SAMENVATTING - MATERIALENLEER
2E JAAR BACHELOR INTERIEURVORMGEVING
Thomas More Hogeschool
Academiejaar 2023-2024
Kimberly Teugels
© Kimberly Teugels - 2023_2024– Alle rechten voorbehouden.
Dit document is een persoonlijke samenvatting van het cursusmateriaal van Interieurtechnieken.
Niet toegestaan om geheel of gedeeltelijk te kopiëren, verspreiden of door te verkopen zonder toestemming van de auteur.
Dit is geen officieel document van Thomas More Hogeschool.
, Interieurtechnieken interieurvormgeving – Kimberly Teugels
2
© Kimberly Teugels – Alle rechten voorbehouden
Niet toegestaan om te kopiëren, verspreiden of door te verkopen zonder toestemming van de auteur.
, Interieurtechnieken interieurvormgeving – Kimberly Teugels
1. Deel 0: materialen en milieu
1.1 duurzaamheid en ecodesign
In de ontwerpfase maken we beslissingen die invloed hebben op de materiaalkeuze, we kiezen dit volgens een bepaalde sfeer
die we willen hebben. Maar het is belangrijk om bij deze keuzes ook na te gaan of er andere of betere mogelijkheden zijn op
ecologisch vlak. Bouwmaterialen en elementen zijn verantwoordelijk voor 10 tot 30% van de impact op het klimaat. Het is dus
belangrijk om hier rekening mee te houden en duurzaam te ontwerpen (bv. Natuurlijke materialen kiezen (hout) maar niet altijd
de beste keuze).
Bij materiaal keuze moeten we niet enkel denken aan de oorsprong of proces maar het soort materiaal, herkomst en de
gebruikte hoeveelheid zijn ook van belang. materialen kunnen vaak ook op langte termijn schadelijk zijn voor de mensen. De
afstand die het materiaal aflegt of hoe het verpakt wordt heeft ook allemaal invloed.
Besluit: je kan dus niet zomaar van een materiaal zeggen of het milieuvriendelijk is of niet. (bv. Hout is in eerste
instantie milieuvriendelijk maar er worden vaak chemische stoffen op gespoten, hoe word het verpakt?, we
moeten niet enkel naar het materiaal zelf kijken ook naar toepassing, verbindingen, behandeling, en alle
levensfase...)
Zo een levenscyclus-scenario van een materiaal is gebasseerd op
het:
LIFECYCLE DESIGN STRATEGY WHEEL (Lids-wheel) = een tool om
alle dimensies in kaart te brengen, het is opgebouwd uit 8 stappen
die een product doorloopt tijdens zijn levenscyclus.
0. optimaliseer functie vervulling / ontwikkel nieuwe
concepten = dematerialisatie, gezamenlijk productgebruik,
integratie functie in product
1. kies low impact materialen/ selecteer materialen met lage
milieu-impact = niet giftige materialen, niet schaarse
materialen, lage energie-inhoud, gerecycleerde en recycleerbare materialen
2. reduceer materiaalgebruik = zowel in gewicht als in volume (bekijk of je echt alles nodig hebt en niet kunt vervangen
door gedeelde producten of diensten
3. selecteer milieu-efficiente productietechniek/ optimaliseer de productie = milieuvriendelijke productieprocessen,
minder productieprocessen, efficiënt gebruik/duurzaame energie, weinig afvan en uitval, efficiënt gebruik/ duurzame
hulpmiddelen
4. selecteer milieu-efficiente distributiewijze / optimaliseer de distributie= minder of schone verpakking, efficiënt
transportmiddel, efficiënte logistiek
5. reduceer milieubelasting gebruiksfase / reduceer de impact tijdens het gebruik = laag energieverbruik,
milieuvriendelijke energiebron, weinig benodigde hulpmaterialen (water, wasmiddel, filters, navulcassettes),
milieuvriendelijke hulpmaterialen, geen verspilling.
