Samenvatting Hulp nodig?

Sociale wetgeving
Inleiding
o Sociaal recht
 Arbeidsrecht
 Privaatrecht
 Verhouding tussen burgers onderling m.n. arbeidsverhouding tss
 WN en WG : individueel arbeidsrecht
 WNs en WGs : collectief arbeidsrecht
 Contractsvrijheid, gelijkwaardigheid van contractspartijen
 !!Arbeidsrecht bevat veel dwingend recht!!
 Socialezekerheidsrecht (SZ- recht)
 Publiekrecht
 Verhouding tussen burger en overheid
 M.n. rechten op sociale zekerheid (cf. sociale grondrechten) die burger kan
inroepen/ opeisen t.a.v. de overheid (cf. verzorgingsstaat) in geval van
‘sociale risico’s’ (werkloosheid, ziekte, zwangerschap..)
 Eenzijdigheid, dominantie van overheid
 Bepaalt rechten en plichten die de WNs en WGs tegenover elkaar hebben
 Verzekert het een minimum aan vrije tijd voor de WNs
 Voorziet dat WNs en zelfstandigen in alle omstandigheden in hun levensonderhoud kunnen
voorzien
o Ontstaan van sociale wetgeving
 Overheersende tewerkstellingsvorm ( 19e eeuw): loonarbeid
 WNs: afhankelijkheid
 Lage loon, lange arbeidsdagen, weinig rustperiodes, vrouwen- en kinderarbeid
 Coalitieverbod opgeheven in 1866: arbeiders kunnen zich organiseren  nieuwe
ziekenbonden + vakbonden
 Sociale onrust (het ‘zwarte’ jaar 1886, opkomende socialisme)
 Overheid: verplicht maken van extra regels ter bescherming van de werkende klasse,
eerste sociale wetgeving
 Eerste wetten: bescherming vh loon, reglementering van vrouwen- en kinderarbied,
regels over werkplaatsenreglement, bescherming tegen arbeidsongevallen,
verplichte zondagsrust
 Aanpakken van de problemen
 Voor WGs: sociale partners, CAO sluiten
 Voor arbeiders: overheid
 Vanaf 1944: alle verzekeringen verplicht

1 Juridische tewerkstellingsvormen
o Beroepsmatig en tegen betaling activiteiten uitoefenen  juridische gevolgen!
o Verschillende manieren  verschillende juridische tewerkstellingsvormen
o 2 onderscheidingscriteria
 Werk je onder gezag of niet?
 Heb je een arbeidsovereenkomst of ben je statutair?




1

,1.1 Eerste onderscheid: eigen baas of niet?
o Onderscheid: (juridisch) element gezag
o De zelfstandige:
 Geen gezag
 Meerdere klanten: ‘overeenkomsten van aanneming’  burgerlijk en ondernemingsrecht
 Door de wetgever als zelfstandigen beschouwd
 Mensen die winst maken met een nijverheids-, handels- of landbouwbedrijf
 Bestuurders van vennootschappen
 Beoefenaren van vrije beroepen
o Sommige beroepen: zowel in dienstverband of als zelfstandige
o Combinatie mogelijk: zelfstandige in bijberoep

1.2 Tweede onderscheid: arbeidsovereenkomst of statuut?
o = werken in dienstverband
o In dienst ve privépersoon (onderneming of natuurlijk persoon)
 Door een arbeidsovereenkomst  sociaal recht
 WG en WN/loontrekkende
 Onderworpen aan Arbeidsovereenkomstenwet (WAO) 3 juli 1978
 Verder onderscheid: arbeiders, bedienden, handelsvertegenwoordigers en dienstboden
o In dienst vd overheid
 Via een statuut (eenzijdig opgelegd en gewijzigd)  bestuursrecht
 Rechten en verplichtingen niet vastgelegd in individuele AO
 Vooraf bij wet of reglement vastgelegde ‘rechtspositieregeling of statuut’: geheel
van algemene en onpersoonlijke bepalingen, dat op de ambtenaar van toepassing
wordt verklaard bij zijn ‘benoeming’
 Niet vooraf en individueel onderhandelen over inhoud van statuut
 Ambtenaren
 Een benoeming of aanstelling
 Slechts in uitzonderlijke gevallen door de overheid beëindigen
 ! Er bestaat ook contractueel overheidspersoneel!
 Uitzonderlijk
 Arbeidsovereenkomst: onderworpen aan WAO
o Leer- of stageovereenkomst of overeenkomst voor beroepsopleiding
 Specifieke wetgeving : arbeid + gezagsverhouding
 Verrichten van arbeid niet belangrijkst  LEREN




2

,2 Aan de slag!
2.1 Starten als zelfstandige
o Inschrijving bij KBO via ondernemingsloket: ondernemingsnummer
 Uniek identificatienummer van 10 cijfers voor contacten met overheidsdiensten
 Ondernemingsloket controleert nodige vergunningen en vestigingsattesten
 Vb. ondernemingsloket: Eunomia, Acerta, Partena
o Sociaal statuut zelfstandige?
 Inschrijving bij sociaal verzekeringsfonds of Nationale Hulpkas SVZ
 Vb. Partena professional, Acerta, Securex
 Elk kwartaal bijdragen betalen; berkeend op basis vh inkomen
 Inschrijving bij ziekenfonds of Nationale Hulpkas ZIV
o Personeel? Inschrijving als werkgever bij RSZ
 Best beroep doen op een sociaal secretariaat

