1. Inleiding
Actualiteit:
Vroeger: antropologie = koloniale wetenschappen. (Koloniale antropologie)
Sinds de postkoloniale cultural turn
Cultuur schuilt overal (niet altijd bewust van)
o Bijvoorbeeld: bij het ontwerpen van een gebouw speelt cultuur een rol; de stijl van het
gebouw, de manier van bouwen, …
culturele antropologie is sociaal en politiek actueel
Aandacht voor identeit = verhult sociale ongelijkheid.
Vermijd cultuurdebat’ progressieve reactie (bijvoorbeeld na verliezen verkiezingen) → Die conservatieve
illusie bevestigd van één cultuur, vaste identiteit.
Niet reageren op verlies door te focussen op cultuurverschillen. > versterkt het idee van één
dominante cultuur
Waarom kiezen mensen in armoede voor een extreemrechtse leider? Identiteit is een truc om
mensen ar te leiden van het feit
Verschillende culturele systemen die kunnen veranderen → Piketty: geen economie zonder cultuur.
(bijvoorbeeld ongelijkheidsideologie en erfenisregels → erfenis is oneerlijk; minimum erfenis voor iedereen
> culturele ingreep = anders gaan denken over erfenis en bezit)
Toeleggen op de ideologie van ongelijkheid > focus op economisch kapitaal = mensen willen gerespecteerd
worden = status, diploma’s = symbolisch kapitaal > niet enkel economisch kapitaal is belangrijk , ook
symbolisch kapitaal.
Cultuur als structuur
Als een opbouw van ideeën die gedachten en gedrag sturen.
1. Ingenieur Benjamin Worf: verzekeringsmaatschappij geholpen voor brandpreventie. In een
fabrieken was er vaak brand > oorzaak: mensen gebruikten de olievaten met als label ‘empty’ als
asbak. Onderscheid tussen ‘empty’ & ‘full’ olievaten > teken van een vlam erop als waarschuwing.
2. Kitkat: have a break > in Japan slaagde deze slogan niet aan. > antropoloog onderzocht dit > thee is
daar een booster. In Kyushu wel: ‘kitto katsu’ you must overcome > tijdens examen periode steeg
de verkoop van kitkat. 2014: matcha kitkat.
= hoe antropologie kan bijdragen aan het dagelijkse leven
3. economische antropologie door ‘Ted’ > cultuur van bank. De cultuur van een bank is problematisch,
want; wedden en verdienen op risico’s van andere mensen. Lening niet kunnen betalen = winst voor de
bank. + tunnelvisie door competitie, geen informatieuitwisseling
Achterhaald: monetaire transactie, nu info-barter voor big data.
Cultuur als perspectief
1. Veldwerk voor lego > kijken hoe kinderen spelen en de lego ervaren.
2. Vergelijken van perspectieven: journalist habitus zegt ‘communisme VS Islam’ maar niet in
Tajikistant want > publiek/privé; burgeroorlog was eerder etnisch
, 3. Technologie en cultuur: gezichtherkenning niet intrusief in China > overheid zorgt voor onze
veiligheid
4. Kinderopvang met millennial ouders willen zelfontplooiing van hun kids (i.p.v. studies zoals de Gen
X ouders)
Cultuur als identiteit
Groepslid identificeert met geheel van symbolen.
1) Business etnografie: Open in general motors ‘fights us-germany’ maar specifieker: verwachtingen
mbt vergadering
a. Vergadering = onderbreking van het werk (Rüsselheim)
b. Vergadering = goed voor het werk > informatie uitwisseling (Detroit)
c. Vergadering = vergadering is belangrijker dan werk (Tennessee)
= allemaal een andere visie
Cultuur als gedrag
Aanpassingen aan veranderende omgeving in functie van neurocognitieve aanleg van de mens
1. smartphone een attention-span killer? > neen, virtuele is bron van broodnodige vrijheid want de
angstige Gen X ouder houdt het kind binnen (Dana Boyd)
1.2. Wat is antropologie
Studie (logos) van de mens (anthropos)
➔ De mens? Lichaam & geest > maar positivistische visie gaat dit nog verder gaan opsplitsen
De mens = lichaam = biologie + chemie
Antropologen bestuderen verschillende samenlevingen en culturen > vastgestelde patronen van
gelijkenissen en verschillen en hieruit een aparte kennis opbouwen.
1.2.1. bestaansreden voor antropologie
Specialisatie in disciplines:
1) Vooruitgang kennis en technologie
a. Alles samen zien, niet apart; opdelen is miskenning van het geheel
2) Gaat uit van universele mensen niet van diversiteit
a. Antropologie ‘culturen
3) Mens tot optelsom van aspecten
a. Niet wetenschappelijk > context
1.2.2. waarom ‘culturele’ antropologie
> kijken naar cultuur.
Culturele antropologie is een vergelijkende wetenschap die culturele diversiteit en sociale processen
bestudeert binnen een bredere antropologische context. Ze vermijdt het essentialiseren van culturen
door gelijkenissen en verschillen in biologie, ecologie, bewustzijn en samenleving te betrekken.
Specificiteit + patronen
1.2.3. Culturele systemen
Er zijn verschillende betekenissystemen > diversiteit in en tussen samenlevingen.
➔ Samenhangende gehelen van ideeën, gebruiken en sociaal gedrag.