6. optimaliseer levensduur van het product = hoge bedrijfszekerheid, makkelijk onderhoude/ reparatie, modulaire
opbouw, lage modegevoeligheid, sterkte gebruiken product relatie
7. optimaliseer einde-levensduur systeem/ optimaliseer de productafdanking = hergebruik van hele product, hergebruik
van onderdelen, hergebruik van materialen, veilige verbranding, veilig stort
1.2 circulair ontwerpen
vlaanderen en nederland willen tegen 2052 overstappen naar een circulaire economie.
Omdat de bouwsector een grote impact heeft op het ontginnen van grondstoffen, verbuik van water en energie en
uitstoot van broeikasgassen en afvalstromen. (producuceert 15 miljoen ton afval = 35% van de totale afval)
De vraag naar grondstoffen neemt toe en dat leidt tot groeiende schaarste en toenemende druk op het milieu en
materiaalprijzen. Daarom willen ze zuiniger en slimmer omgaan met grondstoffen -> door circulaire economie
3
© Kimberly Teugels – Alle rechten voorbehouden
Niet toegestaan om te kopiëren, verspreiden of door te verkopen zonder toestemming van de auteur.
, Interieurtechnieken interieurvormgeving – Kimberly Teugels
CIRCULAIRE ECONOMIE
= een economisch systeem dat bedoeld is om herbruikbaarheid van producten en
grondstoffen mogelijk te maken, zonder dat ze aan kwaliteit inboeten.
(in het huidige (lineaire) systeem worden er nog teveel nieuwe grondstoffen
omgezet in producten die aan het einde van hun levensduur worden
vernietigd.
- Hierbij is er nauwelijks afval omdat producten steeds opnieuw worden gebruikt
- Het gaat om het behoud van grondstoffen door het behouden van de waarde en van afgedankte productonderdelen.
- We zijn minder afhankelijk van het winnen van nieuwe grondstoffen omdat we ze steeds opnieuw gebruiken en als er
iets kapot is wordt het gerepareerd en als dat niet kan worden er nieuwe producten van gemaakt en als we er echt
niets meer mee kunnen dan wordt het afval (maar dat voorkomen).
Je kan de waarde van grondstoffen behouden door het toepassen van 6 circulaire strategieën uit de R-ladder (hoe hoger in
die ladder hoe meer grondstoffen bespaard worden en hoe meer circulair het is):
R-LADDER (met 6 CIRCULAIRE STRATEGIEEN)
- R1. Refuse en Rethink
o Afzien van producten of producten intensiever
gebruiken
o Product overbodig maken door van zijn functie af te
zien, of die meteen radicaal ander product te leveren
o Productgebruik intensiveren (bv. Producten te delen
of multifunctionele producten)
- R2. Reduce
o Producten efficiënter fabriceren of efficiënter maken
in het gebruik
o Grondstoffen efficiënter gebruiken door minder
grondstoffenverbruik tijdens de productie en het
gebruik van producten
- R3. Re-use
o Hergebruik van een product
o Hergebruik van afgedankt nog goed product, in dezelfde funtie door andere gebruiker
- R4. Repair, Refurbish, Remanufacture en Repurpose:
o Reparative en hergebruik vna productonderdelen
o Reparatie en onderhoud van kapot product voor gebruik in zijn oude functie
o Opknappen en of moderniseren van oud product
o Onderdelen van afgedankt product gebruiken in nieuw product met dezelfde of andere functie
- R5. Recycling
o Verwerken en hergebruiken van materialen
o Materialen verwerken tot grondstoffen met dezelfde of mindere kwaliteit dan de oorspronkelijke grondstof
- R6. Recover
o Energie terugwinnen uit materialen
o Verbranden van materialen met energieterugwinning
Het circulaire systeem kent 2 KRINGLOPEN van materialen:
1. Biologische kringloop = hier worden reststoffen na gebruik veilig teruggevloeid in de natuur
2. Technische kringloop = producten zijn zo ontworpen dat ze in een kwalitatief hoog nieuw opnieuw gebruikt kunnen
worden (hierdoor blijft de economische waarde behouden)
4
© Kimberly Teugels – Alle rechten voorbehouden
Niet toegestaan om te kopiëren, verspreiden of door te verkopen zonder toestemming van de auteur.
