Samenvatting aansprakelijkheidsrecht

AANSPRAKELIJKHEIDSRECHT
DEEL 1: INLEIDING

Aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid: Niet hetzelfde

Verantwoordelijkheid = het dragen van de gevolgen van je handelingen en
de verplichting om zelf rekenschap af te leggen, zonder dat je daarbij naar
iemand anders kunt verwijzen.

Aansprakelijkheid (juridische verwoording) = aansprakelijkheid is niet het
dragen van de gevolgen van je handelingen, dus niet de verplichting om
zelf rekenschap af te leggen.

 Maar het is de vervolgbaarheid wegens veroorzaakte schade en
de verplichting tot herstel van die schade.

Verschillende aansprakelijkheidsregimes (hebben elk hun rechten en
plichten):

 Strafrechtelijke aansprakelijkheid = de verplichting om een strafrechtelijke
sanctie te ondergaan voor het plegen van een misdrijf waaraan men
schuldig is bevonden.
 Je bent dus aansprakelijk omdat je de openbare orde hebt
verstoord en je specifiek een misdrijf hebt begaan

Kenmerken:
- Bestraffend en afschrikwekkend
- Persoonlijk karakter
Je kan enkel aansprakelijk zijn voor uw eigen daden. Het is
persoonlijk dus als dader ervan overlijdt dan vervalt de
strafvordering. Dit is anders dan bij burgerlijke
aansprakelijkheid
- Publiek recht (overheid OM og parket en burgers)
Eiser is dus OM
- Straf is niet schadevergoedend. Geld zal voor schatkist zijn en
niet voor slachtoffer
- Burgerlijke partij stellen, zich aansluiten bij een strafprocedure
om een schade vergoeding te vragen
- Stel twee procedures tegelijk burgerlijk en strafrechtelijk
Oplossing: le criminel tient le civil en état =
Burgerlijke procedure wordt geschorst tot er een uitspraak is
van de strafrechtbank. De uitspraak van de strafrechter heeft
gezag van gewijsde en bindt de burgerlijke rechter. Indien de
rechter heeft beslist dat de feiten bewezen zijn en een misdrijf


1

, uitmaakt, kunnen dezelfde feiten in een burgerlijke procedure
niet als niet meer bewezen gekwalificeerd worden.
Dus BR moet rekening houden met wat de SR heeft gezegd.
Om zo tegenstrijdige beslissingen tegen te gaan.

 Burgerlijke aansprakelijkheid = de verplichting tot herstel van schade
(door een foutieve daad of een contractuele wanprestatie).
 Heeft dus niets te maken met het ondergaan van een straf door het
plegen van een misdrijf

o Contractuele aansprakelijkheid: Vloeit voort uit het niet-nakomen
van een geldig gesloten contract, waardoor de andere partij schade
lijdt.
o Buitencontractuele aansprakelijkheid: Onstaat uit een
onrechtmatige daad. Tussen diegene die een onrechtmatige daad
begaat en het slachtoffer. Er is geen contract of overeenkomst.
o Quasi-contractuele aansprakelijkheid: ontstaat zonder
overeenkomst, maar uit rechtmatige handelingen zoals
zaakwaarneming of onverschuldigde betaling, waarbij een
verplichting tot vergoeding kan ontstaan.

Kenmerken:
- Schadevergoedend karakter (uitzonderingen: punitive demages &
winstafdracht)
- Je bent persoonlijk aansprakelijk maar kan ook voor een ander (=
kwalitatief)
- Privaatrecht (het recht onderling, eiser is slachtoffer)



 Deontologische aansprakelijkheid = De aansprakelijkheid die uit een
beroepsorde wordt opgelegd wegens schending van de beroepsregels.
 Deontologie = plichtenleer (opgericht door beroepsgroep)
Bv. de orde van advocaten, orde der artsen, orde van architecten

 Verplichting tot ondergaan van deontologische sancties (bv een blaan,
een schorsing, schrapping)
- Een blaan is een tik op de vingers
- Schrapping is permanent verbod van beroep en schorsing is tijdelijk
- Bv. uw collega beledigen in het openbaar

 misdrijf en schade = combo van burgerrechtelijke en strafrechtelijke ah
 Er kan ook een combo zijn tss deontlogische en … = beroepsgeheim
(Artsen, apothekers, advocaten… Iedereen die werkt in het ziekenhuis)
schenden is een misdrijf en reputatie schade en deontlogisch dus ook

Andere systemen voor schadevergoeding
 Verzekeringen


2

,  Sociale zekerheid
 Schade fondsen


H1: STRAFRECHTELIJKE AANSPRAKELIJKHEID

Strafrecht behoort tot het publiekrecht.

Publiekrecht = het recht dat de relatie tussen de overheid en en burgers
regelt.

 De openbare orde wordt hier dus beschermd

=> Wie zal de vordering instellen? Niet het slachtoffer, maar wel het
parket of het Openbaar Ministerie.

Nullum crimen, sine lege = er is geen misdrijf zonder dat het in de strafwet
staat.

Nulla poena sine lege = er is geen straf zonder dat het in de strafwet staat.

=> er is maar sprake van strafrechtelijke aansprakelijkheid voor zover
men de strafwet schendt (= voor zover er een misdrijf begaan wordt).

 Dit is niet zo bij burgerlijke aansprakelijkheid: bij burgerlijke aansprakelijkheid
kan men een fout begaan door een schending van een rechtsregel die een gebod
of verbod bevat (dus het begaan van een misdrijf), maar men kan ook burgerlijk
aansprakelijk (in tegenstelling tot SA) zijn als men de algemene
zorgvuldigheidsnorm schendt.

 Deze algemene zorgvuldigheidsnorm is niet neergeschreven specifiek
voor elke situatie in de wet.

Doel = bestraffen

 !! En dus geen herstel van schade. (BA)

Strafrechtelijke aansprakelijkheid heeft ook altijd een persoonlijk karakter:

 Men kan enkel strafrechtelijk aansprakelijk zijn voor eigen daden, en dus
geen daden van anderen.

<-> burgerrechtelijke aansprakelijkheid: men kan ook aansprakelijk
worden gesteld voor de daden van personen voor wie je moet
instaan

bv. ouders zijn of kunnen aansprakelijk worden gesteld voor de
daden.

 Wanneer de verdachte of de beklaagde of beschuldigde overleden is, dan
eindigt de strafvordering.



3

, <-> burgerlijke vordering: de erfgenamen zullen de verplichtingen
van schadevergoeding moeten nakomen.




4