Opdracht 5: Optimalisatietechnieken inzake successie- en
vermogensplanning
Aline Naessens, Lander Mortiers en Karsten
Decoodt REP3TVV
Academiejaar: 2024-2025
,Inhoud
Inleiding ..................................................................................................................................... 2
1. De Tarieven in de Successierechten en Schenkingsrechten ............................................... 3
1.1 Successierechten (Erfbelasting) ................................................................................. 3
1.1.1 Successierechten in het Vlaams Gewest ............................................................ 3
1.1.2 Successierechten in het Waals gewest ................................................................ 4
1.1.3 Successierechten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest .................................. 6
1.2 Schenkingsrechten (Schenkbelasting) ........................................................................ 7
1.2.1 Schenkingsrechten in het Vlaams Gewest .......................................................... 8
1.2.2 Schenkingsrechten in het Waals Gewest ............................................................ 9
1.2.3 Schenkingsrechten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ............................. 10
1.3 Overzicht van de Successierechten en Schenkingsrechten ...................................... 11
1.3.1 Tabel Successierechten ..................................................................................... 11
1.3.2 Tabel Schenkingsrechten .................................................................................. 12
2. Analyse van Recente Wijzigingen .................................................................................... 14
3. Gunstregimes voor Verervingen en Schenkingen van Familiale Ondernemingen en
Vennootschappen ...................................................................................................................... 19
3.1 Verervingen van Familiale Ondernemingen en Vennootschappen ........................... 19
3.1.1 Vlaams en Brussels Hoofdstedelijk Gunstregime voor Verervingen ............... 19
3.1.2 Waals Gunstregime voor Verervingen .............................................................. 22
3.2 Schenkingen van Familiale Ondernemingen en Vennootschappen .......................... 25
3.2.1 Vlaams en Brussels Hoofdstedelijk Gunstregime voor Schenkingen .............. 25
3.2.2 Waals Gunstregime voor Schenkingen............................................................. 27
4. Praktische Toepassing: Berekening van Successierechten ............................................... 31
4.1 Casus 1 ..................................................................................................................... 31
4.2 Casus 2 ..................................................................................................................... 33
5. Conclusie .......................................................................................................................... 37
6. Bibliografie....................................................................................................................... 38
6.1 Wetgeving ................................................................................................................. 38
6.2 Rechtsleer ................................................................................................................. 38
6.3 Overige ..................................................................................................................... 38
1
,Inleiding
Tijdens de lessen van het Practicum Successie- en Vermogensplanning hebben we geleerd dat
het verstandig is om de overgang en overdracht van vermogen strategisch te beheren. Hierdoor
kunnen zowel de erflater als de erfgenamen en begunstigden verschillende voordelen behalen.
Zo kan de erf- en schenkbelasting worden geminimaliseerd en kunnen familiale en juridische
conflicten op voorhand worden voorkomen door het toepassen van optimalisatietechnieken.
Om deze optimalisatietechnieken toe te passen, is het uiteraard noodzakelijk om een goed
inzicht te hebben in successie- en vermogensplanning. Daarom kregen we de mogelijkheid om
ons hierin te verdiepen door middel van een rapport. In dit rapport analyseren we de
successierechten (erfbelasting) en schenkingsrechten in het Vlaams Gewest, het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest en het Waals Gewest.
In het eerste deel van het rapport worden de tarieven van de successierechten en
schenkingsrechten in de drie Belgische gewesten besproken en met elkaar vergeleken. Om een
helder en overzichtelijk beeld te schetsen, wordt een vergelijkende tabel opgesteld waarin de
actuele tarieven per gewest worden weergegeven.
Gezien de voortdurende aanpassingen in het wettelijk kader rond successierechten en
schenkingsrechten, wordt in het tweede deel van het rapport ingegaan op de recente wijzigingen
in elk gewest.
Vanaf het derde deel verdiepen we ons in de verervingen en schenkingen van familiale
ondernemingen en vennootschappen. Hierbij wordt gekeken naar de gunstregimes die van
toepassing zijn en de specifieke voorwaarden waaraan moet worden voldaan.
Tot slot wordt de theorie in de praktijk gebracht door de successierechten voor elk van de
erfgenamen en de legataris te berekenen in elk van de drie gewesten. Dit gebeurt aan de hand
van twee casussen, waarin de verschillende tarieven en regels per gewest worden toegepast.
