PSYCHOPATHOLOGIE HCO 5 + zelfstudie
HOOFDSTUK 13: schizofrenie
Misverstand 1 -> schizofrenie is niet gelijk aan een psychose
- Er zijn meerdere stoornissen waarbij mensen tijdelijke psychotisch kunnen
zijn Bijv. bij een depressie of mannie of als gevolg van drugs of medicijnen
- Schizofrenie is een stoornis waarbij mensen langdurig (soms levenslang)
psychotisch zijn
- Veel mensen hebben psychotische verschijnselen, maar bij de meeste
mensen zijn deze
o Mild
o Onschuldig
o Van voorbijgaande aard
Misverstand 2 -> schizofrenie is niet gelijk aan een dubbele/gespleten
persoonlijkheid
- Dit misverstand gaat terug op de Zwitserse psychiater Eugen BLEULER
die de term schizofrenie in het begin van de 20 e eeuw heeft
geïntroduceerd.
- Letterlijk betekent de term ‘gespleten geest’
- Het was Kreaplin die in 1896 de dementia Praecox (letterliijk: een
vroegtijdige dementie) onderscheidde van een manisch-depressieve
psychose. Kraeplin sprak ook niet over één ziektebeeld, maar over de
groep van schizofrenieën.
Misverstand 3 -> veruit de meeste geweldsdelicten worden gepleegd door
personen die niet schizofreen zijn en veruit de meeste personen met schizofrenie
plegen geen geweldsdelicten.
- Uit Scandinavisch onderzoek blijkt dat meer 1 op de 14.000.000 mensen
vermoord wordt door iemand met een psychotische stoornis.
- Schizofrenie werkt angst op bij de sociale omgeving. Patiënten beseffen dit
en lijden daaronder.
13.1 symptomatologie
Deze criteria zijn
- Wanen
- Hallucinaties
- Ongestructureerde spraak
- Ongeorganiseerde of katatoon gedrag
- Negatieve symptomen
Bovendien moeten … aanwezig zijn
- twee (of meer) van de kernsymptomen,
- ten minste één van de eerste drie kernsymptomen
- zes maanden symptomen
- ten minste één maand psychotische symptomen
! Spreken over schizofrenie is ook altijd een beetje misleidend, omdat
schizofrenie op zich eigenlijk niet altijd een duidelijk aflijnbaar syndroom is omdat
, PSYCHOPATHOLOGIE HCO 5 + zelfstudie
er binnen de diagnose schizofrenie,
verschillende ziektebeelden mogelijk zijn !
! alles moet steeds geïndividualiseerd worden. Het verloop van het ziekteproces
en de concrete invulling van de symptomen !
! Vanwege de grote verscheidenheid in uitingsvormen en de vermoedelijke
verscheidenheid in oorzaken, wordt soms gesproken van een
schizofreniespectrumstoornis !
13.1.1 positieve en negatieve symptomen
Positieve symptomen
- iets wat aan het normale functioneren wordt toegevoegd, kenmerken die
een gezond mens niet heeft.
Negatieve symptomen
- iets wat van het normale functioneren wordt weggenomen.
- Verminderde sociale contacten: sociale isolatie
- Verminderde emotionele beleving: het algehele apathie
- Verminderd aan dynamisme en initiatief, verlies van motivatie
- Verminderde aandachtspanning en concentratie
13.1.2 denkstoornissen: wanen
Wanen zijn sterke irrationele/onlogische overtuigingen
- Ondanks bewijzen van het tegendeel
- Ondanks een gebrek aan steun in zijn onmiddellijke omgeving
Niets ter wereld kan de betrokkene van overtuiging doen veranderen.
De overtuigingen zijn onwankelbaar en niet te corrigeren. Wanen kunnen erg
bedreigend en beangstigend zijn.
Achtervolgingswanen, waarbij de persoon denkt dat er een samenzwering
tegen hem beraamd wordt en dat hij door anderen voortdurend belaagd en
bedreigd wordt. Denken dat de geheime dienst achter me aan zit
Betrekkingswanen, waarbij de persoon denkt dat toevallige gebeurtenissen om
hem heen betrekking hebben op hem of voor hem erg belangrijk zijn. Denken dat
de nieuwslezer een persoonlijke boodschap wil overbrengen. Denken dat de
vormen van de wolken een boodschap
inhouden Denken dat iedereen in de bus het over hem/haar heeft...
Beïnvloedingswanen, waarbij de persoon denkt dat anderen zijn gedachten
bepalen, horen of verwijderen. Denken dat de duivel je gedrag stuurt. Denken dat
de CIA via een chip aan jouw zijn bevelen kan doorgeven.
