Pagina 1 van 50
ONAFHANKELIJKHEID VERSUS
AFHANKELIJKHEID
(het afhankelijke en onafhankelijke individu)
INLEIDING ONAFHANKELIJK SUBJECT/INDIVIDU/OBJECT
HET (ON)AFHANKELIJK INDIVIDU
= zoveel keuzes die we maken (onafhankelijke individuen) voorbeeld: muziek, school
- Zijn te veel keuzes goed of keuzestress
- Durven niet toegeven als we keuzen niet zelf maken
- Niet altijd geweest
o slavernij voor stemrecht
o meer keuzenvrijheid ook voor jongere en vrouwen
Voordeel: verdienste (uit wat je doet) = alleen relevant zelf keuze maken
Voorbeeld: je kan creatiever zijn en je kan daar de credit en verdienste voor krijgen (vor
iets wat je mama je vroeger geleert heeft van eten maken) (=wow-reactie)
Nadeel: tegendeel bestaat ook = schuld
verdienste en schuldmodel (kinderen doen het niet goed, dus opvoeders
krijgen probleem toegewezen) == niet meer rechtvaardig als keuze onafhankelijk
is
o niks mis mee want schuld brengt straf met zich mee, heel strafsysteem is
hierop gebaseerd want doe je iets mis dan krijg je straf
o individuen krijgen verdienste en schuld
o !!! sommige gevallen beter geen schuld gegeven aan individu
Voorbeeld: je mag een individu NIET de schuld geven als dien Niet
toerekeningsvatbaar bent zoals een IQ van 2-jarige of als je mentale
problemen hebt
DUS sommige dagen niet zo onafhankelijk + geen schuld krijgen
VERHULST EN CEO’S
= je moet het willen doen en dan geraak je er wel (gert verhulst)
- Zuivere toepassing van verdienste en schuldmodel
- Je bent ergens in je leven, resultaat van jouw keuzes
= meritocratie: macht van de verdienste
- Plaats die je neemt gebaseerd op verdienste
- Iedereen is er fan van
1
, Pagina 2 van 50
DUPLOBLOKKEN CONSTRUCTIE VAN DIT THEMA
Doelstellingen (met zijn perspectief)
- Belang van onafhankelijk en afhankelijk individu tonen
o geen Of-Of verhaal maar een En-En verhaal
- Spanning tussen beide
o als jeugdprofessional moet je kunnen zeggen ‘Doe er iets mee’ maar je
moet ook begrip hebben voor de context en de verhouding ervan. Het is
een wisselwerking tussen beide idealen en afwegingen maken en er is dus
voortduring spanning tussen de afhankelijkheid van wie je bent en hoe je
iets aanpakt in verband met de context.
- Vragen
o wat is het (on)afhankelijk individu?
o waar komt dit vandaan en wat zijn de gevolgen ervan?
