Inhoudstafel
Overzicht ondernemingsrecht en begrip onderneming ............................................... 3
Begrip onderneming ........................................................................................... 3
Opstart van en verplichtingen van een onderneming ................................................. 4
Gevolgen verbonden aan het statuut van onderneming .......................................... 6
Laattijdige betaling factuur –gemeen recht ......................................................... 10
Invordering van onbetwiste geldschulden ........................................................... 12
Kredietrecht en mededinging ................................................................................ 13
Soorten kredieten ............................................................................................ 13
Zijsprong: obligatielening .................................................................................. 17
Prijzenwetgeving en mededinging.......................................................................... 23
COMMERCIEEL INSOLVENTIERECHT .................................................................... 24
Faillissement .................................................................................................. 24
RECHTSGEVOLGEN VROEGERE HANDELINGEN ................................................. 31
Preventiemechanismen.................................................................................... 35
MARKTPRAKTIJKEN EN CONSUMENTENBESCHERMING.......................................... 42
Overeenkomsten met consumenten .................................................................. 45
Overeenkomsten op afstand ............................................................................. 45
Buiten Verkoopruimten Gesloten Overeenkomsten.............................................. 48
Onrechtmatige bedingen .................................................................................. 49
Reclame en handelspraktijken .......................................................................... 52
Oneerlijke Handelspraktijken ............................................................................ 54
Venootschapsrecht ............................................................................................. 59
Oprichting-vormvoorwaarden ........................................................................... 63
Inbrengen in BV en NV ...................................................................................... 64
Quasi inbreng .............................................................................................. 66
Oprichtersaansprakelijkheid ............................................................................. 67
NV – Kapitaal & schuldeisersbescherming .......................................................... 67
NV-Kapitaalverhoging ....................................................................................... 68
Kapitaalverhoging: UITGIFTEPREMIE ................................................................ 69
, Kapitaalvermindering .................................................................................... 70
Formele kapitaalvermindering ....................................................................... 71
NV - Winstuitkering....................................................................................... 71
NV - Alarmbelprocedures .............................................................................. 75
Schuldeisersberscherming BV .......................................................................... 76
BV – bijkomende inbrengen ............................................................................... 76
BV-schuldeiserbescherming ............................................................................. 77
Uitkering aandeelhouders-BV............................................................................ 78
Tussentijdse uitkeringen & interim-dividenden? ............................................... 79
BV – Inkoop van eigen aandelen......................................................................... 79
Financiële bijstand .......................................................................................... 80
BV – Uittreding t.l.v. vennootschaps-vermogen .................................................... 80
Uitsluiting ten laste van vennootschapsvermogen ............................................... 80
BV – Alarmbelprocedures ................................................................................. 81
Aandelen ........................................................................................................ 82
De vennootschapsorganen ............................................................................... 85
Interne bevoegdheidsverdeling ...................................................................... 85
Externe vertegenwoordiging ........................................................................... 86
Genoteerde NV en BV ....................................................................................... 89
Belangenconflictenregeling voor het bestuur in BV en NV .................................. 90
Bestuurdersaansprakelijkheid ........................................................................... 91
Herstructurering .............................................................................................. 96
Fusie door overneming.................................................................................. 97
Fusie door oprichting .................................................................................... 97
Splitsing door overneming ............................................................................. 99
,Overzicht ondernemingsrecht en begrip onderneming
Financieel recht: specifieke recht dat reguleert wie als bank mag optreden
Kapitaalmarktrecht: recht dat van toepassing wordt wanneer zo een vennootschap op
de beurs stapt
Specifieke wetgeving:
Prospectuswet (informeren van de primaire markt (eerste aanbieding op de
markt)) (bv. kwartaal/jaarcijfers openbaar maken) = wetgeving die genoteerde
vennootschappen verplicht om een zogenaamd prospectus op te maken dat
wordt goedgekeurd door de FSMA, hierin staan alle risico’s van de vennootschap,
om te vermijden dat vennootschappen grote groepen van mensen zouden
aantrekken om aandelen te kopen en maar beperkte informatie zouden
meegeven.