Ondergangswanen, waarbij de persoon denkt dat hij of de wereld naar de
verdoemenis gaat.
Denken dat men een ongeneeslijke ziekte heeft, ook al is er geen medisch bewijs
voor.. Denken dat men de de wereld op het punt staat verwoest te worden...
, PSYCHOPATHOLOGIE HCO 5 + zelfstudie
Nihilistische wanen, waarbij de persoon denkt niet te bestaan of zijn bestaan te
verliezen
Denken dat het eigen lichaam aan het wegrotten is. Denken dat z’n hersenen in
elkaar aan te schrompelen zijn. Denken dat men geen lichaam meer heeft...
Grootheidswanen, waarbij de persoon denkt dat hij iemand anders is die erg
belangrijk of beroemd is. Denken dat men Jezus Christus is of Ann Christy Denken
dat men de geliefde is van (bekend) persoon. Denken dat men de uitverkorenen
is om de wereld te redden.
Partitiewanen, waarbij de persoon denkt dat voorwerpen transparant zijn.
Denken dat stralen, voorwerpen of personen door de muren heen kunnen komen.
! Wanen zijn er niet permanent, maar in ‘psychotische opstoten’. Wanen zijn niet
beperkt tot mensen met schizofrenie !
! wanen kunnen het gevolg zijn van andere psychopathologische stoornissen &
druggebruik !
Wanen zijn GEEN obsessies. Obsessies zijn steeds terugkerende gedachten die
zich
ongewild opdringen, maar deze zijn meestal egodystoon: de gedachten zijn NIET
echt van hem en men beseft dat deze wanen absurd, storend en ongewenst zijn.
Wanen zijn GEEN overwaadige ideën. Overwaardige gedachten zijn gedachten
waar men buiten
proportie veel aandacht aan geeft. Deze zijn meestal egosystoon: de gedachten
horen bij de persoon en men beseft niet dat ze ziekelijk zijn Ik ben de slimste
mens ter wereld, iedereen zou naar mij moeten luisteren.
Wanen is GEEN magisch denken. Magisch denken zijn gedachten dat bepaalde
gedachten of handelingen bepaalde zaken kunnen verhinderen of veroorzaken
12.1.3 misverstanden ivm wenen
Wanen komen niet zomaar uit de lucht gevallen. Maar wanen hebben meestal wel
een link met de
waarheid/werkelijkheid.
Wanen zijn niet zomaar verhalen. Maar wanen zitten vaak ingenieus in elkaar,
waarbij de
persoon allerlei argumenten opbouwt om zijn verhaal te doen kloppen.
, PSYCHOPATHOLOGIE HCO 5 + zelfstudie
Wanen zijn niet zinloos. Maar wanen zijn een manier om mensen een gevoel van
eigenwaarde/identiteit te geven wanneer zij het moeilijk hebben.
Wanen zijn niet noodzakelijk onwaar. Maar wanen zijn vaak onwrikbare en sterke
overtuigingen (fixed beliefs)
12.1.4 waarnemingsstoornissen: hallucinaties
Hallucinaties zijn waarnemingen zonder aanwijsbare externe stimuli
Hallucinaties zijn sterke waarnemingen
- ondanks bewijzen van het tegendeel
- ondanks een gebrek aan steun in zijn onmiddellijke
omgeving.
Niets ter wereld kan de betrokkene ervan overtuigen dat ze niet kloppen. De
hallucinaties zijn onwankelbaar en niet te corrigeren.
Hallucinaties kunnen gebaseerd zijn op een reële mogelijkheid, maar zijn vaak
ook uiterst onwaarschijnlijk of bizar
Hallucinaties kunnen erg bedreigend en beangstigend zijn. Soms zijn ze ook
aangenaam en verrijkend.
Een hallucinatie ~ een (beangstigende) droom.
Soorten hallucinaties
- Visuele hallucinaties = dingen zien die er niet zijn
o miljoenen bijen in de kamer
o de nagels die licht geven
o spoken of geesten
o een verschijning van Maria
- auditieve hallucinaties = stemmen horen, komt het meeste voor bij 3
op de 4 mensen met schizofrenie
o stemmen uit het stopcontact
o onverklaarbare oorszuigingen of biepen
o steeds weerkerende woorden: bv. Moordenaars
- bevelshallucinaties = stemmen horen die als een bevel of een opdracht
klinken
- olfactorische hallucinaties = dingen ruiken die er niet zijn
o rottende geur
o lijkgeur
o zwavelgeur
- gustatorische hallucinaties = dingen proeven die er niet zijn
- tactiele hallucinaties =dingen voelen die er niet zijn
o kriebelbeestjes die onder de huid aan je knagen. Elektriciteit in de
darmen.
