PRELUDE
HERHALING 11.02
ONTWERPEN
• Wisdom is not a product of schooling but of the lifelong attempt to acquire it. - Albert Einstein
• vrije keuze, bevoorrecht, mandaat
o we hebben de mogelijkheid om te studeren en de overheid investeert in ons
o mandaat
wat ga ik doen met de kennis die ik nu verwerf
• wat, voor wie, waarom, hoe ga ik ontwerpen
o = met intentie en gericht op goede mens en wereld
o Georiënteerd om goed te doen
• Verantwoording en verantwoorden
o Bij elk ontwerp moet je je kunnen verantwoorden
o In welke mate gaat het moraal ons leven binnen dringen, vaak op een urgent en dwingende
manier
o Soms wordt je ook door mensen op verantwoording geroepen (waarom heb je voor die tegel
die slecht voor het milieu is gekozen? Waarom neem je de auto voor 5 minuten?)
o Bekwaam, kritisch, relevantie OPO
Je moet nadenken over welke mate je het verantwoord om bv. bepaalde materialen
te gebruiken
Elk ontwerp en elke keuze heeft implicaties en kosten (zowel economisch als
ecologisch)
Kritisch ethisch denken doorheen het ontwerp
IS ARCHITECTUUR INHERENT ETHISCH?
• Architecture is the means, not the end. It’s a means of making different life forms possible. - Bjarke
Ingels
• Maar veel mensen kijken heel skepsis naar architectuur op het vlak van ethiek
• “in welke mate moet architectuur met ethiek begaan zijn”
o “ik moet kotsen van de associatie tussen architectuur en ethiek”
o “associatie tussen architectuur en ethiek, ja in welke mate is ethiek iets wat subjectief is”
o Subjectivisme => gaat over wat particuliere mensen vinden en denken, of hoe ze opgevoed
zijn om over dingen na te denken
o Matters of facts => architectuur zijn niet alleen meningen, maar er zijn ook waarheden di erin
zitten
• Realiteit
o Bepaalde architecten die werken voor bepaalde slechte regimes bv. Daniel libeskind
“als ik weet dat ik voor zo een regimes werkt, moet ik dan zeggen nee ik werk niet
voor u?”
o In welke mate kan je nog gebouwen neerzetten met materialen die slecht zijn voor het milieu
Bv. Zaha Hadid en stadion in Qatar
• “wij kunnen ons niet bekommeren om de mensen die daar als semi-slaven
werken, het is niet aan ons om dit op te lossen, wij maken het ontwerp”
• “its not my duty to push Qatar labour rights says Zaha Hadid”
o Zien meer en meer dat architecuur een morele kritiek over zich heen krijgt
ONTWERP EVOCEERT (PLACE MAKING)
• Niet alleen positieve architectuur, maar de keerzijde is dat er veel verontwaardiging kan zijn hierover
• Doel dit deel college: van waar komt verontwaardiging en kritiek
NOOD OM HET ETHISCHE EXPLICIET EN SUBSTANTIEEL TE ERKENNEN
• Substantieel ethisch begrip van architecturale ontwerp deliberaties
o Welk materiaal gebruik ik …. Alle keuzes zijn ethisch verantwoord
1
, PRELUDE
• Iets wat moeilijk bereikbaar is kan een reden zijn om het moraal niet te doen
o Je moet op moraal niveau bevestigen waarom je iets wel of niet doet
• We also need to assess a design in terms of the ethics […] that influenced the designer’s decisions –
Thomas Fisher
• Every design communicates those values and every design decision has ethical implications as a result.
– Thomas Fisher
CODES EN REGELGEVING
• Bestaan maar zijn heel beperkt, houden vaak vooral verband tot opdrachtgever en collega’s
• Orde van architecten
o Ethische verbintenis: mij bewust van het maatschappelijk belang van architectuur verbind in
mij ertoe het beroep van architect gewetensvol en integer uit te oefenen, en de regels van de
plichtenleer na te leven, ik ga deze verbintenis aan plechtig, vrijwillig en op mijn woord van
eer
Zit ethische dimensie in => maar zegt niet wat goede ethische architectuur is en wat
de plichten leer inhoud en wat integriteit inhoudt
Je hebt geen kader waaraan je je moet houden,…
• AIA (the American Institute of architects)
o “the six canons of the AIA code of ethics include:…
o Is eigenlijk ook niet persé heel uitgebreid beschreven hoe je je ethisch kan gedragen binnen
architectuur
• RIBA (royal institute of British architects)
o The architects code: standards professional conduct and practice
Is niet duidelijk wat al de regels moeten zeggen
Zijn intentioneel wel goed maar aan praktijk van architectuur zijn ze niet in staat om
substantieel iets te veranderen
• Soms kan de overheid ook opleggen om bepaalde materialen niet meer te gebruiken
o Bc. PFOS etc.
