Samenvatting H10 week 3 ontwikkelingsleer
Een fundamentele vraag voor psycholinguists is: wat moeten kinderen leren om hun
moedertaal te beheersen?
Taal
Een klein aantal betekenisloze symbolen die volgens afgesproken regels gecombineerd
worden tot een oneindig aantal boodschappen.
Na vele jaren onderzoek weten we dat vijf soorten kennis essentieel zijn voor taalvaardigheid:
1. Phonology
2. Morphology
3. Semantics
4. Syntax
5. Pragmatics
Communicatie
Het proces waarbij één organisme informatie doorgeeft aan en invloed uitoefent op een ander.
Vocables
Uniek klankenpatronen die een pre-linguale baby gebruikt om objecten, acties of
gebeurtenissen te vertegenwoordigen.
Psycholinguistics
Onderzoekers die de structuur en ontwikkeling van taal bij kinderen bestuderen.
Phonology
Verwijst naar de basiseenheden van geluid, de phonemes, en de regels voor het combineren
van deze geluiden in een bepaalde taal. Geen twee talen hebben exact dezelfde phonology.
Daarom klinken vreemde talen ‘’raar’’ voor ons.
Kinderen moeten leren:
- Welke klanken betekenisvol zijn in hun eigen taal (b vs d).
- Welke phonemes gecombineerd mogen worden (t+h à ‘’th’’ in engels)
- Welke klankten in hun taal niet bestaan (zoals de spaanse V voor sommige
engelstaligen).
Dit is noodzakelijk om te begrijpen wat ze horen en om begrepen te worden wanneer ze zelf
gaan spreken.
Morphology
Dit bevat de regels voor hoe woorden gevormd worden.
Bijvoorbeeld (engels): verleden tijd maken door -ed toe te voegen, meervoud maken door -s
toe te voegen, regels voor voorvoegsels en achtervoegsels en regels voor geldige combinaties
van phonemes om betekenisvolle woorden te maken.
,Semantics
Verwijst naar de betekenis van woorden en zinnen. De kleinste betekenisvolle taaleenheden
heten morphemes. Er zijn twee soorten:
1. Free morphemes: kunnen zelfstandig als woord bestaan (bijvoorbeeld: dog).
2. Bound morphemes: kunnen niet alleen staan en veranderen de betekenis van het free
morpheme (bijvoorbeeld: dog+s à meer dan één hond.
Kinderen moeten leren dat morphemes beteknis dragen en verwijzen naar objecten, acties en
relaties. Een kind laat inzicht in semantics zien wanneer ze ‘’broked’’ zegt à dat is fout, maar
wel volgens de regel dat je ‘’ed’’ toevoegt om de verleden tijd aan te geven.
Syntax
Dit zijn de regels voor hoe woorden gecombineerd worden tot betekenisvolle zinnen.
Bijvoorbeeld
Vergelijk deze zinnen:
1. Garfield Odie bit
2. Garfield bit Odie
3. Odie bit Garfield
Zin 2 en 3 zijn grammaticaal juist, maar betekenen totaal iets anders. Dit laat zien dat
semantics en syntax samenwerken om de betekenis van een zin te bepalen.
Pragmatics
Dit omvat kennis over hoe language gebruikt moet worden om effectief te communiceren.
Bijvoorbeeld: een 6-jarig meisje dat een spel uitlegt aan haar 2-jarige broertje moet haar
manier van spreken aanpassen aan zijn taalniveau.
Sociolinguistic knowledge
Cultureel bepaalde regels over hoe taal gebruikt hoort te worden in sociale situaties.
Bijvoorbeeld: ‘’alsjeblieft’’ zeggen als je iets wilt werkt beter dan onbeleefd vragen.
Om effectief te communiceren moeten kinderen leren:
- Rekening te houden met de gesprekspartner
- Rekening houden met de situatie
- Rekening houden met wat de ander al weet, wil of nodig heeft.
- Hoe non-verbale signalen de betekenis van taal beïnvloeden.
De empiricistische visie (learning perspective)
Aanhangers van het empiricistische standpunt zien taal duidelijk als aangeleerd. Zij wijzen
erop:
- Japanse kinderen leren Japans,
- Franse kinderen leren Frans,
- Dove kinderen die horende ouders hebben leren nauwelijks een formele vorm van
communicatie tenzij ze specifieke instructie krijgen in gebarentaal.
