Door Fien Elegheert: 2024-2025
BESTUURSRECHT
INLEIDING
PRAKTISCHE INFO
o In dit vak bespreken we enkel het algemeen bestuursrecht (<-> bijzonder bestuursrecht)
o 13 november = college zelfstudie
o Er is een nieuw handboek, studenteneditie 2024-2025 -> belangrijk om regelgeving in terug te vinden
(want deze vermeld ze niet altijd in de les en ook om meerdere voorbeelden in terug te vinden)
o Enkel BAMA-codex publiekrecht meenemen naar het examen (geen andere afgedrukte wetgeving)
o Franse begrippen zijn te kennen (in elke vragenreeks wordt één Franstalig begrip vermeld)
Voorbeeld: recht van het overheidspersoneel = droit de la function publique
o Examenvorm = mondeling
2 vragen, elk op 10 punten -> verplichte vermelding van de relevante rechtsgronden
Theorievraag
Casus (praktijkgeval) + bestaat uit drie deelvragen
STRUCTUUR
o DEEL 1: Bestuursrecht; begrip, indeling, functies, kenmerken en bronnen
Het bestuursrecht in vogelvlucht
o DEEL 2: Besluitvormingsinstrumentarium
Hoe neemt het bestuur beslissingen?
o DEEL 3: Mensen en middelen?
Ambtenarij en middelen (als in: goederen en het statuut daarvan) die het bestuur ter
beschikking heeft om zijn taken uit te voeren
o DEEL 4: Bestuursorganisatie en begrip bestuur
Besturen kunnen op verschillende manieren georganiseerd zijn en kunnen verschillende
gradaties van autonomie vertonen
o DEEL 5: Preventie rechtsbescherming tegen het bestuur
Regels en principes van procedurele aard die het bestuur moet respecteren alvorens er ten
aanzien van burgers beslissingen kunnen worden genomen
o DEEL 6: Curatieve rechtsbescherming tegen het bestuur
Wat gebeurd er als het bestuur de waarborgen vermeld in deel 5 niet respecteert? Kunnen de
burgers dan klacht of beroep indienen?
1
,Door Fien Elegheert: 2024-2025
DEEL 1
Begrip, indeling, functies, kenmerken en bronnen
I. BEGRIP ‘BESTUURSRECHT’
TRADITIONEEL ONDERSCHEID
o Summa divisio: publiekrecht en privaatrecht
Privaatrecht = tussen burgers onderling
Publiekrecht = het recht dat de werking en de relatie van de overheid tot de burgers regelt
Dit onderscheidt vervaagd
> er is een toenemend belang van het privaatrecht in publiekrechtelijke thema’s
o Publiekrecht: grondwettelijk recht (staatsrecht) en bestuursrecht
Grondwettelijk recht: de organisatie van de staatsmachten, hoe zij zich ten opzichte van
elkaar verhouden en handelt over mensenrechten
Bestuursrecht: zoomt in op de uitvoerende macht (één van de drie staatsmachten)
De uitvoerende macht kent een toename aan belang (én dan vooral de regering)
<-> parlement aan belang verloren: waarom?
Meest treffende voorbeeld: coronacrisis
Aan de hand van één Ministerieel Besluit werd ons leven
‘on hold’ gezet
We leven in tijden van heel snelle evoluties, crisissen en
rampen => vergen snelle en efficiënte acties van de staat
> parlementen zijn daar niet op voorzien
Expertise, complexiteit
Het parlement bestaat uit verkozenen en we hebben geen
enkele garantie dat daarin mensen terecht gaan komen
met een bepaalde expertise
Het is aan de burgers om vertegenwoordigers te kiezen en
dat gebeurd niet altijd op basis van de expertise die die
mensen hebben
Maar er is steeds meer kennis en expertise
vereist
Die kennis en expertise is gemakkelijker te
waarborgen in een administratie, in een
uitvoerende macht (en dus niet in een verkozen
parlement)
Gevolg: we zien dat er steeds vaker technocraten worden
benoemd in het parlement
Voorbeeld: Annelies Verlinden
3 MOGELIJKE WIJZEN VAN OMSCHRIJVING
BESTUURSRECHT: FORMEEL-JURIDISCHE DEFINITIE
o Deze definitie vertrekt vanuit de organieke benadering
Focus op de organen of instellingen die worden gereguleerd -> uitvoerende macht
Idee: besturen = de tenuitvoerlegging van beleid en wetgeving
2
,Door Fien Elegheert: 2024-2025
Leidt tot een definitie vanuit de driemachtenleer:
‘het bestuursrecht omvat het geheel aan rechtsregels m.b.t. de organisatie, de
bevoegdheden en de werking van de organen die met uitvoerende macht zijn
bekleed’
Geen perfecte definitie!
