Les 1: gerechtelijke geneeskunde, inleiding
Forensische wetenschappen
Geheel van alle wetenschappen & technologische disciplines die kunnen worden aangewend
ter opheldering van gerezen rechtsvragen.
Opheldering van feiten: hoe hebben de feiten zich afgespeeld?
=> unieke gebeurtenis reconstrueren op basis van wetenschappelijk onderbouwd
onderzoek
=> wie ? Waar ? Waarmee? Wanneer? Wie?
NIET Waarom? Dat is voor de criminologen.
Materiële bewijsvoering
o Uitwisselingsprincipe van Locard; elk contact laat sporen na !
Zowel tussen personen als objecten. Vezels, huidschilfers, sperma…
Er is altijd sporenoverdracht, zowel van dader op slachtoffer als andersom
Kenmerken
- Niet voorspellend
o Met fysica perfect te voorspellen hoe snel een bepaald voorwerp zal vallen
- Wél retrodictief
o Hier het tegenovergestelde; er is iets gebeurd en wij gaan achteraf proberen
reconstrueren wat er gebeurd is; hoe snel zou die auto gereden hebben om dit te
kunnen veroorzaken?
o Forensic science is used to predict not the future but the past
- Criminalistiek
o Criminologie = tak forensische specifiek gericht op sporenonderzoek, fysiek
bewijs verzamelen en interpreteren. Vorm van natuurkundig, scheikundig en
technisch onderzoek
o Géén criminologie: onderzoeken van oorzaken, gevolgen en preventie van
crimineel gedrag
het ‘waarom’
Forensische biomedische wetenschappen
= deel van forensische maar bestaat uit nog verschillende deeltakken; forensische….
- geneeskunde
- genetica & biologisch sporenonderzoek
- toxicologie
- odontologie (tandonderzoek, vaak bij moeilijke identificatie P / bij bijtwonden)
-…
Forensische psychiatrie? Inschatting toerekeningsvatbaarheid, recidiefrisico… Valt niet per se
onder de ‘biomedische wetenschappen’.
,Definitie
- Forensische = gerechtelijke geneeskunde
- Problemen binnen rechtspleging die enkel met deskundigheid van een arts opgelost
kunnen worden
- Medisch specialisme
o Is de dood niet het ultiem falen van de geneeskunde? De meeste artsen stoppen
hier met denken. Wij starten hier we zijn het buitenbeentje van de GNK
- Openbaar karakter
o Geheim van het onderzoek MAAR rechtspraak is openbaar iedereen kan dat
volgen!
Uitoefening
- Nederland
o Forensisch patholoog & forensisch arts = apart!
o Strikte splitsing tss uitwendige lijkschouwing ter plaatse & autopsie
o Probleem: niet handig dat de arts nooit autopsie doet en patholoog nooit
uitwendig
-> te weinig ervaring!
- België
o Arts-specialist opleiding in gerechtelijke geneeskunde
o 6jaar basis + 5jaar specialisatie
1,5jaar APO
3,5jaar gerechtelijk
Taakomschrijving
Forensische pathologie (postmortem)
o 60% van de tijd
o Wat anderen altijd denken dat we doen
o Onderzoek death scene + uitwendige lijkschouwing + autopsie
Forensische kliniek
o Levende patiënt 40% van de taken!!
o Evaluatie menselijke schade (hoe zwaar is P beschadigd door misdaad?)
Fysiek niet ZO moeilijk, hoewel functionaliteit ook moeilijk te beoordelen is
Psychisch wel zeer moeilijk
o Forensisch medisch onderzoek slachtoffers & daders
o Medische rijgeschiktheidsonderzoeken
Medische expertise
o Adviesverlening
Bv. wedersamenstellingen (reconstructie van de feiten)
o Studie medische dossiers
Bv. medische fout? Werd deze medicatie voorgeschreven?