Hallucinaties zijn GEEN ilusies.
HOOFDSTUK 13: schizofrenie
Misverstand 1 -> schizofrenie is niet gelijk aan een psychose
- Er zijn meerdere stoornissen waarbij mensen tijdelijke psychotisch kunnen
zijn Bijv. bij een depressie of mannie of als gevolg van drugs of medicijnen
- Schizofrenie is een stoornis waarbij mensen langdurig (soms levenslang)
psychotisch zijn
- Veel mensen hebben psychotische verschijnselen, maar bij de meeste
mensen zijn deze
o Mild
o Onschuldig
o Van voorbijgaande aard
Misverstand 2 -> schizofrenie is niet gelijk aan een dubbele/gespleten
persoonlijkheid
- Dit misverstand gaat terug op de Zwitserse psychiater Eugen BLEULER
die de term schizofrenie in het begin van de 20 e eeuw heeft
geïntroduceerd.
- Letterlijk betekent de term ‘gespleten geest’
- Het was Kreaplin die in 1896 de dementia Praecox (letterliijk: een
vroegtijdige dementie) onderscheidde van een manisch-depressieve
psychose. Kraeplin sprak ook niet over één ziektebeeld, maar over de
groep van schizofrenieën.
Misverstand 3 -> veruit de meeste geweldsdelicten worden gepleegd door
personen die niet schizofreen zijn en veruit de meeste personen met schizofrenie
plegen geen geweldsdelicten.
- Uit Scandinavisch onderzoek blijkt dat meer 1 op de 14.000.000 mensen
vermoord wordt door iemand met een psychotische stoornis.
- Schizofrenie werkt angst op bij de sociale omgeving. Patiënten beseffen dit
en lijden daaronder.
13.1 symptomatologie
Deze criteria zijn
- Wanen
- Hallucinaties
- Ongestructureerde spraak
- Ongeorganiseerde of katatoon gedrag
- Negatieve symptomen
Bovendien moeten … aanwezig zijn
- twee (of meer) van de kernsymptomen,
- ten minste één van de eerste drie kernsymptomen
- zes maanden symptomen
- ten minste één maand psychotische symptomen
! Spreken over schizofrenie is ook altijd een beetje misleidend, omdat
schizofrenie op zich eigenlijk niet altijd een duidelijk aflijnbaar syndroom is omdat
, PSYCHOPATHOLOGIE HCO 5 + zelfstudie
er binnen de diagnose schizofrenie,
verschillende ziektebeelden mogelijk zijn !
! alles moet steeds geïndividualiseerd worden. Het verloop van het ziekteproces
en de concrete invulling van de symptomen !
! Vanwege de grote verscheidenheid in uitingsvormen en de vermoedelijke
verscheidenheid in oorzaken, wordt soms gesproken van een
schizofreniespectrumstoornis !
13.1.1 positieve en negatieve symptomen
Positieve symptomen
- iets wat aan het normale functioneren wordt toegevoegd, kenmerken die
een gezond mens niet heeft.
Negatieve symptomen
- iets wat van het normale functioneren wordt weggenomen.
- Verminderde sociale contacten: sociale isolatie
- Verminderde emotionele beleving: het algehele apathie
- Verminderd aan dynamisme en initiatief, verlies van motivatie
- Verminderde aandachtspanning en concentratie
13.1.2 denkstoornissen: wanen
Wanen zijn sterke irrationele/onlogische overtuigingen
- Ondanks bewijzen van het tegendeel
- Ondanks een gebrek aan steun in zijn onmiddellijke omgeving
Niets ter wereld kan de betrokkene van overtuiging doen veranderen.
De overtuigingen zijn onwankelbaar en niet te corrigeren. Wanen kunnen erg
bedreigend en beangstigend zijn.
Achtervolgingswanen, waarbij de persoon denkt dat er een samenzwering
tegen hem beraamd wordt en dat hij door anderen voortdurend belaagd en
bedreigd wordt. Denken dat de geheime dienst achter me aan zit
Betrekkingswanen, waarbij de persoon denkt dat toevallige gebeurtenissen om
hem heen betrekking hebben op hem of voor hem erg belangrijk zijn. Denken dat
de nieuwslezer een persoonlijke boodschap wil overbrengen. Denken dat de
vormen van de wolken een boodschap
inhouden Denken dat iedereen in de bus het over hem/haar heeft...
Beïnvloedingswanen, waarbij de persoon denkt dat anderen zijn gedachten
bepalen, horen of verwijderen. Denken dat de duivel je gedrag stuurt. Denken dat
de CIA via een chip aan jouw zijn bevelen kan doorgeven.
Ondergangswanen, waarbij de persoon denkt dat hij of de wereld naar de
verdoemenis gaat.
