MODULE 1
LES 1: INLEIDING
De wetenschap die het gedrag bestudeert en waarbij gedrag
Psychologie gebruikt wordt om de interne processen (emoties, redeneren,
leren…) te begrijpen die aan de basis liggen van het gedrag
Mensen worden geboren als onbeschreven blad en zijn volledig
Tabula rasa
afhankelijk van waarnemingen en ervaring om de geest te
(Plato)
vormen
De volgens staan in voor kennis, een vogel in de kooi is kennis
Vogelkooi die je hebt. Om je te herinneren moet je een vogel uit de kooi
(Socrates) halen, wanneer je de verkeerde pakt, heb je een ‘vergissing’
gemaakt
De waarheid kan afgeleid worden via de rede, door na te
Rationalisme
denken, observatie is niet nodig
Nativisme Sommige kennis is aangeboren
Dualistisch Geest en lichaam interageren: lichaam niet lauter ‘slaaf’ van
interactionisme geest
Observatie is noodzakelijk (tegen rationalisme), geest komt tot
Empirisme stand via sensorische processen, ook geest kan bestudeerd
worden
Belangrijk principe van empirisme
Hogere orde kennis komt tot stand via associaties van
Associationisme
eenvoudige ideeën als 2 dingen tegelijk ervaren worden,
worden die mentaal geassocieerd
Mens afkomstig uit vroegere levensvormen: belang van
toevallige omstandigheden, genetische variatie en natuurlijke
Evolutietheorie
selectie, soorten die zich best aanpassen hebben meer succes
(survival of the fittest)
Comparatieve
Gedrag van dieren en mensen als studieobject
psychologie
Wundt
Elk complex proces kan gereduceerd worden tot een combinatie
Structuralisme van elementaire componenten
Analytische introspectie (zelfreflectie)
Weinig praktisch (tijdrovend) en onbetrouwbaar
Binet
Intelligentietest hebben kinderen extra onderwijs nodig?
Eerst: schedelafmetingen, simpele waarnemingsproeven geen
Toegepaste
succes
psychologie
Later: gedicht instuderen en opnieuw opschrijven beter
Toegepast onderzoek: oplossingen zoeken voor praktisch
probleem
Fundamenteel
Een fenomeen begrijpen en een theorie ontwerpen
onderzoek
Freud
Psychoanalyse: gedrag en bewustzijn zijn slechts oppervlakkige
fenomenen, veel belangrijker is het onbewuste
Het onbewuste
Onbewuste onderzoeken door analyse van ‘vergissingen’,
droomduiding en vrije associatie
Vaag, onsystematische gegevensverzameling
Functionalisme Hoe functioneert iets
, Hawthorne experimenten: als mensen weten dat ze
geobserveerd worden, stijgt hun motivatie en gedragen ze hun
sociaal wenselijker
James
Nadruk meer op gedrag, verruiming van studiepopulatie
(dieren…)
Watson
Behaviorisme Vooral (aangepast) gedrag van belang
Gedrag is direct observeerbaar
Cognitieve
Mens als informatieverwerker (niet meer homunculus)
psychologie
Personificatie van het bewustzijn, klein mannetje in de hersenen
Homunculus die vrije wil heeft en beslissingen neemt (de geest in de
machine)
Geeft het verband tussen 2 variabele weer (positief, neutraal,
negatief)
Correlatie
nooit causale conclusies uit trekken!!! experimenteel
onderzoek nodig
Onafhankelijke
Wat gemanipuleerd wordt
variabele (OV)
Afhankelijke
Wat je meet
variabele (AV)
Interne validiteit Was er geen storende variabele?
Externe validiteit Kunnen de bevindingen gegeneraliseerd worden?