Transparantiewet (informeren van de secundaire markt (al genoteerd)) (bv.
belangrijke participatie informeren aan de rest (v.a. 5%))
MAR (voorkomen van misbruik van voorwetenschap) (diegenen met veel insider
info zijn onderhevig aan regels) = wetgeving die er specifiek op gericht is dat
eenieder met gelijke kennis kan handelen op de beurs, bv. als een bepaalde
transactie wordt doorgevoerd die impact zal hebben op de beurskoers van
aandelen dan geldt als algemene regel dat je dat onmiddellijk moet bekend
maken aan de markt.
OBA-Wet (openbaar overnamebiedingen)
Insolventierecht: = rechtstak die zich bezighoudt met insolvabele ondernemingen
(bedrijven die gefaald zijn). Is nu opgenomen in WER
Begrip onderneming
NIEUWE ALGEMENE DEFINITIE (sinds 1/11/18) => Artikel 1,1,1°WER
Definitie van een ‘vennootschap’ – huidig recht => Artikel 1 W.Venn.
Definitie van een ‘vereniging’ => Artikel 1:2 WVV
Definitie van een ‘stichting’ => Artikel 1:3 WVV
,Opstart van en verplichtingen van een onderneming
Vooral onthouden dat van zodra je rechtsbekwaam bent en je geen onderneming start in
een speciale sector dat je een onderneming kan opstarten
vroeger was er om een onderneming op te starten een basiskennis nodig, je moest een
cursus van de overheid volgen en je moest een diploma hoger onderwijs hebben. Dit is
afgeschaft.
Dit geldt niet voor specifieke federale vestigingswetgeving: advocaat, banken,
verzekeraars, beleggingsadviseurs. Ook als je een winkel gaat uitbaten en de
winkel is groter dan 400 vierkante meter dan moet je een omgevingsvergunning
verkrijgen van de overheid.
Overzicht van algemene voorwaarden en verplichtingen
1) Economische bekwaamheid
2) Handelsnaam
3) Openen van een zichtrekening
4) Inschrijving in Kruispuntbank Ondernemingen (KBO)
5) Fiscale en sociale verplichtingen (bv BTW-nr, sociaal statuut zelfstandigen)
Economische bekwaamheid
Rechtsbekwaam – meerderjarig - niet onbekwaam verklaard
Vreemdelingen: Europeanen die in België komen een onderneming opstarten
moeten geen vergunning voorleggen, enkel niet Europeanen moeten dat
Onverenigbaarheden: Beperkingen op uitoefening handelsactiviteit voor
bepaalde personen, vanuit hun functie of beroep; Vb’n: advocaten,
gerechtsdeurwaarder, notaris, journalisten, rechters
Beroepsverbod
2 soorten:
Ondernemingsverbod= verbod om persoonlijk of door een tussenpersoon een
onderneming uit te baten (max 10jaar)
Bestuursverbod = verbod om persoonlijk/door een tussenpersoon enige taak op te
nemen die de bevoegdheid inhoudt om een rechtspersoon rechtsgeldig te verbinden,
geen deel uitmaken van het bestuur van een onderneming (max 10jaar)
Civiel ( geldt voor de gefailleerde die een kennelijke grove fout heeft begaan die heeft
bijgedragen tot het faillissement) versus strafrechtelijk verbod (misdrijf)
Echtgenoot
3 soorten huwelijksstelsel
,Huwelijk brengt geen wijziging aan de handelingsbekwaamheid van echtgenoten + in
wettelijk stelsel bestuurt elk van de echtgenoten het gemeenschappelijk vermogen (art.
