Aardrijkskunde samenvatting H. 2
H. 2
Wereldsteden vormen samen een stedelijk netwerk en zijn belangrijk voor de wereldeconomie.
Een wereldstad of metropool is een belangrijk mondiaal knooppunt op economisch, cultureel of politiek gebied, je vindt
hier:
Een concentratie van hoofdkantoren van mno’s
Een dicht netwerk van verbindingen, zoals telecommunicatie tot vliegverbindingen.
Een intensieve uitwisseling van informatie en ideeën.
Een veelvoud aan banken, andere financiële instellingen, een aandelenbeurs van mondiaal belang
Een oververtegenwoordiging van internationale dienstverlenende bedrijven.
Global cities zijn knooppunt voor film, theater, muziek en
mode. Veranderingen, vernieuwingen trends vinden vrijwel
altijd hier plaats. Deze steden zijn politiek gezien linkser en
meer op de buiteland gericht.
Wereldsteden zijn verboden met steden op lager
schaalniveau via hub and spoke-netwerk. Deze metropolen
hebben vaak meer contact met andere wereldsteden dan met
steden in hun eigen land.
Top 3 global cities: Tokyo, London en New York.
Ondanks het verspreiden van productie, liggen de
commando- en controlecentra nog steeds in het hart van het
triadisch netwerk. Door de globalisering neemt de
concurrentie voor deze steden wel toe.
Megasteden vormen niet altijd een belangrijke rol in de
wereld. Megasteden hebben meer dan 10 miljoen inwoners. De snelle groei van megasteden is te verklaren door:
1. De hoge natuurlijke groei. Ze hebben een jonge bevolking en het sterftecijfer is veel lager dan op het platteland.
2. Het hoge vestigingsoverschot. De steden trekken plattelanders aan.
3. De uitbreiding van de stad, randsteden worden onderdeel van het stedelijke gebied.
De groei van megasteden brengt problemen mee voor voorzieningen, wonen en werk.
Door de globalisering is de samenwerking tussen megasteden verbeterd, toch zijn er steden waar het internationale
bedrijfsleven geen belangstelling in heeft. Daar zijn 3 redenen voor:
1. De koopkracht van de stedelijke bevolking en de omliggende bevolking is laag en vormt daarom geen goede
afzetmarkt.
2. De steden liggen vaak in een land met veel sociale en politieke onrust en worden te risicovol ingeschat.
3. De nationale ideologie of politieke opvatting verzet zich tegen te veel invloed van westerse liberale
markteconomie.
New York is de wereldstad van de VS. De stad is belangrijk op economisch, vlak maar ook op cultureel gebied. In New
York zitten veel belangrijke internationale organisaties, bijvoorbeeld de Verenigde Naties.
World City League is een trapje lager dan wereldsteden. Dit zijn Los Angeles en Washington. Los Angeles is de motor
van film- en entertainmentindustrie films, musicals en games die heel de wereld over gaan. Dit speelt een belangrijke rol
bij de amerikanisering van de wereld. Washington is een belangrijke stad op politiek vlak. Andere grote steden spelen
eerder een grote rol in de VS zelf. Deze regionale centra vervullen een verzorgende functie voor een uitgestrekt
achterland. Dat is het gebied dat voor tal van voorzieningen georiënteerd is op een bepaalde centrale stad. Amerikaanse
, steden zijn veel meer gericht op het binnenland vergeleken met Europese steden. De omvang van de binnenlandse
Amerikaanse markt is hier een verklaring voor.
Twee criteria voor mondiale knooppunten:
1. De concentratie van hoofdkantoren van mno’s en het
niveau van de internationale dienstverlening. De
belangrijkste hoofdkantoren liggen nog steeds in het
dichtbevolkte noordoosten. Het zwaartepunt
verschuift wel richting het zuiden en westen, dit
heeft te maken met:
De verschuiving van het demografisch
zwaartepunt.
De economische groei, vooral door de hightechsector.
De global shift waarbij de Pacifische zone economisch sneller groeit dan de Atlantische zone.
2. Het aantal directe internationale bestemmingen van vliegvelden. New York is de belangrijkste hub voor het
internationale vliegtuigverkeer.
Nieuwere Amerikaanse steden zijn vaak op dezelfde manier opgebouwd, vooral in het
zuiden en westen. Een aantal elementen keren bijna altijd terug in de stad:
- Central Business District (CBD): skyline van de steden. CBD neemt maar een
klein deel van het stedelijke oppervlak in en steekt erg af van de omringende lagere
bebouwing. Vroeger was de binnenstad ook winkel- en wooncentrum. Deze
functies zijn uitgeschoven naar de rand (naar de suburbs). Rond het CBD vind je
vaak oudere woonwijken, vaak voor minder rijke mensen. Sommige buurten van
de inner cities zijn berucht, gecontroleerd door bendes en voor toeristen een no-go
area. De rijke middenklasse woont in de suburbs ver van het centrum.