KRITIEKPUNTEN DEFINITIE:
o Die definitie verondersteld dat we scherp kunnen definiëren wie de organen zijn die met de
uitvoerende macht zijn bekleed
Federaal niveau: koning en regering
Deelstatelijk niveau: Vlaamse regering
! maar: dit is de politieke uitvoerende macht
> dit geeft een veel te beperkt beeld over wie en wat wij allemaal gaan bestuderen
in het bestuursrecht
> intussen zijn er veel meer organen belast met taken van ten uitvoering:
gemeenten, provincies, …
Die laatsten zijn ook besturen, maar staan niet onder de titel ‘uitvoerende
macht’ in onze Belgische Grondwet
Er zijn tal van organisaties die eigen rechtspersoonlijkheid hebben en los staan van
de rechtspersoon van de staat, de gemeenschappen en de gewesten MAAR ook
bekleed zijn met een deel van de uitvoerende macht
= parastatalen
Voorbeelden: Vlaamse watergroep, Natuur en Bos, Intercommunales (staan
in veel gemeenten in voor afvalafhaling), De Lijn (functioneel
gedecentraliseerd bestuur), de RSZ, de NVA, de VDAB (Vlaamse Dienst voor
Arbeidsbemiddeling)
Dit zijn besturen met eigen rechtspersoonlijkheid en zijn allemaal
bevoegd voor één specifiek domein van overheidszorg
Ze kennen een heel specifieke taakomschrijving
Vandaar de naam: dienstgewijs of functioneel
gedecentraliseerd bestuur
o De klassieke driemachtenleer roept een te eenvoudig beeld op van de uitoefening van de taken in
een moderne staat
Staatsmacht Rol of functie
Wetgevende macht Wetgevende of normatieve functie
Uitvoerende macht Tenuitvoerleggingsfunctie
Rechterlijke macht Rechtsprekende functie : rechtshandhaving
en geschiloplossing
Er is een enorme vervlechting ontstaan tussen die drie machten en voor een deel delen zij
ook dezelfde instellingen
3
,Door Fien Elegheert: 2024-2025
Er zijn bepaalde organen die zowel deel zijn van de wetgevende en de uitvoerende
macht (vb.: de regering en de koning zijn zowel federaal als politiek
verantwoordelijk)
Die organieke benadering moet aangevuld worden met een functionele
benadering
Functionele benadering: erkenning dat instellingen en organen die organiek tot de
uitvoerende macht worden gerekend, niet alleen een rol spelen binnen de
tenuitvoerleggingsfunctie, maar tevens binnen de wetgevende / normatieve functie én voor
de rechtshandhaving en geschiloplossing.
Uitvoerende macht: taken van tenuitvoerlegging sensu stricto
> taken van wetgeving en van beleid
> soms ook via reglementen (= normen; wetgeving in de materiële zin van het
woord-> zie artikel 108 GW/ artikel 20 BWHI)
Artikel 108 GW.: Onze koning neemt de reglementen aan die nodig zijn tot
uitvoering van de wet: de koning moet nagaan of hij daarvoor geen extra
normen moet aannemen
Voor deelstatenregeringen vinden we een equivalente bepaling
terug: artikel 20 BWHI
Artikel 108 GW.: wordt ruim geïnterpreteerd
Er werd verplicht om bevolkingsregisters op te stellen ->
de koning heeft dan een KB aangenomen waarin burgers
verplicht werden om over een identiteitskaart te
beschikken. Dit kwam toen op veel kritiek en discussie,
maar de koning achtte dit nodig voor die
bevolkingsregisters.
