Samenvatting 3 Geneeskunde Nefrologie

3VE Geneeskunde: Nefrologie
1 Nierfuncties
1.1 De excretoire functies
1.1.1.1 Het watermetabolisme

- Volwassen man (water = 58% v lichaamsgewicht)
- Volwassen vrouw (water = 53% v lichaamsgewicht)
- Kind (water = 70% v lichaamsgewicht)
- Bejaarde (water = 45% v lichaamsgewicht)

Water verdeeld over lichaamscompartimenten
- Intracellulair compartiment: 60% v lichaamswater
- Extracellulair compartiment: 40% v lichaamswater
o Waarvan ¼ intravasculair = plasmawater
o Waarvan ¾ extravasculair
Vochtbalans
- Input o Zweten (500ml) en ademhaling
o Metabool water (500ml) (400ml)
o Water via voedsel en drank o Urineproductie
o Infusen o Extra verliezen: maagsondes,
- Output drains, braken, …
o Water via faeces (min 100ml)
Vochtbalans praktisch
Input Output:
- Drinken: - 500ml
- Infusen: - Urineproductie:
- Extra-verliezen:
- Totaal: - Totaal:
Input > output = positieve vochtbalans Output < input = negatieve vochtbalans
Cave: overvulling Cave: ondervulling
Gewicht stijgt, BD stijgt, CVD stijgt, perifere Orthostatische hypotensie, gewicht d
oedemen, longoedeem

1.1.2 Elektrolyten – homeostase

De nieren houden elektrolyten in ons lichaam constant om belangrijke elektrolytenstoornissen te
voorkomen
De belangrijkste elektrolyten zijn:
- Natrium: vooral extracellulair - Kalium: vooral intracellulair
Natrium
- In ons lichaam als natriumchloride NaCl - Natrium-homeostase: in = out
- Serumspiegel normaal ca 140 meq/l - Na-inname: bepalen van 24u natriurie
Natriurie meq/l: 17 = gram NaCl inname
- Chronische nierinsufficiëntie
Na en chronische nierinsufficiëntie
- Overtollige zoutinname leidt tot overvulling
- Renale zoutexcretie meestal beperkt  zoutarm dieet (<6g/ dag), eventueel lisdiuretica

1

, o Geen vervangzout = kaliumchloride
o Geen zeezout = natriumchloride
- Soms salt-loosing vb. analgetica-nefropathie  geen ZA-dieet, cave diuretica, cave diarree,
braken
Kalium
- Serumspiegel normaal 4-5 meq/l - K in groenten, fruit, aardappelen
- Chronische nierinsufficiëntie  verminderde kaliumexcretie vooral bij creatinineklaring v minder
dan 15ml/min
Kalium + chronische nierinsufficiëntie
- Risico op hyperkaliëmie, K>7meq/l cave hartstilstand
- Geen vervangzout = kaliumchloride
- Opletten met medicatie: NSAID, ACE-inhibitoren, AII-blokkers, kaliumsparende diuretica, beta-
blokkers
- Fruitinname beperken, groeten en aardappelen in 2x afkoken
- Hyperkaliëmie: correctie acidose, hypertoon glucose met insuline, calcium kayexalaat, (dialyse)

1.1.3 Het zuur-base evenwicht

- pH = negatieve logaritme v concentratie waterstofionen (H+) in ons bloed
- Normale pH = 7,40 - Acidose: pH <7,40 - Alkalose: pH >7,40
- Normale voeding  productie v 40-80 meq waterstofionen (=zuur) per dag vooral door
metabolisatie v dierlijke eiwitten = metabole acidose
- Om metabole acidose te voorkomen moeten nier 40-8° meq H+ per dag elimineren
Bij nierinsufficiëntie
- Bij nierinsufficiëntie verminderde excretie van H+
- Renale metabole acidose
o Geeft hyperkaliëmie
o Afbraak spieren, minder albumine aanmaak
o Verhoogde botafbraak (renale osteodystrofie)
- Inname dierlijke eiwitten beperken
- Inname v natirumbicarbonaat (NaHCO3) om de H+ te neutraliseren (bufferen) en zo een
plasmabicarbonaat boven 22meq/l te voorkomen

1.1.4 Het elimineren van afbraakproducten van de stofwisseling

Ureum:
- Eindafbraakproduct v voedingseiwitten - Ureumconcentratie in bloed 10-35mg/dl
- 100g eiwitinname geeft 35g ureum - Ureumproductie = renale ureumexcretie
- Chronische nierinsufficiëntie  verminderde renale ureumexcretie  stijging v uremie
- Ureum zelf is niet zo toxisch maar goede maat voor stijging andere toxische stoffen
Creatinine
- Eindafbraakproduct v spiermetabolisme
- Spiermassa = constant  creatinineproductie = constant
- Serumcreatinine is normaal 0,8 – 1,2 mg/dl
- Creatinineproductie = renale excretie
- Bij nierinsufficiëntie is er minder renale creatinine-excretie en stijft het serumcreatinine
- Creatinineproductie is constant  serumcreatinine goede maat voor nierfunctie
Creatinine als nierfunctieparameter
- Serumcreatinine stijgt = nierinsufficiëntie

2