215 BW)
Uitzondering: art. 217 en 1417 BW: exclusieve bestuursbevoegdheid voor
echtgenoot die gemeenschappelijke goederen voor zijn beroep gebruikt
Een loodgieter heeft een bestelwagen nodig om materiaal te leveren, die loodgieter zal
de exclusieve bevoegdheid hebben om te beslissen wat er met die bestelwagen gebeurt,
de andere echtgenoot kan dan bv niet beslissen om die bestelwagen te verkopen
Uitzondering: kan ertoe lijden dat wanneer een van de echtgenoten een onderneming
uitbaat volledig beslag gaat leggen op alle gemeenschappelijke goederen -> dan kan
echtgenoot naar rechter stappen om stappen te ondernemen (gebeurt in realiteit niet,
meestal volgt er gewoon een echtscheiding)
Handels-, merk, en VN-naam
Handelsnaam: naam waaronder onderneming zich in het rechtsverkeer begeeft
(publiciteit)
Eerste gebruiker wordt o.g.v. gemeen recht beschermd, Voorwaarde:
effectief, publiek en voortdurend gebruik
Criterium: verwarringsgevaar in concreto
Merknaam: naam van waren of diensten → Registratie als merk => exclusief
gebruiksrecht binnen territorium
Vennootschapsnaam: officiële benaming van vennootschap
KBO, statuten
Eerste geregistreerde gebruiker
Bescherming: verwarringsgevaar in abstracto
Openen van zichtrekening
Als je geen zichtrekening opent zal je inschrijving in het KBO geweigerd worden.
Vermelding rekeningnummer op alle uitgaande stukken (facturen)
Sanctie: geen nalatigheidsinteresten
Inschrijving in KBO
Weten: kruispuntbank van ondernemingen, 1 database van alle ondernemingen waarin
alle informatie die over een onderneming wettelijk moet gekend zijn, verzameld is, ook
de rechter moet hierop terugvallen als hij informatie nodig heeft KBO is ook publiek
toegankelijk: zorgt ervoor dat je je niet fysiek moet gaan begeven naar de griffie om
informatie over een onderneming te verkrijgen Je bent verplicht je te registreren in KBO,
dan krijg je ondernemingsnummer: unieke identificatie van de onderneming bij de
overheid.
, Vermoeden van onderneming bij inschrijving, maar je mag dit niet omdraaien. Het is niet
omdat een onderneming niet staat ingeschreven in de KBO dat het geen onderneming is.
Dit moet je nagaan via de criteria die we in de vorige les hebben gezien. Indien het een
onderneming is en niet staat ingeschreven in de KBO dan is dit een overtreding van de
wet.
‘Inschrijvingplichtige ondernemingen’ (III.49 WER)
Elke onderneming naar Belgisch recht in de zin van artikel I.1 (b) en (c) WER (i.e.
RP en andere organisaties)
Elke onderneming (buitenlandse RP en NP) die in België over een zetel, een
bijkantoor of een vestigingseenheid beschikt
KBO: geen of onjuiste inschrijving:
Strafsancties: boetes die kunnen worden opgelegd worden door de overheid
Civiele sancties: Wanneer je een gerechtelijke procedure opstart, moet je de
tegenpartij dagvaarden en daarbij ook je eigen ondernemingsnummer vermelden.
Als je geen geldig ondernemingsnummer hebt, kan je — zelfs al heb je juridisch
gezien gelijk (bijvoorbeeld een klant betaalt niet) — de zaak niet aanhangig maken
bij de rechtbank. Vroeger waren er bovendien sancties verbonden aan een
onjuiste inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). Als je
bijvoorbeeld een vordering wilde instellen over een activiteit die niet geregistreerd
stond in je maatschappelijke doeleinden of activiteiten, kon de tegenpartij
aanvoeren dat je als onderneming daar geen bevoegdheid voor had. De rechter
kon dan eisen dat je je inschrijving aanpaste, wat leidde tot vertragingen in de
procedure.
Als je niet bent ingeschreven en je wordt voor de rechter gesleept omdat je bv zelf
niet betaald hebt dan kom je natuurlijk wel voor. Het gaat enkel om hoedanigheid van
de eiser, niet om de hoedanigheid van de verweerder. Logisch, anders zou je je
juridische verplichtingen bij aangegane verbintenissen heel makkelijk uit de weg
kunnen gaan.
