COMMUNICATIEMANAGEMENT
Inhoudsopgave
LES 1: INLEIDING EN OVERZICHT.....................................................................6
ΈΘΟΣ................................................................................................................................. 7
ΠΆΘΟΣ............................................................................................................................... 7
ΛΌΓΟΣ............................................................................................................................... 8
SITUERING: WAT IS COMMUNICATIEMANAGEMENT?.......................................................................8
ORGANISATIES................................................................................................................... 10
STAKEHOLDERS.................................................................................................................. 10
PRAKTISCH........................................................................................................................ 12
LES 2: COMMUNICATIEFUNCTIE EN ORGANISATIES.........................................13
WAT IS EXCELLENTE COMMUNICATIE?.....................................................................................13
EXCELLENTE COMMUNICATIE IN VLAANDEREN...........................................................................15
EXCELLENTE COMMUNICATIE IN EUROPA..................................................................................17
PORTFOLIO........................................................................................................................ 22
Communicatiemanager.............................................................................................. 22
Beroepsverenigingen................................................................................................. 23
Academische vereniging............................................................................................ 24
TYPES COMMUNICATIEMANAGERS........................................................................................... 25
TOEKOMSTIGE TRENDS........................................................................................................ 26
LES 3: IDENTITEIT VAN EEN ORGANISATIE......................................................29
WAT IS IDENTITEIT?............................................................................................................. 29
IDENTITEITSMIX.................................................................................................................. 30
ORGANISATIONAL IDENTITY VANUIT VERSCHILLENDE INVALSHOEKEN...............................................31
Gewenste identiteit.................................................................................................... 32
Werkelijke identiteit................................................................................................... 34
Fysieke identiteit........................................................................................................ 36
Waarom is identiteit zo belangrijk?............................................................................38
OLINS’ TYPOLOGIE.............................................................................................................. 38
CORPORATE BRANDING........................................................................................................ 41
IDENTITEIT METEN............................................................................................................... 42
Spinnenwebmethode.................................................................................................. 42
Stermethode.............................................................................................................. 43
Laddering................................................................................................................... 44
Mannheimer corporate identity test...........................................................................45
Reputation impact model........................................................................................... 45
Organisatieklimaatindex (OKIPO)...............................................................................46
Communicatieaudits.................................................................................................. 47
VOLGENDE WEEK................................................................................................................ 48
LES 4: IMAGO EN REPUTATIE.........................................................................48
1
, IMAGO VS REPUTATIE.......................................................................................................... 48
REPUTATIE........................................................................................................................ 50
Land........................................................................................................................... 51
Branche...................................................................................................................... 51
Organisatie................................................................................................................. 52
Product....................................................................................................................... 52
Gebruikers.................................................................................................................. 52
Merk........................................................................................................................... 52
REPUTATIE METEN.............................................................................................................. 52
Rankings om reputaties te meten..............................................................................53
Methodes om reputatie te meten...............................................................................55
REPUTATIE METEN: CONCLUSIE..............................................................................................58
VOLGENDE WEEK............................................................................................................... 59
LES 5: RELATIES MET STAKEHOLDERS...........................................................59
STAKEHOLDERS EN HUN VERWACHTINGEN...............................................................................61
JAARVERSLAG.................................................................................................................... 63
Voorbeeld UA............................................................................................................. 63
MVO MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN (CSR CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY)....64
Voorbeeld: bankwijzer................................................................................................ 66
EMPLOYER BRANDING EN REKRUTERING..................................................................................67
Definitie: Employer brand.......................................................................................... 68
Actoren van employer branding.................................................................................68
ARTIKEL GÜRHAN-CANLI & BATRA.........................................................................................70
VOLGENDE WEEK............................................................................................................... 71
LES 6: RISICO’S EN ISSUES............................................................................71
REPUTATIE, ISSUES, RISICO’S EN CRISES..................................................................................71
RISICO............................................................................................................................. 72
Doorheen de tijd......................................................................................................... 73
Factoren om risico in te schatten: Risk society...........................................................74
Risico communicatie.................................................................................................. 75
ISSUES............................................................................................................................. 76
