Schizofrenie
Onderzoek wijst uit dat er maar een beperkte relatie bestaat tussen klinisch en persoonlijk herstel.
Werken aan persoonlijk herstel wordt aangemoedigd. Hoop, identiteit en betekenis
Outcome
HVIB (hoop, verantwoordelijkheid, identiteit en betekenis)
Symptomen
- Positieve symptomen bv. Wanen, hallucinaties en verwardheid
- “psychotisch toestandsbeeld” (vreemd gedragen)
- Verstoort dagelijks leven
- Negatieve symptomen bv. Weinig energie, verminderde aandacht,..
- Affectieve symptomen: gevoelens van leegte en somberte, angst,…
Wat als ergotherapeut?
- Supportief milieu (werken aan de executieve functies)
- Levenslange ondersteuning
LTG: wonen, werken en vrije tijd
Therapeutische relatie
- Supportief, veel ondersteuning bieden
- Bij voorkeur één op één relatie
- Eenvoudig met weinig druk
- Emotionele uitdrukking van therapeut beperken
- Eenvoud, voorspelbaarheid en duurzaamheid
- Zie ook tips voor de omgeving hierboven
OFF
- Snel uit contact contactherstel SPIEGELREFLECTIES
o Situatie reflecteren (benoemen situatie)
o Fatial reflecteren (benoemen gelaatsuitdrukkingen)
o Body reflecteren (lichaamshouding)
o Word for word reflection
o Recreatieve reflection (opnieuw herhalen)
- Persoonlijk herstel
Korsakov
= een amnestisch syndroom waarbij stoornissen in het lange en korte termijn geheugen centraal staan
- Veel negatieve gebeurtenissen
- Lange geschiedenis van alcoholmisbruik
- Lage IK- sterkte
Problemen met:
- Executieve functies
- Starten: passiviteit en apathie
- Problemen met stoppen: impulsiviteit en ontremming
- Problemen met reguleren: gebrek aan organisatievermogen, flexibiliteit en inzicht
De client kan perfect redeneren, gevatte opmerkingen maken,.. maar de client herhaalt steeds veel
Symptomen
- leidt aan zelfverwaarlozing en eet nauwelijks of slecht
- is zorgmijdend en komt vaak pas laat in beeld bij de zorgverleners
- beseft vaak zelf niet dat hij ziek is en overschat zichzelf (gebrek aan ziekte-inzicht en besef)
- heeft problemen met planning en afspraken nakomen (regieproblemen)
- heeft problemen met het onthouden en terughalen van informatie (geheugenstoornissen)
- kan dan ook vaak hetzelfde vertellen (persevereren)
, - vertelt soms verhalen die niet kloppen in tijd en ruimte (confabuleren)
- zijn veelal rokers
- is inactief
- kan geïrriteerd en zelf agressief zijn
- veelal zijn er psychische klachten zoals: depressiviteit, angst - en vermijdingsgedrag, apathie
- heeft ook lichamelijke klachten zoals: vaatproblemen, COPD, leverklachten
zal geheugenproblemen niet snel toegeven, confabuleren= eerlijk liegen
moeilijkheden in contact
grote onzekerheid en soms faalangsten, chaotisch het sociale leven raakt ontregelt, probleemsituaties terecht die ze zelf niet
meer kunnen oplossen
- Executieve functies
o Zelfregulatie
o Taal
o Executief functioneren
Problemen met reguleren
- Gebrek aan organisatievermogen: kunnen niet zelf plannen en structureren kunnen geen alternatieven bedenken
- Gebrek aan flexibiliteit: bagatelliseren of ontkennen geen onwil maar onvermogen
- Gebrek aan inzicht: ze vergeten dat ze snel vergeten overzien hun eigen problematiek niet
Geheugen problemen
- Bij het autobiografische geheugen gaat het om de opgeslagen herinneringen aan gebeurtenissen die we zelf hebben
meegemaakt, en die we soms in alle levendigheid weer kunnen oproepen.