Intensieve therapievorm waarbij mensen meerdere keren pet
Psychoanalyse
week, gedurende jaren, in therapie komen
Psychodynamic
Minder intensieve vorm van psychoanalyse
therapy
Id pleasure driven (unconcious)
Ego the mediator (semi-concious): mediator tss Id en
Structural model Superego
Superego morals/ judgements (semi-concious): morele en
maatschappelijke normen die we hebben
Vrije associatie Luid op zeggen wat er in je op komt zonder censuur
Vroegkinderlijke Therapeut gaat er van uit dat dit een blauwdruk vormt voor
relaties relaties die je vormt doorheen je leven
Droomduiding Zoeken naar de latente/ onderliggende inhoud van de droom
Cliënt uit bepaalde emoties tov de therapeut (bv erkenning
Overdracht
zoeken bij therapeut want nooit gekregen van ouders vroeger)
Therapeut ervaart emoties tov de cliënt (bv geirriteerd raken
Tegenoverdracht
door iets dat de cliënt zegt)
Therapeut zal nooit rechtstreeks advies geven, hij zal vooral een
Non-directief
empatische en luisterende houding aannemen
Onvoorwaardelijk
Je moet de mogelijkheid tot groeien kunnen zien in iedereen
e acceptatie
, LES 2: ONTWIKKELINGSPSYCHOLGIE
Schema’s Een kader of raamwerk dat informatie organiseert en interpreteert
Het kindt bouwt in zijn directe interactie met de omgeving
Adaptatie schema’s op en verandert die schema’s tijdens de ontwikkeling
om beter te kunnen functioneren in de omgeving
Gebruik van reeds opgebouwde schema’s om de externe wereld te
Assimilatie
interpreteren
Nieuwe schema’s creëren of reeds aanwezige schema’s
Accommodatie
aanpassen om de ‘fit’ tussen schema’s en omgeving te verbeteren
Focus op meerdere aspecten van een probleem en de onderlinge
Decentratie
relatie
Capaciteit om door een reeks van stappen te gaan en dan mentaal
Reversibiliteit
terug te keren naar het startpunt
Oorzaak van ziekte wordt toegeschreven aan een externe
Phenomenisme gebeurtenis die tegelijk met de ziekte plaatsvindt, maar op
afstand (2-4j)
Oorzaak van ziekte is in mensen of dingen die nabij zijn maar die
Besmetting
niet het kind raken (4-7j)
De oorzaak van de ziekte wordt op een bepaalde manier
Contaminatie geïdentificeerd als ‘slecht’ en vereist fysiek contact voor de
overdracht (7-9j)
De oorzaak van de ziekte wordt in het lichaam geplaatst,
Internalisatie
waarschijnlijk is het ingeslikt of geïnhaleerd (9-11j)
Oorzaak van de ziekte is gevolg van een storing van specifieke
Fysiologisch
organen van het lichaam, waarbij het proces of de volgorde van de
ziektebegrip
gebeurtenissen duidlijk geïdentificeerd worden (11-16j)
Psychofysiologis Integratie van zowel fysiologische en psychische oorzaken van
ch ziektebegrip ziekte (16j+)
Imaginair Adolescenten hebben het gevoel dat ze op ieder moment bekeken
publiek en beoordeeld worden door andere
LES 1: INLEIDING
De wetenschap die het gedrag bestudeert en waarbij gedrag
Psychologie gebruikt wordt om de interne processen (emoties, redeneren,
leren…) te begrijpen die aan de basis liggen van het gedrag
Mensen worden geboren als onbeschreven blad en zijn volledig
Tabula rasa
afhankelijk van waarnemingen en ervaring om de geest te
(Plato)
vormen
De volgens staan in voor kennis, een vogel in de kooi is kennis
Vogelkooi die je hebt. Om je te herinneren moet je een vogel uit de kooi
(Socrates) halen, wanneer je de verkeerde pakt, heb je een ‘vergissing’
gemaakt
De waarheid kan afgeleid worden via de rede, door na te
Rationalisme
denken, observatie is niet nodig
Nativisme Sommige kennis is aangeboren
Dualistisch Geest en lichaam interageren: lichaam niet lauter ‘slaaf’ van
interactionisme geest
Observatie is noodzakelijk (tegen rationalisme), geest komt tot
Empirisme stand via sensorische processen, ook geest kan bestudeerd
worden
Belangrijk principe van empirisme
Hogere orde kennis komt tot stand via associaties van
Associationisme
eenvoudige ideeën als 2 dingen tegelijk ervaren worden,
worden die mentaal geassocieerd
Mens afkomstig uit vroegere levensvormen: belang van
toevallige omstandigheden, genetische variatie en natuurlijke
Evolutietheorie
selectie, soorten die zich best aanpassen hebben meer succes
(survival of the fittest)
Comparatieve
Gedrag van dieren en mensen als studieobject
psychologie
Wundt
Elk complex proces kan gereduceerd worden tot een combinatie
Structuralisme van elementaire componenten
Analytische introspectie (zelfreflectie)
Weinig praktisch (tijdrovend) en onbetrouwbaar
Binet
Intelligentietest hebben kinderen extra onderwijs nodig?
