100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na je betaling Lees online óf als PDF Geen vaste maandelijkse kosten 4.2 TrustPilot
logo-home
College aantekeningen

Cursus Geschiedenis van de Middeleeuwen (4sp, met alle informatie algemeen gedeelte) KULeuven

Beoordeling
2,5
(2)
Verkocht
5
Pagina's
177
Geüpload op
31-12-2020
Geschreven in
2020/2021

Het is een cursus met alle informatie van Geschiedenis van de Middeleeuwen voor 4 studiepunten. (Capita selecta voor 6sp niet) Het heeft een zeer duidelijke en uitgebreide inhoudstafel met mooie onderverdelingen van hoofdstukken. Het document is perfect opgesteld om af te printen.

Meer zien Lees minder















Oeps! We kunnen je document nu niet laden. Probeer het nog eens of neem contact op met support.

Documentinformatie

Geüpload op
31 december 2020
Aantal pagina's
177
Geschreven in
2020/2021
Type
College aantekeningen
Docent(en)
Onbekend
Bevat
Alle colleges

Onderwerpen

Voorbeeld van de inhoud

Geschiedenis van
de middeleeuwen
(4sp)
Dr. Ortwin Huysmans
2020

Margot Vandenbroucke

,Inhoud 2

,Inhoudstafel
Inhoud..................................................................................................................................................11
Wat zijn de Middeleeuwen?.................................................................................................................13
Renaissance en humanisme.............................................................................................................13
De Verlichting (18e E)........................................................................................................................13
Beeld in de negentiende eeuw.........................................................................................................14
Moderne geschiedwetenschap.........................................................................................................14
Afbakening........................................................................................................................................15
Van Romeinse provincies naar barbaarse rijken...................................................................................17
1. De transformatie van het Rijk.......................................................................................................17
1.0 Inleiding: de val van Rome?....................................................................................................17
1.1 Interne en externe (in)stabiliteit.............................................................................................19
1.1.1 Vroege keizertijd (27 v.C.-235).........................................................................................19
1.1.2 De derde-eeuwse crisis (235-284)....................................................................................19
1.1.3 Diocletianus en Constantijn (284-337).............................................................................20
1.1.4 Het laatantieke Rijk (337-476).........................................................................................22
1.2 Bestuurlijke transformatie......................................................................................................23
1.2.1 Vroege keizertijd (27 v.C.- 235)........................................................................................23
1.2.2 De derde-eeuwse crisis (235-284)....................................................................................24
1.2.3 Het laatantieke Rijk (337-476).........................................................................................25
1.3 Socio-economische transformatie..........................................................................................25
1.3.1 Vroege keizertijd (27 v.C.-235).........................................................................................25
1.3.2 De derde-eeuwse crisis (235-284)....................................................................................26
1.3.3 Het laatantieke Rijk (337-476).........................................................................................26
1.4 Conclusie.................................................................................................................................26
2. De ‘Barbaarse’ volksverhuizingen.................................................................................................27
2.1 Definitie en afbakening...........................................................................................................27
2.1.1 Migratie? Invasie? Verhuis?.............................................................................................27
2.1.2 Barbaren? Volkeren? Germanen?....................................................................................27
2.1.3 Periodisering....................................................................................................................28
2.2 Verklaringsmodellen...............................................................................................................29
2.2.1 Externe factoren (Hunnen als katalysator voor plotse exogene shock)...........................29
2.2.2 Interne factoren (Transformatie van het Rijk en gewijzigde interacties met barbaren). .31
2.3 De crisis aan de westgrens (ca. 380-420)................................................................................32
2.3.1 Noordoostelijke periferie: de Rijn....................................................................................32



