Academiejaar
2024 - 2025
Familiaal vermogensrecht
,Inhoudsopgave
1 Deel 1: Relatievermogensrecht....................................................................................................................................4
1.1 Onderdeel 1: huwelijksvermogensrecht............................................................................................................4
1.1.1 Hoofdstuk 1: Het primair stelsel..............................................................................................................5
1.1.1.1 Afdeling 1: Toepassingsgebied ratione personae en ratione materiae.........................................5
1.1.1.2 Afdeling 2: Krachtlijnen van het primair stelsel............................................................................5
1.1.2 Hoofdstuk 2: Secundair huwelijksvermogensrecht...............................................................................10
1.1.2.1 Afdeling 1: wettelijk huwelijksvermogensstelsel........................................................................11
1.1.2.1.1 Statuut van de goederen..................................................................................................11
1.1.2.1.2 Het bestuur van de vermogens........................................................................................18
1.1.2.1.3 Ontbinding, vereffening en verdeling...............................................................................22
1.1.2.2 Afdeling 2: Conventionele stelsels..............................................................................................29
1.2 Onderdeel 2: Samenwoningsvermogensrecht.................................................................................................39
2 Deel 2: Erfrecht...........................................................................................................................................................40
2.1 Inleiding...........................................................................................................................................................40
2.1.1 Afdeling 1: Definitie en begrippen.........................................................................................................40
2.1.2 Afdeling 2: Bronnen van het erfrecht....................................................................................................40
2.1.3 Afdeling 3: Het voorwerp van het erfrecht: de nalatenschap................................................................40
2.1.3.1 Het actief van de nalatenschap...................................................................................................40
2.1.3.2 Het passief van de nalatenschap................................................................................................41
2.1.3.3 Extrapatrimoniale rechten..........................................................................................................41
2.1.4 Afdeling 4: Gewone en anomale nalatenschap.....................................................................................41
2.1.5 Afdeling 5: Verkrijging iure hereditario – iure proprio..........................................................................42
2.2 Hoofdstuk 1: Het openvallen van de nalatenschap..........................................................................................42
2.2.1 Afdeling 1: De nalatenschap valt open door de dood...........................................................................42
2.2.2 Afdeling 2: De nalatenschap valt open in de woonplaats......................................................................43
2.3 Hoofstuk 2: Erfbekwaamheid...........................................................................................................................43
2.3.1 Afdeling 1: Bestaan................................................................................................................................43
2.3.2 Afdeling 2: Niet onwaardig zijn..............................................................................................................44
2.4 Hoofdstuk 3: Overgang van de nalatenschap...................................................................................................45
2.4.1 Afdeling 1: De voorlopige bezitsoverdracht..........................................................................................45
2.4.2 Afdeling 2: Overdracht van het eigendomsrecht op de nalatenschapsgoederen..................................45
2.5 Hoofdstuk 4: Wettelijke devolutie...................................................................................................................46
2.5.1 Afdeling 1: De ab intestaat efgerechtigden...........................................................................................46
2.5.1.1 Onderafdeling 1: De ‘gewone’ wettelijke devolutie....................................................................46
2.5.1.2 Onderafdeling 2: De anomale devolutie.....................................................................................54
2.5.2 Afdeling 2: De wijze van verdeling van de nalatenschap.......................................................................54
2.6 Hoofdstuk 5: Conventionele devolutie.............................................................................................................60
Familiaal vermogensrecht |2
, 2.6.1 Afdeling 1: Instrumenten van de conventionele devolutie....................................................................60
2.6.2 Afdeling 2: De inhoudelijke begrenzing: reserve...................................................................................64
3 Deel 3: Giften..............................................................................................................................................................70
3.1 Inleiding...........................................................................................................................................................70
3.2 Giften algemeen...............................................................................................................................................71
3.2.1 Afdeling 1: Constitutieve bestanddelen van een gift.............................................................................71
3.2.2 Afdeling 2: Algemene grondvereisten voor giften.................................................................................72
3.3 Schenkingen.....................................................................................................................................................77
3.3.1 Afdeling 1: De overeenkomst schenking...............................................................................................77
3.3.2 Afdeling 2: Specifieke aandachtspunten inzake de totstandkoming.....................................................78
3.3.3 Afdeling 3: Een schenking is een overeenkomst waarbij het geschonken goed dadelijk wordt
overgedragen.......................................................................................................................................81
3.3.4 Afdeling 4: Een schenking is een overeenkomst onherroepelijk wordt overgedragen..........................81
3.4 Testamenten....................................................................................................................................................82
Familiaal vermogensrecht |3
, 1 Deel 1: Relatievermogensrecht
- Relatievermogensrecht: vermogensrechtelijke gevolgen in familie- en geziensrecht
Geheel van regels dat vermogensrechtelijke verhoudingen beheerst tussen partners onderling en tgo derden
= familierecht en vermogensrecht
Art 212-224 oud BW + Boek 2, Titel 3 BW
o Huwelijksvermogensrecht
Vermogensrechtelijke aanspraken tss gehuwden
Uitvoerig beschermingsmechanisme
o Samenwoningsvermogensrecht
Duurzame intieme relaties
Nauwelijks bescherming voor partners – zeker bij ontbinding
- Vermogen
Alles wat het koppel heeft of tijdens de relatie heeft verworven
Continental: alimentatie valt buiten bestek van relatievermogensrecht
Common law: één globale regeling voor alle vermogensrechtelijke gevolgen van beëindiging van de relatie
- ‘Niets, Bob en Muur’
Basisschema van 3 vragen
Niets: niets geregeld – welke regels vant toepassing?