Dit wijst erop dat kinderen afhankelijk zijn van linguistic input uit hun omgeving.
, Andere onderzoekers merkten op dat kinderen overal ter wereld ongeveer op dezelfde leeftijd
bepaade mijlpalen in taal bereiken. Bijvoorbeeld:
- Tussen 4-6 maanden: babbling
- Rond 12-13 maanden: eerste betekenisvolle woorden
- Etc
Dit zijn linguistic universals.
Linguistic universals
Deze wijzen er volgens nativists op dat taal biologisch geprogrammeerd is. Het lijkt erop dat
kinderen speciale, biologische taalverwerkingsmechanismen hebben die het best werken in de
vroege kindertijd.
Het tussenstandpunt: interactionism
Er is ook een middenweg, aangenomen door veel interactionistst. Zij geloven dat taal
acquisition ontstaat door een combinatie van:
1. Biologische aanleg
2. Cognitieve ontwikkeling
3. De eigenschappen van de linguistische omgeving waarin het kind opgroeit.
The Learning (Empiricist) Perspective
Learning theorists leggen nadruk op:
1. Imitation
2. Reinforcement
Skinner
Stelde dat kinderen leren spreken omdat ze worden beloond voor grammaticaal correcte
uitspraken. Zijn visie:
1. Ouders zouden het ‘’babbling’’ van een baby ‘’shapen’’ door die geluiden te belonen
die op echte woorden lijken.
2. Hierdoor worden deze geluiden vaker geproduceerd.
3. Ouders zullen ze pas opnieuw belonen wanneer het kind woorden combineert tot
eenvoudige zinnen en later langere grammaticale zinnen.
Social learning theorists
Onderzoekers zoals Bandura benadrukken daarnaast dat kinderen veel leren door:
1. Luisteren naar taal van oudere mensen;
2. Imiteren van hun uitspraken.
Volgens dit perspectief ‘’leren’’ ouders taal aan hun kinderen door:
- Een model te zijn;
- Grammaticaal correcte taal te belonen.
Een fundamentele vraag voor psycholinguists is: wat moeten kinderen leren om hun
moedertaal te beheersen?
Taal
Een klein aantal betekenisloze symbolen die volgens afgesproken regels gecombineerd
worden tot een oneindig aantal boodschappen.
Na vele jaren onderzoek weten we dat vijf soorten kennis essentieel zijn voor taalvaardigheid:
1. Phonology
2. Morphology
3. Semantics
4. Syntax
5. Pragmatics
Communicatie
Het proces waarbij één organisme informatie doorgeeft aan en invloed uitoefent op een ander.
Vocables
Uniek klankenpatronen die een pre-linguale baby gebruikt om objecten, acties of
gebeurtenissen te vertegenwoordigen.
Psycholinguistics
Onderzoekers die de structuur en ontwikkeling van taal bij kinderen bestuderen.
Phonology
Verwijst naar de basiseenheden van geluid, de phonemes, en de regels voor het combineren
van deze geluiden in een bepaalde taal. Geen twee talen hebben exact dezelfde phonology.
Daarom klinken vreemde talen ‘’raar’’ voor ons.
Kinderen moeten leren:
- Welke klanken betekenisvol zijn in hun eigen taal (b vs d).
- Welke phonemes gecombineerd mogen worden (t+h à ‘’th’’ in engels)
- Welke klankten in hun taal niet bestaan (zoals de spaanse V voor sommige
engelstaligen).
Dit is noodzakelijk om te begrijpen wat ze horen en om begrepen te worden wanneer ze zelf
gaan spreken.
Morphology
Dit bevat de regels voor hoe woorden gevormd worden.
Bijvoorbeeld (engels): verleden tijd maken door -ed toe te voegen, meervoud maken door -s
toe te voegen, regels voor voorvoegsels en achtervoegsels en regels voor geldige combinaties
van phonemes om betekenisvolle woorden te maken.