HET ONAFHANKELIJKE INDIVIDU (INDIVIDUALISME)
INLEIDING AFHANKELIJK INDIVIDU/SUBJECT
Keuzesamenleving (school, carrière, partner)
- Vandaag veel vanzelfsprekend van het onafhankelijke subject
- Maken afwegingen en nemen een beslissing
o Doen we zelf
o Teveel leunen op andere = zwakte
!!! uitzonderlijk in de geschiedenis
DESCARTES EN DE ONTDEKKING VAN HET INDIVIDU
René Descartes = vader van de moderne filosofie === breekfiguur
- Je moet zelf kunnen denken, keuzes kunnen maken
- Vroeger:
o Niet zelfstandig denken
o Denken bepaald door familiewaarden, traditie en geloof
Wetenschap (heel veel vooruitgang)
= door te vertrekken van zekerheden
- Vb. geneeskunde: zelf gingen denken, eigenzinnigheid
o Niet correct met oude boeken
o Zelf op ontdekking (lijken opensnijden)
- !! Copernicus ontkennen de beweging van zon = klopt niet
o Heliocentrische
o Aarde draait errond
o Zelf denken = levensgevaarlijk
o Zelf nadenken mag niet
TWIJFELEXPERIMENT
2
, Pagina 3 van 50
= zoektocht naar zekerheden => eerst aan zoveel mogelijk twijfelen
- Alles in twijfel trekken (waar je niet over kan twijfelen is een onzekerheid)
o Traditionele kennis
o Zintuigelijke kennis (niet te vertrouwen)
Vb. hallucinaties
Vb. recht stok schuin in water lijkt gebroken
o Inhoud ideeën (kunnen ook fout zijn: waanideeën)
o God (ook wel vallen)
- Ik denk dus ik besta: niks blijft overeind als alles in twijfel wordt getrokken maar
ik ben aan het denken dus is ben er wel
o Alleen op wereld: geeft echte waarheid (Descartes betwijfeld traditie)
= individualisme vloeit daar uit
Rationalisme: door rede kom je tot kennis
- Door rationalisme kom je bij universalisme
- Denkprocessen zijn gelijk lopend
- Waarheid haal je uit het denken
Universalisme: verloopt voor iedereen hetzelfde, denken maakt zich los van je cultuur en
historische bepaaldheid en zou zo vo iedereen tot hetzelfde resultaat moet leiden
Antropocentrisme: de mens staat in het centrum: de mens is de meester en bezitter van
de natuur (mens helemaal centraal: god weg, wereld slecht behandeld)
- tijdperk waar de mens mee het klimaat beïnvloedt, hoe onafhankelijk wij als
individuen de wereld zitten te behandelen, we hebben zelf zo een grote impact dat
we het klimaat aan het aanpassen zijn
ONDERSCHEID TUSSEN SUBJECT EN OBJECT
Subject: denkende ik (individu)
- Het individu, die we zijn dat zijn wij, het denkende ikje en al de rest is het object
- Iets wat je subjectief kan bestuderen
Object: alles wat buiten jezelf staat (feiten die waarneembaar zijn)
- Het is lichaam is een machine namelijk als je sterft dan blijft er geen denkende ik over
- Iets wat je objectief kan bestuderen zoals feiten die waarneembaar zijn
INDIVIDUALISME/ANTROPOCEEN
= wie ben ik? (er bestaat een ik en dat gaat de wereld ontdekken)
NEUTRALE BETEKENIS
3
, Pagina 4 van 50
= individu kiest/handelt vanuit zichzelf (weliswaar met info van buitenaf, maar de
handeling gaat uit van een onafhankelijk individu)
- Handeling gaat uit van het onafhankelijk individu
- Zowel egoïstische/sociale keuzes maken maar heeft DUS neutrale betekenis
!! waarde geladen betekenis: individualist/egoïst: geen rekening houden met een
ander, steeds (of overwegend) kiezen voor het eigenbelang
IK DENK, DUS IK BEN
(alleen op de wereld: dat geeft echte waarheid want Descartes betwijfelde ook de
traditie)
- Ook in alledaagse beeld: ‘denk er nog maar eens goed over na, zonder je maar
even af’
- Leidt tot universalisme: denken maakt zich los van je cultuur en historische
bepaaldheid, en zou zo voor iedereen tot hetzelfde resultaat moeten leiden
= individualisme betekent: zelf kunne kiezen, ook nieuwe wegen kunne opgaan
Voorbeeld houtbewerking: Als je hout wilt bewerken kan je dit best in een bepaalde richting doen,
maar leerling wil proberen andere richting te doen DAN vroeger zou leerkracht gezegd hebben nee
doe dat in die richting MAAR vandaag zegt de leerkracht ja probeer maar EN het resultaat is dan
dat de leerling zegt dat het niet goed lukt dus, ‘fouten maken mag, MAAR soms geeft het iets
resultaat iets anders, SOMS lukt het SOMS niet. Leerkrachten zijn toleranter.