- Het is verplaats naar de suburbs. Hier vind je enorme shopping malls, die goed
bereikbaar zijn door highways. Ook is veel werkgelegenheid sinds jaren 60 van het
centrale deel naar deze randen van de stad. Door globalisering verdween
laagwaardige werkgelegenheid naar lagelonenlanden of is verdwenen door
robotisering.
In de periode 1830-1920 krijgt het huidige stedelijke patroon in de VS zijn vorm. Hierbij
spelen bereikbaarheid en transport de hoofdrol. Havensteden die goed verbonden waren
met het achterland groeiden uit tot belangrijke steden, zoals New York, New Orleans en
Los Angeles. In het binnenland ontstaan grote steden rond knooppunten van spoorlijnen en highways. Chicago profiteert
in de 19e eeuw van de uitbouw van het spoorwegnet door zijn ligging ver landinwaarts aan het Michiganmeer.
In de afbeelding is te zien hoe de compacte stad geleidelijk onderdeel wordt van een uitgestrekt stedelijk netwerk. De
hoge automobiliteit en de ontwikkeling van een dicht wegennet zijn de stuwenede krachten achter het uitdijen van de stad.
Zo ontstaat een functionele regio, waarbij elk deelgebied een specifieke functie krijgt met het accent op wonen, werken of
recreëren. Een dicht netwerk van spoorlijnen, snelwegen en kabels verbindt de onderdelen met elkaar. Door deze urban
sprawl groeide Los Angeles uit tot een stedelijk netwerk.
Door de gestegen welvaart en auto- en woningbezit in de tweede helft van de vorige eeuw, groeiden de steden snel tot
metropolitane gebieden. Doordat Amerikaanse steden horizontaal groeien ontstaat een metropool uit voorsteden en
daarom heen dichtbevolkte randzone. In de randzone ontstaan in de buurt van rondwegen en verkeersknooppunten soms
nieuwe stedelijke centra: edge cities. Dit zijn netwerken van tertiaire netwerken en ze hebben vaak dezelfde voorzieningen
en werkgelegenheid als een centrale stad. Doordat in Amerika veel auto’s worden gebruikt verschuift de stad naar mono-
naar polycentrisch.
In de suburbs kom je gated communities tegen. Deze zijn vaak bestemt voor hoge inkomens. Als je in Amerika een
sprong hebt gemaakt op de sociale ladder, ga je meteen naar een woonwijk die bij jouw nieuwe status hoort. De
ruimtelijke segregatie die duidelijk is in de woonwijken van de centrale stad, keert terug aan de rand.
H. 2
Wereldsteden vormen samen een stedelijk netwerk en zijn belangrijk voor de wereldeconomie.
Een wereldstad of metropool is een belangrijk mondiaal knooppunt op economisch, cultureel of politiek gebied, je vindt
hier:
Een concentratie van hoofdkantoren van mno’s
Een dicht netwerk van verbindingen, zoals telecommunicatie tot vliegverbindingen.
Een intensieve uitwisseling van informatie en ideeën.
Een veelvoud aan banken, andere financiële instellingen, een aandelenbeurs van mondiaal belang
Een oververtegenwoordiging van internationale dienstverlenende bedrijven.
Global cities zijn knooppunt voor film, theater, muziek en
mode. Veranderingen, vernieuwingen trends vinden vrijwel
altijd hier plaats. Deze steden zijn politiek gezien linkser en
meer op de buiteland gericht.
Wereldsteden zijn verboden met steden op lager
schaalniveau via hub and spoke-netwerk. Deze metropolen
hebben vaak meer contact met andere wereldsteden dan met
steden in hun eigen land.
Top 3 global cities: Tokyo, London en New York.
Ondanks het verspreiden van productie, liggen de
commando- en controlecentra nog steeds in het hart van het
triadisch netwerk. Door de globalisering neemt de
concurrentie voor deze steden wel toe.
Megasteden vormen niet altijd een belangrijke rol in de
wereld. Megasteden hebben meer dan 10 miljoen inwoners. De snelle groei van megasteden is te verklaren door:
1. De hoge natuurlijke groei. Ze hebben een jonge bevolking en het sterftecijfer is veel lager dan op het platteland.
2. Het hoge vestigingsoverschot. De steden trekken plattelanders aan.
3. De uitbreiding van de stad, randsteden worden onderdeel van het stedelijke gebied.
De groei van megasteden brengt problemen mee voor voorzieningen, wonen en werk.
Door de globalisering is de samenwerking tussen megasteden verbeterd, toch zijn er steden waar het internationale
bedrijfsleven geen belangstelling in heeft. Daar zijn 3 redenen voor:
1. De koopkracht van de stedelijke bevolking en de omliggende bevolking is laag en vormt daarom geen goede
afzetmarkt.
2. De steden liggen vaak in een land met veel sociale en politieke onrust en worden te risicovol ingeschat.
3. De nationale ideologie of politieke opvatting verzet zich tegen te veel invloed van westerse liberale
markteconomie.