HvC: de koning mag alles doen wat hij
noodzakelijk acht. Dit betreft wel puur normen
die kaderen binnen de functie van
tenuitvoerlegging
Uitvoerende macht: normatieve taken
Er zijn tal van normatieve bevoegdheden die verder gaan dan de zuivere
tenuitvoerlegging van de regelgeving
Heel vaak delegeert het parlement in crisissituaties normatieve
bevoegdheden aan de uitvoerende macht
Delegatie van normatieve bevoegdheden:
> artikel 105 GW./ artikel 78 BWHI
bevoegdheden die normaal gezien bij de wetgevende
macht liggen, maar dus mogen worden gedelegeerd op
grond van deze artikelen
grenzen? Ja! => er zijn bepaalde essentiële bepalingen die
enkel het parlement mag aannemen
er zijn dus toch wat beperkingen aan, maar de
delegatie van bevoegdheden gebeurd steeds
vaker en er is ook steeds meer aandacht voor die
‘rule-making powers’ van de uitvoerende macht
Uitvoerende macht: taken van (rechts)handhaving en geschiloplossing
> ten slotte heeft die uitvoerende macht ook nog taken die verband houden met wat
wij traditioneel zien als taken van de rechterlijke macht
Via kennisname van georganiseerde bestuurlijke beroepen
4
,Door Fien Elegheert: 2024-2025
Beroepen die worden ingediend bij een bestuur, bij een orgaan van
de uitvoerende macht
Regulatoren in de nutssectoren
Voorbeelden: VREG (Vlaamse regulator voor elektriciteits-en
gasmarkt), de spoorwegen, TELECOM, postdiensten
Zij zijn op een gegeven moment geliberaliseerd (liberaliseren van
een economische sector)
Betekent dat we van een monopolie naar een vrije markt
gaan
Van een bepaalde dienst die maar door één bedrijf wordt
verschaft (én dit kan een overheidsbedrijf zijn, maar dat
hoeft niet zo te zijn) gaan we naar meerdere spelers op de
markt die met elkaar concurreren om die dienst aan te
beiden
> voorbeelden:
Telecom en postdiensten: vroeger had iedereen
een abonnement bij Belgacom (nu: Proximus) =>
ondertussen is dat geliberaliseerd en hebben we
de keuze tussen Proximus (overheidsbedrijf),
Telenet, Orange, … overheidsbedrijven
concurreren met privébedrijven
Elektriciteit: vroeger kreeg iedereen een factuur
van Elektrabel. Elektrabel was geen
overheidsbedrijf, maar een privébedrijf die
monopolist was => nu geliberaliseerd: Engie, …
Oorzaak liberalisering? De Europese Unie
> creatie interne markt, alles moet opengegooid worden, weg met
de monopolies
> Gevaar?
Je gaat dat toevertrouwen aan de vrije markt, terwijl men
vroeger heel vaak te maken had met een
overheidsmonopolist die controle had en handelt uit het
algemeen belang
De marktspelers bepalen zelf de prijzen, dus deze dreigen
omhoog te gaan (kan bepaalde groepen van personen
uitsluiten)
Gevolg: invoering van regulatoren
Men wil niet dat die liberalisering gepaard gaat met
wantoestanden waarbij mensen geen toegang meer
hebben tot die diensten in de nutssectoren
De overheid richt dus een dienst op die daarover gaat
waken, de zogenaamde ‘regulatoren’
Regulatoren hebben taken van rechtshandhaving en
geschiloplossing, zijn bevoegd om geschillen tussen
ondernemingen te gaan oplossen en kunnen ook boetes
opleggen aan ondernemingen die die regels aan hun laars
lappen
Regulatoren zijn vaak experten met technische en
economische kennis => het zijn geen rechters!!