2
, 1. De Tarieven in de Successierechten en
Schenkingsrechten
1.1 Successierechten (Erfbelasting)
Wanneer men erft moet er erfbelasting betaald worden, deze belasting is verschuldigd ongeacht
de wijze van verkrijging. Er kan geërfd worden via wettelijke devolutie (de wet bepaalt wie
erft), uiterste wilsbeschikking (via testament) en via een contractuele erfstelling. Bij al deze
verkrijgingen van een erfenis moet er erfbelasting betaald worden.1
De erfbelasting wordt berekend volgens verschillende tarieven, deze variëren per gewest. De
tarieven worden bepaald volgens de verwantschap met de overledene en de omvang
(bezittingen – schulden) van de erfenis.
1.1.1 Successierechten in het Vlaams Gewest2
1) Tarieven in rechte lijn en tussen partners3
Onderstaande tarieven worden berekend:
• Per erfgenaam
• Roerend en onroerend deel worden afzonderlijk bekeken4
Schijf in euro %
Vanaf €0,01 t.e.m. €50.000 3%
Vanaf €50.001 t.e.m. €250.000 9%
Vanaf €250.001 en meer 27%
2) Tarieven tussen broers en zussen5
Deze tarieven worden toegepast op:
• Het deel wat de broer of zus afzonderlijk krijgt (zonder opsplitsing roerende en
onroerende goederen)6
Tarieven voor overlijdens vanaf 01/09/2018:
Schijf in euro %
Vanaf €0,01 t.e.m. €35.000 25%
Vanaf €35.000,01 t.e.m. €75.000 30%
Vanaf €75.000,01 en meer 55%
1
Art. 2.7.1.0.2 VCF.
2
VLAANDEREN, https://www.vlaanderen.be/belastingen-en-begroting/vlaamse-
belastingen/erfbelasting/tarieven-in-de-erfbelasting/algemeen-tarief-in-de-erfbelasting (geraadpleegd op 24
januari 2025).
3
Art. 2.7.4.1.1, §1 VCF.
4
Art. 2.7.4.1.1, §2, tweede lid VCF.
5
Art. 2.7.4.1.1, §1 VCF.
6
Art. 2.7.4.1.1, §3 VCF.
3
vermogensplanning
Aline Naessens, Lander Mortiers en Karsten
Decoodt REP3TVV
Academiejaar: 2024-2025
,Inhoud
Inleiding ..................................................................................................................................... 2
1. De Tarieven in de Successierechten en Schenkingsrechten ............................................... 3
1.1 Successierechten (Erfbelasting) ................................................................................. 3
1.1.1 Successierechten in het Vlaams Gewest ............................................................ 3
1.1.2 Successierechten in het Waals gewest ................................................................ 4
1.1.3 Successierechten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest .................................. 6
1.2 Schenkingsrechten (Schenkbelasting) ........................................................................ 7
1.2.1 Schenkingsrechten in het Vlaams Gewest .......................................................... 8
1.2.2 Schenkingsrechten in het Waals Gewest ............................................................ 9
1.2.3 Schenkingsrechten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ............................. 10
1.3 Overzicht van de Successierechten en Schenkingsrechten ...................................... 11
1.3.1 Tabel Successierechten ..................................................................................... 11
1.3.2 Tabel Schenkingsrechten .................................................................................. 12
2. Analyse van Recente Wijzigingen .................................................................................... 14
3. Gunstregimes voor Verervingen en Schenkingen van Familiale Ondernemingen en
Vennootschappen ...................................................................................................................... 19
3.1 Verervingen van Familiale Ondernemingen en Vennootschappen ........................... 19
3.1.1 Vlaams en Brussels Hoofdstedelijk Gunstregime voor Verervingen ............... 19
3.1.2 Waals Gunstregime voor Verervingen .............................................................. 22
3.2 Schenkingen van Familiale Ondernemingen en Vennootschappen .......................... 25
3.2.1 Vlaams en Brussels Hoofdstedelijk Gunstregime voor Schenkingen .............. 25
3.2.2 Waals Gunstregime voor Schenkingen............................................................. 27
4. Praktische Toepassing: Berekening van Successierechten ............................................... 31
4.1 Casus 1 ..................................................................................................................... 31
4.2 Casus 2 ..................................................................................................................... 33
5. Conclusie .......................................................................................................................... 37
6. Bibliografie....................................................................................................................... 38
6.1 Wetgeving ................................................................................................................. 38
6.2 Rechtsleer ................................................................................................................. 38
6.3 Overige ..................................................................................................................... 38
1
,Inleiding
Tijdens de lessen van het Practicum Successie- en Vermogensplanning hebben we geleerd dat
het verstandig is om de overgang en overdracht van vermogen strategisch te beheren. Hierdoor
kunnen zowel de erflater als de erfgenamen en begunstigden verschillende voordelen behalen.
