Aardrijkskunde documentatiemap
Dimensies:
1. Fysisch
2. Demografisch
3. Economisch
4. Sociaal-cultureel
5. Politiek
Hoofdstuk 1: De actieve aarde
1.1 Het ontstaan en opbouw van de aarde
1. Hoe kunnen wij het verre verleden van de aarde bestuderen en begrijpen?
Geologische wetenschappers halen hun informatie uit het landschap, dit heeft te
maken met het actualiteitsprincipe. Dit betekend dat de processen zoals ze nu
verlopen vroeger waarschijnlijk ook zo zijn gegaan.
2. Hoe is de aarde ontstaan en opgebouwd?
De aarde is ontstaan in een kleine nevel van heet gas en stof, door samentrekking en
zwaartekracht ontstonden concentraties van deeltjes. Van binnen naar buiten:
aardkern (ijzer), aardmantel (magnesium en ijzer), aardkorst continentale korst
onder continenten, vrij licht gesteente en de oceanische korst onder de oceanen
(zwaar gesteente), asthenosfeer, zachte laag onder lithosfeer, lithosfeer, harde vaste
buitenlaag.
1.2 Het verhaal van gesteenten
3. Welke soorten gesteenten komen voor op aarde?
- Stollingsgesteenten ontstaan door afkoeling en stolling van magma.
- Sedimentgesteenten ontstaan door afzettingen van zand of klei die in lagen
worden afgezet en samengeperst.
- Metamorfe gesteenten ontstaan wanneer gesteenten onder hoge druk en hoge
temperatuur staan.
4. Wat zegt een soort gesteente over de geologische geschiedenis van het gebied?
Door de gesteentecyclus kun je beredeneren hoe het gesteente gevormd is en welke
vorm het nog kan aannemen.
, 1.3 Schuivende continenten
5. Hoe oud is de aarde en op welke wijze wordt dat gemeten?
Het principe dat een onderliggende laag ouder is dan de bovenliggende laag heet
superpositie. Zo zijn wetenschappers op de ontdekking gekomen dat de aarde 4,6
miljard jaar oud is. De geologische tijdschaal geeft aan hoe oud dingen zijn.
6. Welke theorieën bewijzen de beweeglijkheid van de platen?
De theorie van Wegener bewijst dit doordat hij dacht dat de continenten als een
soort puzzel in elkaar paste. Het paleomagnetisme zorgde door middel van het
aardmagnetisch veld voor een bevestiging hiervan. Convectiestromen zorgen voor
deze beweging in de platen.
1.4 Plaatgrenzen en aardbevingen
7. Welke typen plaatbewegingen zijn er?
Divergent (van elkaar af), convergent (naar elkaar toe), transversaal (langs elkaar af).
Bij subductie is het zo dat een plaat onder de andere plaat duikt dit zorgt meestal
voor vulkanisme.
8. Welke geologische verschijnselen vind je bij de verschillende typen breukzones en
hoe is dat te verklaren?
Divergent: ridge push, vormt nieuwe land en korst – vulkansime, maar niet explosief
– zwakke aardbevingen
Convergent: subductie waardoor vulkanisme ontstaat, trog, zware aardbevingen,
tsunami’s, hoge gebergtes
Transversaal: zware aardbevingen
9. Welk verband is er tussen aardbevingen en platentektoniek?
Door sommige vormen van platentektoniek ontstaan er zware of lichte
aardbevingen.
1.5 Vulkanen
10. Welke typen vulkanen zijn er en wat zijn hun kenmerken?
Schildvulkanen: divergente breukzones, stijgt langzaam magma op, flauwe hellingen,
effusieve uitbarsting (niet expolsief, maar rustig)
Dimensies:
1. Fysisch
2. Demografisch
3. Economisch
4. Sociaal-cultureel
5. Politiek
Hoofdstuk 1: De actieve aarde
1.1 Het ontstaan en opbouw van de aarde
1. Hoe kunnen wij het verre verleden van de aarde bestuderen en begrijpen?
Geologische wetenschappers halen hun informatie uit het landschap, dit heeft te
maken met het actualiteitsprincipe. Dit betekend dat de processen zoals ze nu
verlopen vroeger waarschijnlijk ook zo zijn gegaan.
2. Hoe is de aarde ontstaan en opgebouwd?
De aarde is ontstaan in een kleine nevel van heet gas en stof, door samentrekking en
zwaartekracht ontstonden concentraties van deeltjes. Van binnen naar buiten:
aardkern (ijzer), aardmantel (magnesium en ijzer), aardkorst continentale korst
onder continenten, vrij licht gesteente en de oceanische korst onder de oceanen
(zwaar gesteente), asthenosfeer, zachte laag onder lithosfeer, lithosfeer, harde vaste
buitenlaag.
1.2 Het verhaal van gesteenten
3. Welke soorten gesteenten komen voor op aarde?
- Stollingsgesteenten ontstaan door afkoeling en stolling van magma.
- Sedimentgesteenten ontstaan door afzettingen van zand of klei die in lagen
worden afgezet en samengeperst.
- Metamorfe gesteenten ontstaan wanneer gesteenten onder hoge druk en hoge
temperatuur staan.
4. Wat zegt een soort gesteente over de geologische geschiedenis van het gebied?
Door de gesteentecyclus kun je beredeneren hoe het gesteente gevormd is en welke
vorm het nog kan aannemen.
, 1.3 Schuivende continenten
5. Hoe oud is de aarde en op welke wijze wordt dat gemeten?
Het principe dat een onderliggende laag ouder is dan de bovenliggende laag heet
superpositie. Zo zijn wetenschappers op de ontdekking gekomen dat de aarde 4,6
miljard jaar oud is. De geologische tijdschaal geeft aan hoe oud dingen zijn.
6. Welke theorieën bewijzen de beweeglijkheid van de platen?
De theorie van Wegener bewijst dit doordat hij dacht dat de continenten als een
soort puzzel in elkaar paste. Het paleomagnetisme zorgde door middel van het
aardmagnetisch veld voor een bevestiging hiervan. Convectiestromen zorgen voor
deze beweging in de platen.
1.4 Plaatgrenzen en aardbevingen
7. Welke typen plaatbewegingen zijn er?
Divergent (van elkaar af), convergent (naar elkaar toe), transversaal (langs elkaar af).
Bij subductie is het zo dat een plaat onder de andere plaat duikt dit zorgt meestal
voor vulkanisme.
8. Welke geologische verschijnselen vind je bij de verschillende typen breukzones en
hoe is dat te verklaren?
Divergent: ridge push, vormt nieuwe land en korst – vulkansime, maar niet explosief
– zwakke aardbevingen
Convergent: subductie waardoor vulkanisme ontstaat, trog, zware aardbevingen,
tsunami’s, hoge gebergtes
Transversaal: zware aardbevingen
9. Welk verband is er tussen aardbevingen en platentektoniek?
Door sommige vormen van platentektoniek ontstaan er zware of lichte
aardbevingen.
1.5 Vulkanen
10. Welke typen vulkanen zijn er en wat zijn hun kenmerken?
Schildvulkanen: divergente breukzones, stijgt langzaam magma op, flauwe hellingen,
effusieve uitbarsting (niet expolsief, maar rustig)