o Maar als beroeps vereniging kan je eigenlijk ook zeggen om bepaalde ontwerpvragen niet te
doen en niet aan de verantwoorden
Maar voor beginnende architecten is dit natuurlijk niet vanzelfsprekend
• Probleem met regelgeving vandaag is dus dat die niet ethisch doordrongen genoeg is
• Hoe kan je architectuur meer voeden van binnenuit met een ethisch zicht erop
2
HERHALING 11.02
ONTWERPEN
• Wisdom is not a product of schooling but of the lifelong attempt to acquire it. - Albert Einstein
• vrije keuze, bevoorrecht, mandaat
o we hebben de mogelijkheid om te studeren en de overheid investeert in ons
o mandaat
wat ga ik doen met de kennis die ik nu verwerf
• wat, voor wie, waarom, hoe ga ik ontwerpen
o = met intentie en gericht op goede mens en wereld
o Georiënteerd om goed te doen
• Verantwoording en verantwoorden
o Bij elk ontwerp moet je je kunnen verantwoorden
o In welke mate gaat het moraal ons leven binnen dringen, vaak op een urgent en dwingende
manier
o Soms wordt je ook door mensen op verantwoording geroepen (waarom heb je voor die tegel
die slecht voor het milieu is gekozen? Waarom neem je de auto voor 5 minuten?)
o Bekwaam, kritisch, relevantie OPO
Je moet nadenken over welke mate je het verantwoord om bv. bepaalde materialen
te gebruiken
Elk ontwerp en elke keuze heeft implicaties en kosten (zowel economisch als
ecologisch)
Kritisch ethisch denken doorheen het ontwerp
IS ARCHITECTUUR INHERENT ETHISCH?
• Architecture is the means, not the end. It’s a means of making different life forms possible. - Bjarke
Ingels
• Maar veel mensen kijken heel skepsis naar architectuur op het vlak van ethiek
• “in welke mate moet architectuur met ethiek begaan zijn”
o “ik moet kotsen van de associatie tussen architectuur en ethiek”
o “associatie tussen architectuur en ethiek, ja in welke mate is ethiek iets wat subjectief is”
o Subjectivisme => gaat over wat particuliere mensen vinden en denken, of hoe ze opgevoed
zijn om over dingen na te denken
o Matters of facts => architectuur zijn niet alleen meningen, maar er zijn ook waarheden di erin
zitten
• Realiteit
o Bepaalde architecten die werken voor bepaalde slechte regimes bv. Daniel libeskind
“als ik weet dat ik voor zo een regimes werkt, moet ik dan zeggen nee ik werk niet
voor u?”
o In welke mate kan je nog gebouwen neerzetten met materialen die slecht zijn voor het milieu
Bv. Zaha Hadid en stadion in Qatar
• “wij kunnen ons niet bekommeren om de mensen die daar als semi-slaven
werken, het is niet aan ons om dit op te lossen, wij maken het ontwerp”
• “its not my duty to push Qatar labour rights says Zaha Hadid”
o Zien meer en meer dat architecuur een morele kritiek over zich heen krijgt
ONTWERP EVOCEERT (PLACE MAKING)
• Niet alleen positieve architectuur, maar de keerzijde is dat er veel verontwaardiging kan zijn hierover
• Doel dit deel college: van waar komt verontwaardiging en kritiek
NOOD OM HET ETHISCHE EXPLICIET EN SUBSTANTIEEL TE ERKENNEN
• Substantieel ethisch begrip van architecturale ontwerp deliberaties
o Welk materiaal gebruik ik …. Alle keuzes zijn ethisch verantwoord
1
, PRELUDE
• Iets wat moeilijk bereikbaar is kan een reden zijn om het moraal niet te doen
o Je moet op moraal niveau bevestigen waarom je iets wel of niet doet
• We also need to assess a design in terms of the ethics […] that influenced the designer’s decisions –
Thomas Fisher
• Every design communicates those values and every design decision has ethical implications as a result.
– Thomas Fisher
CODES EN REGELGEVING
• Bestaan maar zijn heel beperkt, houden vaak vooral verband tot opdrachtgever en collega’s
• Orde van architecten
o Ethische verbintenis: mij bewust van het maatschappelijk belang van architectuur verbind in
mij ertoe het beroep van architect gewetensvol en integer uit te oefenen, en de regels van de
plichtenleer na te leven, ik ga deze verbintenis aan plechtig, vrijwillig en op mijn woord van
eer
Zit ethische dimensie in => maar zegt niet wat goede ethische architectuur is en wat
de plichten leer inhoud en wat integriteit inhoudt
Je hebt geen kader waaraan je je moet houden,…
• AIA (the American Institute of architects)
o “the six canons of the AIA code of ethics include:…
o Is eigenlijk ook niet persé heel uitgebreid beschreven hoe je je ethisch kan gedragen binnen
architectuur
• RIBA (royal institute of British architects)
o The architects code: standards professional conduct and practice
Is niet duidelijk wat al de regels moeten zeggen
Zijn intentioneel wel goed maar aan praktijk van architectuur zijn ze niet in staat om
substantieel iets te veranderen
• Soms kan de overheid ook opleggen om bepaalde materialen niet meer te gebruiken
o Bc. PFOS etc.
o Maar als beroeps vereniging kan je eigenlijk ook zeggen om bepaalde ontwerpvragen niet te
doen en niet aan de verantwoorden
Maar voor beginnende architecten is dit natuurlijk niet vanzelfsprekend
• Probleem met regelgeving vandaag is dus dat die niet ethisch doordrongen genoeg is
• Hoe kan je architectuur meer voeden van binnenuit met een ethisch zicht erop
2