ISSUES: CYCLUS................................................................................................................. 77
fase 1: voorfase.......................................................................................................... 77
fase 2: geboorte......................................................................................................... 77
fase 3: groei............................................................................................................... 77
fase 4: volwassenheid................................................................................................ 78
fase 5: consolidatie.................................................................................................... 78
fase 6: vervaging....................................................................................................... 78
ISSUESMANAGEMENT: STAPPENPLAN.......................................................................................79
A) Identificeren van issues......................................................................................... 79
B) Maken van een arena-analyse (omgeving)............................................................80
C) Strategie ontwikkelen............................................................................................ 81
D) Implementeren...................................................................................................... 82
E) Evalueren en bijsturen........................................................................................... 82
LES 7: GASTCOLLEGE INTERNE COMMUNICATIE COLRUYT...............................83
ONS AANBOD.................................................................................................................... 83
2
, INTERNE COMMUNICATIE...................................................................................................... 84
Goed geïnformeerde ambassadeurs:.........................................................................84
Die communiceren en werken op efficiënte en kwalitatieve manier..........................84
1) Onze content.......................................................................................................... 84
2) Doelgroepen.......................................................................................................... 86
3) De kanalen............................................................................................................. 86
4) Extra inzichten....................................................................................................... 88
H8: CRISISCOMMUNICATIE............................................................................88
ACTUALITEIT...................................................................................................................... 88
Voorbeelden............................................................................................................... 89
Case: EXAMENVRAAG................................................................................................. 89
KENMERKEN CRISIS : COOMBS.............................................................................................. 89
Definitie ; Snoeijers.................................................................................................... 91
Noodplanning: crisis vs rampen.................................................................................92
crisismanagement...................................................................................................... 93
Crisiscommnuicatie.................................................................................................... 94
Public Relations.......................................................................................................... 94
PRECRISIS......................................................................................................................... 95
Waarschuwingssignalen............................................................................................. 95
Informatie inwinnen en analyseren............................................................................96
Crisis voorkomen adhv communicatie........................................................................96
Voorbereiden.............................................................................................................. 96
Crisisteam.................................................................................................................. 97
Woordvoerder............................................................................................................ 97
CRISIS.............................................................................................................................. 98
Media ...................................................................................................................... 100
Reageren: Vorm....................................................................................................... 101
Reageren: Inhoud..................................................................................................... 102
CRISISCOMMUNICATIESTRATEGIE.......................................................................................... 102
Bedreiging van de reputatie : Soort crisis................................................................103
Bedreiging van de reputatie : Crisis response strategy............................................103
Situational Crisis Communication Theory.................................................................104
Crisiscommunicatiestrategie: Coombs.....................................................................105
Andere crisiscommunicatiestrategieën....................................................................105
Modelantwoord examenvraag..................................................................................106
LES 9: MEDIA.............................................................................................. 106
WAT MAAKT NIEUWS?....................................................................................................... 107
Wat brengt het nieuws?........................................................................................... 107
Voor elke organisatie aandachtspunten...................................................................108
HET WOORD VOEREN........................................................................................................ 109
Wat moet je als voordvoerder doen?........................................................................109
Aanraders intern...................................................................................................... 110
Aanraders extern..................................................................................................... 110
Als specialist aan te raden.......................................................................................110
Als specialist af te raden.......................................................................................... 110
MEDIA EN JOURNALISTEN................................................................................................... 110
MediaSituatie........................................................................................................... 111
3
, Journalisten.............................................................................................................. 111
betrouwbaarheid klassieke media............................................................................112
EEN SUCCESVOL INTERVIEW................................................................................................112
Drie technieken van welsprekendheid......................................................................113
Succesvol interview.................................................................................................. 113
KISS: Keep it short and simple!................................................................................114
Boodschap................................................................................................................ 114
Stem......................................................................................................................... 115
Voorkomen............................................................................................................... 115
