SAMENVATTING MATERIEEL STRAFRECHT 2024 (nieuw strafwetboek)

Materieel strafrecht – nota’s


MATERIEEL STRAFRECHT
DEEL 1: HET STRAFRECHT 2
- HOOFDSTUK 1: Situering van het strafrecht 2
- HOOFDSTUK 2: Func;es en achtergronden 11
- HOOFDSTUK 3: Bronnen van het strafrecht 21

DEEL 2: DE STRAFWET 23
- HOOFDSTUK 1: Legaliteitsbeginsel 23
- HOOFDSTUK 2: Toepassing in de ;jd 27
- HOOFDSTUK 3: Toepassing in de ruimte 39
- HOOFDSTUK 4: Interpreta;e van de strafwet 56

DEEL 3: HET MISDRIJF 64
- HOOFDSTUK 1: De bestanddelen 64
- HOOFDSTUK 2: StraMare poging 82
- HOOFDSTUK 3: Rechtsfiguren 93

DEEL 4: DE DADER 131
- HOOFDSTUK 1: Strafrechterlijke verantwoordelijkheid 131
- HOOFDSTUK 2: StraMare deelneming 138
- HOOFDSTUK 3: Verzwarende omstandigheden 147
- HOOFDSTUK 4: Schuld 150

DEEL 5: DE STRAF 151
- HOOFDSTUK 0: Doelstelling van straffen 151
- HOOFSTUK 1: Begripsbepaling 154
- HOOFDSTUK 2: Overzicht van de straffen 161
- HOOFDSTUK 3: De straVoeme;ng 174




1

,Materieel strafrecht – nota’s


DEEL 1: HET STRAFRECHT
HOOFDSTUK 1: Situering van het strafrecht (p 27-39 boek)
- Wat is recht?
- Waar staat het?
- Privaat of publiek?

1.1. Wat is strafrecht?
• regels die uitleggen wat een misdrijf is + daar een straf voor voorzien
• regels over daders / slachtoffers
• regels over de procedure moet verlopen
ð wat moet de poliEe doen? wat moet het parket doen? wat moet een rechter doen?

Onderscheid:
• formeel strafrecht
• materieel strafrecht

1.1.1. FORMEEL STRAFRECHT
- procedure
ð zie tweede semester

1.1.2. MATERIEEL STRAFRECHT: Algemeen & bijzonder
ð Soms overlappen beiden
- misdrijf
- straf
- dader
- voorwaarden

Algemeen materieel strafrecht: algemene regels over misdrijven (1)
- consEtuEeve elementen van een misdrijf (verschillende onderdelen van een misdrijf)
- legaliteitsbeginsel: alles wat de overheid doet moet gebaseerd zijn op een wet
- oplijsEng van de verschillende straJypes
- hoe hoog die straffen kunnen zijn
- onderscheid tussen rechtspersonen en natuurlijke personen
- wanneer kan je bepaalde straffen opleggen?

4 CONSTITUELE ELEMENT!! (wat staat er in het strafrecht omschreven)
- Materiele gedraging
- Schuld
- Wederrechtelijkheid
- Strafwaardigheid
ð we gaan een misdrijf in Belgie gaan vervolgen van zodra daar 1 van de consitutieve
elementen zich voordoen




2

,Materieel strafrecht – nota’s

Gaat vooral in dit geval over gedrag; waar dit gedrag zich ook voordoet, het wordt vervolgd
Niet effecten leer = bijkomende effecten die wij (hier in belgie hebben) vervolgen we niet,
ONDERSCHEID MAKEN TUSSEN CONSTITUTIEVE ELEMENTEN EN BIJKOMENDE EFFECTEN

CONCLUSIE: regels over straffen, uitleg over welke straffen er zijn, de strafniveau’s, wanneer
je een bepaalde straf kan opleggen, …

Bijzonder materieel strafrecht (2)
- omschrijvingen van gedragingen die wij als misdrijf definiëren / omschrijving van een
specifiek misdrijf
- strafmaat voor een specifiek misdrijf
- eventuele voorwaarden bij een specifiek misdrijf
- regels over de daders: kwaliteitsmisdrijven
ð vb 1: parentale ontvoering kan alleen gepleegd worden door de ouders van het kind
ð vb 2: oudermoord kan alleen gepleegd worden door degene die een ouder-kind rela9e
hee:

CONCLUSIE: omschrijving van een misdrijf, uitleggen waar dit uit bestaat + welke regels
hierop van toepassing zijn, wanneer iets al dan niet een misdrijf is

1.1.3. ACTUALITEIT
= nadenken over wat strafrecht inhoud + waar discussies mogelijk zijn
- Hoe was het strafrecht vroeger?
- Hoe is het strafrecht vandaag?
- Hoe zou het strafrecht kunnen zijn?
ð Heel veel discussies over bepaalde thema’s

RECHT IS CONTINGENT = AFHANKELIJK VAN…
• Ruimte
• Tijd
ð vb: homoseksualiteit

Discussies over waar we het strafrecht al dan niet moeten gebruiken:
= strafrecht als subsidiair mechanisme: je moet niet voor ALLES het strafrecht gebruiken
ð de context bepaald vaak of iets al dan niet stra]aar is, maar zelfs wanneer men toch
iets met opzet doet, zijn er toch situaEes waar men niet persé het strafrecht voor gaat
toepassen




3

, Materieel strafrecht – nota’s

vb 1 discussie - laster en eerroof
- film zillion waar kri8ek wordt gegeven op het figuur van brigi<a callens
ð “reputa8eschade” volgens haar
- Ne@lix serie ‘When They See Us”: racisme binnen de strafrechtsketen

vb 2 discussie – ethische, religieuze of poli8eke thema’s: hoe kunnen we ervoor zorgen dat
het strafrecht niet op een onrechtvaardige manier je vrijheden beperkt
- Het aardappelproces: criminelen of poli8eke ac8visten?
- Advies aan Europees Hof: Vlaams verbod op onverdoofd slachten is onweSg
- Euthanasie
- Abortuswet

vb 3 discussie – Hoe zwaar is een straf? Welke straffen zijn echt straffen en welke niet?
- “gevangenissen zijn als hotel: 3x per dag eten + fitness”
- elektronisch toezicht: is dit echt een straf?
- verschillen is straffen: klassenjus88ediscussie
ð akkoord sluiten met OM voor minnelijke schikking: straf aYopen?
ð hoge geldboetes ipv gevangenisstraf

vb 4 discussie - Verschil is regio’s
- drugbeleid antwerpen vs drugsbeleid in de rest van het land = verschillend
ð we gaan er van uit dat het strafrecht “Belgisch recht” is en voor alle Belgen gelijk is en
op elke plaats op dezelfde manier gehandhaafd wordt, wat is prak8jk niet het geval is
ð er zijn prioriteiten die gesteld worden in verschillende regio’s en a]ankelijk van de
problema8eken gaan zij naar andere misdrij^ypes gaan kijken
ð gevolg: soms voor dezelfde misdrijven anders behandeld en gestra^ worden
ð discussie: problema8sch of niet? Te veel ruimte van parket en jus88e?

1.2. Waar staat het?
- Oude strafwetboek – 1867: algemene regels
ð heel wat complementaire we`en met extra regels over dat algemeen strafrecht
- Herschrijven van het strafwetboek: meeste complementaire regels zijn erbij
geschreven, maar niet allemaal
ð Strafwetboek + complementaire we`en blijJ behouden

ALGEMEEN MATERIEEL STRAFRECHT = BOEK 1 STRAFWETBOEK (1)
- Voorafgaande Etel van het wetboek van strafvordering
- Complementaire we`en
- (decreten en ordonnanEes: alles wat geregeld is op deelstatelijk niveau)
- (internaEonale bronnen)

BIJZONDER MATERIEEL STRAFRECHT = BOEK 2 STRAFWETBOEK (2)
- Bijzondere we`en over specifieke misdrijven
- (decreten en ordonnanEes: alles wat geregeld is op deelstatelijk niveau)
ð vb: adop9e
- (internaEonale bronnen)
ð vb: samenwerking rond terrorisme


4