POSITIEVE EN NEGATIEVE GEVOLGEN INDIVIDUALISME
Niet zomaar alles aannemen = belangrijk vo kritisch te denken
POSITIEVE GEVOLGEN
Positief individualisme = basis van:
1) Basis van verlichting (=idee dat mensen zelf kunnen denken)
a. Verlichting is de vluchtweg van mensen uit hun onmondigheid waar ze zelf
schuld aan hebben
b. Verlichting is de denkstroming de vluchtweg/uitgang van de mensen uit
hun onmondigheid waar ze zelf schuldig aan zijn
c. Onmondigheid = mens mochten niet zelf kiezen/denken (volgende de
kudde)
d. Je mag zelf denken (vroeger: schapen)
2) UVRM: universele rechten van de mens
a. Mensenrechten = grondwet van het bestaan van het denkende in jou te
beschermen (je kan en mag bestaan)
ENORM POPULAIR
4
ONAFHANKELIJKHEID VERSUS
AFHANKELIJKHEID
(het afhankelijke en onafhankelijke individu)
INLEIDING ONAFHANKELIJK SUBJECT/INDIVIDU/OBJECT
HET (ON)AFHANKELIJK INDIVIDU
= zoveel keuzes die we maken (onafhankelijke individuen) voorbeeld: muziek, school
- Zijn te veel keuzes goed of keuzestress
- Durven niet toegeven als we keuzen niet zelf maken
- Niet altijd geweest
o slavernij voor stemrecht
o meer keuzenvrijheid ook voor jongere en vrouwen
Voordeel: verdienste (uit wat je doet) = alleen relevant zelf keuze maken
Voorbeeld: je kan creatiever zijn en je kan daar de credit en verdienste voor krijgen (vor
iets wat je mama je vroeger geleert heeft van eten maken) (=wow-reactie)
Nadeel: tegendeel bestaat ook = schuld
verdienste en schuldmodel (kinderen doen het niet goed, dus opvoeders
krijgen probleem toegewezen) == niet meer rechtvaardig als keuze onafhankelijk
is
o niks mis mee want schuld brengt straf met zich mee, heel strafsysteem is
hierop gebaseerd want doe je iets mis dan krijg je straf
o individuen krijgen verdienste en schuld
o !!! sommige gevallen beter geen schuld gegeven aan individu
Voorbeeld: je mag een individu NIET de schuld geven als dien Niet
toerekeningsvatbaar bent zoals een IQ van 2-jarige of als je mentale
problemen hebt
DUS sommige dagen niet zo onafhankelijk + geen schuld krijgen
VERHULST EN CEO’S
= je moet het willen doen en dan geraak je er wel (gert verhulst)
- Zuivere toepassing van verdienste en schuldmodel
- Je bent ergens in je leven, resultaat van jouw keuzes
= meritocratie: macht van de verdienste
- Plaats die je neemt gebaseerd op verdienste
- Iedereen is er fan van
1
, Pagina 2 van 50
DUPLOBLOKKEN CONSTRUCTIE VAN DIT THEMA
Doelstellingen (met zijn perspectief)
- Belang van onafhankelijk en afhankelijk individu tonen
o geen Of-Of verhaal maar een En-En verhaal
- Spanning tussen beide
o als jeugdprofessional moet je kunnen zeggen ‘Doe er iets mee’ maar je
moet ook begrip hebben voor de context en de verhouding ervan. Het is
een wisselwerking tussen beide idealen en afwegingen maken en er is dus
voortduring spanning tussen de afhankelijkheid van wie je bent en hoe je
iets aanpakt in verband met de context.
- Vragen
o wat is het (on)afhankelijk individu?
o waar komt dit vandaan en wat zijn de gevolgen ervan?