Bob: welke contractvrijheid ze beschikken om vermogensrechtelijke verhoudingen zelf te regelen?
Muur: beperkingen aan contractvrijheid wanneer koppels un vermogensrechtelijke verhoudingen
regelen?
- Erfrecht
Geheel van rechtsregels dat de overgang regelt van het vermogen van een persoon bij diens overlijden naar
een (of meer) andere levende personen
Boek 4 BW
- Giften (schenkingen en testamenten)
Rechtshandeling onder kosteloze titel waarbij een persoon aan een andere persoon geheel om niet een
vermogens-bestanddeel verschaft
Boek 4, Titel 2 BW
1.1 Onderdeel 1: huwelijksvermogensrecht
Geheel van rechtsregels dat, tijdens het huwelijk en bij de ontbinding ervan, de vermogensrechtelijke verhoudingen
regels van de echtgenoten, zowel tgo elkaar als tgo derden
Beheerst door huwelijksvermogensrecht
Gemene recht: gericht op handelen in eigen economisch belang – niet in context van affectieve relaties
Echtgenoten: duurzame relatie – staan minder op hun strepen dan bedrijven
Interne werking: gevolgen tussen echtgenoten onderling
Externe werking: verhoudingen tss echtgenoten + derden met wie zij contracteren of in juridische verhouding staan
Van belang onder welk stelsel er is gehuwd
Extern neutraal huwelijksvermogensrecht: toepassing van gemene vermogensrecht
Primair stelsel: eenvormige en dwingende wijze – minimale rechten en verplichtingen van echtgenoten
Onderling + in verhouding met derden
Familiaal vermogensrecht |4
2024 - 2025
Familiaal vermogensrecht
,Inhoudsopgave
1 Deel 1: Relatievermogensrecht....................................................................................................................................4
1.1 Onderdeel 1: huwelijksvermogensrecht............................................................................................................4
1.1.1 Hoofdstuk 1: Het primair stelsel..............................................................................................................5
1.1.1.1 Afdeling 1: Toepassingsgebied ratione personae en ratione materiae.........................................5
1.1.1.2 Afdeling 2: Krachtlijnen van het primair stelsel............................................................................5
1.1.2 Hoofdstuk 2: Secundair huwelijksvermogensrecht...............................................................................10
1.1.2.1 Afdeling 1: wettelijk huwelijksvermogensstelsel........................................................................11
1.1.2.1.1 Statuut van de goederen..................................................................................................11
1.1.2.1.2 Het bestuur van de vermogens........................................................................................18
1.1.2.1.3 Ontbinding, vereffening en verdeling...............................................................................22
1.1.2.2 Afdeling 2: Conventionele stelsels..............................................................................................29
1.2 Onderdeel 2: Samenwoningsvermogensrecht.................................................................................................39
2 Deel 2: Erfrecht...........................................................................................................................................................40
2.1 Inleiding...........................................................................................................................................................40
2.1.1 Afdeling 1: Definitie en begrippen.........................................................................................................40
2.1.2 Afdeling 2: Bronnen van het erfrecht....................................................................................................40
2.1.3 Afdeling 3: Het voorwerp van het erfrecht: de nalatenschap................................................................40
2.1.3.1 Het actief van de nalatenschap...................................................................................................40
2.1.3.2 Het passief van de nalatenschap................................................................................................41
2.1.3.3 Extrapatrimoniale rechten..........................................................................................................41
2.1.4 Afdeling 4: Gewone en anomale nalatenschap.....................................................................................41
2.1.5 Afdeling 5: Verkrijging iure hereditario – iure proprio..........................................................................42
2.2 Hoofdstuk 1: Het openvallen van de nalatenschap..........................................................................................42
2.2.1 Afdeling 1: De nalatenschap valt open door de dood...........................................................................42
2.2.2 Afdeling 2: De nalatenschap valt open in de woonplaats......................................................................43
2.3 Hoofstuk 2: Erfbekwaamheid...........................................................................................................................43
2.3.1 Afdeling 1: Bestaan................................................................................................................................43
2.3.2 Afdeling 2: Niet onwaardig zijn..............................................................................................................44
