Samenvatting
RECHT EN
SAMENLEVING
Artikel
Begrip 2024-2025
Voorbeeld
Reader/persoon
,INHOUDSTAFEL
ALGEMENE INFORMATIE ............................................................................................................................................... 4
HOOFDSTUK 1. RECHT EN SAMENLEVING .................................................................................................................... 6
1. RECHT EN SAMENLEVING: CO-CONSTITUTIEVE VERHOUDING ........................................................................................ 6
2. SOCIO-LEGAL STUDIES ........................................................................................................................................... 7
2.1 Algemeen ..................................................................................................................................................... 7
2.2 Rechtsantropologie
8
2.3 Rechtssociologie ........................................................................................................................................ 11
2.4 Concreet..................................................................................................................................................... 14
3. CRITICAL LEGAL STUDIES (CLS)............................................................................................................................. 15
HOOFDSTUK 2. RECHT IN ACTIE .................................................................................................................................. 17
1. RECHTSPLURALISME .............................................................................................................................................. 17
1.1 Algemeen ................................................................................................................................................... 17
1.2 Semi-autonome sociale velden (SASV) .................................................................................................. 20
2. INTERLEGALITEIT/INTERNORMATIVITEIT ...................................................................................................................... 21
3. STREET-LEVEL BUREAUCRATS (SLB) ......................................................................................................................... 22
4. RECHTSBEWUSTZIJN (LEGAL CONSIOUSNESS)............................................................................................................ 22
5. MOBILISEREN VAN RECHT (LEGAL MOBILISATION) ..................................................................................................... 23
6. EEN SOCIOJURIDISCHE GEVALSTUDIE: GABRIELA EN HAAR MOEDER ............................................................................ 23
6.1 Een juridische benadering ........................................................................................................................ 24
6.2 Een sociojuridische benadering ............................................................................................................... 24
HOOFDSTUK 3. RECHT EN CULTUUR ............................................................................................................................ 27
1. CULTUUR? .......................................................................................................................................................... 27
2. RECHT EN CULTUUR .............................................................................................................................................. 27
3. ‘LEGAL CULTURE’................................................................................................................................................. 28
4. CULTURELE DELICTEN EN CULTUREEL VERWEER .......................................................................................................... 30
4.1 Inleiding ....................................................................................................................................................... 30
4.2 Concepten ................................................................................................................................................. 31
A. Culturele delicten .......................................................................................................................................................... 31
B. Cultureel verweer ...................................................................................................................................................... 32
4.3 Argumenten ............................................................................................................................................... 33
HOOFDSTUK 4. MENSENRECHTEN EN UNIVERSALITEIT ............................................................................................... 35
1. WAT ZIJN MENSENRECHTEN? WAAR KOMEN MENSENRECHTEN VANDAAN? ................................................................. 35
2. MENSENRECHTEN EN CULTURELE DIVERSITEIT............................................................................................................. 38
2.1 Inleiding ....................................................................................................................................................... 38
2.2 Hoe kunnen mensenrechten relevant zijn in een andere culturele context?.................................... 39
2.3 Universaliteit van mensenrechten............................................................................................................ 40
1
, 3. DE PRAKTIJK VAN (MENSEN)RECHTEN ..................................................................................................................... 42
3.1 Vernacularization............................................................................................................................................ 42
3.2 Localization ..................................................................................................................................................... 43
4. BESLUIT ............................................................................................................................................................... 44
HOOFDSTUK 5. KWALITATIEVE ONDERZOEKSMETHODOLOGIE ................................................................................. 45
1. INLEIDING ........................................................................................................................................................... 45
2. ONDERZOEKSMETHODES (IN DE RECHTSANTROPOLOGIE) .......................................................................................... 48
3. ETHISCHE ASPECTEN ............................................................................................................................................. 54
4. DATABEHEER EN -ANALYSE .................................................................................................................................... 54
HOOFDSTUK 6. RECHTSSOCIOLOGIE – GESCHILLEN EN CONFLICTEN ..................................................................... 55
1. INLEIDING ........................................................................................................................................................... 55
2. CONFLICTBESLECHTING ........................................................................................................................................ 56
2.1 Algemeen ................................................................................................................................................... 56
2.2 Formele geschilbeslechting ...................................................................................................................... 58
A. Algemeen....................................................................................................................................................................... 58
B. Straftoemeting: tussen rede en gevoel .................................................................................................................. 59
C. Lekenrechters SLECHTE NOTITIES .............................................................................................................................. 63
2.3 Informele geschilbeslechting ................................................................................................................... 67
A. Algemeen....................................................................................................................................................................... 67
B. Burenbemiddeling ..................................................................................................................................................... 67
C. Ombudspersoon ........................................................................................................................................................ 69
3. WAT MET NAZORG?............................................................................................................................................. 71
HOOFDSTUK 7. TOEGANG TOT HET RECHT ................................................................................................................. 72
HOOFDSTUK 8. MENINGEN OVER HET RECHT ............................................................................................................ 81
1. THEORIE.............................................................................................................................................................. 81
1.1 Inleiding ....................................................................................................................................................... 81
1.2 Diverse meningen over het recht ............................................................................................................ 82
1.3 (Systematisch) meten van meningen van burgers over het recht ...................................................... 85
Algemeen............................................................................................................................................................................... 85
Justitiebarometer ................................................................................................................................................................... 85
De jongerenbarometer ........................................................................................................................................................ 87
Enquëte KUL en Wolters Kluwer ........................................................................................................................................... 88
European Social Survey (ESS) ............................................................................................................................................... 88
1.4 Verklaringsmodellen van vertrouwen in justitie en politie ..................................................................... 89
2. DE PRAKTIJK ........................................................................................................................................................ 90
2.1 Communicatie binnen justitie .................................................................................................................. 90
2.2 Klare taal en legal design binnen justitie ................................................................................................ 92
3. UITLEG EXAMEN ................................................................................................................................................... 92
HOOFDSTUK 9. RECHT EN KOLONIALISME (CRITICAL LEGAL STUDIES) ..................................................................... 93
2
, 1. ‘KOLONIALISME’ (TERMINOLOGIE) ......................................................................................................................... 93
2. HISTORISCHE EVOLUTIE: DE ROL VAN HET RECHT IN HET KOLONIALISME ......................................................................... 94
3. LEGITIMERING VAN KOLONISERING IN HET INTERNATIONAAL RECHT ............................................................................. 97
4. SLAVERNIJ ........................................................................................................................................................ 100
5. KOLONIAAL RECHT EN BESTUUR IN BELGISCH CONGO ............................................................................................ 102
5.1 Kongo vrijstaat.......................................................................................................................................... 103
5.2 Belgisch Congo ........................................................................................................................................ 104
6. KOLONIALITEIT ................................................................................................................................................... 109
6.1 Dekolonisering – het einde van het kolonialisme?............................................................................... 110
6.2 (Post)kolonialiteit – continuïteit van kolonialisme? ............................................................................... 112
HOOFDSTUK 10. RECHT EN SOCIAALECONOMISCHE ONGELIJKHEID ................................................................... 115
1. SOCIALE ORDE, ONGELIJKHEID EN KLASSE ............................................................................................................. 115
2. SOCIALE ONGELIJKHEID EN RECHT ........................................................................................................................ 117
3. VERDELING INKOMEN & VERMOGEN (PIKETTY) ...................................................................................................... 118
4. WELVAARTSCREATIE & KAPITAAL (PISTOR) ............................................................................................................ 119
5. DE NEOLIBERALE STAAT (VAUCHEZ & FRANCE)...................................................................................................... 120
HOOFDSTUK 11. TAAL, MEERDERHEID EN RECHT ..................................................................................................... 121
1. INLEIDING: TAAL EN RECHT .................................................................................................................................. 121
2. TAALIDEOLOGIEËN EN MYHTES OVER TAAL IN JURIDISCHE CONTEXTEN ....................................................................... 122
Mythe 1: taal is een statisch concept .............................................................................................................. 122
Mythe 2: Taal is een neutraal medium ............................................................................................................. 124
Mythe 3: Taal is een betrouwbare indicator van credibiliteit........................................................................ 126
Mythe 4: We hebben geen vertalers en tolken meer nodig à AI neemt over .......................................... 127
Mythe 5: Elke tweetalige kan tolken ................................................................................................................ 127
CONCLUSIE ................................................................................................................................................................. 128
HOOFDSTUK 12. COMBATING DISCRIMINATION THROUGH LITIGATION/LAW ...................................................... 129
1. RESEARCH PROJECT “FIGHTING DISCRIMINATION THROUGH LAW: QUESTIONING THE BELGIAN EXPERIENCE. A SOCIO-
LEGAL APPROACH” JOGCHUM VRIELINK .................................................................................................................. 129
2. HOW TO UNDERSTAND DISCRIMINATION LITIGATION FROM A SOCIAL WORKING OF LAW PERSPECTIVE – BETTY DE HART ... 133
EXAMEN ..................................................................................................................................................................... 135
3
,LES 1 – 13/02 à Notities van romy
ALGEMENE INFORMATIE
Drie clusters
H1. Recht en samenleving Inleiding
H2. Recht in actie
H3. Recht en cultuur
Rechtsantropologie (deel 1)
H4. Mensenrechten en universaliteit
H5. Kwalitatieve onderzoeksmethodologie
H6. Geschillen en conflicten
Rechtssociologie (deel 2)
H7. Toegang tot het recht
H8. Meningen over het recht
H9. Recht en kolonialisme
Critical legal studies (deel 3)
H10. Recht en socio-economische ongelijkheid
H11. Taal, meertaligheid en recht
H12. Keynote: "Combating discrimination through Uitleiding (deel 3)
litigation? Questioning the Belgian Experience”
4
,Leermateriaal
• Powerpoints à kern van de leerstof
• Nota’s
• Reader à per les 1 verplichte tekst
o De rest = achtergrond/uitleg bij de les
o Waarom een reader?
§ ‘Leren lezen’
§ Vertrouwd worden met verschillende perspectieven/benaderingen
• Belang van nuance
§ Voorbereiding op de master
o Handvaten bij het gebruik van een reader
§ Kern van leerstof: wat behandeld wordt in de les + wat in de verplichte teksten staat
§ Het examen peilt niet naar specifieke feitenkennis van bepaalde gevalstudies.
Bv. je moet niet kunnen uitleggen hoe de mode-industrie in NY werkt, maar wel wat
een semiautonoom sociaal veld is en daarvan voorbeeld(en) kunnen geven
Cf. tekst Sally Engle Merry bij les ‘recht in actie’
§ De andere teksten in de reader bieden verdieping en achtergrond bij de concepten
die gezien worden in de les, en helpen om deze beter te begrijpen.
Examen
• Schriftelijk examen, gesloten boek
• Combinatie van kennis-, inzichts- en reflectievragen
o Ongeveer 1/3 à 1/4 van de punten à lessen prof. Colman (naar verhouding van de lessen)
• Max. 2 punten worden op basis van meerkeuzevragen (aandeel meerkeuzevragen is dus 10%)
• Tip: Leg de concepten die je gebruikt uit bv. in essayvraag
5
, HOOFDSTUK 1. RECHT EN SAMENLEVING
1. RECHT EN SAMENLEVING: CO-CONSTITUTIEVE VERHOUDING
Begrip
Co-constitutieve verhouding = recht wordt gevormd door dynamieken
in de samenleving en heeft ook zelf invloed op de samenleving
Sociale genese vs. sociale werking
• Wisselwerking tussen recht en maatschappij
• Het recht wordt opgevat als een sociaal verschijnsel, als een product van menselijke interactie =
tweerichtingsverkeer
o (1) Recht wordt gevormd door sociale verhoudingen à sociale genese
§ Sociale genese = ontstaan/wijziging van regels op basis van veranderende
opvattingen/maatschappelijke transities
Bv. Roken à het is veel minder sociaal aanvaard om te roken dan vroeger, vroeger
was dit heel normaal, nu ziet de maatschappij dit als slecht DUS dit spiegelt zich ook
in het recht, steeds meer en meer plaatsen waar roken niet meer is toegelaten
(nieuw regeerakkoord De Wever: uitbreiding rookverbod op terrassen)
Bv. Homohuwelijken à zijn toegelaten, dit is ook aanvaard in de maatschappij,
wordt als normaal beschouwd
o (2) Recht beïnvloedt ook sociale verhoudingen à sociale werking
§ Sociale werking = welke invloed heeft het recht op menselijk handelen?
Bv. Milieubox à eind jaren 1990, opslagdoos voor klein gevaarlijk afval, heeft eigenlijk
niet zo goed gewerkt MAAR zo kregen de mensen wel het besef dat dit speciaal
afval is, dat zij dit niet zomaar bij het huisafval mogen deponeren DUS (het recht/de
regels) heeft hun handelen wel beïnvloedt
§ Vertrekt vanuit 2 aannames (rechtsstaat): burger kent de wet + gehoorzaamt de wet
§ ‘Vervormde’ effecten = distortions à contraproductieve effecten
6
RECHT EN
SAMENLEVING
Artikel
Begrip 2024-2025
Voorbeeld
Reader/persoon
,INHOUDSTAFEL
ALGEMENE INFORMATIE ............................................................................................................................................... 4
HOOFDSTUK 1. RECHT EN SAMENLEVING .................................................................................................................... 6
1. RECHT EN SAMENLEVING: CO-CONSTITUTIEVE VERHOUDING ........................................................................................ 6
2. SOCIO-LEGAL STUDIES ........................................................................................................................................... 7
2.1 Algemeen ..................................................................................................................................................... 7
2.2 Rechtsantropologie
8
2.3 Rechtssociologie ........................................................................................................................................ 11
2.4 Concreet..................................................................................................................................................... 14
3. CRITICAL LEGAL STUDIES (CLS)............................................................................................................................. 15
HOOFDSTUK 2. RECHT IN ACTIE .................................................................................................................................. 17
1. RECHTSPLURALISME .............................................................................................................................................. 17
1.1 Algemeen ................................................................................................................................................... 17
1.2 Semi-autonome sociale velden (SASV) .................................................................................................. 20
2. INTERLEGALITEIT/INTERNORMATIVITEIT ...................................................................................................................... 21
3. STREET-LEVEL BUREAUCRATS (SLB) ......................................................................................................................... 22
4. RECHTSBEWUSTZIJN (LEGAL CONSIOUSNESS)............................................................................................................ 22
5. MOBILISEREN VAN RECHT (LEGAL MOBILISATION) ..................................................................................................... 23
6. EEN SOCIOJURIDISCHE GEVALSTUDIE: GABRIELA EN HAAR MOEDER ............................................................................ 23
6.1 Een juridische benadering ........................................................................................................................ 24
6.2 Een sociojuridische benadering ............................................................................................................... 24
HOOFDSTUK 3. RECHT EN CULTUUR ............................................................................................................................ 27
1. CULTUUR? .......................................................................................................................................................... 27
2. RECHT EN CULTUUR .............................................................................................................................................. 27
3. ‘LEGAL CULTURE’................................................................................................................................................. 28
4. CULTURELE DELICTEN EN CULTUREEL VERWEER .......................................................................................................... 30
4.1 Inleiding ....................................................................................................................................................... 30
4.2 Concepten ................................................................................................................................................. 31
A. Culturele delicten .......................................................................................................................................................... 31
B. Cultureel verweer ...................................................................................................................................................... 32
4.3 Argumenten ............................................................................................................................................... 33
HOOFDSTUK 4. MENSENRECHTEN EN UNIVERSALITEIT ............................................................................................... 35
1. WAT ZIJN MENSENRECHTEN? WAAR KOMEN MENSENRECHTEN VANDAAN? ................................................................. 35
2. MENSENRECHTEN EN CULTURELE DIVERSITEIT............................................................................................................. 38
2.1 Inleiding ....................................................................................................................................................... 38
2.2 Hoe kunnen mensenrechten relevant zijn in een andere culturele context?.................................... 39
2.3 Universaliteit van mensenrechten............................................................................................................ 40
1
, 3. DE PRAKTIJK VAN (MENSEN)RECHTEN ..................................................................................................................... 42
3.1 Vernacularization............................................................................................................................................ 42
3.2 Localization ..................................................................................................................................................... 43
4. BESLUIT ............................................................................................................................................................... 44
HOOFDSTUK 5. KWALITATIEVE ONDERZOEKSMETHODOLOGIE ................................................................................. 45
1. INLEIDING ........................................................................................................................................................... 45
2. ONDERZOEKSMETHODES (IN DE RECHTSANTROPOLOGIE) .......................................................................................... 48
3. ETHISCHE ASPECTEN ............................................................................................................................................. 54
4. DATABEHEER EN -ANALYSE .................................................................................................................................... 54
HOOFDSTUK 6. RECHTSSOCIOLOGIE – GESCHILLEN EN CONFLICTEN ..................................................................... 55
1. INLEIDING ........................................................................................................................................................... 55
2. CONFLICTBESLECHTING ........................................................................................................................................ 56
2.1 Algemeen ................................................................................................................................................... 56
2.2 Formele geschilbeslechting ...................................................................................................................... 58
A. Algemeen....................................................................................................................................................................... 58
B. Straftoemeting: tussen rede en gevoel .................................................................................................................. 59
C. Lekenrechters SLECHTE NOTITIES .............................................................................................................................. 63