2.2 Werken bij de overheid
o Niet alleen federale overheid ook:
 Gemeenschappen, gewesten, lokale overheden (provincies, gemeenten, OCMW)
 Gedecentraliseerde diensten en openbare instellingen (VDAB, RVA)
o Wervingsexamen, medische geschiktheid, proeftijd doorlopen
o Vergelijkende selectie
 Geslaagde kandidaten gerangschikte en nadien aangeworven volgens hun behaalde resultaat
 Selor, selectiebureau vd federale overheid
o Wervingsreserve?
 Reservelijst van kandidaten die slaagden voor vergelijkende selectie
 Tot 2 jaar na de selectieproef aanstelling mogelijk als ambtenaar zonder nieuwe selectie

2.3 Werken als werknemer
2.3.1 Op zoek naar werk: Inschrijving als werkzoekende
o Inschrijven als werkzoekend bij VDAB
 Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding
 Vlaamse openbare instelling die moet instaan voor arbeidsbemiddeling, beroepsopleiding en
loopbaanbegeleiding
 Gratis voor werkzoekende
o Goedkope treintickets mogelijk om deel te nemen aan overheidsexamens of sollicitatiegesprekken
o Vereiste om beroepsinschakelings- of werkloosheidsuitkeringen te bekomen vd RVA
 Beroepsinschakelinguitkering: uitkering voor afgestudeerden die na het doorlopen ve
beroepsinschakelingstijd van 12 maanden nog steeds geen werk hebben
 Beroepsinschakelingstijd: begint lopen na inschrijving als werkzoekende

2.3.2 De aanwerving
o Pre- contractuele fase
 Sollicitatie- en selectieprocedure
 WG en WN: aantal regels in acht nemen
 CAO’s nr 38 tot 38 sexies  aanta3 basisspelregels
o Regels voor de WG
 Geen fictieve arbeidsplaatsen
 Wie een vacature bekendmaakt, dient ook echt op zoek te zijn naar een nieuwe WN
 Uitzondering: overheid  aanwervingsprocedure
 Sollicitant voldoende informatie verschaffen i.v.m. de arbeidsplaats


3

,  Verbod op discriminerende behandeling
 Geen onderscheid maken op grond van persoonlijke kenmerken, als dit geen
verband houdt met de functie
 Respect voor de persoonlijke levenssfeer vd sollicitant
 Vragen over het privéleven verantwoord indien zij relevant zijn wegens de aard of de
uitoefeningsvoorwaarden vd functie
 Mag vragen weigeren maar : kan voor potentiële werkgever ‘stugge houding’
 Relevantiecriterium van medische onderzoeken: gerechtvaardigd als je in ploeg
werkt, als camionchauffeur, verplicht bij ambtenaren
 Alle inlichtingen m.b.t. de sollicitant vertrouwelijk behandelen
 Selectiekosten ten laste vd werkgever
 Verplaatsingskosten voor sollicitant maar zoveel mogelijk beperken
 Overhandiging eensluidend verklaarde afschriften  pas na afloop vd selectieprocedure
 Vb. diploma/ eindwerk mag je vragen maar moet je terugsturen
 Stukken en documenten die aan de sollicitatie werden gevoegd, gedurende een redelijke
termijn ter beschikking houden vd sollicitant
 Praktische proef mag als
 Niet langer dan nodig
 Onbezoldigd
 Slecht toevallig productief
 Praktische proef ≠ proeftijd

Praktische proef Proeftijd
Precontractuele fase Fase van contract
Voor je aanwerving Korte periode waarin je je nieuwe uitzendkracht, student makkelijk kan
kwijt geraken
3 voorwaarden Je doet als WG niet zelf de sollicitatie
Geen opzeggingstermijn
 Selectieprocedure afronden binnen een redelijke termijn
 Sollicitanten die voldoen aan de functie- eisen maar toch niet aangeworven worden 
schriftelijk en binnen redelijke termijn informeren
 Verplichte overhandiging bewijsstuk werklozencontrole  verplichte vermelding van datum,
uur en reden niet- indienstneming
o Regels voor de WN
 Alle inlichtingen vertrouwelijk behandelen
 Te goeder trouw meewerken aan de procedure en alle noodzakelijke gegevens over beroeps-
en studieverleden verschaffen
o Taalgebruik in de sociale betrekkingen
 Aanwervingsprocedure zal in het Nederlands moeten verlopen wanneer de werkgever zijn
exploitatiezetel in het Nederlands taalgebied
 Indien relevant mag WG meertaligheid eisen vd sollicitant en toetsen tijdens
selectieprocedure

2.3.3 Het contract
o Hoe ontstaat een arbeidsovereenkomst?
 Principe: consensualisme: overeenkomst van zodra wilsovereenstemming m.b.t.
 Loon
 Arbeid
 Werken onder gezag
 Weinig te onderhandelen over contract (beschermingsrecht), wel te onderhandelen over
loon

4