- Bij het semantische geheugen gaat het om de woorden, feiten en regels die we ooit geleerd hebben, of de kennis die
we opdeden op school, tijdens het werk of bij onze hobby’s.
Onbewust/ indirect geheugen is intact
Gebrek aan ziekte inzicht:
- Niet confronteren
- Moeilijkheden zijn confronterend
- Begrip tonen
- Ondersteunen
- Gerust stellen
Wat doen als ergo?
- Supportief milieu
- Structuur aan zowel in de omgeving als in de activiteit
Activiteiten
- Functietraining functioneel herstel
- Actieve stimulatie en training
o geheugenstrategieën
o realiteitstraining
o oriëntatietraining
o aandachttraining
o training executieve functies
Persoonlijk herstel
Therapeutische relatie
- Omgang met …
- Structuur aanbrengen (supportief)
- Patiënten zijn onzeker, faalangstig, wantrouwend, laag zelfvertrouwen, geen ziekte inzicht, weinig initiatief, …
, Basishouding: (TR)
- korte instructies (begrijpbaar)
- concreet en duidelijk (éénduidig)
- consequent (geen goedbedoelde uitzonderingen)
- continu (voortdurend)
- creatief (vindingrijk van de therapeut)
OFF
Empathisch directieve benadering (EDB)
Empathie: kijken vanuit het perspectief van de cliënt en die zienswijze accepteren
Directief: sturing en leiding geven op een respectvolle, tactvolle en pragmatische manier gaan zoeken wat werkt bij cliënt
5 richtlijnen:
- Richtlijn 1: Kies ervoor om via het indirecte geheugen, door training en gewoontevorming, gedrag en handelingen,
gedrag in te slijpen.
o Impliciet geheugen ipv expliciet geheugen
- Richtlijn 2: Als instructies toch onvermijdelijk zijn, pas die dan zoveel mogelijk aan, aan de mogelijkheden en
beperkingen van de patiënt.
- Richtlijn 3: Organiseer de oefensituaties zo dat de patiënt geen of bijna geen fouten kan maken.
Foutloos leren! staat voorop. (instructies bouwen is niet makkelijk)
- Richtlijn 4: Laat de patiënt vaardigheden leren in de authentieke situatie.
Vaardigheden aanleren in de situatie dat ze toegepast dienen te worden.
- Richtlijn 5: Verdeel ingewikkelde taken of opdrachten in kleine, hanteerbare deelstappen.
Begin pas met het aanleren van een nieuwe stap als de vorige stap volledig verworven is. Inprenting is hierbij belangrijk.
Complexe taken vormen een extra moeilijkheid.
STAPPENPLAN, moeilijk met ruimtelijke orientatie door foutloos leren
Psychosezorg
= zo breed dat het dwingt tot een persoonlijke beschrijving van de specifieke mix van symptomen
een psychiatrische aandoening waarbij iemand het normale contact met onze werkelijkheid kwijt is. Iemand kan erg in de war en
angstig zijn, last hebben van hallucinaties en/of waandenkbeelden hebben. Zo kan iemand stemmen horen, denken dat hij Jezus
is of bijvoorbeeld het idee hebben dat hij achtervolgd wordt. Een psychose kan ook eenmalig voorkomen, of optreden bij andere
ziektebeelden zoals manisch-depressieve stoornis of ernstige depressies. Psychoses komen ongeveer 8 keer zo vaak voor als
schizofrenie.
Symptomen
- Positieve symptomen
- Negatieve symptomen
- Verstoorde waarneming
- Verward gedrag
- Taaldeviantie (Pearson, psychologie 1)
- Samenhang tussen waarneming van realiteit (perceptie), toekennen van betekenissen (semantiek) en nemen van
handelingsbeslissingen (pragmatische keuze) is verstoord
- Handelingskeuzes en verstoord handelen
Outcome
Rolfunctioneren (trappen van appelo)
Trappen van appelo
- Contact
o Medicatie
o Echt contact
o Vertrouwen
o Relatieontwikkeling
o Grondslag therapeutische relatie
Onderzoek wijst uit dat er maar een beperkte relatie bestaat tussen klinisch en persoonlijk herstel.