Voorbeeld: assisenproces waarbij tinderdate slecht afloopt; vrouw met riem rond haar net in
app van man. Bleek dat vrouw veel benzo’s in haar bloed had + alcohol 4 promille. Wij
moeten nagaan; was zij weerloos of niet? Nu bleek uit medisch dossier dat ze 4W geleden
binnen kwam op spoed met veel alcohol & benzo en toen gewoon een vervelende P was.
,Forensisch medische instituten
Beroep nu echt erkend, geprofessionaliseerd en geïnstitutionaliseerd! Niet meer ambitieuze
HA die wat probeert. Nu wordt het betaald door de overheid MAAR met voorwaarde dat we
kwaliteit leveren!!
‘erkenningsvoorwaarden’ waar we ons allemaal aan moeten houden!
‘Justitie in België ‘
= brochure waarin ons Belgisch justitielandschap uitgelegd wordt
voor elke Belgische burger interessant. Geen leerstof.
Les 2: Thanatologie
Thanatologie
Broer van slaap, nacht, duisternis
Wetenschap over de dood & het sterven. Veel mogelijke invalshoeken, wij kijken hier
vooral vanuit ‘biologisch-medisch’.
Wanneer is iemand dood?
Tegmentum (onderdeel mecencephalon & pons) met ademhalingcentrum
levensbron = zuurstof (O2)
Somatische dood
o Dood van het lichaam
o Elke onomkeerbare stilstand van ademhaling & circulatie met onherstelbaar
verlies van de hersenfunctie (inclusief hersenstam).
o Het verlies van functie van het organisme als een geheel.
Klinische dood
o Toestand zonder AH & circulatie
o Potentieel omkeerbaar door reanimatie
o Hoe langer geen zuurstof naar hersenen hoe groter kans op hersenschade,
vanaf 4-6min
Bv. iemand met hartstilstand reanimeren = iemand tot leven wekken? Neen, die P was nooit
dood.
Cellulaire dood
o Trager dan somatische dood daarom kunnen we transplanteren
o Niet elke cel sterft even snel
Supravitale fase
o Door gab tussen somatische & cellulaire dood
o Fenomen op te wekken waardoor het lijkt alsof P nog niet dood is
‘lijkverschijnselen’
Overlijden = tijdstip waarop HS op onherstelbare wijze wordt uitgeschakeld
o Direct door Bv. mes, trein
o Indirect door blijvend zuurstoftekort
Dood = moment waarop het stervensproces stopt & desintegratie begint
, Stervensproces
- Afhankelijk van oorzaak & resterende reactievermogens van stervenede
- Kan je medisch versnellen / vertragen
Bv. palliatieve sedatie
- Invloed op postmortem veranderingen
Bv. als je veel energie verbruikte net ervoor? Snel lijkstijfheid en snel terug weg.
Agonale periode = stervensperiode geïnitieerd door ziekte/trauma:
- Korte agonie: doodstrijd enkele minuten verdrinking, smoring, massief longembool
- Lange agonie: doodstrijd meerdere uren kanker
- Non existing agonie: enkele seconden trein
Doodscriteria
Wanneer zeker als iemand dood is?
Lijkverschijnselen
o Lijkvlekken
o Lijkafkoeling
o Lijkstijfheid
Merk op: bij drukke wacht geen tijd om te wachten op vlekken baseer je op de …
Cardiorespiratoire criteria >3min
o AH stilstand
o Uitval zenuwstelsel (pupilreflex aan beide ogen)
o Circulatiestilstand
Destructief trauma niet compatibel met leven
In België mag enkel arts dood verklaren. Politie ook als hoofd min 1m van lichaam verwijderd
is.
Schijndood
Vita minima / vita reducta
Vergiftiging (opiaten, barbituraten)
Epilepsie
Schedel-hersentrauma
Onderkoeling (hele trage hartslag)
Verdrinking (vaak samen met onderkoeling)
Elektrocutie
Suikerziekte (metabole coma)
Hersendood
Wetgeving voor vaststellen dood bij beademde P .
