vakbond
→ 4 voorwaarden om representatief te zijn:
1) moet opgericht zijn voor heel België
2) werknemers verenigd uit verschillende sectoren/groepen = de vakbond moet
interprofessioneel zijn
3) Minstens 50.000 leden
4) Men moet een zitje gekregen hebben (zetelen) in 2 instellingen: de nationale
arbeidsraad en de sociale economische raad (CERF)
→ geen rechtspersoonlijkheid, dus zijn gewoon feitelijke verenigingen (zonder winstoogmerk)
=> 2 redenen waarom ze geen rechtspersoonlijkheid hebben: zodat ze minder onder
controle staan (moeten niets publiceren) + aansprakelijkheidsvorderingen zijn moeilijker
als de vakbond geen rechtspersoon is (eisen tegen een vakbond die bv een staking heeft
ondersteund waardoor schade is ontstaan)
→ wel wettelijke opdrachten
→ Traditionele vakbonden verdedigen niet de kaderleden, omdat die al een zeer hoge positie
hebben, daarom hebben kaderleden zelf een vereniging opgericht, deze voldoet aan de 3
criteria voor representatieve vakbonden, maar niet aan puntje 4 (geen zetel in NA), dus geen
representatieve vakbond
➢ WERKGEVERSZIJDE
→ bekendste: VBO = vereniging voor Belgische ondernemers (representatieve vereniging)
Unizo = unie voor zelfstandige ondernemingen
De Boerenbond
→ Hebben vaak wel rechtspersoonlijkheid (vinden controle en publiceren niet erg)
→ dezelfde wettelijke opdrachten (cao’s sluiten)
1
, o Groep van 10
→ voorzitter = Rene Branders (VBO)
→ werknemersvertegenwoordigers:
− Ann Vermorgen en Marie-Hélène Ska (ACV)
− Miranda Ulens en Thierry Bodson (ABVV)
− Gert Truyens (ACLVB)
→ werkgeversvertegenwoordigers:
− Pieter Timmermans en Monica De Jonghe (VBO)
− Danny Vanassche en Pierre-Frédéric Nyst (Unizo)
− Lode Ceyssens (Boerenbond)
→ Zij zitten vaak samen met de minister van werk om belangrijke maatregelen te nemen (niet in wet)
o Instellingen van sociaal overleg
a) Nationale Arbeidsraad (NAR) = nationaal niveau
→ taak 1: niet-bindende adviezen geven aan overheid
Sluit cao’s
→ taak 2: cao’s sluiten die gelden voor heel België (nu 176 cao’s)
b) Paritair comité = per bedrijfssector, opgericht door KB
→ taak: cao’s sluiten die arbeidsvoorwaarden van wn’s vastleggen
+ bemiddelen in geschillen + adviezen geven
c) Ondernemingsraad (OR) = per onderneming >100 wn’s
→ wn- en wg-vertegenwoordigers zitten 1 keer per maand samen (nooit meer wn dan wg!)
EXAMEN → taak: informeren en adviseren (NIET CAO’S!)
→ kandidaat wn-vertegenwoordigers zijn beschermd tegen ontslag, ze kunnen enkel ontslagen
worden als ze een zware fout begaan OF economische redenen (gaat slecht met bedrijf)
→ sanctie als ze toch ontslagen worden = 8 jaar loon uitbetalen (indien >20j anciënniteit)
4 overlegorganen
d) Comité voor preventie en bescherming op het werk (cpbw) = per onderneming >50 wn’s
→ wn- en wg-vertegenwoordigers zitten 1 keer per maand samen
→ taak: informeren en adviseren (ook over welzijn op het werk)
Sluit cao’s
e) Vakbondsafvaardiging (VA) = per onderneming, op voorwaarden die verschillen per sector
→ enkel wn’s: verkozen door andere wn’s of aangeduid door vakbonden
→ taak: onderhandelen over cao’s + controle op naleving sociaal recht + tussenkomst bij geschil
f) Europese ondernemingsraad (EOR) = per onderneming >1000wn’s +in min2 lidstaten min150 wn’s
→ hoofdbestuur vergadert ½ per jaar met wn-vertegenwoordigers uit alle betrokken lidstaten
→ taak: informeren en advies geven over transnationale aangelegenheden
o Collectieve arbeidsgeschillen (drukkingsmiddelen)
1) Staking = werknemer oefent druk uit
= bewust niet (normaal) uitvoeren van de arbeid
→ deelname aan staking is geen grond tot ontslag (wettig)
→ soms tussenkomst van de rechter (bv: toegang blokkeren nr de winkel als staker mag niet)
→ staker heeft geen recht op loon (ookal ben je wel werkwillig)
2) Lock-out = werkgever oefent druk uit
= werkgever weigert werkwillige werknemers te laten werken
→ onwettig: wn’s hebben recht op schadevergoeding gelijk aan loon
2
, o Collectieve arbeidsovereenkomst
= schriftelijke overeenkomst tussen 1/meer representatieve wn-organisaties én 1/meer
representatieve werkgeversorganisaties (PC en NA) OF werkgevers
= zonder tussenkomst overheid
→ normatieve bepalingen = leggen de individuele of collectieve rechten en plichten van werknemers
en werkgever(s) vast
=> bv: minimumloon, arbeidsduur, recht op verlofdagen, eindejaarspremie, loonindexering, …
→ obligatoire bepalingen = verplichtingen van ondertekenende partijen (= wn- en wg-organisaties)
=> voor wn-organisaties: geen actie meer voeren over het overeengekomene (=vredesplicht)
=> voor wg-organisaties: inhoud van cao informeren bij werkgevers en naleving ervan promoten
→ niveau’s: -- in Nationale Arbeidsraad (NAR) voor gans België
-- in paritaire comités per bedrijfstak
-- in onderneming(en) voor diegene die cao sloten
=> wg’s die lid zijn van representatieve wg-organisatie die een cao ondertekende in NAR of PC, zijn
door hun lidmaatschap gebonden en dus VERPLICHT de normatieve bepalingen te respecteren
(ookal sloten ze de cao niet zelf)
=> 15 dagen na publicatie in Belgisch Staatsblad van nationale of sectorale cao, is deze bindend
voor alle wg die onder de NAR of PC vallen (afhankelijk van beslissingsniveau)
=> eventuele afwijking op individueel vlak kan, maar vereist schriftelijk akkoord tussen wg en wn
→ altijd en automatisch bindend voor
=> in geval van ondernemings-cao: werkgever(s) die cao ondertekende
=> in geval van (inter)sectorale cao: werkgevers die lid zijn van wg-organisatie die de cao tekent
EXAMEN => in geval van cao’s uit PC of NAR: bindend na bekendmaking in Belgisch Staatsblad of verklaring
bij KB, voor alle werkgevers die onder toepassingsgebied vallen, ookal is de wg geen lid van de
wg-organisatie die dit tekende!(uitzonderlijke afwijking is mogelijk)
3