Werken aan persoonlijk herstel wordt aangemoedigd. Hoop, identiteit en betekenis
Outcome
HVIB (hoop, verantwoordelijkheid, identiteit en betekenis)
Symptomen
- Positieve symptomen bv. Wanen, hallucinaties en verwardheid
- “psychotisch toestandsbeeld” (vreemd gedragen)
- Verstoort dagelijks leven
- Negatieve symptomen bv. Weinig energie, verminderde aandacht,..
- Affectieve symptomen: gevoelens van leegte en somberte, angst,…
Wat als ergotherapeut?
- Supportief milieu (werken aan de executieve functies)
- Levenslange ondersteuning
LTG: wonen, werken en vrije tijd
Therapeutische relatie
- Supportief, veel ondersteuning bieden
- Bij voorkeur één op één relatie
- Eenvoudig met weinig druk
- Emotionele uitdrukking van therapeut beperken
- Eenvoud, voorspelbaarheid en duurzaamheid
- Zie ook tips voor de omgeving hierboven
OFF
- Snel uit contact contactherstel SPIEGELREFLECTIES
o Situatie reflecteren (benoemen situatie)
o Fatial reflecteren (benoemen gelaatsuitdrukkingen)
o Body reflecteren (lichaamshouding)
o Word for word reflection
o Recreatieve reflection (opnieuw herhalen)
- Persoonlijk herstel
Korsakov
= een amnestisch syndroom waarbij stoornissen in het lange en korte termijn geheugen centraal staan
- Veel negatieve gebeurtenissen
- Lange geschiedenis van alcoholmisbruik
- Lage IK- sterkte
Problemen met:
- Executieve functies
- Starten: passiviteit en apathie
- Problemen met stoppen: impulsiviteit en ontremming
- Problemen met reguleren: gebrek aan organisatievermogen, flexibiliteit en inzicht
De client kan perfect redeneren, gevatte opmerkingen maken,.. maar de client herhaalt steeds veel
Symptomen
- leidt aan zelfverwaarlozing en eet nauwelijks of slecht
- is zorgmijdend en komt vaak pas laat in beeld bij de zorgverleners
- beseft vaak zelf niet dat hij ziek is en overschat zichzelf (gebrek aan ziekte-inzicht en besef)
- heeft problemen met planning en afspraken nakomen (regieproblemen)
- heeft problemen met het onthouden en terughalen van informatie (geheugenstoornissen)
- kan dan ook vaak hetzelfde vertellen (persevereren)
, - vertelt soms verhalen die niet kloppen in tijd en ruimte (confabuleren)
- zijn veelal rokers
- is inactief
- kan geïrriteerd en zelf agressief zijn
- veelal zijn er psychische klachten zoals: depressiviteit, angst - en vermijdingsgedrag, apathie
- heeft ook lichamelijke klachten zoals: vaatproblemen, COPD, leverklachten
zal geheugenproblemen niet snel toegeven, confabuleren= eerlijk liegen
moeilijkheden in contact
grote onzekerheid en soms faalangsten, chaotisch het sociale leven raakt ontregelt, probleemsituaties terecht die ze zelf niet
meer kunnen oplossen
- Executieve functies
o Zelfregulatie
o Taal
o Executief functioneren
Problemen met reguleren
- Gebrek aan organisatievermogen: kunnen niet zelf plannen en structureren kunnen geen alternatieven bedenken
- Gebrek aan flexibiliteit: bagatelliseren of ontkennen geen onwil maar onvermogen
- Gebrek aan inzicht: ze vergeten dat ze snel vergeten overzien hun eigen problematiek niet
Geheugen problemen
- Bij het autobiografische geheugen gaat het om de opgeslagen herinneringen aan gebeurtenissen die we zelf hebben
meegemaakt, en die we soms in alle levendigheid weer kunnen oproepen.