2.4 Hoofdstuk 3: Overgang van de nalatenschap...................................................................................................45
2.4.1 Afdeling 1: De voorlopige bezitsoverdracht..........................................................................................45
2.4.2 Afdeling 2: Overdracht van het eigendomsrecht op de nalatenschapsgoederen..................................45
2.5 Hoofdstuk 4: Wettelijke devolutie...................................................................................................................46
2.5.1 Afdeling 1: De ab intestaat efgerechtigden...........................................................................................46
2.5.1.1 Onderafdeling 1: De ‘gewone’ wettelijke devolutie....................................................................46
2.5.1.2 Onderafdeling 2: De anomale devolutie.....................................................................................54
2.5.2 Afdeling 2: De wijze van verdeling van de nalatenschap.......................................................................54
2.6 Hoofdstuk 5: Conventionele devolutie.............................................................................................................60
Familiaal vermogensrecht |2
, 2.6.1 Afdeling 1: Instrumenten van de conventionele devolutie....................................................................60
2.6.2 Afdeling 2: De inhoudelijke begrenzing: reserve...................................................................................64
3 Deel 3: Giften..............................................................................................................................................................70
3.1 Inleiding...........................................................................................................................................................70
3.2 Giften algemeen...............................................................................................................................................71
3.2.1 Afdeling 1: Constitutieve bestanddelen van een gift.............................................................................71
3.2.2 Afdeling 2: Algemene grondvereisten voor giften.................................................................................72
3.3 Schenkingen.....................................................................................................................................................77
3.3.1 Afdeling 1: De overeenkomst schenking...............................................................................................77
3.3.2 Afdeling 2: Specifieke aandachtspunten inzake de totstandkoming.....................................................78
3.3.3 Afdeling 3: Een schenking is een overeenkomst waarbij het geschonken goed dadelijk wordt
overgedragen.......................................................................................................................................81
3.3.4 Afdeling 4: Een schenking is een overeenkomst onherroepelijk wordt overgedragen..........................81
3.4 Testamenten....................................................................................................................................................82
Familiaal vermogensrecht |3
, 1 Deel 1: Relatievermogensrecht
- Relatievermogensrecht: vermogensrechtelijke gevolgen in familie- en geziensrecht
Geheel van regels dat vermogensrechtelijke verhoudingen beheerst tussen partners onderling en tgo derden
= familierecht en vermogensrecht
Art 212-224 oud BW + Boek 2, Titel 3 BW
o Huwelijksvermogensrecht
Vermogensrechtelijke aanspraken tss gehuwden
Uitvoerig beschermingsmechanisme
o Samenwoningsvermogensrecht
Duurzame intieme relaties
Nauwelijks bescherming voor partners – zeker bij ontbinding
- Vermogen
Alles wat het koppel heeft of tijdens de relatie heeft verworven
Continental: alimentatie valt buiten bestek van relatievermogensrecht
Common law: één globale regeling voor alle vermogensrechtelijke gevolgen van beëindiging van de relatie
- ‘Niets, Bob en Muur’
Basisschema van 3 vragen
Niets: niets geregeld – welke regels vant toepassing?
Bob: welke contractvrijheid ze beschikken om vermogensrechtelijke verhoudingen zelf te regelen?
Muur: beperkingen aan contractvrijheid wanneer koppels un vermogensrechtelijke verhoudingen
regelen?
- Erfrecht
Geheel van rechtsregels dat de overgang regelt van het vermogen van een persoon bij diens overlijden naar
een (of meer) andere levende personen
Boek 4 BW
- Giften (schenkingen en testamenten)
Rechtshandeling onder kosteloze titel waarbij een persoon aan een andere persoon geheel om niet een
vermogens-bestanddeel verschaft
Boek 4, Titel 2 BW
1.1 Onderdeel 1: huwelijksvermogensrecht
Geheel van rechtsregels dat, tijdens het huwelijk en bij de ontbinding ervan, de vermogensrechtelijke verhoudingen
regels van de echtgenoten, zowel tgo elkaar als tgo derden
Beheerst door huwelijksvermogensrecht
Gemene recht: gericht op handelen in eigen economisch belang – niet in context van affectieve relaties
Echtgenoten: duurzame relatie – staan minder op hun strepen dan bedrijven
Interne werking: gevolgen tussen echtgenoten onderling
Externe werking: verhoudingen tss echtgenoten + derden met wie zij contracteren of in juridische verhouding staan
Van belang onder welk stelsel er is gehuwd
Extern neutraal huwelijksvermogensrecht: toepassing van gemene vermogensrecht
Primair stelsel: eenvormige en dwingende wijze – minimale rechten en verplichtingen van echtgenoten
Onderling + in verhouding met derden
Familiaal vermogensrecht |4