Succesvol interview.................................................................................................. 115
Voorbereiden op een debat......................................................................................115
BESLUIT......................................................................................................................... 116
LES 10: GASTCOLLEGE: HET LEVEN VAN EEN PERSWOORDVOERDER..............116
OVERHEIDS- EN BEDRIJFSCOMMUNICATIE...............................................................................116
Balanceren............................................................................................................... 116
… maar vergeet nooit om “menselijk” te communiceren.........................................116
6 ondernemingsprioriteiten......................................................................................117
Infrabel strategie...................................................................................................... 117
Je moet “bridgen” en “a la carte” communiceren....................................................118
PERSWOORDVOERING........................................................................................................ 118
Multitasken............................................................................................................... 119
Media is de eerste klant, maar veel andere stakeholders........................................119
PERS EN CRISISCOMMUNICATIE............................................................................................ 120
Coronacrisis.............................................................................................................. 120
Treinramp Buizingen en Wetteren die damage control vereisen..............................120
Crississen met media impact over de taalgrens.......................................................120
Crisis die opportuniteit biedt....................................................................................120
Onwezenlijke crisis, ook voor communicatie............................................................120
Tv programma’s met impact op imago en reputatie................................................121
Je bent veel meer dan alleen een woordvoerder......................................................121
De 10 geboden van pers en crisiscommunicatie......................................................121
SOCIALE MEDIA EN VIDEOCOMMUNICATIE..............................................................................122
Videocommunicatie.................................................................................................. 122
PERS EN COMMUNICATIECAMPAGNES....................................................................................122
BESLUIT - TIPS EN LEVENSLESSEN.......................................................................................124
EXTRA : VIDEO’S EN CASES................................................................................................124
LES 11: EMPIRISCHE STUDIES BINNEN HET DOMEIN VAN
COMMUNICATIEMANAGEMENT.....................................................................124
EMPIRISCH ONDERZOEK IN COMMUNICATIEMANAGEMENT...........................................................124
Kwantitatieve onderzoeksmethodes.........................................................................124
soorten effecten....................................................................................................... 125
ONafhankelijke variabelen in experiment manipuleren............................................127
Co-producten of co-branding....................................................................................128
BESPREKING ONDERZOEK: “THE LOGO MATTERS: THE EFFECT OF THE LOGO ON THE ATTITUDE TOWARDS
CO-PRODUCTS”................................................................................................................ 128
Theoretisch kader om hypotheses op te stellen.......................................................129
Toepassing schema incongruentie theorie...............................................................129
4
Inhoudsopgave
LES 1: INLEIDING EN OVERZICHT.....................................................................6
ΈΘΟΣ................................................................................................................................. 7
ΠΆΘΟΣ............................................................................................................................... 7
ΛΌΓΟΣ............................................................................................................................... 8
SITUERING: WAT IS COMMUNICATIEMANAGEMENT?.......................................................................8
ORGANISATIES................................................................................................................... 10
STAKEHOLDERS.................................................................................................................. 10
PRAKTISCH........................................................................................................................ 12
LES 2: COMMUNICATIEFUNCTIE EN ORGANISATIES.........................................13
WAT IS EXCELLENTE COMMUNICATIE?.....................................................................................13
EXCELLENTE COMMUNICATIE IN VLAANDEREN...........................................................................15
EXCELLENTE COMMUNICATIE IN EUROPA..................................................................................17
PORTFOLIO........................................................................................................................ 22
Communicatiemanager.............................................................................................. 22
Beroepsverenigingen................................................................................................. 23
Academische vereniging............................................................................................ 24
TYPES COMMUNICATIEMANAGERS........................................................................................... 25
TOEKOMSTIGE TRENDS........................................................................................................ 26
LES 3: IDENTITEIT VAN EEN ORGANISATIE......................................................29
WAT IS IDENTITEIT?............................................................................................................. 29
IDENTITEITSMIX.................................................................................................................. 30
ORGANISATIONAL IDENTITY VANUIT VERSCHILLENDE INVALSHOEKEN...............................................31
Gewenste identiteit.................................................................................................... 32
Werkelijke identiteit................................................................................................... 34
Fysieke identiteit........................................................................................................ 36
Waarom is identiteit zo belangrijk?............................................................................38
OLINS’ TYPOLOGIE.............................................................................................................. 38
CORPORATE BRANDING........................................................................................................ 41
IDENTITEIT METEN............................................................................................................... 42
Spinnenwebmethode.................................................................................................. 42
Stermethode.............................................................................................................. 43
Laddering................................................................................................................... 44
Mannheimer corporate identity test...........................................................................45
Reputation impact model........................................................................................... 45
Organisatieklimaatindex (OKIPO)...............................................................................46