- Bij het semantische geheugen gaat het om de woorden, feiten en regels die we ooit geleerd hebben, of de kennis die
we opdeden op school, tijdens het werk of bij onze hobby’s.
Onbewust/ indirect geheugen is intact
Gebrek aan ziekte inzicht:
- Niet confronteren
- Moeilijkheden zijn confronterend
- Begrip tonen
- Ondersteunen
- Gerust stellen
Wat doen als ergo?
- Supportief milieu
- Structuur aan zowel in de omgeving als in de activiteit
Activiteiten
- Functietraining functioneel herstel
- Actieve stimulatie en training
o geheugenstrategieën
o realiteitstraining
o oriëntatietraining
o aandachttraining
o training executieve functies
Persoonlijk herstel
Therapeutische relatie
- Omgang met …
- Structuur aanbrengen (supportief)
- Patiënten zijn onzeker, faalangstig, wantrouwend, laag zelfvertrouwen, geen ziekte inzicht, weinig initiatief, …
, Basishouding: (TR)
- korte instructies (begrijpbaar)
- concreet en duidelijk (éénduidig)
- consequent (geen goedbedoelde uitzonderingen)
- continu (voortdurend)
- creatief (vindingrijk van de therapeut)
OFF
Empathisch directieve benadering (EDB)
Empathie: kijken vanuit het perspectief van de cliënt en die zienswijze accepteren
Directief: sturing en leiding geven op een respectvolle, tactvolle en pragmatische manier gaan zoeken wat werkt bij cliënt
5 richtlijnen:
- Richtlijn 1: Kies ervoor om via het indirecte geheugen, door training en gewoontevorming, gedrag en handelingen,
gedrag in te slijpen.
o Impliciet geheugen ipv expliciet geheugen
- Richtlijn 2: Als instructies toch onvermijdelijk zijn, pas die dan zoveel mogelijk aan, aan de mogelijkheden en
beperkingen van de patiënt.
- Richtlijn 3: Organiseer de oefensituaties zo dat de patiënt geen of bijna geen fouten kan maken.
Foutloos leren! staat voorop. (instructies bouwen is niet makkelijk)
- Richtlijn 4: Laat de patiënt vaardigheden leren in de authentieke situatie.
Vaardigheden aanleren in de situatie dat ze toegepast dienen te worden.
- Richtlijn 5: Verdeel ingewikkelde taken of opdrachten in kleine, hanteerbare deelstappen.
Begin pas met het aanleren van een nieuwe stap als de vorige stap volledig verworven is. Inprenting is hierbij belangrijk.
Complexe taken vormen een extra moeilijkheid.
STAPPENPLAN, moeilijk met ruimtelijke orientatie door foutloos leren
Psychosezorg
= zo breed dat het dwingt tot een persoonlijke beschrijving van de specifieke mix van symptomen
een psychiatrische aandoening waarbij iemand het normale contact met onze werkelijkheid kwijt is. Iemand kan erg in de war en
angstig zijn, last hebben van hallucinaties en/of waandenkbeelden hebben. Zo kan iemand stemmen horen, denken dat hij Jezus
is of bijvoorbeeld het idee hebben dat hij achtervolgd wordt. Een psychose kan ook eenmalig voorkomen, of optreden bij andere
ziektebeelden zoals manisch-depressieve stoornis of ernstige depressies. Psychoses komen ongeveer 8 keer zo vaak voor als
schizofrenie.
Symptomen
- Positieve symptomen
- Negatieve symptomen
- Verstoorde waarneming
- Verward gedrag
- Taaldeviantie (Pearson, psychologie 1)
- Samenhang tussen waarneming van realiteit (perceptie), toekennen van betekenissen (semantiek) en nemen van
handelingsbeslissingen (pragmatische keuze) is verstoord
- Handelingskeuzes en verstoord handelen
Outcome
Rolfunctioneren (trappen van appelo)
Trappen van appelo
- Contact
o Medicatie
o Echt contact
o Vertrouwen
o Relatieontwikkeling
o Grondslag therapeutische relatie