Forensische wetenschappen
Geheel van alle wetenschappen & technologische disciplines die kunnen worden aangewend
ter opheldering van gerezen rechtsvragen.
Opheldering van feiten: hoe hebben de feiten zich afgespeeld?
=> unieke gebeurtenis reconstrueren op basis van wetenschappelijk onderbouwd
onderzoek
=> wie ? Waar ? Waarmee? Wanneer? Wie?
NIET Waarom? Dat is voor de criminologen.
Materiële bewijsvoering
o Uitwisselingsprincipe van Locard; elk contact laat sporen na !
Zowel tussen personen als objecten. Vezels, huidschilfers, sperma…
Er is altijd sporenoverdracht, zowel van dader op slachtoffer als andersom
Kenmerken
- Niet voorspellend
o Met fysica perfect te voorspellen hoe snel een bepaald voorwerp zal vallen
- Wél retrodictief
o Hier het tegenovergestelde; er is iets gebeurd en wij gaan achteraf proberen
reconstrueren wat er gebeurd is; hoe snel zou die auto gereden hebben om dit te
kunnen veroorzaken?
o Forensic science is used to predict not the future but the past
- Criminalistiek
o Criminologie = tak forensische specifiek gericht op sporenonderzoek, fysiek
bewijs verzamelen en interpreteren. Vorm van natuurkundig, scheikundig en
technisch onderzoek
o Géén criminologie: onderzoeken van oorzaken, gevolgen en preventie van
crimineel gedrag
het ‘waarom’
Forensische biomedische wetenschappen
= deel van forensische maar bestaat uit nog verschillende deeltakken; forensische….
- geneeskunde
- genetica & biologisch sporenonderzoek
- toxicologie
- odontologie (tandonderzoek, vaak bij moeilijke identificatie P / bij bijtwonden)
-…
Forensische psychiatrie? Inschatting toerekeningsvatbaarheid, recidiefrisico… Valt niet per se
onder de ‘biomedische wetenschappen’.
,Definitie
- Forensische = gerechtelijke geneeskunde
- Problemen binnen rechtspleging die enkel met deskundigheid van een arts opgelost
kunnen worden
- Medisch specialisme
o Is de dood niet het ultiem falen van de geneeskunde? De meeste artsen stoppen
hier met denken. Wij starten hier we zijn het buitenbeentje van de GNK
- Openbaar karakter
o Geheim van het onderzoek MAAR rechtspraak is openbaar iedereen kan dat
volgen!
Uitoefening
- Nederland
o Forensisch patholoog & forensisch arts = apart!
o Strikte splitsing tss uitwendige lijkschouwing ter plaatse & autopsie
o Probleem: niet handig dat de arts nooit autopsie doet en patholoog nooit
uitwendig
-> te weinig ervaring!
- België
o Arts-specialist opleiding in gerechtelijke geneeskunde
o 6jaar basis + 5jaar specialisatie
1,5jaar APO
3,5jaar gerechtelijk
Taakomschrijving
Forensische pathologie (postmortem)
o 60% van de tijd
o Wat anderen altijd denken dat we doen
o Onderzoek death scene + uitwendige lijkschouwing + autopsie
Forensische kliniek
o Levende patiënt 40% van de taken!!
o Evaluatie menselijke schade (hoe zwaar is P beschadigd door misdaad?)
Fysiek niet ZO moeilijk, hoewel functionaliteit ook moeilijk te beoordelen is
Psychisch wel zeer moeilijk
o Forensisch medisch onderzoek slachtoffers & daders
o Medische rijgeschiktheidsonderzoeken
Medische expertise
o Adviesverlening
Bv. wedersamenstellingen (reconstructie van de feiten)
o Studie medische dossiers
Bv. medische fout? Werd deze medicatie voorgeschreven?
