Samenvatting rechtsvinding (14/20 eerste zittijd) + TIPS PROF (B001660A)

Rechtsvinding
= hoe maken juristen het recht, welke keuzes maken juristen (concreter dan AR)


Voltaire (begin 18de eeuw): de wet moet veel duidelijker en concreter zijn zodat de
juristen (rechters) geen marge hebben om ze zelf te interpreteren


« The construction of the provisions of an Act is for the court and no-one else » - Lord
Reid
- Bepalen wat er in de wet staat is de taak van de rechter en niemand anders
(parl. voorbdingen, ZIE LATER)
 het gaat dus over geen juist- of fout vragen  dingen in vraag kunnen stellen


Dit vak is een methodisch vak, het gaat over de vraag ‘hoe’, via welke methode gaan
we naar ons eindpunt geraken?
 die methodische kennis is ook vaak impliciet; bv een ervaren chauffeur die niet
goed kan uitleggen aan een leerling-chauffeur hoe je de auto start (meestal zeggen
ze gwn op gevoel)
 is dat een probleem dat we de methodische kant ongemoeid en impliciet
laten? Ja om twee redenen:
1) Kwaliteit: iets kunnen en iets goed kunnen zijn twee verschillende zaken:
enkel door te expliciteren hoe we dergelijke juridische uitspraken doen,
kunnen we een begrippenkader ontwikkelen dat ons in staat stelt kritisch te
kijken naar die uitspraken en zo mogelijk te verbeteren
2) Door de juridisering van de samenleving, en dan vooral op politiek vlak, is
het belang van een juridische methode toe te lichten toegenomen


Overzicht van de drie soorten vakken:

Positiefrechtelijke Methodische vakken Vaardighedenvakken
vakken (rechtsvinding)
Wat? Hoe? Uitvoering?
Inhoudelijk kennen Methodisch kennen Praktisch kunnen
Gezaghebbende Methode om met Technisch in staat zijn om
uitspraken kennen gezaghebbende kennis in de praktijk te
uitspraken om te gaan brengen


Rechtsvinding: ‘juridische hermeneutiek’ = juridische interpretatie (uitspraak doen
over inhoud van recht in concreet geval)

, - Niet zozeer het ‘wat’ (=eindpunt), maar het ‘hoe’ (=weg naar dat
eindpunt)
- Hoe we uitleggen in het recht, d.i. hoe uitlegger inhoud/betekenis
van het recht in concreet geval bepaalt
o Wat is volgens u de inhoud van het recht? (volgens uw
interpretatie)
- Vooronderstellingen, uitgangspunten en technieken waaruit
uitleggers kiezen (hoe maken juristen die keuze?)

 als je dit niet snapt kijk nr pg 5 (nmr 7)



Rode draad 1: Uitlegging =

- Verhulling (‘heteronoom’)
o Het recht is wat het is, kan je niet zelf interpreteren, het komt
van elders, je kan geen keuzes nemen)
- vs. onthulling (‘autonoom’)
o Keuzes durven benoemen, zelf inbreng van juristen, juristen
maken het recht

Rode draad 2: tien keuzes die elke uitlegger maakt bij uitspraken over
inhoud



Eerste twee delen maken het beeld voor de volgende delen (concretiseren
wat uitlegging is)




DEEL I: TWEE PERSPECTIEVEN OP
JURIDISCHE UITLEGGING
TITEL I: WAT IS (JURIDISCHE) UITLEGGING?
HOOFDSTUK 1: BEGRIPSOMSCHRIJVING VAN
UITLEGGING:
Afdeling 1: uitlegging in het algemeen
Intuïtieve omschrijving: “uitlegging/interpretatie = het interpreteren van
iets”

- Preciezer = het toeschrijven van een betekenis aan een
interpretatievoorwerp

, - Alternatief = activiteit die interpretans (‘betekenis’/’inhoud’) koppelt
aan interpretandum (‘hetgeen wordt geïnterpreteerd)

Drie elementen

- Interpretandum
o = ‘brandstof’ voor interpretatie
o Synoniemen: interpretatievoorwerp, brongeheel
o Bv. geschreven teksten, gebaren, partituren, cijfers,
potscherven, afbeeldingen...
- Interpretans
o = de ‘interpretatie’ die je aan interpretandum geeft
o Synoniemen: doelgeheel
o Bv. geschreven commentaar op tekst, betekenis die je hecht
aan gebaar...
- Activiteit
o Handeling, interpreteren is iets wat je doet



Zie ook het begrip ‘definitie’ (hier zelfde)

- Bv. ‘hond’ = “zoogdier uit de familie van de hondachtigen dat blaft
en dat tot huisdier is gemaakt vanwege zijn talenten om te jagen en
te waken” (Van Dale)
- Interpretatie waarbij definiens wordt toegeschreven aan
definiendum
o Definiens = dier uit de familie van de hondachtigen dat blaft
en dat tot huisdier is gemaakt vanwege zijn talenten om te ja-
gen en te waken
o Definiendum = hond
o Definitie = toeschrijving van definiens aan definiendum, er is
maar één definitie, als je deze twee niet
aan elkaar koppelt heb je geen definitie!

Linksonder: dat teken staat symbool vr hond

 dat is het interpretatievoorwerp =
Interpretandum

Vanboven: De betekenis die we aan dat voorwerp
geven speelt zich af in ons hoofd

 interpretans

Rechtsonder: een echte hond in realiteit

 referent: hier wordt naar verwezen

, Afdeling 2: Concrete vormen van interpretatie
Vier vormen:
- Semantische (1)
- Pragmatische
o Explicaturen (2)
o Implicaturen (3)
o Rechtsgevolgeninterpretatie (4)



Onderafdeling 1: Semantische interpretatie
= heteronoom
= mechanisch: een computer kan dit ook
“Zoudt u uw arm willen uitsteken? Prima, dank u.”
- “Arm” → bepaald lichaamsdeel
- “Uw arm” → bepaald lichaamsdeel van toehoorder
- “Prima” → zeer goed/eerste
- “Uitsteken” → naar buiten brengen
Semantiek: studie van semantische betekenis
- = betekenissen van uitdrukkingen (dus: woorden en zinnen) los van context
(‘letterlijke betekenis’)
- Brengt in kaart aan welke referenten uitdrukkingen refereren
- “Arm”
- (1) Toestand van armoede;
- (2) een van de bovenste ledematen van het menselijk lichaam
 = in kaart brengen van mogelijke referenten
 = woordenboek
Nodig in het recht? Ja, maar het recht is veel meer


Interpretans = cognitieve handelingen:
Wat heb je nodig om de interpretans (de semantische betekenis) te bepalen? 
Cognitieve handelingen
Cognitie? “Vermogen om iets te leren of om ergens kennis van te nemen”