Actualiteit:
Vroeger: antropologie = koloniale wetenschappen. (Koloniale antropologie)
Sinds de postkoloniale cultural turn
Cultuur schuilt overal (niet altijd bewust van)
o Bijvoorbeeld: bij het ontwerpen van een gebouw speelt cultuur een rol; de stijl van het
gebouw, de manier van bouwen, …
culturele antropologie is sociaal en politiek actueel
Aandacht voor identeit = verhult sociale ongelijkheid.
Vermijd cultuurdebat’ progressieve reactie (bijvoorbeeld na verliezen verkiezingen) → Die conservatieve
illusie bevestigd van één cultuur, vaste identiteit.
Niet reageren op verlies door te focussen op cultuurverschillen. > versterkt het idee van één
dominante cultuur
Waarom kiezen mensen in armoede voor een extreemrechtse leider? Identiteit is een truc om
mensen ar te leiden van het feit
Verschillende culturele systemen die kunnen veranderen → Piketty: geen economie zonder cultuur.
(bijvoorbeeld ongelijkheidsideologie en erfenisregels → erfenis is oneerlijk; minimum erfenis voor iedereen
> culturele ingreep = anders gaan denken over erfenis en bezit)
Toeleggen op de ideologie van ongelijkheid > focus op economisch kapitaal = mensen willen gerespecteerd
worden = status, diploma’s = symbolisch kapitaal > niet enkel economisch kapitaal is belangrijk , ook
symbolisch kapitaal.
Cultuur als structuur
Als een opbouw van ideeën die gedachten en gedrag sturen.
1. Ingenieur Benjamin Worf: verzekeringsmaatschappij geholpen voor brandpreventie. In een
fabrieken was er vaak brand > oorzaak: mensen gebruikten de olievaten met als label ‘empty’ als
asbak. Onderscheid tussen ‘empty’ & ‘full’ olievaten > teken van een vlam erop als waarschuwing.
2. Kitkat: have a break > in Japan slaagde deze slogan niet aan. > antropoloog onderzocht dit > thee is
daar een booster. In Kyushu wel: ‘kitto katsu’ you must overcome > tijdens examen periode steeg
de verkoop van kitkat. 2014: matcha kitkat.
= hoe antropologie kan bijdragen aan het dagelijkse leven
3. economische antropologie door ‘Ted’ > cultuur van bank. De cultuur van een bank is problematisch,
want; wedden en verdienen op risico’s van andere mensen. Lening niet kunnen betalen = winst voor de
bank. + tunnelvisie door competitie, geen informatieuitwisseling
Achterhaald: monetaire transactie, nu info-barter voor big data.
Cultuur als perspectief
1. Veldwerk voor lego > kijken hoe kinderen spelen en de lego ervaren.
2. Vergelijken van perspectieven: journalist habitus zegt ‘communisme VS Islam’ maar niet in
Tajikistant want > publiek/privé; burgeroorlog was eerder etnisch
, 3. Technologie en cultuur: gezichtherkenning niet intrusief in China > overheid zorgt voor onze
veiligheid
4. Kinderopvang met millennial ouders willen zelfontplooiing van hun kids (i.p.v. studies zoals de Gen
X ouders)
Cultuur als identiteit
Groepslid identificeert met geheel van symbolen.
1) Business etnografie: Open in general motors ‘fights us-germany’ maar specifieker: verwachtingen
mbt vergadering
a. Vergadering = onderbreking van het werk (Rüsselheim)
b. Vergadering = goed voor het werk > informatie uitwisseling (Detroit)
c. Vergadering = vergadering is belangrijker dan werk (Tennessee)
= allemaal een andere visie
Cultuur als gedrag
Aanpassingen aan veranderende omgeving in functie van neurocognitieve aanleg van de mens
1. smartphone een attention-span killer? > neen, virtuele is bron van broodnodige vrijheid want de
angstige Gen X ouder houdt het kind binnen (Dana Boyd)
1.2. Wat is antropologie
Studie (logos) van de mens (anthropos)
➔ De mens? Lichaam & geest > maar positivistische visie gaat dit nog verder gaan opsplitsen
De mens = lichaam = biologie + chemie
Antropologen bestuderen verschillende samenlevingen en culturen > vastgestelde patronen van
gelijkenissen en verschillen en hieruit een aparte kennis opbouwen.
1.2.1. bestaansreden voor antropologie
Specialisatie in disciplines:
1) Vooruitgang kennis en technologie
a. Alles samen zien, niet apart; opdelen is miskenning van het geheel
2) Gaat uit van universele mensen niet van diversiteit
a. Antropologie ‘culturen
3) Mens tot optelsom van aspecten
a. Niet wetenschappelijk > context
1.2.2. waarom ‘culturele’ antropologie
> kijken naar cultuur.
Culturele antropologie is een vergelijkende wetenschap die culturele diversiteit en sociale processen
bestudeert binnen een bredere antropologische context. Ze vermijdt het essentialiseren van culturen
door gelijkenissen en verschillen in biologie, ecologie, bewustzijn en samenleving te betrekken.
Specificiteit + patronen
1.2.3. Culturele systemen
Er zijn verschillende betekenissystemen > diversiteit in en tussen samenlevingen.
➔ Samenhangende gehelen van ideeën, gebruiken en sociaal gedrag.