Denken dat men een ongeneeslijke ziekte heeft, ook al is er geen medisch bewijs
voor.. Denken dat men de de wereld op het punt staat verwoest te worden...
, PSYCHOPATHOLOGIE HCO 5 + zelfstudie
Nihilistische wanen, waarbij de persoon denkt niet te bestaan of zijn bestaan te
verliezen
Denken dat het eigen lichaam aan het wegrotten is. Denken dat z’n hersenen in
elkaar aan te schrompelen zijn. Denken dat men geen lichaam meer heeft...
Grootheidswanen, waarbij de persoon denkt dat hij iemand anders is die erg
belangrijk of beroemd is. Denken dat men Jezus Christus is of Ann Christy Denken
dat men de geliefde is van (bekend) persoon. Denken dat men de uitverkorenen
is om de wereld te redden.
Partitiewanen, waarbij de persoon denkt dat voorwerpen transparant zijn.
Denken dat stralen, voorwerpen of personen door de muren heen kunnen komen.
! Wanen zijn er niet permanent, maar in ‘psychotische opstoten’. Wanen zijn niet
beperkt tot mensen met schizofrenie !
! wanen kunnen het gevolg zijn van andere psychopathologische stoornissen &
druggebruik !
Wanen zijn GEEN obsessies. Obsessies zijn steeds terugkerende gedachten die
zich
ongewild opdringen, maar deze zijn meestal egodystoon: de gedachten zijn NIET
echt van hem en men beseft dat deze wanen absurd, storend en ongewenst zijn.
Wanen zijn GEEN overwaadige ideën. Overwaardige gedachten zijn gedachten
waar men buiten
proportie veel aandacht aan geeft. Deze zijn meestal egosystoon: de gedachten
horen bij de persoon en men beseft niet dat ze ziekelijk zijn Ik ben de slimste
mens ter wereld, iedereen zou naar mij moeten luisteren.
Wanen is GEEN magisch denken. Magisch denken zijn gedachten dat bepaalde
gedachten of handelingen bepaalde zaken kunnen verhinderen of veroorzaken
12.1.3 misverstanden ivm wenen
Wanen komen niet zomaar uit de lucht gevallen. Maar wanen hebben meestal wel
een link met de
waarheid/werkelijkheid.
Wanen zijn niet zomaar verhalen. Maar wanen zitten vaak ingenieus in elkaar,
waarbij de
persoon allerlei argumenten opbouwt om zijn verhaal te doen kloppen.
, PSYCHOPATHOLOGIE HCO 5 + zelfstudie
Wanen zijn niet zinloos. Maar wanen zijn een manier om mensen een gevoel van
eigenwaarde/identiteit te geven wanneer zij het moeilijk hebben.
Wanen zijn niet noodzakelijk onwaar. Maar wanen zijn vaak onwrikbare en sterke
overtuigingen (fixed beliefs)
12.1.4 waarnemingsstoornissen: hallucinaties
Hallucinaties zijn waarnemingen zonder aanwijsbare externe stimuli
Hallucinaties zijn sterke waarnemingen
- ondanks bewijzen van het tegendeel
- ondanks een gebrek aan steun in zijn onmiddellijke
omgeving.
Niets ter wereld kan de betrokkene ervan overtuigen dat ze niet kloppen. De
hallucinaties zijn onwankelbaar en niet te corrigeren.
Hallucinaties kunnen gebaseerd zijn op een reële mogelijkheid, maar zijn vaak
ook uiterst onwaarschijnlijk of bizar
Hallucinaties kunnen erg bedreigend en beangstigend zijn. Soms zijn ze ook
aangenaam en verrijkend.
Een hallucinatie ~ een (beangstigende) droom.
Soorten hallucinaties
- Visuele hallucinaties = dingen zien die er niet zijn
o miljoenen bijen in de kamer
o de nagels die licht geven
o spoken of geesten
o een verschijning van Maria
- auditieve hallucinaties = stemmen horen, komt het meeste voor bij 3
op de 4 mensen met schizofrenie
o stemmen uit het stopcontact
o onverklaarbare oorszuigingen of biepen
o steeds weerkerende woorden: bv. Moordenaars
- bevelshallucinaties = stemmen horen die als een bevel of een opdracht
klinken
- olfactorische hallucinaties = dingen ruiken die er niet zijn
o rottende geur
o lijkgeur
o zwavelgeur
- gustatorische hallucinaties = dingen proeven die er niet zijn
- tactiele hallucinaties =dingen voelen die er niet zijn
o kriebelbeestjes die onder de huid aan je knagen. Elektriciteit in de
darmen.
Hallucinaties zijn GEEN ilusies.
