samenvatting jeugdrecht (wendy de bondt) en jeugdcriminologie (vandeviver)

Samenvatting
jeugdrecht en
criminologie
Academiejaar 2024-2025

,DEEL 1 INLEIDING
HOOFDSTUK 1 EVOLUTIE VAN HET KINDBEELD




FASE 1 DE ONTDEKKING VAN HET KIND


1 DE OUDHEID ( 3000 V.C – 500)
 Kenmerken kindbeeld
o Kinderen werden gezien als fysiek zwakker
o Mening van het kind had dezelfde waarde als de mening van een dier
o Kinderen werden achtergelaten
 Ten voordele van andere kinderen van het gezin
o er waren andere omgangsvormen ten aanzien van kinderen
 Regelgeving
o codex hammurabi
 aandacht voor specifieke fenomenen (vooral) door kinderen gepleegd
▫ Voorbeelden hier van:
• Als een zoon van een minnares of prostituee tegen zijn
adoptievader of -moeder zegt: “Gij zijt mijn vader niet,
noch mijn moeder,” zal zijn tong worden afgesneden.
• Indien een zoon van een maagd of een hoer het huis
van zijn vader begeert, en zijn adoptievader en
adoptiemoeder verlaat, en naar het huis van zijn vader
gaat, zo zal zijn oog uitgestoken worden.
• Indien een zoon zijn vader slaat, zo zullen zijn handen
afgehouwen afgesenden




1

, o twaalftafelenwet
 Er is dus WEL aandacht voor kinderen en de misdrijven die
kinderen plegen MAAR er wordt geen rekening gehouden met
het feit dat kinderen minder bekwaam zijn dan volwassenen.

2 MIDDELEEUWEN ( 500- 1500)
 Kenmerken kindbeeld
o Geen afzonderlijke referentie aan kinderen in de kunstwereld of literatuur
o Onverschilligeheid tav kinderen omwillen van hoge kindersterfte
o Kindermoord en kinderen achterlaten is niet ongebruikelijk
 Regelgeving
o Ariès
o Verhellen
 Er was geen bewustzijn voor een afzonderlijke kindfase, er was ook geen
onderscheid tussen kind en volwassene
 Er was geen onderscheid in het recht, want de berechting van kinderen werd op
dezelfde manier gedaan als volwassenen.
 Er was dus sprake van onverschilligheid ten aanzien van kinderen: ofwel was dit een
gevolg van hoge kindersterfte, ofwel was hoge kindersterfte een gevolg van
onverschilligheid

3 RENAISSANCE EN GOUDEN EEUW (1500 – 1700)
 Kenmerken kindbeeld
o Kinderen worden gezien als familiaal kapitaal
o Groei pedagogische ruimte door de idealen van de renaissance en het
humanisme
o Aandacht voor het belang van de opvoeding
o Groter aanbod speelgoed
o Stijgend belang onderwijs

FASE 2 KINDERBESCHERMING


4 VERLICHTING ( 1700 -1800)
 Kenmerken kindbeeld
o Kinderen krijgen stempel “nog-niet mensen” te zijn en worden in quarantaine
geplaatst
 Men typeert kinderen alsnog niet mensen, want ze zijn nog niet
volledig in staat om deel te nemen aan de maatschappij => sociale
constructie.
 Kinderen zijn fysiek, mentaal en intellectueel minder sterk dan
volwassenen
o Opvoeding is belangrijk
o Romatisicisme en moralisme
 Moralisme
▫ Uw kind opvoeden en beschermen dat ze na de
ontwikkelingsstadia op een volwaardige manier kunnen
participeren aan de maatschappij.
▫ inherent slecht=> Het kind moet door een intensieve
opvoeding opgroeien tot goede volwassenen




2

,  Romanticisme
▫ Enkel positieve gedachten bij de geboorte van kinderen, want
ze moeten voldoende gewapend, opgevoed… zijn om
mogelijke antwoorden te geven in de maatschappij.
▫ inherent goed=> Het kind moet zolang mogelijk geïsoleeerd
worden van de negatieve invloeden

 Belangrijke personen
o Locke
 Vertrekt vanuit een tabula rasa ( een leeg blad)
 Opvoeding is hier ook zeer belangrijk
o Rousseau
 Mensen worden “goed” geboren maar kunnen op een slechte pad
komen door slecht omgeving
 Opvoeding is alles

5 INDUSTRIALISATIE ( 1800- 1900)
 Kenmerken kindbeeld
o Daling kindersterfte door opkomst van medische wetenschap
o Groeiende aandacht voor kinderverzorging door schaalvergroting in
leefgemeenschappen
o Onstaan wortels kinderbeschermingsbewegingen
o Kindereren zijn niet competent om over materiële of formele rechten te
beschikken
o Bescherming van het kind staat centraal
 Industriële revolutie als katalysator
o Armoede als bedreiging voor de goede zeden en de goede moraal
o Opkomst stedelijke context en verpaupering
o Opkomst van de kinderarbeid
o Invoering van Wet op de Landloperij
o Ontstaan sociale enquêtes, wetenschappelijk onderzoek naar de
levensomstandigheden van kinderen van arbeiders

6 VROEGE 20 S T E EEUW ( 1900- 1970)
 Kenmerken kindbeeld
o Hoogdagen voor kinderbeschermingsbeweging
o Kinderen zijn incompetent en moeten beschermf worden tegen negatieve
invloeden
o Afscherming in het belang van het kind
 Interesse gegoede burgerij
 Ontstaan van jeugdinstellingen, landloperkolonies, weeshuizen, …
 Nieuwe gevangenissen
 Militaire discipline: uniformen, lijfstraffen, marcheren
 Geen controle op leermeesters: slavernij
▫ Het werd door sommige vergeleken met slavernij omdat deze
bij deze bevolkingsgroep ook rechten werden afgenomen en
overgedragen naar de leermeesters ( net zoals bij kinderen)
 Overbevolkingsproblematiek
 Mix van arme en deviante jongeren
 Adultocentrisme




3