Fiscale en sociale verplichtingen (minder belangrijk)
BTW-nummer aanvragen indien BTW-plichtige activiteit
Nummer is gebaseerd op ondernemingsnummer (0+ondernemingsnummer)
Zelfstandige ondernemer: in de regel stellen met eisen voortspruitend uit het
sociaal statuut der zelfstandigen (vb. Xerius)
Indien werknemers tewerkgesteld: “Dimona” (=Déclaration immédiate –
onmiddelijke aangifte) ter informatie van RSZ-diensten
Gevolgen verbonden aan het statuut van onderneming
Verplicht gebruik giraal geld
Overzicht ondernemingsrecht en begrip onderneming ............................................... 3
Begrip onderneming ........................................................................................... 3
Opstart van en verplichtingen van een onderneming ................................................. 4
Gevolgen verbonden aan het statuut van onderneming .......................................... 6
Laattijdige betaling factuur –gemeen recht ......................................................... 10
Invordering van onbetwiste geldschulden ........................................................... 12
Kredietrecht en mededinging ................................................................................ 13
Soorten kredieten ............................................................................................ 13
Zijsprong: obligatielening .................................................................................. 17
Prijzenwetgeving en mededinging.......................................................................... 23
COMMERCIEEL INSOLVENTIERECHT .................................................................... 24
Faillissement .................................................................................................. 24
RECHTSGEVOLGEN VROEGERE HANDELINGEN ................................................. 31
Preventiemechanismen.................................................................................... 35
MARKTPRAKTIJKEN EN CONSUMENTENBESCHERMING.......................................... 42
Overeenkomsten met consumenten .................................................................. 45
Overeenkomsten op afstand ............................................................................. 45
Buiten Verkoopruimten Gesloten Overeenkomsten.............................................. 48
Onrechtmatige bedingen .................................................................................. 49
Reclame en handelspraktijken .......................................................................... 52
Oneerlijke Handelspraktijken ............................................................................ 54
Venootschapsrecht ............................................................................................. 59
Oprichting-vormvoorwaarden ........................................................................... 63
Inbrengen in BV en NV ...................................................................................... 64
Quasi inbreng .............................................................................................. 66
Oprichtersaansprakelijkheid ............................................................................. 67
NV – Kapitaal & schuldeisersbescherming .......................................................... 67
NV-Kapitaalverhoging ....................................................................................... 68
Kapitaalverhoging: UITGIFTEPREMIE ................................................................ 69
, Kapitaalvermindering .................................................................................... 70
Formele kapitaalvermindering ....................................................................... 71
NV - Winstuitkering....................................................................................... 71
NV - Alarmbelprocedures .............................................................................. 75
Schuldeisersberscherming BV .......................................................................... 76
BV – bijkomende inbrengen ............................................................................... 76
BV-schuldeiserbescherming ............................................................................. 77
Uitkering aandeelhouders-BV............................................................................ 78
Tussentijdse uitkeringen & interim-dividenden? ............................................... 79
BV – Inkoop van eigen aandelen......................................................................... 79
Financiële bijstand .......................................................................................... 80
BV – Uittreding t.l.v. vennootschaps-vermogen .................................................... 80
Uitsluiting ten laste van vennootschapsvermogen ............................................... 80
BV – Alarmbelprocedures ................................................................................. 81
Aandelen ........................................................................................................ 82
De vennootschapsorganen ............................................................................... 85
Interne bevoegdheidsverdeling ...................................................................... 85
Externe vertegenwoordiging ........................................................................... 86
Genoteerde NV en BV ....................................................................................... 89
Belangenconflictenregeling voor het bestuur in BV en NV .................................. 90
Bestuurdersaansprakelijkheid ........................................................................... 91
Herstructurering .............................................................................................. 96
Fusie door overneming.................................................................................. 97
Fusie door oprichting .................................................................................... 97
Splitsing door overneming ............................................................................. 99
,Overzicht ondernemingsrecht en begrip onderneming
Financieel recht: specifieke recht dat reguleert wie als bank mag optreden
Kapitaalmarktrecht: recht dat van toepassing wordt wanneer zo een vennootschap op
de beurs stapt
Specifieke wetgeving:
Prospectuswet (informeren van de primaire markt (eerste aanbieding op de
markt)) (bv. kwartaal/jaarcijfers openbaar maken) = wetgeving die genoteerde
vennootschappen verplicht om een zogenaamd prospectus op te maken dat
wordt goedgekeurd door de FSMA, hierin staan alle risico’s van de vennootschap,
om te vermijden dat vennootschappen grote groepen van mensen zouden
aantrekken om aandelen te kopen en maar beperkte informatie zouden
meegeven.