5
, Door Fien Elegheert: 2024-2025
Het feit dat ze geen rechters zijn heeft wel een
grote impact -> want rechters moeten
onafhankelijk en onpartijdig zijn
We winnen hierdoor een stukje aan efficiëntie,
maar verliezen een stuk aan waarborgen
= belangrijk! Één van de grootste trends in het
bestuursrecht
Groeiende trend aan administratieve sancties
Het is de gemeente die voor kleinere overtredingen instaat
(vuilbakken niet correct buiten zetten, schuldig maken aan
wildplassen)
Sanctionerend ambtenaar legt deze sancties op
Is hier specifiek voor opgeleid en geniet een
onafhankelijkheid tegenover politieke organen (vermijden
politieke beïnvloeding)
Er zijn steeds meer mogelijkheden om administratieve sancties te
gaan opleggen
Zie ook omgevingsrecht: emissiegrenswaarden niet
respecteren
Daarnaast is ook het bestuurlijk spoor mogelijk: ambtenaren die
boetes kunnen opleggen
Uitvoerende macht: zuiver commerciële of industriële taken
Vandaag de dag neemt de overheid ook soms zuiver commerciële of
industriële taken op zich, alsof het een privéspeler is
Proximus is nog altijd een overheidsbedrijf van de federale
overheid, maar heeft nauwelijks of geen taken meer van openbare
diensten
Bpost (concurreert met PostNL) heeft nog een aantal zaken die ze
moeten doen als overheidstaak
Er zijn nog altijd mensen die hun pensioen cash uitbetaald
krijgen aan de deur
Liefdadigheidsinstellingen die post moeten uitsturen
kunnen dat doen aan een lager tarief, én dat is iets dat
Bpost moet doen
Deze taken van overheidsdiensten worden wel
steeds minder en minder
Belfius is ook eigendom van de Belgische staat
Moeten we dat willen?
= politiek relevante vraag
Sommoge politiekers vinden van niet en zijn daartegen
OMGEKEERD: wetgevende en rechterlijke macht -> taken van ‘bestuurlijke aard’
In de omgekeerde zin hebben we ook het feit dat die instellingen van de
wetgevende en rechterlijke macht ook taken van bestuur waarnemen
Het parlement moet af en toe is op zoek gaan naar een aannemer,
… -> die beslissingen worden gereguleerd door het bestuursrecht
Zie genuanceerd schema in handboek
o Ook de bestuursrechters worden gereguleerd door het bestuursrecht
Wij kennen specifiek voor het bestuursrecht een eigen rechtsorde
Synoniemen: bestuursrechters, administratieve rechters of administratieve
rechtscolleges
6
BESTUURSRECHT
INLEIDING
PRAKTISCHE INFO
o In dit vak bespreken we enkel het algemeen bestuursrecht (<-> bijzonder bestuursrecht)
o 13 november = college zelfstudie
o Er is een nieuw handboek, studenteneditie 2024-2025 -> belangrijk om regelgeving in terug te vinden
(want deze vermeld ze niet altijd in de les en ook om meerdere voorbeelden in terug te vinden)
o Enkel BAMA-codex publiekrecht meenemen naar het examen (geen andere afgedrukte wetgeving)
o Franse begrippen zijn te kennen (in elke vragenreeks wordt één Franstalig begrip vermeld)
Voorbeeld: recht van het overheidspersoneel = droit de la function publique
o Examenvorm = mondeling
2 vragen, elk op 10 punten -> verplichte vermelding van de relevante rechtsgronden
Theorievraag
Casus (praktijkgeval) + bestaat uit drie deelvragen
STRUCTUUR
o DEEL 1: Bestuursrecht; begrip, indeling, functies, kenmerken en bronnen
Het bestuursrecht in vogelvlucht
o DEEL 2: Besluitvormingsinstrumentarium
Hoe neemt het bestuur beslissingen?
o DEEL 3: Mensen en middelen?
Ambtenarij en middelen (als in: goederen en het statuut daarvan) die het bestuur ter
beschikking heeft om zijn taken uit te voeren
o DEEL 4: Bestuursorganisatie en begrip bestuur
Besturen kunnen op verschillende manieren georganiseerd zijn en kunnen verschillende
gradaties van autonomie vertonen
o DEEL 5: Preventie rechtsbescherming tegen het bestuur
Regels en principes van procedurele aard die het bestuur moet respecteren alvorens er ten
aanzien van burgers beslissingen kunnen worden genomen
o DEEL 6: Curatieve rechtsbescherming tegen het bestuur
Wat gebeurd er als het bestuur de waarborgen vermeld in deel 5 niet respecteert? Kunnen de
burgers dan klacht of beroep indienen?
