De effectiviteit van cognitieve gedragstherapie voor angststoornissen bij ouderen
Angststoornissen komen veel voor bij ouderen en kunnen een negatieve impact hebben op
de kwaliteit van leven. Gedefinieerd is angst een ervaring van een dreiging of verlies van
controle (Franx & Van Splunteren, 2014). Hoewel in de Europese Unie een puntprevalentie
van meer dan 11% wordt gerapporteerd van angststoornissen bij ouderen (Andreas et al.,
2017; de Graaf et al., 2012), blijven deze vaak ondergediagnosticeerd en onderbehandeld
(Hendriks et al., 2021). Dit betekent dat op elk moment een aanzienlijk deel van de
ouderenpopulatie kampt met een angststoornis, zoals een gegeneraliseerde angststoornis
(GAS), paniekstoornis of sociale angststoornis zonder goede behandeling. Met de
toenemende vergrijzing (WHO, 2021) wordt het daarom steeds belangrijker om effectieve
behandelingen te ontwikkelen. Op dit moment wordt nog getwijfeld aan de effectiviteit van
cognitieve gedragstherapie (CGT), dus de vraag die in dit essay centraal staat, is of
cognitieve gedragstherapie een effectieve behandelmethode is voor 65-plussers met een
angststoornis.
Momenteel wordt uitgebreid onderzocht of CGT een effectieve behandelmethode is voor
angststoornissen bij ouderen. In het artikel van Hendriks et al. (2021) worden veel studies
hierover besproken. Sommige studies suggereren een verminderde effectiviteit van CGT bij
ouderen in vergelijking met jongere volwassenen. Er werd zelfs een effectgrootte van 0,55
bij ouderen en 0,94 bij jongere volwassenen van CGT gerapporteerd (Kishita en Laidlaw,
2017). Andere studies suggereren daarentegen dat CGT even effectief of zelfs effectiever
kan zijn. Zo rapporteerden Chaplin en collega’s (2015) dat 70% van de 65-plussers
herstelde of verbeterde na een psychologische (CGT) behandeling. Een knelpunt is dat
ouderen vaak moeite hebben met het herkennen van hun eigen angstklachten (Wetherell et
al., 2009), wat kan leiden tot een verkeerde doorverwijzing. Daarnaast zijn er
methodologische beperkingen in veel studies, waardoor de resultaten in twijfel worden
getrokken.
Bij de toepassing van CGT bij 65-plussers zijn er enkele aandachtspunten die de effectiviteit
kunnen beïnvloeden. Ten eerste spelen cognitieve functies een belangrijke rol. Ouderen
kunnen meer moeite hebben met cognitieve processen door afname in executieve functies,
wat een negatieve invloed kan hebben op de toepassing van CGT-technieken (Mohlman,
2013). Executieve functies zijn namelijk cruciaal voor behandelingen zoals CGT, omdat ze
helpen bij het uitvoeren van doelgericht gedrag (Hendriks et al., 2021). Een tweede
aandachtspunt is het gebruik van digitale hulpmiddelen. Hoewel CGT steeds vaker digitaal
wordt aangeboden, hebben ouderen gemiddeld minder digitale vaardigheden, wat de
effectiviteit van de behandeling kan verzwakken (van Deursen, 2019). Ouderen kunnen zich
zelfs niet vaardig genoeg voelen om online vragenlijsten in te vullen (Jansen et al., 2017).
Deze twee punten suggereren dat CGT beter afgestemd moet worden op de cognitieve
capaciteiten van ouderen en dat digitale toepassingen beperkt moeten blijven waar nodig.