Communicatieaudits.................................................................................................. 47
VOLGENDE WEEK................................................................................................................ 48
LES 4: IMAGO EN REPUTATIE.........................................................................48
1
, IMAGO VS REPUTATIE.......................................................................................................... 48
REPUTATIE........................................................................................................................ 50
Land........................................................................................................................... 51
Branche...................................................................................................................... 51
Organisatie................................................................................................................. 52
Product....................................................................................................................... 52
Gebruikers.................................................................................................................. 52
Merk........................................................................................................................... 52
REPUTATIE METEN.............................................................................................................. 52
Rankings om reputaties te meten..............................................................................53
Methodes om reputatie te meten...............................................................................55
REPUTATIE METEN: CONCLUSIE..............................................................................................58
VOLGENDE WEEK............................................................................................................... 59
LES 5: RELATIES MET STAKEHOLDERS...........................................................59
STAKEHOLDERS EN HUN VERWACHTINGEN...............................................................................61
JAARVERSLAG.................................................................................................................... 63
Voorbeeld UA............................................................................................................. 63
MVO MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN (CSR CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY)....64
Voorbeeld: bankwijzer................................................................................................ 66
EMPLOYER BRANDING EN REKRUTERING..................................................................................67
Definitie: Employer brand.......................................................................................... 68
Actoren van employer branding.................................................................................68
ARTIKEL GÜRHAN-CANLI & BATRA.........................................................................................70
VOLGENDE WEEK............................................................................................................... 71
LES 6: RISICO’S EN ISSUES............................................................................71
REPUTATIE, ISSUES, RISICO’S EN CRISES..................................................................................71
RISICO............................................................................................................................. 72
Doorheen de tijd......................................................................................................... 73
Factoren om risico in te schatten: Risk society...........................................................74
Risico communicatie.................................................................................................. 75
ISSUES............................................................................................................................. 76
ISSUES: CYCLUS................................................................................................................. 77
fase 1: voorfase.......................................................................................................... 77
fase 2: geboorte......................................................................................................... 77
fase 3: groei............................................................................................................... 77
fase 4: volwassenheid................................................................................................ 78
fase 5: consolidatie.................................................................................................... 78
fase 6: vervaging....................................................................................................... 78
ISSUESMANAGEMENT: STAPPENPLAN.......................................................................................79
A) Identificeren van issues......................................................................................... 79
B) Maken van een arena-analyse (omgeving)............................................................80
C) Strategie ontwikkelen............................................................................................ 81
D) Implementeren...................................................................................................... 82
E) Evalueren en bijsturen........................................................................................... 82
LES 7: GASTCOLLEGE INTERNE COMMUNICATIE COLRUYT...............................83
ONS AANBOD.................................................................................................................... 83
2
, INTERNE COMMUNICATIE...................................................................................................... 84
Goed geïnformeerde ambassadeurs:.........................................................................84
Die communiceren en werken op efficiënte en kwalitatieve manier..........................84
1) Onze content.......................................................................................................... 84
2) Doelgroepen.......................................................................................................... 86
3) De kanalen............................................................................................................. 86
4) Extra inzichten....................................................................................................... 88
H8: CRISISCOMMUNICATIE............................................................................88
ACTUALITEIT...................................................................................................................... 88
Voorbeelden............................................................................................................... 89
Case: EXAMENVRAAG................................................................................................. 89
KENMERKEN CRISIS : COOMBS.............................................................................................. 89
Definitie ; Snoeijers.................................................................................................... 91
Noodplanning: crisis vs rampen.................................................................................92
crisismanagement...................................................................................................... 93
Crisiscommnuicatie.................................................................................................... 94
Public Relations.......................................................................................................... 94
PRECRISIS......................................................................................................................... 95
Waarschuwingssignalen............................................................................................. 95
Informatie inwinnen en analyseren............................................................................96