Eerst: schedelafmetingen, simpele waarnemingsproeven geen
Toegepaste
succes
psychologie
Later: gedicht instuderen en opnieuw opschrijven beter
Toegepast onderzoek: oplossingen zoeken voor praktisch
probleem
Fundamenteel
Een fenomeen begrijpen en een theorie ontwerpen
onderzoek
Freud
Psychoanalyse: gedrag en bewustzijn zijn slechts oppervlakkige
fenomenen, veel belangrijker is het onbewuste
Het onbewuste
Onbewuste onderzoeken door analyse van ‘vergissingen’,
droomduiding en vrije associatie
Vaag, onsystematische gegevensverzameling
Functionalisme Hoe functioneert iets
, Hawthorne experimenten: als mensen weten dat ze
geobserveerd worden, stijgt hun motivatie en gedragen ze hun
sociaal wenselijker
James
Nadruk meer op gedrag, verruiming van studiepopulatie
(dieren…)
Watson
Behaviorisme Vooral (aangepast) gedrag van belang
Gedrag is direct observeerbaar
Cognitieve
Mens als informatieverwerker (niet meer homunculus)
psychologie
Personificatie van het bewustzijn, klein mannetje in de hersenen
Homunculus die vrije wil heeft en beslissingen neemt (de geest in de
machine)
Geeft het verband tussen 2 variabele weer (positief, neutraal,
negatief)
Correlatie
nooit causale conclusies uit trekken!!! experimenteel
onderzoek nodig
Onafhankelijke
Wat gemanipuleerd wordt
variabele (OV)
Afhankelijke
Wat je meet
variabele (AV)
Interne validiteit Was er geen storende variabele?
Externe validiteit Kunnen de bevindingen gegeneraliseerd worden?
Intensieve therapievorm waarbij mensen meerdere keren pet
Psychoanalyse
week, gedurende jaren, in therapie komen
Psychodynamic
Minder intensieve vorm van psychoanalyse
therapy
Id pleasure driven (unconcious)
Ego the mediator (semi-concious): mediator tss Id en
Structural model Superego
Superego morals/ judgements (semi-concious): morele en
maatschappelijke normen die we hebben
Vrije associatie Luid op zeggen wat er in je op komt zonder censuur
Vroegkinderlijke Therapeut gaat er van uit dat dit een blauwdruk vormt voor
relaties relaties die je vormt doorheen je leven
Droomduiding Zoeken naar de latente/ onderliggende inhoud van de droom
Cliënt uit bepaalde emoties tov de therapeut (bv erkenning
Overdracht
zoeken bij therapeut want nooit gekregen van ouders vroeger)
Therapeut ervaart emoties tov de cliënt (bv geirriteerd raken
Tegenoverdracht
door iets dat de cliënt zegt)
Therapeut zal nooit rechtstreeks advies geven, hij zal vooral een
Non-directief
empatische en luisterende houding aannemen
Onvoorwaardelijk
Je moet de mogelijkheid tot groeien kunnen zien in iedereen
e acceptatie
, LES 2: ONTWIKKELINGSPSYCHOLGIE
Schema’s Een kader of raamwerk dat informatie organiseert en interpreteert
Het kindt bouwt in zijn directe interactie met de omgeving
Adaptatie schema’s op en verandert die schema’s tijdens de ontwikkeling
om beter te kunnen functioneren in de omgeving
Gebruik van reeds opgebouwde schema’s om de externe wereld te
Assimilatie
interpreteren
Nieuwe schema’s creëren of reeds aanwezige schema’s
Accommodatie
aanpassen om de ‘fit’ tussen schema’s en omgeving te verbeteren
Focus op meerdere aspecten van een probleem en de onderlinge
Decentratie
relatie
Capaciteit om door een reeks van stappen te gaan en dan mentaal
Reversibiliteit
terug te keren naar het startpunt
Oorzaak van ziekte wordt toegeschreven aan een externe
Phenomenisme gebeurtenis die tegelijk met de ziekte plaatsvindt, maar op
afstand (2-4j)
Oorzaak van ziekte is in mensen of dingen die nabij zijn maar die
Besmetting
niet het kind raken (4-7j)
De oorzaak van de ziekte wordt op een bepaalde manier
Contaminatie geïdentificeerd als ‘slecht’ en vereist fysiek contact voor de
overdracht (7-9j)
De oorzaak van de ziekte wordt in het lichaam geplaatst,
Internalisatie
waarschijnlijk is het ingeslikt of geïnhaleerd (9-11j)
Oorzaak van de ziekte is gevolg van een storing van specifieke
Fysiologisch
organen van het lichaam, waarbij het proces of de volgorde van de
ziektebegrip
gebeurtenissen duidlijk geïdentificeerd worden (11-16j)
Psychofysiologis Integratie van zowel fysiologische en psychische oorzaken van
ch ziektebegrip ziekte (16j+)
Imaginair Adolescenten hebben het gevoel dat ze op ieder moment bekeken
publiek en beoordeeld worden door andere