,Semantics
Verwijst naar de betekenis van woorden en zinnen. De kleinste betekenisvolle taaleenheden
heten morphemes. Er zijn twee soorten:
1. Free morphemes: kunnen zelfstandig als woord bestaan (bijvoorbeeld: dog).
2. Bound morphemes: kunnen niet alleen staan en veranderen de betekenis van het free
morpheme (bijvoorbeeld: dog+s à meer dan één hond.
Kinderen moeten leren dat morphemes beteknis dragen en verwijzen naar objecten, acties en
relaties. Een kind laat inzicht in semantics zien wanneer ze ‘’broked’’ zegt à dat is fout, maar
wel volgens de regel dat je ‘’ed’’ toevoegt om de verleden tijd aan te geven.
Syntax
Dit zijn de regels voor hoe woorden gecombineerd worden tot betekenisvolle zinnen.
Bijvoorbeeld
Vergelijk deze zinnen:
1. Garfield Odie bit
2. Garfield bit Odie
3. Odie bit Garfield
Zin 2 en 3 zijn grammaticaal juist, maar betekenen totaal iets anders. Dit laat zien dat
semantics en syntax samenwerken om de betekenis van een zin te bepalen.
Pragmatics
Dit omvat kennis over hoe language gebruikt moet worden om effectief te communiceren.
Bijvoorbeeld: een 6-jarig meisje dat een spel uitlegt aan haar 2-jarige broertje moet haar
manier van spreken aanpassen aan zijn taalniveau.
Sociolinguistic knowledge
Cultureel bepaalde regels over hoe taal gebruikt hoort te worden in sociale situaties.
Bijvoorbeeld: ‘’alsjeblieft’’ zeggen als je iets wilt werkt beter dan onbeleefd vragen.
Om effectief te communiceren moeten kinderen leren:
- Rekening te houden met de gesprekspartner
- Rekening houden met de situatie
- Rekening houden met wat de ander al weet, wil of nodig heeft.
- Hoe non-verbale signalen de betekenis van taal beïnvloeden.
De empiricistische visie (learning perspective)
Aanhangers van het empiricistische standpunt zien taal duidelijk als aangeleerd. Zij wijzen
erop:
- Japanse kinderen leren Japans,
- Franse kinderen leren Frans,
- Dove kinderen die horende ouders hebben leren nauwelijks een formele vorm van
communicatie tenzij ze specifieke instructie krijgen in gebarentaal.
Dit wijst erop dat kinderen afhankelijk zijn van linguistic input uit hun omgeving.
, Andere onderzoekers merkten op dat kinderen overal ter wereld ongeveer op dezelfde leeftijd
bepaade mijlpalen in taal bereiken. Bijvoorbeeld:
- Tussen 4-6 maanden: babbling
- Rond 12-13 maanden: eerste betekenisvolle woorden
- Etc
Dit zijn linguistic universals.
Linguistic universals
Deze wijzen er volgens nativists op dat taal biologisch geprogrammeerd is. Het lijkt erop dat
kinderen speciale, biologische taalverwerkingsmechanismen hebben die het best werken in de
vroege kindertijd.
Het tussenstandpunt: interactionism
Er is ook een middenweg, aangenomen door veel interactionistst. Zij geloven dat taal
acquisition ontstaat door een combinatie van:
1. Biologische aanleg
2. Cognitieve ontwikkeling
3. De eigenschappen van de linguistische omgeving waarin het kind opgroeit.
The Learning (Empiricist) Perspective
Learning theorists leggen nadruk op:
1. Imitation
2. Reinforcement
Skinner
Stelde dat kinderen leren spreken omdat ze worden beloond voor grammaticaal correcte
uitspraken. Zijn visie:
1. Ouders zouden het ‘’babbling’’ van een baby ‘’shapen’’ door die geluiden te belonen
die op echte woorden lijken.
2. Hierdoor worden deze geluiden vaker geproduceerd.
3. Ouders zullen ze pas opnieuw belonen wanneer het kind woorden combineert tot
eenvoudige zinnen en later langere grammaticale zinnen.
Social learning theorists
Onderzoekers zoals Bandura benadrukken daarnaast dat kinderen veel leren door:
1. Luisteren naar taal van oudere mensen;
2. Imiteren van hun uitspraken.
Volgens dit perspectief ‘’leren’’ ouders taal aan hun kinderen door:
- Een model te zijn;
- Grammaticaal correcte taal te belonen.