Transparantiewet (informeren van de secundaire markt (al genoteerd)) (bv.
belangrijke participatie informeren aan de rest (v.a. 5%))
MAR (voorkomen van misbruik van voorwetenschap) (diegenen met veel insider
info zijn onderhevig aan regels) = wetgeving die er specifiek op gericht is dat
eenieder met gelijke kennis kan handelen op de beurs, bv. als een bepaalde
transactie wordt doorgevoerd die impact zal hebben op de beurskoers van
aandelen dan geldt als algemene regel dat je dat onmiddellijk moet bekend
maken aan de markt.
OBA-Wet (openbaar overnamebiedingen)
Insolventierecht: = rechtstak die zich bezighoudt met insolvabele ondernemingen
(bedrijven die gefaald zijn). Is nu opgenomen in WER
Begrip onderneming
NIEUWE ALGEMENE DEFINITIE (sinds 1/11/18) => Artikel 1,1,1°WER
Definitie van een ‘vennootschap’ – huidig recht => Artikel 1 W.Venn.
Definitie van een ‘vereniging’ => Artikel 1:2 WVV
Definitie van een ‘stichting’ => Artikel 1:3 WVV
,Opstart van en verplichtingen van een onderneming
Vooral onthouden dat van zodra je rechtsbekwaam bent en je geen onderneming start in
een speciale sector dat je een onderneming kan opstarten
vroeger was er om een onderneming op te starten een basiskennis nodig, je moest een
cursus van de overheid volgen en je moest een diploma hoger onderwijs hebben. Dit is
afgeschaft.
Dit geldt niet voor specifieke federale vestigingswetgeving: advocaat, banken,
verzekeraars, beleggingsadviseurs. Ook als je een winkel gaat uitbaten en de
winkel is groter dan 400 vierkante meter dan moet je een omgevingsvergunning
verkrijgen van de overheid.
Overzicht van algemene voorwaarden en verplichtingen
1) Economische bekwaamheid
2) Handelsnaam
3) Openen van een zichtrekening
4) Inschrijving in Kruispuntbank Ondernemingen (KBO)
5) Fiscale en sociale verplichtingen (bv BTW-nr, sociaal statuut zelfstandigen)
Economische bekwaamheid
Rechtsbekwaam – meerderjarig - niet onbekwaam verklaard
Vreemdelingen: Europeanen die in België komen een onderneming opstarten
moeten geen vergunning voorleggen, enkel niet Europeanen moeten dat
Onverenigbaarheden: Beperkingen op uitoefening handelsactiviteit voor
bepaalde personen, vanuit hun functie of beroep; Vb’n: advocaten,
gerechtsdeurwaarder, notaris, journalisten, rechters
Beroepsverbod
2 soorten:
Ondernemingsverbod= verbod om persoonlijk of door een tussenpersoon een
onderneming uit te baten (max 10jaar)
Bestuursverbod = verbod om persoonlijk/door een tussenpersoon enige taak op te
nemen die de bevoegdheid inhoudt om een rechtspersoon rechtsgeldig te verbinden,
geen deel uitmaken van het bestuur van een onderneming (max 10jaar)
Civiel ( geldt voor de gefailleerde die een kennelijke grove fout heeft begaan die heeft
bijgedragen tot het faillissement) versus strafrechtelijk verbod (misdrijf)
Echtgenoot
3 soorten huwelijksstelsel
,Huwelijk brengt geen wijziging aan de handelingsbekwaamheid van echtgenoten + in
wettelijk stelsel bestuurt elk van de echtgenoten het gemeenschappelijk vermogen (art.