1
,Door Fien Elegheert: 2024-2025
DEEL 1
Begrip, indeling, functies, kenmerken en bronnen
I. BEGRIP ‘BESTUURSRECHT’
TRADITIONEEL ONDERSCHEID
o Summa divisio: publiekrecht en privaatrecht
Privaatrecht = tussen burgers onderling
Publiekrecht = het recht dat de werking en de relatie van de overheid tot de burgers regelt
Dit onderscheidt vervaagd
> er is een toenemend belang van het privaatrecht in publiekrechtelijke thema’s
o Publiekrecht: grondwettelijk recht (staatsrecht) en bestuursrecht
Grondwettelijk recht: de organisatie van de staatsmachten, hoe zij zich ten opzichte van
elkaar verhouden en handelt over mensenrechten
Bestuursrecht: zoomt in op de uitvoerende macht (één van de drie staatsmachten)
De uitvoerende macht kent een toename aan belang (én dan vooral de regering)
<-> parlement aan belang verloren: waarom?
Meest treffende voorbeeld: coronacrisis
Aan de hand van één Ministerieel Besluit werd ons leven
‘on hold’ gezet
We leven in tijden van heel snelle evoluties, crisissen en
rampen => vergen snelle en efficiënte acties van de staat
> parlementen zijn daar niet op voorzien
Expertise, complexiteit
Het parlement bestaat uit verkozenen en we hebben geen
enkele garantie dat daarin mensen terecht gaan komen
met een bepaalde expertise
Het is aan de burgers om vertegenwoordigers te kiezen en
dat gebeurd niet altijd op basis van de expertise die die
mensen hebben
Maar er is steeds meer kennis en expertise
vereist
Die kennis en expertise is gemakkelijker te
waarborgen in een administratie, in een
uitvoerende macht (en dus niet in een verkozen
parlement)
Gevolg: we zien dat er steeds vaker technocraten worden
benoemd in het parlement
Voorbeeld: Annelies Verlinden
3 MOGELIJKE WIJZEN VAN OMSCHRIJVING
BESTUURSRECHT: FORMEEL-JURIDISCHE DEFINITIE
o Deze definitie vertrekt vanuit de organieke benadering
Focus op de organen of instellingen die worden gereguleerd -> uitvoerende macht
Idee: besturen = de tenuitvoerlegging van beleid en wetgeving
2
,Door Fien Elegheert: 2024-2025
Leidt tot een definitie vanuit de driemachtenleer:
‘het bestuursrecht omvat het geheel aan rechtsregels m.b.t. de organisatie, de
bevoegdheden en de werking van de organen die met uitvoerende macht zijn
bekleed’
Geen perfecte definitie!
KRITIEKPUNTEN DEFINITIE:
o Die definitie verondersteld dat we scherp kunnen definiëren wie de organen zijn die met de
uitvoerende macht zijn bekleed
Federaal niveau: koning en regering
Deelstatelijk niveau: Vlaamse regering
! maar: dit is de politieke uitvoerende macht
> dit geeft een veel te beperkt beeld over wie en wat wij allemaal gaan bestuderen
in het bestuursrecht
> intussen zijn er veel meer organen belast met taken van ten uitvoering:
gemeenten, provincies, …
Die laatsten zijn ook besturen, maar staan niet onder de titel ‘uitvoerende
macht’ in onze Belgische Grondwet
Er zijn tal van organisaties die eigen rechtspersoonlijkheid hebben en los staan van
de rechtspersoon van de staat, de gemeenschappen en de gewesten MAAR ook
bekleed zijn met een deel van de uitvoerende macht
= parastatalen
Voorbeelden: Vlaamse watergroep, Natuur en Bos, Intercommunales (staan
in veel gemeenten in voor afvalafhaling), De Lijn (functioneel
gedecentraliseerd bestuur), de RSZ, de NVA, de VDAB (Vlaamse Dienst voor
Arbeidsbemiddeling)
Dit zijn besturen met eigen rechtspersoonlijkheid en zijn allemaal
bevoegd voor één specifiek domein van overheidszorg
Ze kennen een heel specifieke taakomschrijving
Vandaar de naam: dienstgewijs of functioneel
gedecentraliseerd bestuur
o De klassieke driemachtenleer roept een te eenvoudig beeld op van de uitoefening van de taken in
een moderne staat
Staatsmacht Rol of functie
Wetgevende macht Wetgevende of normatieve functie
Uitvoerende macht Tenuitvoerleggingsfunctie
Rechterlijke macht Rechtsprekende functie : rechtshandhaving
en geschiloplossing
Er is een enorme vervlechting ontstaan tussen die drie machten en voor een deel delen zij
ook dezelfde instellingen
3
,Door Fien Elegheert: 2024-2025
Er zijn bepaalde organen die zowel deel zijn van de wetgevende en de uitvoerende
macht (vb.: de regering en de koning zijn zowel federaal als politiek
verantwoordelijk)
Die organieke benadering moet aangevuld worden met een functionele
benadering
Functionele benadering: erkenning dat instellingen en organen die organiek tot de
uitvoerende macht worden gerekend, niet alleen een rol spelen binnen de
tenuitvoerleggingsfunctie, maar tevens binnen de wetgevende / normatieve functie én voor
de rechtshandhaving en geschiloplossing.