Inhoud 3

, 2.3.2 Zuidoostelijke periferie: de Donau...................................................................................33
2.3.3 Noordelijke periferie: Brittannia......................................................................................34
3. Resultaat: breuk of continuïteit?..................................................................................................35
3.1 Theorieën................................................................................................................................35
3.2 Van provincies naar koninkrijken/ Romeins bestuur na de keizers.........................................35
3.2.1 Geromaniseerde adel in de provincies.............................................................................35
3.2.2 Het verdwijnen van de ‘Romeinen’..................................................................................36
3.3 Rome en Italië na de keizers...................................................................................................37
3.3.1 Het einde van het keizerrijk?...........................................................................................37
4. Conclusie......................................................................................................................................37
Economie en samenleving in de vroege middeleeuwen.......................................................................38
1. De rurale samenleving..................................................................................................................39
1.1 Setting the scene: algemene kenmerken................................................................................39
1.1.1 Regionalisme en localisme...............................................................................................39
1.1.2 Klimaat.............................................................................................................................39
1.1.3 Demografie......................................................................................................................40
1.2 Ontwikkeling in de landbouweconomie.................................................................................40
1.2.1 Laatantieke en vroegmiddeleeuwse crisis (ca. 250-650)..................................................40
1.2.2 Groei van de landbouweconomie vanaf ca. 650..............................................................41
1.3 Rurale bewoning.....................................................................................................................42
1.3.1 De laatantieke villae.........................................................................................................42
1.3.2 Vroegmiddeleeuwse dorpsstructuren.............................................................................43
1.4 Land en lordship.....................................................................................................................43
1.4.1 Lordship en sociale relaties..............................................................................................44
1.4.2 Vrij en onvrij.....................................................................................................................44
1.4.3 De organisatie van de landbouweconomie......................................................................46
2. Handel en nijverheid.....................................................................................................................47
2.1 Inleiding: uitwisseling en specialisatie....................................................................................47
2.2 Lokaal en interregionaal niveau..............................................................................................49
2.2.1 Nijverheid........................................................................................................................49
2.2.2 Handel..............................................................................................................................50
2.3 Langeafstandshandel..............................................................................................................50
2.3.1 Bloei (tot ca. 400).............................................................................................................50
2.3.2 Terugval (ca. 400-650).....................................................................................................51
2.3.3 Heropleving (ca. 650-1000)..............................................................................................51
2.3.3.1 Bloei Noordzee-handel (vanaf 7e eeuw)....................................................................51


Inhoud 4

, 2.3.3.2 Impact Noormannen (9e-10e eeuw)..........................................................................52
2.3.3.3 Bloei mediterrane handel (vanaf 9 e eeuw)................................................................53
3. Conclusie......................................................................................................................................53
De barbaarse ‘successor-states’...........................................................................................................54
1. Componenten van politieke macht in vroegmiddeleeuwse rijken................................................55
1.1 Romeinse component (bestuur, fiscaliteit, machtsidiomen, publieke cultuur,…)...................55
1.1.1 Scheiding tussen burgers en soldaten..............................................................................56
1.1.2 Rechtspraak.....................................................................................................................56
1.1.3 Fiscaliteit..........................................................................................................................57
1.1.4 Machtsidiomen................................................................................................................57
1.1.5 Publieke cultuur...............................................................................................................58
1.2 ‘Barbaarse’ component (militaire dominantie, patronage, assembly politics)........................58
1.2.1 Militaire dominantie en patronage..................................................................................58
1.2.2 Assembly politics.............................................................................................................59
1.3 Christelijke component (bekeringen, christelijke koningschap)..............................................59
1.3.1 Koninklijke bekeringen.....................................................................................................59
1.3.2 Christelijke koningschap..................................................................................................60
2. Casus: Brittannia: Angelen, Saksen, Juten, Britten en Noormannen.............................................61
2.1 De ‘Dark Ages’ en de heptarchie.............................................................................................61
2.2 De opmars van Wessex en de Noormannen...........................................................................63
2.3 Eenheid en ondergang............................................................................................................64
2.3.1 Zwakte.............................................................................................................................64
2.3.2 Het Noordzeerijk van Knoet (r. 1014-1042).....................................................................65
3. Casus: Gallië: Franken, Bourgondiërs, Alemannen en Visigoten...................................................65
3.1 De opmars van de Franken.....................................................................................................65
3.2 Koning en aristocratie.............................................................................................................67
3.2.1 Rijksdelingen....................................................................................................................67
3.2.2 Regicentrisme en patronage............................................................................................67
3.3 Deelrijken en hofmeiers..........................................................................................................68
3.4 Crisis en ‘vadsige’ koningen (673-751)....................................................................................69
3.4.1 De ‘vadsige’ koningen?....................................................................................................69
3.4.2 Factiestrijd.......................................................................................................................69
4. Conclusie......................................................................................................................................70
De Karolingische rijken.........................................................................................................................72
1. Van hofmeiers tot keizers.............................................................................................................73
1.1 Hofmeiers van Austrasië en Neustrië.....................................................................................73