215 BW)
Uitzondering: art. 217 en 1417 BW: exclusieve bestuursbevoegdheid voor
echtgenoot die gemeenschappelijke goederen voor zijn beroep gebruikt
Een loodgieter heeft een bestelwagen nodig om materiaal te leveren, die loodgieter zal
de exclusieve bevoegdheid hebben om te beslissen wat er met die bestelwagen gebeurt,
de andere echtgenoot kan dan bv niet beslissen om die bestelwagen te verkopen
Uitzondering: kan ertoe lijden dat wanneer een van de echtgenoten een onderneming
uitbaat volledig beslag gaat leggen op alle gemeenschappelijke goederen -> dan kan
echtgenoot naar rechter stappen om stappen te ondernemen (gebeurt in realiteit niet,
meestal volgt er gewoon een echtscheiding)
Handels-, merk, en VN-naam
Handelsnaam: naam waaronder onderneming zich in het rechtsverkeer begeeft
(publiciteit)
Eerste gebruiker wordt o.g.v. gemeen recht beschermd, Voorwaarde:
effectief, publiek en voortdurend gebruik
Criterium: verwarringsgevaar in concreto
Merknaam: naam van waren of diensten → Registratie als merk => exclusief
gebruiksrecht binnen territorium
Vennootschapsnaam: officiële benaming van vennootschap
KBO, statuten
Eerste geregistreerde gebruiker
Bescherming: verwarringsgevaar in abstracto
Openen van zichtrekening
Als je geen zichtrekening opent zal je inschrijving in het KBO geweigerd worden.
Vermelding rekeningnummer op alle uitgaande stukken (facturen)
Sanctie: geen nalatigheidsinteresten
Inschrijving in KBO
Weten: kruispuntbank van ondernemingen, 1 database van alle ondernemingen waarin
alle informatie die over een onderneming wettelijk moet gekend zijn, verzameld is, ook
de rechter moet hierop terugvallen als hij informatie nodig heeft KBO is ook publiek
toegankelijk: zorgt ervoor dat je je niet fysiek moet gaan begeven naar de griffie om
informatie over een onderneming te verkrijgen Je bent verplicht je te registreren in KBO,
dan krijg je ondernemingsnummer: unieke identificatie van de onderneming bij de
overheid.
, Vermoeden van onderneming bij inschrijving, maar je mag dit niet omdraaien. Het is niet
omdat een onderneming niet staat ingeschreven in de KBO dat het geen onderneming is.
Dit moet je nagaan via de criteria die we in de vorige les hebben gezien. Indien het een
onderneming is en niet staat ingeschreven in de KBO dan is dit een overtreding van de
wet.
‘Inschrijvingplichtige ondernemingen’ (III.49 WER)
Elke onderneming naar Belgisch recht in de zin van artikel I.1 (b) en (c) WER (i.e.
RP en andere organisaties)
Elke onderneming (buitenlandse RP en NP) die in België over een zetel, een
bijkantoor of een vestigingseenheid beschikt
KBO: geen of onjuiste inschrijving:
Strafsancties: boetes die kunnen worden opgelegd worden door de overheid
Civiele sancties: Wanneer je een gerechtelijke procedure opstart, moet je de
tegenpartij dagvaarden en daarbij ook je eigen ondernemingsnummer vermelden.
Als je geen geldig ondernemingsnummer hebt, kan je — zelfs al heb je juridisch
gezien gelijk (bijvoorbeeld een klant betaalt niet) — de zaak niet aanhangig maken
bij de rechtbank. Vroeger waren er bovendien sancties verbonden aan een
onjuiste inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). Als je
bijvoorbeeld een vordering wilde instellen over een activiteit die niet geregistreerd
stond in je maatschappelijke doeleinden of activiteiten, kon de tegenpartij
aanvoeren dat je als onderneming daar geen bevoegdheid voor had. De rechter
kon dan eisen dat je je inschrijving aanpaste, wat leidde tot vertragingen in de
procedure.
Als je niet bent ingeschreven en je wordt voor de rechter gesleept omdat je bv zelf
niet betaald hebt dan kom je natuurlijk wel voor. Het gaat enkel om hoedanigheid van
de eiser, niet om de hoedanigheid van de verweerder. Logisch, anders zou je je
juridische verplichtingen bij aangegane verbintenissen heel makkelijk uit de weg
kunnen gaan.
Fiscale en sociale verplichtingen (minder belangrijk)
BTW-nummer aanvragen indien BTW-plichtige activiteit
Nummer is gebaseerd op ondernemingsnummer (0+ondernemingsnummer)
Zelfstandige ondernemer: in de regel stellen met eisen voortspruitend uit het
sociaal statuut der zelfstandigen (vb. Xerius)
Indien werknemers tewerkgesteld: “Dimona” (=Déclaration immédiate –
onmiddelijke aangifte) ter informatie van RSZ-diensten
Gevolgen verbonden aan het statuut van onderneming
Verplicht gebruik giraal geld