Uitvoerende macht: taken van tenuitvoerlegging sensu stricto
> taken van wetgeving en van beleid
> soms ook via reglementen (= normen; wetgeving in de materiële zin van het
woord-> zie artikel 108 GW/ artikel 20 BWHI)
Artikel 108 GW.: Onze koning neemt de reglementen aan die nodig zijn tot
uitvoering van de wet: de koning moet nagaan of hij daarvoor geen extra
normen moet aannemen
Voor deelstatenregeringen vinden we een equivalente bepaling
terug: artikel 20 BWHI
Artikel 108 GW.: wordt ruim geïnterpreteerd
Er werd verplicht om bevolkingsregisters op te stellen ->
de koning heeft dan een KB aangenomen waarin burgers
verplicht werden om over een identiteitskaart te
beschikken. Dit kwam toen op veel kritiek en discussie,
maar de koning achtte dit nodig voor die
bevolkingsregisters.
HvC: de koning mag alles doen wat hij
noodzakelijk acht. Dit betreft wel puur normen
die kaderen binnen de functie van
tenuitvoerlegging
Uitvoerende macht: normatieve taken
Er zijn tal van normatieve bevoegdheden die verder gaan dan de zuivere
tenuitvoerlegging van de regelgeving
Heel vaak delegeert het parlement in crisissituaties normatieve
bevoegdheden aan de uitvoerende macht
Delegatie van normatieve bevoegdheden:
> artikel 105 GW./ artikel 78 BWHI
bevoegdheden die normaal gezien bij de wetgevende
macht liggen, maar dus mogen worden gedelegeerd op
grond van deze artikelen
grenzen? Ja! => er zijn bepaalde essentiële bepalingen die
enkel het parlement mag aannemen
er zijn dus toch wat beperkingen aan, maar de
delegatie van bevoegdheden gebeurd steeds
vaker en er is ook steeds meer aandacht voor die
‘rule-making powers’ van de uitvoerende macht
Uitvoerende macht: taken van (rechts)handhaving en geschiloplossing
> ten slotte heeft die uitvoerende macht ook nog taken die verband houden met wat
wij traditioneel zien als taken van de rechterlijke macht
Via kennisname van georganiseerde bestuurlijke beroepen
4
,Door Fien Elegheert: 2024-2025
Beroepen die worden ingediend bij een bestuur, bij een orgaan van
de uitvoerende macht
Regulatoren in de nutssectoren
Voorbeelden: VREG (Vlaamse regulator voor elektriciteits-en
gasmarkt), de spoorwegen, TELECOM, postdiensten
Zij zijn op een gegeven moment geliberaliseerd (liberaliseren van
een economische sector)
Betekent dat we van een monopolie naar een vrije markt
gaan
Van een bepaalde dienst die maar door één bedrijf wordt
verschaft (én dit kan een overheidsbedrijf zijn, maar dat
hoeft niet zo te zijn) gaan we naar meerdere spelers op de
markt die met elkaar concurreren om die dienst aan te
beiden
> voorbeelden:
Telecom en postdiensten: vroeger had iedereen
een abonnement bij Belgacom (nu: Proximus) =>
ondertussen is dat geliberaliseerd en hebben we
de keuze tussen Proximus (overheidsbedrijf),
Telenet, Orange, … overheidsbedrijven
concurreren met privébedrijven
Elektriciteit: vroeger kreeg iedereen een factuur
van Elektrabel. Elektrabel was geen
overheidsbedrijf, maar een privébedrijf die
monopolist was => nu geliberaliseerd: Engie, …
Oorzaak liberalisering? De Europese Unie
> creatie interne markt, alles moet opengegooid worden, weg met
de monopolies
> Gevaar?