Voorbeeld: assisenproces waarbij tinderdate slecht afloopt; vrouw met riem rond haar net in
app van man. Bleek dat vrouw veel benzo’s in haar bloed had + alcohol 4 promille. Wij
moeten nagaan; was zij weerloos of niet? Nu bleek uit medisch dossier dat ze 4W geleden
binnen kwam op spoed met veel alcohol & benzo en toen gewoon een vervelende P was.
,Forensisch medische instituten
Beroep nu echt erkend, geprofessionaliseerd en geïnstitutionaliseerd! Niet meer ambitieuze
HA die wat probeert. Nu wordt het betaald door de overheid MAAR met voorwaarde dat we
kwaliteit leveren!!
‘erkenningsvoorwaarden’ waar we ons allemaal aan moeten houden!
‘Justitie in België ‘
= brochure waarin ons Belgisch justitielandschap uitgelegd wordt
voor elke Belgische burger interessant. Geen leerstof.
Les 2: Thanatologie
Thanatologie
Broer van slaap, nacht, duisternis
Wetenschap over de dood & het sterven. Veel mogelijke invalshoeken, wij kijken hier
vooral vanuit ‘biologisch-medisch’.
Wanneer is iemand dood?
Tegmentum (onderdeel mecencephalon & pons) met ademhalingcentrum
levensbron = zuurstof (O2)
Somatische dood
o Dood van het lichaam
o Elke onomkeerbare stilstand van ademhaling & circulatie met onherstelbaar
verlies van de hersenfunctie (inclusief hersenstam).
o Het verlies van functie van het organisme als een geheel.
Klinische dood
o Toestand zonder AH & circulatie
o Potentieel omkeerbaar door reanimatie
o Hoe langer geen zuurstof naar hersenen hoe groter kans op hersenschade,
vanaf 4-6min
Bv. iemand met hartstilstand reanimeren = iemand tot leven wekken? Neen, die P was nooit
dood.
Cellulaire dood
o Trager dan somatische dood daarom kunnen we transplanteren
o Niet elke cel sterft even snel
Supravitale fase
o Door gab tussen somatische & cellulaire dood
o Fenomen op te wekken waardoor het lijkt alsof P nog niet dood is
‘lijkverschijnselen’
Overlijden = tijdstip waarop HS op onherstelbare wijze wordt uitgeschakeld
o Direct door Bv. mes, trein
o Indirect door blijvend zuurstoftekort
Dood = moment waarop het stervensproces stopt & desintegratie begint
, Stervensproces
- Afhankelijk van oorzaak & resterende reactievermogens van stervenede
- Kan je medisch versnellen / vertragen
Bv. palliatieve sedatie
- Invloed op postmortem veranderingen
Bv. als je veel energie verbruikte net ervoor? Snel lijkstijfheid en snel terug weg.
Agonale periode = stervensperiode geïnitieerd door ziekte/trauma:
- Korte agonie: doodstrijd enkele minuten verdrinking, smoring, massief longembool
- Lange agonie: doodstrijd meerdere uren kanker
- Non existing agonie: enkele seconden trein
Doodscriteria
Wanneer zeker als iemand dood is?
Lijkverschijnselen
o Lijkvlekken
o Lijkafkoeling
o Lijkstijfheid
Merk op: bij drukke wacht geen tijd om te wachten op vlekken baseer je op de …
Cardiorespiratoire criteria >3min
o AH stilstand
o Uitval zenuwstelsel (pupilreflex aan beide ogen)
o Circulatiestilstand
Destructief trauma niet compatibel met leven
In België mag enkel arts dood verklaren. Politie ook als hoofd min 1m van lichaam verwijderd
is.
Schijndood
Vita minima / vita reducta
Vergiftiging (opiaten, barbituraten)
Epilepsie
Schedel-hersentrauma
Onderkoeling (hele trage hartslag)
Verdrinking (vaak samen met onderkoeling)
Elektrocutie
Suikerziekte (metabole coma)
Hersendood
Wetgeving voor vaststellen dood bij beademde P .