New York is de wereldstad van de VS. De stad is belangrijk op economisch, vlak maar ook op cultureel gebied. In New
York zitten veel belangrijke internationale organisaties, bijvoorbeeld de Verenigde Naties.
World City League is een trapje lager dan wereldsteden. Dit zijn Los Angeles en Washington. Los Angeles is de motor
van film- en entertainmentindustrie films, musicals en games die heel de wereld over gaan. Dit speelt een belangrijke rol
bij de amerikanisering van de wereld. Washington is een belangrijke stad op politiek vlak. Andere grote steden spelen
eerder een grote rol in de VS zelf. Deze regionale centra vervullen een verzorgende functie voor een uitgestrekt
achterland. Dat is het gebied dat voor tal van voorzieningen georiënteerd is op een bepaalde centrale stad. Amerikaanse
, steden zijn veel meer gericht op het binnenland vergeleken met Europese steden. De omvang van de binnenlandse
Amerikaanse markt is hier een verklaring voor.
Twee criteria voor mondiale knooppunten:
1. De concentratie van hoofdkantoren van mno’s en het
niveau van de internationale dienstverlening. De
belangrijkste hoofdkantoren liggen nog steeds in het
dichtbevolkte noordoosten. Het zwaartepunt
verschuift wel richting het zuiden en westen, dit
heeft te maken met:
De verschuiving van het demografisch
zwaartepunt.
De economische groei, vooral door de hightechsector.
De global shift waarbij de Pacifische zone economisch sneller groeit dan de Atlantische zone.
2. Het aantal directe internationale bestemmingen van vliegvelden. New York is de belangrijkste hub voor het
internationale vliegtuigverkeer.
Nieuwere Amerikaanse steden zijn vaak op dezelfde manier opgebouwd, vooral in het
zuiden en westen. Een aantal elementen keren bijna altijd terug in de stad:
- Central Business District (CBD): skyline van de steden. CBD neemt maar een
klein deel van het stedelijke oppervlak in en steekt erg af van de omringende lagere
bebouwing. Vroeger was de binnenstad ook winkel- en wooncentrum. Deze
functies zijn uitgeschoven naar de rand (naar de suburbs). Rond het CBD vind je
vaak oudere woonwijken, vaak voor minder rijke mensen. Sommige buurten van
de inner cities zijn berucht, gecontroleerd door bendes en voor toeristen een no-go
area. De rijke middenklasse woont in de suburbs ver van het centrum.
- Het is verplaats naar de suburbs. Hier vind je enorme shopping malls, die goed
bereikbaar zijn door highways. Ook is veel werkgelegenheid sinds jaren 60 van het
centrale deel naar deze randen van de stad. Door globalisering verdween
laagwaardige werkgelegenheid naar lagelonenlanden of is verdwenen door
robotisering.
In de periode 1830-1920 krijgt het huidige stedelijke patroon in de VS zijn vorm. Hierbij
spelen bereikbaarheid en transport de hoofdrol. Havensteden die goed verbonden waren
met het achterland groeiden uit tot belangrijke steden, zoals New York, New Orleans en
Los Angeles. In het binnenland ontstaan grote steden rond knooppunten van spoorlijnen en highways. Chicago profiteert
in de 19e eeuw van de uitbouw van het spoorwegnet door zijn ligging ver landinwaarts aan het Michiganmeer.
In de afbeelding is te zien hoe de compacte stad geleidelijk onderdeel wordt van een uitgestrekt stedelijk netwerk. De
hoge automobiliteit en de ontwikkeling van een dicht wegennet zijn de stuwenede krachten achter het uitdijen van de stad.
Zo ontstaat een functionele regio, waarbij elk deelgebied een specifieke functie krijgt met het accent op wonen, werken of
recreëren. Een dicht netwerk van spoorlijnen, snelwegen en kabels verbindt de onderdelen met elkaar. Door deze urban
sprawl groeide Los Angeles uit tot een stedelijk netwerk.
Door de gestegen welvaart en auto- en woningbezit in de tweede helft van de vorige eeuw, groeiden de steden snel tot
metropolitane gebieden. Doordat Amerikaanse steden horizontaal groeien ontstaat een metropool uit voorsteden en
daarom heen dichtbevolkte randzone. In de randzone ontstaan in de buurt van rondwegen en verkeersknooppunten soms
nieuwe stedelijke centra: edge cities. Dit zijn netwerken van tertiaire netwerken en ze hebben vaak dezelfde voorzieningen
en werkgelegenheid als een centrale stad. Doordat in Amerika veel auto’s worden gebruikt verschuift de stad naar mono-
naar polycentrisch.
In de suburbs kom je gated communities tegen. Deze zijn vaak bestemt voor hoge inkomens. Als je in Amerika een
sprong hebt gemaakt op de sociale ladder, ga je meteen naar een woonwijk die bij jouw nieuwe status hoort. De
ruimtelijke segregatie die duidelijk is in de woonwijken van de centrale stad, keert terug aan de rand.