2E JAAR BACHELOR INTERIEURVORMGEVING
Thomas More Hogeschool
Academiejaar 2023-2024
Kimberly Teugels
© Kimberly Teugels - 2023_2024– Alle rechten voorbehouden.
Dit document is een persoonlijke samenvatting van het cursusmateriaal van Interieurtechnieken.
Niet toegestaan om geheel of gedeeltelijk te kopiëren, verspreiden of door te verkopen zonder toestemming van de auteur.
Dit is geen officieel document van Thomas More Hogeschool.
, Interieurtechnieken interieurvormgeving – Kimberly Teugels
2
© Kimberly Teugels – Alle rechten voorbehouden
Niet toegestaan om te kopiëren, verspreiden of door te verkopen zonder toestemming van de auteur.
, Interieurtechnieken interieurvormgeving – Kimberly Teugels
1. Deel 0: materialen en milieu
1.1 duurzaamheid en ecodesign
In de ontwerpfase maken we beslissingen die invloed hebben op de materiaalkeuze, we kiezen dit volgens een bepaalde sfeer
die we willen hebben. Maar het is belangrijk om bij deze keuzes ook na te gaan of er andere of betere mogelijkheden zijn op
ecologisch vlak. Bouwmaterialen en elementen zijn verantwoordelijk voor 10 tot 30% van de impact op het klimaat. Het is dus
belangrijk om hier rekening mee te houden en duurzaam te ontwerpen (bv. Natuurlijke materialen kiezen (hout) maar niet altijd
de beste keuze).
Bij materiaal keuze moeten we niet enkel denken aan de oorsprong of proces maar het soort materiaal, herkomst en de
gebruikte hoeveelheid zijn ook van belang. materialen kunnen vaak ook op langte termijn schadelijk zijn voor de mensen. De
afstand die het materiaal aflegt of hoe het verpakt wordt heeft ook allemaal invloed.
Besluit: je kan dus niet zomaar van een materiaal zeggen of het milieuvriendelijk is of niet. (bv. Hout is in eerste
instantie milieuvriendelijk maar er worden vaak chemische stoffen op gespoten, hoe word het verpakt?, we
moeten niet enkel naar het materiaal zelf kijken ook naar toepassing, verbindingen, behandeling, en alle
levensfase...)
Zo een levenscyclus-scenario van een materiaal is gebasseerd op
het:
LIFECYCLE DESIGN STRATEGY WHEEL (Lids-wheel) = een tool om
alle dimensies in kaart te brengen, het is opgebouwd uit 8 stappen
die een product doorloopt tijdens zijn levenscyclus.
0. optimaliseer functie vervulling / ontwikkel nieuwe
concepten = dematerialisatie, gezamenlijk productgebruik,
integratie functie in product
1. kies low impact materialen/ selecteer materialen met lage
milieu-impact = niet giftige materialen, niet schaarse
materialen, lage energie-inhoud, gerecycleerde en recycleerbare materialen
2. reduceer materiaalgebruik = zowel in gewicht als in volume (bekijk of je echt alles nodig hebt en niet kunt vervangen
door gedeelde producten of diensten
3. selecteer milieu-efficiente productietechniek/ optimaliseer de productie = milieuvriendelijke productieprocessen,
minder productieprocessen, efficiënt gebruik/duurzaame energie, weinig afvan en uitval, efficiënt gebruik/ duurzame
hulpmiddelen
4. selecteer milieu-efficiente distributiewijze / optimaliseer de distributie= minder of schone verpakking, efficiënt
transportmiddel, efficiënte logistiek
5. reduceer milieubelasting gebruiksfase / reduceer de impact tijdens het gebruik = laag energieverbruik,
milieuvriendelijke energiebron, weinig benodigde hulpmaterialen (water, wasmiddel, filters, navulcassettes),
milieuvriendelijke hulpmaterialen, geen verspilling.