Zo kan de erf- en schenkbelasting worden geminimaliseerd en kunnen familiale en juridische
conflicten op voorhand worden voorkomen door het toepassen van optimalisatietechnieken.
Om deze optimalisatietechnieken toe te passen, is het uiteraard noodzakelijk om een goed
inzicht te hebben in successie- en vermogensplanning. Daarom kregen we de mogelijkheid om
ons hierin te verdiepen door middel van een rapport. In dit rapport analyseren we de
successierechten (erfbelasting) en schenkingsrechten in het Vlaams Gewest, het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest en het Waals Gewest.
In het eerste deel van het rapport worden de tarieven van de successierechten en
schenkingsrechten in de drie Belgische gewesten besproken en met elkaar vergeleken. Om een
helder en overzichtelijk beeld te schetsen, wordt een vergelijkende tabel opgesteld waarin de
actuele tarieven per gewest worden weergegeven.
Gezien de voortdurende aanpassingen in het wettelijk kader rond successierechten en
schenkingsrechten, wordt in het tweede deel van het rapport ingegaan op de recente wijzigingen
in elk gewest.
Vanaf het derde deel verdiepen we ons in de verervingen en schenkingen van familiale
ondernemingen en vennootschappen. Hierbij wordt gekeken naar de gunstregimes die van
toepassing zijn en de specifieke voorwaarden waaraan moet worden voldaan.
Tot slot wordt de theorie in de praktijk gebracht door de successierechten voor elk van de
erfgenamen en de legataris te berekenen in elk van de drie gewesten. Dit gebeurt aan de hand
van twee casussen, waarin de verschillende tarieven en regels per gewest worden toegepast.
2
, 1. De Tarieven in de Successierechten en
Schenkingsrechten
1.1 Successierechten (Erfbelasting)
Wanneer men erft moet er erfbelasting betaald worden, deze belasting is verschuldigd ongeacht
de wijze van verkrijging. Er kan geërfd worden via wettelijke devolutie (de wet bepaalt wie
erft), uiterste wilsbeschikking (via testament) en via een contractuele erfstelling. Bij al deze
verkrijgingen van een erfenis moet er erfbelasting betaald worden.1
De erfbelasting wordt berekend volgens verschillende tarieven, deze variëren per gewest. De
tarieven worden bepaald volgens de verwantschap met de overledene en de omvang
(bezittingen – schulden) van de erfenis.
1.1.1 Successierechten in het Vlaams Gewest2
1) Tarieven in rechte lijn en tussen partners3
Onderstaande tarieven worden berekend:
• Per erfgenaam
• Roerend en onroerend deel worden afzonderlijk bekeken4
Schijf in euro %
Vanaf €0,01 t.e.m. €50.000 3%
Vanaf €50.001 t.e.m. €250.000 9%
Vanaf €250.001 en meer 27%
2) Tarieven tussen broers en zussen5
Deze tarieven worden toegepast op:
• Het deel wat de broer of zus afzonderlijk krijgt (zonder opsplitsing roerende en
onroerende goederen)6
Tarieven voor overlijdens vanaf 01/09/2018:
Schijf in euro %
Vanaf €0,01 t.e.m. €35.000 25%
Vanaf €35.000,01 t.e.m. €75.000 30%
Vanaf €75.000,01 en meer 55%
1
Art. 2.7.1.0.2 VCF.
2
VLAANDEREN, https://www.vlaanderen.be/belastingen-en-begroting/vlaamse-
belastingen/erfbelasting/tarieven-in-de-erfbelasting/algemeen-tarief-in-de-erfbelasting (geraadpleegd op 24
januari 2025).
3
Art. 2.7.4.1.1, §1 VCF.
4
Art. 2.7.4.1.1, §2, tweede lid VCF.
5
Art. 2.7.4.1.1, §1 VCF.
6
Art. 2.7.4.1.1, §3 VCF.
3