Inhoud 5

, 1.2 Koningen van het Frankische Rijk...........................................................................................74
1.3 De claim op het keizerschap...................................................................................................76
2. De uitbreiding van de Frankische hegemonie...............................................................................78
2.1 Aquitanië, Alemannië, Beieren...............................................................................................79
2.2 Het Longobardische Rijk.........................................................................................................81
2.3 Avaren, Friezen, Saksen..........................................................................................................81
3. Het Karolingische bestuur.............................................................................................................84
3.1 Centralistisch of regicentrisch?...............................................................................................85
3.2 Zes elementen van eenheid....................................................................................................86
3.3 Moreel-religieuze ambities.....................................................................................................88
4. Rijksdelingen en transformatie.....................................................................................................91
4.1 Einde van de Karolingische eenheid?......................................................................................92
4.1.1 Het verdrag van Verdun (843)..........................................................................................93
4.1.2 Einde ‘middenrijk’ (tot 870).............................................................................................94
4.1.3 Impact?............................................................................................................................95
4.2 Invallers aan de grenzen/ externe invallers............................................................................95
4.3 De adel als centrifugale kracht................................................................................................99
5. De Post-Karolingische dynastieën...............................................................................................101
5.1 Oost-Francië: de Ottonen.....................................................................................................102
5.2 West-Francië: de Capetingen................................................................................................104
6. Conclusie....................................................................................................................................105
De opmars van Kerk en Christendom (ca. 300-1000).........................................................................106
1. Christianisatie in het Westen......................................................................................................106
1.1 Verspreiding in het Romeinse Rijk........................................................................................108
1.1.1 Top-down model............................................................................................................108
1.1.2 Bottom-up model...........................................................................................................110
1.2 Post-imperiale verspreiding..................................................................................................111
1.2.1 Top-down model............................................................................................................111
1.2.2 Bottom-up model...........................................................................................................113
1.3 Conclusie...............................................................................................................................113
2. Een kerk in lekenhanden?...........................................................................................................114
2.1 De oppermacht in de christenheid.......................................................................................114
2.1.1 Laatantieke keizerrijk.....................................................................................................114
2.1.2 Post-imperiale vorsten...................................................................................................115
2.1.3 De (post-)Karolingische keizers......................................................................................116
2.1.4 Het pausschap................................................................................................................117


Inhoud 6

, 2.2 Bisschop en clerus.................................................................................................................118
2.2.1 Ontstaan van de kerkelijke hiërarchie...........................................................................118
2.2.2 Inkomsten en grootgrondbezit......................................................................................120
2.2.3 Een clerus in lekenhanden?...........................................................................................120
2.3 De monastieke wereld.........................................................................................................121
2.3.1 Het vroege monasticisme..............................................................................................122
2.3.2 Regulering, stabilisatie en integratie..............................................................................123
2.3.3 De opmars van de Benedictijnen...................................................................................124
2.3.4 De kloosterwereld in lekenhanden?..............................................................................125
2.4 Conclusie...............................................................................................................................126
Economie en samenleving in de hoge en late middeleeuwen (ca. 1000-1500)..................................128
1. Landbouw en rurale samenleving...............................................................................................130
1.1 Groei van de landbouweconomie.........................................................................................130
1.1.1 Efficiëntere landbouwtechniek?....................................................................................131
1.1.2 Uitbreiding landbouwareaal?........................................................................................132
1.2 Commercialisatie in de rurale economie..............................................................................133
1.3 La seigneurie banale.............................................................................................................133
1.4 Crisis en nasleep (1300-1500)...............................................................................................135
2. Stedelijke ontwikkeling...............................................................................................................139
2.1 Verstedelijking van Europa?.................................................................................................139
2.2 Ontstaan van stedelijk bestuur.............................................................................................140
2.3 Economische centra..............................................................................................................141
3. Handel en nijverheid...................................................................................................................142
3.1 Bloei van de nijverheid.........................................................................................................142
3.2 De “Commerciële Revolutie”................................................................................................143
3.3 Hubs en hotspots..................................................................................................................144
4. Conclusie....................................................................................................................................145
Staatsvorming en heerlijkheden (ca. 1000-1350)...............................................................................146
1. Algemene trends........................................................................................................................147
1.0 Inleiding................................................................................................................................147
1.1 Ambtenarij............................................................................................................................148
1.2 Rechtsstelsel.........................................................................................................................149
1.3 Fiscaliteit...............................................................................................................................149
1.4 Communicatie en informatie................................................................................................150
1.5 Einde van de “Assembly Politics”?........................................................................................151
2. De opmars van de Capetingen....................................................................................................151