6. optimaliseer levensduur van het product = hoge bedrijfszekerheid, makkelijk onderhoude/ reparatie, modulaire
opbouw, lage modegevoeligheid, sterkte gebruiken product relatie
7. optimaliseer einde-levensduur systeem/ optimaliseer de productafdanking = hergebruik van hele product, hergebruik
van onderdelen, hergebruik van materialen, veilige verbranding, veilig stort
1.2 circulair ontwerpen
vlaanderen en nederland willen tegen 2052 overstappen naar een circulaire economie.
Omdat de bouwsector een grote impact heeft op het ontginnen van grondstoffen, verbuik van water en energie en
uitstoot van broeikasgassen en afvalstromen. (producuceert 15 miljoen ton afval = 35% van de totale afval)
De vraag naar grondstoffen neemt toe en dat leidt tot groeiende schaarste en toenemende druk op het milieu en
materiaalprijzen. Daarom willen ze zuiniger en slimmer omgaan met grondstoffen -> door circulaire economie
3
© Kimberly Teugels – Alle rechten voorbehouden
Niet toegestaan om te kopiëren, verspreiden of door te verkopen zonder toestemming van de auteur.
, Interieurtechnieken interieurvormgeving – Kimberly Teugels
CIRCULAIRE ECONOMIE
= een economisch systeem dat bedoeld is om herbruikbaarheid van producten en
grondstoffen mogelijk te maken, zonder dat ze aan kwaliteit inboeten.
(in het huidige (lineaire) systeem worden er nog teveel nieuwe grondstoffen
omgezet in producten die aan het einde van hun levensduur worden
vernietigd.
- Hierbij is er nauwelijks afval omdat producten steeds opnieuw worden gebruikt
- Het gaat om het behoud van grondstoffen door het behouden van de waarde en van afgedankte productonderdelen.
- We zijn minder afhankelijk van het winnen van nieuwe grondstoffen omdat we ze steeds opnieuw gebruiken en als er
iets kapot is wordt het gerepareerd en als dat niet kan worden er nieuwe producten van gemaakt en als we er echt
niets meer mee kunnen dan wordt het afval (maar dat voorkomen).
Je kan de waarde van grondstoffen behouden door het toepassen van 6 circulaire strategieën uit de R-ladder (hoe hoger in
die ladder hoe meer grondstoffen bespaard worden en hoe meer circulair het is):
R-LADDER (met 6 CIRCULAIRE STRATEGIEEN)
- R1. Refuse en Rethink
o Afzien van producten of producten intensiever
gebruiken
o Product overbodig maken door van zijn functie af te
zien, of die meteen radicaal ander product te leveren
o Productgebruik intensiveren (bv. Producten te delen
of multifunctionele producten)
- R2. Reduce
o Producten efficiënter fabriceren of efficiënter maken
in het gebruik
o Grondstoffen efficiënter gebruiken door minder
grondstoffenverbruik tijdens de productie en het
gebruik van producten
- R3. Re-use
o Hergebruik van een product
o Hergebruik van afgedankt nog goed product, in dezelfde funtie door andere gebruiker
- R4. Repair, Refurbish, Remanufacture en Repurpose:
o Reparative en hergebruik vna productonderdelen
o Reparatie en onderhoud van kapot product voor gebruik in zijn oude functie
o Opknappen en of moderniseren van oud product
o Onderdelen van afgedankt product gebruiken in nieuw product met dezelfde of andere functie
- R5. Recycling
o Verwerken en hergebruiken van materialen
o Materialen verwerken tot grondstoffen met dezelfde of mindere kwaliteit dan de oorspronkelijke grondstof
- R6. Recover
o Energie terugwinnen uit materialen
o Verbranden van materialen met energieterugwinning
Het circulaire systeem kent 2 KRINGLOPEN van materialen:
1. Biologische kringloop = hier worden reststoffen na gebruik veilig teruggevloeid in de natuur
2. Technische kringloop = producten zijn zo ontworpen dat ze in een kwalitatief hoog nieuw opnieuw gebruikt kunnen
worden (hierdoor blijft de economische waarde behouden)
4
© Kimberly Teugels – Alle rechten voorbehouden
Niet toegestaan om te kopiëren, verspreiden of door te verkopen zonder toestemming van de auteur.