Crisis voorkomen adhv communicatie........................................................................96
Voorbereiden.............................................................................................................. 96
Crisisteam.................................................................................................................. 97
Woordvoerder............................................................................................................ 97
CRISIS.............................................................................................................................. 98
Media ...................................................................................................................... 100
Reageren: Vorm....................................................................................................... 101
Reageren: Inhoud..................................................................................................... 102
CRISISCOMMUNICATIESTRATEGIE.......................................................................................... 102
Bedreiging van de reputatie : Soort crisis................................................................103
Bedreiging van de reputatie : Crisis response strategy............................................103
Situational Crisis Communication Theory.................................................................104
Crisiscommunicatiestrategie: Coombs.....................................................................105
Andere crisiscommunicatiestrategieën....................................................................105
Modelantwoord examenvraag..................................................................................106
LES 9: MEDIA.............................................................................................. 106
WAT MAAKT NIEUWS?....................................................................................................... 107
Wat brengt het nieuws?........................................................................................... 107
Voor elke organisatie aandachtspunten...................................................................108
HET WOORD VOEREN........................................................................................................ 109
Wat moet je als voordvoerder doen?........................................................................109
Aanraders intern...................................................................................................... 110
Aanraders extern..................................................................................................... 110
Als specialist aan te raden.......................................................................................110
Als specialist af te raden.......................................................................................... 110
MEDIA EN JOURNALISTEN................................................................................................... 110
MediaSituatie........................................................................................................... 111
3
, Journalisten.............................................................................................................. 111
betrouwbaarheid klassieke media............................................................................112
EEN SUCCESVOL INTERVIEW................................................................................................112
Drie technieken van welsprekendheid......................................................................113
Succesvol interview.................................................................................................. 113
KISS: Keep it short and simple!................................................................................114
Boodschap................................................................................................................ 114
Stem......................................................................................................................... 115
Voorkomen............................................................................................................... 115
Succesvol interview.................................................................................................. 115
Voorbereiden op een debat......................................................................................115
BESLUIT......................................................................................................................... 116
LES 10: GASTCOLLEGE: HET LEVEN VAN EEN PERSWOORDVOERDER..............116
OVERHEIDS- EN BEDRIJFSCOMMUNICATIE...............................................................................116
Balanceren............................................................................................................... 116
… maar vergeet nooit om “menselijk” te communiceren.........................................116
6 ondernemingsprioriteiten......................................................................................117
Infrabel strategie...................................................................................................... 117
Je moet “bridgen” en “a la carte” communiceren....................................................118
PERSWOORDVOERING........................................................................................................ 118
Multitasken............................................................................................................... 119
Media is de eerste klant, maar veel andere stakeholders........................................119
PERS EN CRISISCOMMUNICATIE............................................................................................ 120
Coronacrisis.............................................................................................................. 120
Treinramp Buizingen en Wetteren die damage control vereisen..............................120
Crississen met media impact over de taalgrens.......................................................120
Crisis die opportuniteit biedt....................................................................................120
Onwezenlijke crisis, ook voor communicatie............................................................120
Tv programma’s met impact op imago en reputatie................................................121
Je bent veel meer dan alleen een woordvoerder......................................................121
De 10 geboden van pers en crisiscommunicatie......................................................121
SOCIALE MEDIA EN VIDEOCOMMUNICATIE..............................................................................122
Videocommunicatie.................................................................................................. 122
PERS EN COMMUNICATIECAMPAGNES....................................................................................122
BESLUIT - TIPS EN LEVENSLESSEN.......................................................................................124
EXTRA : VIDEO’S EN CASES................................................................................................124
LES 11: EMPIRISCHE STUDIES BINNEN HET DOMEIN VAN
COMMUNICATIEMANAGEMENT.....................................................................124
EMPIRISCH ONDERZOEK IN COMMUNICATIEMANAGEMENT...........................................................124
Kwantitatieve onderzoeksmethodes.........................................................................124
soorten effecten....................................................................................................... 125
ONafhankelijke variabelen in experiment manipuleren............................................127
Co-producten of co-branding....................................................................................128
BESPREKING ONDERZOEK: “THE LOGO MATTERS: THE EFFECT OF THE LOGO ON THE ATTITUDE TOWARDS
CO-PRODUCTS”................................................................................................................ 128
Theoretisch kader om hypotheses op te stellen.......................................................129
Toepassing schema incongruentie theorie...............................................................129
4