Cognitieve gedragstherapie (CGT) kan effectief zijn bij 65-plussers met angststoornissen,
maar er zijn belangrijke aandachtspunten. Angststoornissen komen vaak voor bij ouderen en
kunnen hun kwaliteit van leven ernstig beïnvloeden en daarom is het essentieel dat ze een
goede behandeling krijgen. Hoewel sommige studies een verminderde effectiviteit van CGT
bij ouderen suggereren, laten andere onderzoeken positieve resultaten zien. Problemen
zoals cognitieve achteruitgang en digitale vaardigheden kunnen echter de effectiviteit
Angststoornissen komen veel voor bij ouderen en kunnen een negatieve impact hebben op
de kwaliteit van leven. Gedefinieerd is angst een ervaring van een dreiging of verlies van
controle (Franx & Van Splunteren, 2014). Hoewel in de Europese Unie een puntprevalentie
van meer dan 11% wordt gerapporteerd van angststoornissen bij ouderen (Andreas et al.,
2017; de Graaf et al., 2012), blijven deze vaak ondergediagnosticeerd en onderbehandeld
(Hendriks et al., 2021). Dit betekent dat op elk moment een aanzienlijk deel van de
ouderenpopulatie kampt met een angststoornis, zoals een gegeneraliseerde angststoornis
(GAS), paniekstoornis of sociale angststoornis zonder goede behandeling. Met de
toenemende vergrijzing (WHO, 2021) wordt het daarom steeds belangrijker om effectieve
behandelingen te ontwikkelen. Op dit moment wordt nog getwijfeld aan de effectiviteit van
cognitieve gedragstherapie (CGT), dus de vraag die in dit essay centraal staat, is of
cognitieve gedragstherapie een effectieve behandelmethode is voor 65-plussers met een
angststoornis.
Momenteel wordt uitgebreid onderzocht of CGT een effectieve behandelmethode is voor
angststoornissen bij ouderen. In het artikel van Hendriks et al. (2021) worden veel studies
hierover besproken. Sommige studies suggereren een verminderde effectiviteit van CGT bij
ouderen in vergelijking met jongere volwassenen. Er werd zelfs een effectgrootte van 0,55
bij ouderen en 0,94 bij jongere volwassenen van CGT gerapporteerd (Kishita en Laidlaw,
2017). Andere studies suggereren daarentegen dat CGT even effectief of zelfs effectiever
kan zijn. Zo rapporteerden Chaplin en collega’s (2015) dat 70% van de 65-plussers
herstelde of verbeterde na een psychologische (CGT) behandeling. Een knelpunt is dat
ouderen vaak moeite hebben met het herkennen van hun eigen angstklachten (Wetherell et
al., 2009), wat kan leiden tot een verkeerde doorverwijzing. Daarnaast zijn er
methodologische beperkingen in veel studies, waardoor de resultaten in twijfel worden
getrokken.
Bij de toepassing van CGT bij 65-plussers zijn er enkele aandachtspunten die de effectiviteit
kunnen beïnvloeden. Ten eerste spelen cognitieve functies een belangrijke rol. Ouderen
kunnen meer moeite hebben met cognitieve processen door afname in executieve functies,
wat een negatieve invloed kan hebben op de toepassing van CGT-technieken (Mohlman,
2013). Executieve functies zijn namelijk cruciaal voor behandelingen zoals CGT, omdat ze
helpen bij het uitvoeren van doelgericht gedrag (Hendriks et al., 2021). Een tweede
aandachtspunt is het gebruik van digitale hulpmiddelen. Hoewel CGT steeds vaker digitaal
wordt aangeboden, hebben ouderen gemiddeld minder digitale vaardigheden, wat de
effectiviteit van de behandeling kan verzwakken (van Deursen, 2019). Ouderen kunnen zich
zelfs niet vaardig genoeg voelen om online vragenlijsten in te vullen (Jansen et al., 2017).
Deze twee punten suggereren dat CGT beter afgestemd moet worden op de cognitieve
capaciteiten van ouderen en dat digitale toepassingen beperkt moeten blijven waar nodig.
Cognitieve gedragstherapie (CGT) kan effectief zijn bij 65-plussers met angststoornissen,
maar er zijn belangrijke aandachtspunten. Angststoornissen komen vaak voor bij ouderen en
kunnen hun kwaliteit van leven ernstig beïnvloeden en daarom is het essentieel dat ze een
goede behandeling krijgen. Hoewel sommige studies een verminderde effectiviteit van CGT
bij ouderen suggereren, laten andere onderzoeken positieve resultaten zien. Problemen
zoals cognitieve achteruitgang en digitale vaardigheden kunnen echter de effectiviteit