Je gaat dat toevertrouwen aan de vrije markt, terwijl men
vroeger heel vaak te maken had met een
overheidsmonopolist die controle had en handelt uit het
algemeen belang
De marktspelers bepalen zelf de prijzen, dus deze dreigen
omhoog te gaan (kan bepaalde groepen van personen
uitsluiten)
Gevolg: invoering van regulatoren
Men wil niet dat die liberalisering gepaard gaat met
wantoestanden waarbij mensen geen toegang meer
hebben tot die diensten in de nutssectoren
De overheid richt dus een dienst op die daarover gaat
waken, de zogenaamde ‘regulatoren’
Regulatoren hebben taken van rechtshandhaving en
geschiloplossing, zijn bevoegd om geschillen tussen
ondernemingen te gaan oplossen en kunnen ook boetes
opleggen aan ondernemingen die die regels aan hun laars
lappen
Regulatoren zijn vaak experten met technische en
economische kennis => het zijn geen rechters!!
5
, Door Fien Elegheert: 2024-2025
Het feit dat ze geen rechters zijn heeft wel een
grote impact -> want rechters moeten
onafhankelijk en onpartijdig zijn
We winnen hierdoor een stukje aan efficiëntie,
maar verliezen een stuk aan waarborgen
= belangrijk! Één van de grootste trends in het
bestuursrecht
Groeiende trend aan administratieve sancties
Het is de gemeente die voor kleinere overtredingen instaat
(vuilbakken niet correct buiten zetten, schuldig maken aan
wildplassen)
Sanctionerend ambtenaar legt deze sancties op
Is hier specifiek voor opgeleid en geniet een
onafhankelijkheid tegenover politieke organen (vermijden
politieke beïnvloeding)
Er zijn steeds meer mogelijkheden om administratieve sancties te
gaan opleggen
Zie ook omgevingsrecht: emissiegrenswaarden niet
respecteren
Daarnaast is ook het bestuurlijk spoor mogelijk: ambtenaren die
boetes kunnen opleggen
Uitvoerende macht: zuiver commerciële of industriële taken
Vandaag de dag neemt de overheid ook soms zuiver commerciële of
industriële taken op zich, alsof het een privéspeler is
Proximus is nog altijd een overheidsbedrijf van de federale
overheid, maar heeft nauwelijks of geen taken meer van openbare
diensten
Bpost (concurreert met PostNL) heeft nog een aantal zaken die ze
moeten doen als overheidstaak
Er zijn nog altijd mensen die hun pensioen cash uitbetaald
krijgen aan de deur
Liefdadigheidsinstellingen die post moeten uitsturen
kunnen dat doen aan een lager tarief, én dat is iets dat
Bpost moet doen
Deze taken van overheidsdiensten worden wel
steeds minder en minder
Belfius is ook eigendom van de Belgische staat
Moeten we dat willen?
= politiek relevante vraag
Sommoge politiekers vinden van niet en zijn daartegen
OMGEKEERD: wetgevende en rechterlijke macht -> taken van ‘bestuurlijke aard’
In de omgekeerde zin hebben we ook het feit dat die instellingen van de
wetgevende en rechterlijke macht ook taken van bestuur waarnemen
Het parlement moet af en toe is op zoek gaan naar een aannemer,
… -> die beslissingen worden gereguleerd door het bestuursrecht
Zie genuanceerd schema in handboek
o Ook de bestuursrechters worden gereguleerd door het bestuursrecht
Wij kennen specifiek voor het bestuursrecht een eigen rechtsorde
Synoniemen: bestuursrechters, administratieve rechters of administratieve
rechtscolleges
6