HET ONAFHANKELIJKE INDIVIDU (INDIVIDUALISME)
INLEIDING AFHANKELIJK INDIVIDU/SUBJECT
Keuzesamenleving (school, carrière, partner)
- Vandaag veel vanzelfsprekend van het onafhankelijke subject
- Maken afwegingen en nemen een beslissing
o Doen we zelf
o Teveel leunen op andere = zwakte
!!! uitzonderlijk in de geschiedenis
DESCARTES EN DE ONTDEKKING VAN HET INDIVIDU
René Descartes = vader van de moderne filosofie === breekfiguur
- Je moet zelf kunnen denken, keuzes kunnen maken
- Vroeger:
o Niet zelfstandig denken
o Denken bepaald door familiewaarden, traditie en geloof
Wetenschap (heel veel vooruitgang)
= door te vertrekken van zekerheden
- Vb. geneeskunde: zelf gingen denken, eigenzinnigheid
o Niet correct met oude boeken
o Zelf op ontdekking (lijken opensnijden)
- !! Copernicus ontkennen de beweging van zon = klopt niet
o Heliocentrische
o Aarde draait errond
o Zelf denken = levensgevaarlijk
o Zelf nadenken mag niet
TWIJFELEXPERIMENT
2
, Pagina 3 van 50
= zoektocht naar zekerheden => eerst aan zoveel mogelijk twijfelen
- Alles in twijfel trekken (waar je niet over kan twijfelen is een onzekerheid)
o Traditionele kennis
o Zintuigelijke kennis (niet te vertrouwen)
Vb. hallucinaties
Vb. recht stok schuin in water lijkt gebroken
o Inhoud ideeën (kunnen ook fout zijn: waanideeën)
o God (ook wel vallen)
- Ik denk dus ik besta: niks blijft overeind als alles in twijfel wordt getrokken maar
ik ben aan het denken dus is ben er wel
o Alleen op wereld: geeft echte waarheid (Descartes betwijfeld traditie)
= individualisme vloeit daar uit
Rationalisme: door rede kom je tot kennis
- Door rationalisme kom je bij universalisme
- Denkprocessen zijn gelijk lopend
- Waarheid haal je uit het denken
Universalisme: verloopt voor iedereen hetzelfde, denken maakt zich los van je cultuur en
historische bepaaldheid en zou zo vo iedereen tot hetzelfde resultaat moet leiden
Antropocentrisme: de mens staat in het centrum: de mens is de meester en bezitter van
de natuur (mens helemaal centraal: god weg, wereld slecht behandeld)
- tijdperk waar de mens mee het klimaat beïnvloedt, hoe onafhankelijk wij als
individuen de wereld zitten te behandelen, we hebben zelf zo een grote impact dat
we het klimaat aan het aanpassen zijn
ONDERSCHEID TUSSEN SUBJECT EN OBJECT
Subject: denkende ik (individu)
- Het individu, die we zijn dat zijn wij, het denkende ikje en al de rest is het object
- Iets wat je subjectief kan bestuderen
Object: alles wat buiten jezelf staat (feiten die waarneembaar zijn)
- Het is lichaam is een machine namelijk als je sterft dan blijft er geen denkende ik over
- Iets wat je objectief kan bestuderen zoals feiten die waarneembaar zijn
INDIVIDUALISME/ANTROPOCEEN
= wie ben ik? (er bestaat een ik en dat gaat de wereld ontdekken)
NEUTRALE BETEKENIS
3
, Pagina 4 van 50
= individu kiest/handelt vanuit zichzelf (weliswaar met info van buitenaf, maar de
handeling gaat uit van een onafhankelijk individu)
- Handeling gaat uit van het onafhankelijk individu
- Zowel egoïstische/sociale keuzes maken maar heeft DUS neutrale betekenis
!! waarde geladen betekenis: individualist/egoïst: geen rekening houden met een
ander, steeds (of overwegend) kiezen voor het eigenbelang
IK DENK, DUS IK BEN
(alleen op de wereld: dat geeft echte waarheid want Descartes betwijfelde ook de
traditie)
- