Integraal sociaal werk
Hoofdstuk: maatschappelijke kwetsbaarheid
1. Definitie
“Maatschappelijke kwetsbaarheid” = een persoon of
bevolkingsgroep die het risico (het is geen gegeven) loopt om in
contact met maatschappelijke instellingen (bv. school,
arbeidsmarkt…) vooral, en telkens opnieuw, de negatieve
aspecten (controle, sancties) te ondergaan en minder te genieten
van het positieve aanbod.
(Vettenburg, 1989) -> geeft weer wat maatschappelijke
kwetsbaarheid is
2. In elke maatschappelijke instelling (vb. OCMW) zijn 2
werkingsaspecten te onderscheiden
1) Emanciperend aspect, positief aanbod: vormingskans,
informatiepakket, materiële ondersteuning… de cliënt krijgt de
kans om zijn levenssituatie te verbeteren. Deze diensten zijn
gemaakt om een positief aanbod te geven
2) Beheersingsaspect, negatief aanbod: controle en
sanctionering. Vb een uitkering die ze niet krijgen. Instellingen
beschikken over macht tov hun cliënt. Macht kan structureel zijn:
politie, gerecht of voortvloeien uit de afhankelijkheid van de cliënt
(werkloosheidsuitkering). Bv. school, interimkantoor, OCMW.
Er is een continuüm (reeks, aansluitend geheel) van niet dwingende
instellingen tot dwingende instellingen. (waar de organisaties onder
te zetten zijn) (hoe dwingender de organisatie, hoe zwaarder de
straf)
Het kwetsingsrisico neemt toe naarmate een instelling een meer
dwingend karakter heeft.
Dwingend: politie, jeugdbescherming (kinderen weghalen)
, Niet- Semi-
Dwingen
dwingen dwingen
d
d d
• Niet dwingend = laagdrempelige organisaties – heel toegankelijk –
op vraag van de cliënt. Vb vrijwilligersorganisaties, buurtcentras.
Risico op kwetsing is laag.
• Semi – dwingend = het aanbod van de organisatie is noodzakelijk
voor de cliënten. Zoals bijv de R.V.A. waarvan de werklozen
financieel afhankelijk zijn. Gezien de grote afhankelijkheid van de
cliënt kan men ook voorwaarden stellen. Het niet naleven ervan leidt
niet tot een bijkomende sanctie maar tot het intrekken van de
dienstverlening, wat feitelijk ook een sanctionering betekent. Vb
medische sector, RVA wil je recht hebben op een uitkering. Intrekken
van dienstverlening kan, geen bijkomende sanctie.
• Dwingend = politionele en gerechtelijke diensten –
jeugdbescherming.
3. Onevenwicht
Bepaalde bevolkingsgroepen hebben een hoger risico om actief
gekwetst te worden door de georganiseerde maatschappij.
(arbeidersklasse, migranten)
Risico om terecht te komen in een negatieve spiraal. Mensen die
continu negativiteit krijgen
Maatschappelijke instellingen activeren die spiraal.
4. Ontstaan
Je kan kwetsbaar worden op verschillende momenten in het
leven.
- je groeit op in een kwetsbaar gezin en geraakt er niet uit. Je
bent er geboren
- je wordt kwetsbaar door bepaalde omstandigheden zoals ziekte,
ontslag, …. Van het ene in het andere, waardoor je kwetsbaar
wordt
!! belangrijk dat je een goed sociaal netwerk hebt
Hoofdstuk: maatschappelijke kwetsbaarheid
1. Definitie
“Maatschappelijke kwetsbaarheid” = een persoon of
bevolkingsgroep die het risico (het is geen gegeven) loopt om in
contact met maatschappelijke instellingen (bv. school,
arbeidsmarkt…) vooral, en telkens opnieuw, de negatieve
aspecten (controle, sancties) te ondergaan en minder te genieten
van het positieve aanbod.
(Vettenburg, 1989) -> geeft weer wat maatschappelijke
kwetsbaarheid is
2. In elke maatschappelijke instelling (vb. OCMW) zijn 2
werkingsaspecten te onderscheiden
1) Emanciperend aspect, positief aanbod: vormingskans,
informatiepakket, materiële ondersteuning… de cliënt krijgt de
kans om zijn levenssituatie te verbeteren. Deze diensten zijn
gemaakt om een positief aanbod te geven
2) Beheersingsaspect, negatief aanbod: controle en
sanctionering. Vb een uitkering die ze niet krijgen. Instellingen
beschikken over macht tov hun cliënt. Macht kan structureel zijn:
politie, gerecht of voortvloeien uit de afhankelijkheid van de cliënt
(werkloosheidsuitkering). Bv. school, interimkantoor, OCMW.
Er is een continuüm (reeks, aansluitend geheel) van niet dwingende
instellingen tot dwingende instellingen. (waar de organisaties onder
te zetten zijn) (hoe dwingender de organisatie, hoe zwaarder de
straf)
Het kwetsingsrisico neemt toe naarmate een instelling een meer
dwingend karakter heeft.
Dwingend: politie, jeugdbescherming (kinderen weghalen)
, Niet- Semi-
Dwingen
dwingen dwingen
d
d d
• Niet dwingend = laagdrempelige organisaties – heel toegankelijk –
op vraag van de cliënt. Vb vrijwilligersorganisaties, buurtcentras.
Risico op kwetsing is laag.
• Semi – dwingend = het aanbod van de organisatie is noodzakelijk
voor de cliënten. Zoals bijv de R.V.A. waarvan de werklozen
financieel afhankelijk zijn. Gezien de grote afhankelijkheid van de
cliënt kan men ook voorwaarden stellen. Het niet naleven ervan leidt
niet tot een bijkomende sanctie maar tot het intrekken van de
dienstverlening, wat feitelijk ook een sanctionering betekent. Vb
medische sector, RVA wil je recht hebben op een uitkering. Intrekken
van dienstverlening kan, geen bijkomende sanctie.
• Dwingend = politionele en gerechtelijke diensten –
jeugdbescherming.
3. Onevenwicht
Bepaalde bevolkingsgroepen hebben een hoger risico om actief
gekwetst te worden door de georganiseerde maatschappij.
(arbeidersklasse, migranten)
Risico om terecht te komen in een negatieve spiraal. Mensen die
continu negativiteit krijgen
Maatschappelijke instellingen activeren die spiraal.
4. Ontstaan
Je kan kwetsbaar worden op verschillende momenten in het
leven.
- je groeit op in een kwetsbaar gezin en geraakt er niet uit. Je
bent er geboren
- je wordt kwetsbaar door bepaalde omstandigheden zoals ziekte,
ontslag, …. Van het ene in het andere, waardoor je kwetsbaar
wordt
!! belangrijk dat je een goed sociaal netwerk hebt
