samenvatting dierenzorg nieuwe gezelschapsdieren

Nieuwe gezelschapsdieren
Te kennen
 Naam (nederlands)  Habitattype  Dieettype  Foto’s op examen

Koudbloedigen

1 Vissen
1.1 Inleiding
Wat zijn vissen
 Gewerveld  Leefmilieu = water
 Koudbloedig o Zoet/ zout of brakwater (= bevuild met organisch
 Ademhaling: kieuwen mat/ zones waar zoet & zout in contact komen)
 Kraakbeen & beenvissen o Warm & koud
o Ondiep & diepe zeeën

1.2 Algemene kenmerken kraakbeenvissen en beenvissen
Kraakbeenvissen
 Wie
o Haaien o Roggen
o Draakvissen
 Kenmerken
o Kraakbenig skelet -> enkel kaken uit o Vinnen = huidplooien gesteund door
been vinstralen
o Plakoiedschubben o Poikilotherm
o Geen zwemblaas o Spuitgat -> tussen oog & 1e kieuw
o 2 rijen tanden in mondholte

Beenvissen
 Kwastvinnige  Algemene kenmerken
o ½ longen + kieuwen o Ademhaling -> kieuwen
o Vin vlezig & gespierd -> lopen afgedekt door kieuwdeksel
over bodem o Huid beschermd door schubben
 Straalvinnigen o Zwemblaas
o Stralen in de vinnen
o Kieuwen

1.3 Anatomie en fysiologie
1.3.1 Huid
= essentieel als primair afweerorgaan

Zijlijn-systeem
 gewaarwording drukverschillen &  uitwisselen vocht & ionen
waterbeweging
 ademhaling  uitscheiding stoffen

huid
 opperhuid, lederhuid & onderhuid -> levend weefsel
 bedekt met slijmerige cuticula
o afgescheiden door oppervlakte &
slijmbekercellen

,  schubben -> dermale oorsprong
o doel: bescherming
o schubverlies: wonde tot in dermis

functie slijmhuid
 afweer: bacteriedodend &  regulatie van vochtbalans
schimmelwerend
 verminderd wrijvingsweerstand  bescherming tegen afslijting

Placoiedschubben (kraakbeenvissen)
 ruitvormige benige plaatjes met naar achter gebogen tand
 dezelfde structuur als tanden van zoogdieren

schubben beenvissen
 liggen in dermis
 bestaan uit dood materiaal
 dakpansgewijs
 geen nieuwe schubben
gevormd -> groeien

1.3.2 skelet
gepaarde/ horizontale vinnen: komen per 2
 borstvin & buikvin

niet- gepaarde/ verticale vinnen: komen alleen
 staartvin, rugvin & aarsvin

verschil onderscheiden tussen mannetje &
vrouwtje

1.3.3 ademhaling
kraakbeenvissen
 water in mondholte -> gesloten
 mondbodem stijgt -> druk -> vloeit over kieuwen
 verlaten via kieuwspleten

beenvissen
 mondopening gesloten door mondklep
 water over kieuwen -> verlaten via kieuwopeningen (afgesloten door kieuwdeksel)
 kieuwdeksel bedekken kieuwbogen
 kieuwbogen bezet met kieuwlamellen -> haarvaatjes gevuld met bloed
 inademen: water over kieuwen naar ruimte achter kieuwdeksel
 bloed neemt zuurstof op & koolstofdioxide af -> tegenstroomprincipe

,Stikstofmetabolisme
 eindproduct: ammoniak -> excreteren via kieuwen & niet nieren

1.3.4 andere inwendige organen
spijsverteringsstelsel
 langgerekt orgaan: slokdarm -> maag -> darmen
o maag: u-vormig gebogen, netvormige plooien, maagsapklieren & sluitring (pylorus)

andere organen
 lever  milt: productie rode & witte bloedcellen
o groot, bruin & meerdere lobben  nieren
o glycogeen opgestapeld o afvalverwerkingsorgaan
o breekt oude & beschadigde bloedcellen af o ureter: mond uit voor anus
 pancreas: produceert o waterhuishouding
spijsverteringsenzymen  gonaden: testikels & ovaria

1.3.5 andere zintuigen
ogen
 geen oogleden & traanklieren
 iris: bijna niet bewegen
 lens
o kogelvormig (lichtstralen overgaan water -> waterige stof)
o geen vervorming MAAR naar voor/ achter voor scherpstellen (lensretractorspier)

neusgaten
 zintuigcellen ≈ smaakpapillen
 baarden = zintuigdraden: voedsel zoeken & proeven

zijlijnorgaan
 streep op flank vis
 detail: klein gaatje in elke schub -> beweging in water -> in kanaal -> gelachtige substantie in
beweging -> detectie

zwemblaas
 ballon gevuld met lucht
 inkeping in het midden
 veel lucht -> naar boven
 weinig lucht -> naar beneden

nieren
 3 onderdelen
o 1 deel: bloedvorming

, o 1 deel: excretie van stikstofproducten

Geslachtdelen
 Mannelijk: hom
 Vrouwelijk: kuit -> kuit spuiten (eitjes spuiten)
 Geslachtsherkenning


1.3.6 Osmoseregulatie
Osmose = het streven naar evenwicht in opgeloste zouten
tussen 2 verschillende vloeistoffen die van elkaar gescheiden zijn door een waterdoorlatend
membraan

Zoutwatervis
 Lagere zoutconcentratie dan zeewater
 Dier verliest vocht & gaat uitdrogen -> veel water drinken & teveel aan zout afscheiden via
kieuwen
Zoetwatervis
 Zoutgehalte lichaam hoger
 Water dringt binnen in huid -> urineren voor overtollig water af te voeren
Zeevis in zoetwater
 Drinkt water & krijgt extra water binnen via osmose -> niet genoeg urineren => ontploffen
Zoetwatervis in zeewater
 Drinkt geen water & verliest veel water -> uitdrogen

1.3.7 Gedrag
Schoolgedrag
 Bescherming tegen roofvissen  School vs groepsdieren

Territoriaal gedrag
 Voedselterritorium = permanent  Balts & broedgebied = tijdelijk
 Vechten
o Natuur: ritueel vooraleer vechten -> gaan eerder weg dan vechten
o Begrensde omgeving: vluchten niet mogelijk -> stress

Voortplanting
 Balts -> kuit schieten -> broedzorg
 Eierleggende soorten
o Vrijleggers o Substraatleggers
o Muilbroeders o Plantenleggers
o Bodemleggers
 Levendbarende soorten

1.4 Management
Biotoop = water
 Iedere soort specifiek habitat  Aquarium/ vijver
 Waterkwaliteit belangrijk

Hanteren van vissen
 Zachte netten  Handschoenen
 Ogen bedekken