2.3 Informele geschilbeslechting ................................................................................................................... 67
A. Algemeen....................................................................................................................................................................... 67
B. Burenbemiddeling ..................................................................................................................................................... 67
C. Ombudspersoon ........................................................................................................................................................ 69
3. WAT MET NAZORG?............................................................................................................................................. 71
HOOFDSTUK 7. TOEGANG TOT HET RECHT ................................................................................................................. 72
HOOFDSTUK 8. MENINGEN OVER HET RECHT ............................................................................................................ 81
1. THEORIE.............................................................................................................................................................. 81
1.1 Inleiding ....................................................................................................................................................... 81
1.2 Diverse meningen over het recht ............................................................................................................ 82
1.3 (Systematisch) meten van meningen van burgers over het recht ...................................................... 85
Algemeen............................................................................................................................................................................... 85
Justitiebarometer ................................................................................................................................................................... 85
De jongerenbarometer ........................................................................................................................................................ 87
Enquëte KUL en Wolters Kluwer ........................................................................................................................................... 88
European Social Survey (ESS) ............................................................................................................................................... 88
1.4 Verklaringsmodellen van vertrouwen in justitie en politie ..................................................................... 89
2. DE PRAKTIJK ........................................................................................................................................................ 90
2.1 Communicatie binnen justitie .................................................................................................................. 90
2.2 Klare taal en legal design binnen justitie ................................................................................................ 92
3. UITLEG EXAMEN ................................................................................................................................................... 92
HOOFDSTUK 9. RECHT EN KOLONIALISME (CRITICAL LEGAL STUDIES) ..................................................................... 93
2
, 1. ‘KOLONIALISME’ (TERMINOLOGIE) ......................................................................................................................... 93
2. HISTORISCHE EVOLUTIE: DE ROL VAN HET RECHT IN HET KOLONIALISME ......................................................................... 94
3. LEGITIMERING VAN KOLONISERING IN HET INTERNATIONAAL RECHT ............................................................................. 97
4. SLAVERNIJ ........................................................................................................................................................ 100
5. KOLONIAAL RECHT EN BESTUUR IN BELGISCH CONGO ............................................................................................ 102
5.1 Kongo vrijstaat.......................................................................................................................................... 103
5.2 Belgisch Congo ........................................................................................................................................ 104
6. KOLONIALITEIT ................................................................................................................................................... 109
6.1 Dekolonisering – het einde van het kolonialisme?............................................................................... 110
6.2 (Post)kolonialiteit – continuïteit van kolonialisme? ............................................................................... 112
HOOFDSTUK 10. RECHT EN SOCIAALECONOMISCHE ONGELIJKHEID ................................................................... 115
1. SOCIALE ORDE, ONGELIJKHEID EN KLASSE ............................................................................................................. 115
2. SOCIALE ONGELIJKHEID EN RECHT ........................................................................................................................ 117
3. VERDELING INKOMEN & VERMOGEN (PIKETTY) ...................................................................................................... 118
4. WELVAARTSCREATIE & KAPITAAL (PISTOR) ............................................................................................................ 119
5. DE NEOLIBERALE STAAT (VAUCHEZ & FRANCE)...................................................................................................... 120
HOOFDSTUK 11. TAAL, MEERDERHEID EN RECHT ..................................................................................................... 121
1. INLEIDING: TAAL EN RECHT .................................................................................................................................. 121
2. TAALIDEOLOGIEËN EN MYHTES OVER TAAL IN JURIDISCHE CONTEXTEN ....................................................................... 122
Mythe 1: taal is een statisch concept .............................................................................................................. 122
Mythe 2: Taal is een neutraal medium ............................................................................................................. 124
Mythe 3: Taal is een betrouwbare indicator van credibiliteit........................................................................ 126
Mythe 4: We hebben geen vertalers en tolken meer nodig à AI neemt over .......................................... 127
Mythe 5: Elke tweetalige kan tolken ................................................................................................................ 127
CONCLUSIE ................................................................................................................................................................. 128
HOOFDSTUK 12. COMBATING DISCRIMINATION THROUGH LITIGATION/LAW ...................................................... 129
1. RESEARCH PROJECT “FIGHTING DISCRIMINATION THROUGH LAW: QUESTIONING THE BELGIAN EXPERIENCE. A SOCIO-
LEGAL APPROACH” JOGCHUM VRIELINK .................................................................................................................. 129
2. HOW TO UNDERSTAND DISCRIMINATION LITIGATION FROM A SOCIAL WORKING OF LAW PERSPECTIVE – BETTY DE HART ... 133
EXAMEN ..................................................................................................................................................................... 135
3
,LES 1 – 13/02 à Notities van romy
ALGEMENE INFORMATIE
Drie clusters
H1. Recht en samenleving Inleiding
H2. Recht in actie
H3. Recht en cultuur
Rechtsantropologie (deel 1)
H4. Mensenrechten en universaliteit
H5. Kwalitatieve onderzoeksmethodologie
H6. Geschillen en conflicten
Rechtssociologie (deel 2)
H7. Toegang tot het recht
H8. Meningen over het recht
H9. Recht en kolonialisme
Critical legal studies (deel 3)
H10. Recht en socio-economische ongelijkheid
H11. Taal, meertaligheid en recht
H12. Keynote: "Combating discrimination through Uitleiding (deel 3)
litigation? Questioning the Belgian Experience”
4
,Leermateriaal
• Powerpoints à kern van de leerstof
• Nota’s
• Reader à per les 1 verplichte tekst
o De rest = achtergrond/uitleg bij de les
o Waarom een reader?
§ ‘Leren lezen’
§ Vertrouwd worden met verschillende perspectieven/benaderingen
• Belang van nuance
§ Voorbereiding op de master
o Handvaten bij het gebruik van een reader
§ Kern van leerstof: wat behandeld wordt in de les + wat in de verplichte teksten staat
§ Het examen peilt niet naar specifieke feitenkennis van bepaalde gevalstudies.
Bv. je moet niet kunnen uitleggen hoe de mode-industrie in NY werkt, maar wel wat
een semiautonoom sociaal veld is en daarvan voorbeeld(en) kunnen geven
Cf. tekst Sally Engle Merry bij les ‘recht in actie’
§ De andere teksten in de reader bieden verdieping en achtergrond bij de concepten
die gezien worden in de les, en helpen om deze beter te begrijpen.
Examen
• Schriftelijk examen, gesloten boek
• Combinatie van kennis-, inzichts- en reflectievragen
o Ongeveer 1/3 à 1/4 van de punten à lessen prof. Colman (naar verhouding van de lessen)
• Max. 2 punten worden op basis van meerkeuzevragen (aandeel meerkeuzevragen is dus 10%)
• Tip: Leg de concepten die je gebruikt uit bv. in essayvraag
5
, HOOFDSTUK 1. RECHT EN SAMENLEVING
1. RECHT EN SAMENLEVING: CO-CONSTITUTIEVE VERHOUDING
Begrip
Co-constitutieve verhouding = recht wordt gevormd door dynamieken
in de samenleving en heeft ook zelf invloed op de samenleving
Sociale genese vs. sociale werking
• Wisselwerking tussen recht en maatschappij
• Het recht wordt opgevat als een sociaal verschijnsel, als een product van menselijke interactie =
tweerichtingsverkeer
o (1) Recht wordt gevormd door sociale verhoudingen à sociale genese
§ Sociale genese = ontstaan/wijziging van regels op basis van veranderende
opvattingen/maatschappelijke transities
Bv. Roken à het is veel minder sociaal aanvaard om te roken dan vroeger, vroeger
was dit heel normaal, nu ziet de maatschappij dit als slecht DUS dit spiegelt zich ook
in het recht, steeds meer en meer plaatsen waar roken niet meer is toegelaten
(nieuw regeerakkoord De Wever: uitbreiding rookverbod op terrassen)
Bv. Homohuwelijken à zijn toegelaten, dit is ook aanvaard in de maatschappij,
wordt als normaal beschouwd
o (2) Recht beïnvloedt ook sociale verhoudingen à sociale werking
§ Sociale werking = welke invloed heeft het recht op menselijk handelen?
Bv. Milieubox à eind jaren 1990, opslagdoos voor klein gevaarlijk afval, heeft eigenlijk
niet zo goed gewerkt MAAR zo kregen de mensen wel het besef dat dit speciaal
afval is, dat zij dit niet zomaar bij het huisafval mogen deponeren DUS (het recht/de
regels) heeft hun handelen wel beïnvloedt
§ Vertrekt vanuit 2 aannames (rechtsstaat): burger kent de wet + gehoorzaamt de wet
§ ‘Vervormde’ effecten = distortions à contraproductieve effecten
6