Inhoud 7

, 2.1 De vroege Capetingen (987-1008)........................................................................................151
2.2 Consolidatie van het kroondomein.......................................................................................152
2.2.1 Militaire consolidatie.....................................................................................................152
2.2.2 Huwelijkspolitiek............................................................................................................152
2.2.3 Steun aan steden...........................................................................................................153
2.2.4 Militaire expansie..........................................................................................................153
2.3 Uitbouw ambtenarij..............................................................................................................154
2.4 Lodewijk IX en Filips IV..........................................................................................................155
2.4.1 Lodewijk IX de Heilige....................................................................................................155
2.4.2 Filips IV de Schone.........................................................................................................155
3. Engeland: centralisatie en verzet................................................................................................157
3.1 Normandisch Engeland.........................................................................................................157
3.1.1 De Normandische verovering........................................................................................157
3.1.2 Bestuurlijke vernieuwing...............................................................................................160
3.2 The Anarchy en het Angevijnse Rijk......................................................................................160
3.2.1 ‘The Anarchy’ (1135-1154).............................................................................................160
3.2.2 Hendrik II (r. 1154-1190)................................................................................................161
3.3 Magna Carta en Barons’ Wars..............................................................................................161
3.3.1 Magna Carta (1215).......................................................................................................161
3.3.2 Het oligarische model....................................................................................................162
3.4 Edward I ‘Longshanks’..........................................................................................................163
4. Conclusie....................................................................................................................................164
Een kerk in hervorming?.....................................................................................................................166
1. Monastieke vernieuwing............................................................................................................167
1.1 Monastieke hervorming........................................................................................................167
1.2 De invloed van Cluny............................................................................................................168
1.3 De orde van Cîteaux..............................................................................................................169
1.4 De kluizenaarsbeweging.......................................................................................................170
1.5 Impact op seculiere clerus....................................................................................................170
1.6 De bedelordes (vanaf 13e eeuw)...........................................................................................171
2. Paus, keizer en concilie...............................................................................................................172
2.1 Context.................................................................................................................................172
2.2 De ‘Gregoriaanse Kerkhervorming’/11e eeuwse kerkhervorming.........................................172
2.3 De Investituurstrijd...............................................................................................................172
2.4 Naar een pauselijke monarchie............................................................................................173
2.5 De Avignon-pausen...............................................................................................................174


Inhoud 8
€10,49
Krijg toegang tot het volledige document:

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

Maak kennis met de verkoper
Seller avatar
vandenbrouckemargot
2,5
(2)

Beoordelingen van geverifieerde kopers

Alle 2 reviews worden weergegeven
3 jaar geleden

De meest volledige samenvatting die ik totnogtoe ben tegengekomen

4 jaar geleden

2,5

2 beoordelingen

5
0
4
0
3
1
2
1
1
0
Betrouwbare reviews op Stuvia

Alle beoordelingen zijn geschreven door echte Stuvia-gebruikers na geverifieerde aankopen.

Maak kennis met de verkoper

Seller avatar
vandenbrouckemargot Katholieke Universiteit Leuven
Bekijk profiel
Volgen Je moet ingelogd zijn om studenten of vakken te kunnen volgen
Verkocht
6
Lid sinds
4 jaar
Aantal volgers
5
Documenten
2
Laatst verkocht
2 jaar geleden

2,5

2 beoordelingen

5
0
4
0
3
1
2
1
1
0

Waarom studenten kiezen voor Stuvia

Gemaakt door medestudenten, geverifieerd door reviews

Kwaliteit die je kunt vertrouwen: geschreven door studenten die slaagden en beoordeeld door anderen die dit document gebruikten.

Niet tevreden? Kies een ander document

Geen zorgen! Je kunt voor hetzelfde geld direct een ander document kiezen dat beter past bij wat je zoekt.

Betaal zoals je wilt, start meteen met leren

Geen abonnement, geen verplichtingen. Betaal zoals je gewend bent via Bancontact, iDeal of creditcard en download je PDF-document meteen.

Student with book image

“Gekocht, gedownload en geslaagd. Zo eenvoudig kan het zijn.”

Alisha Student

Veelgestelde vragen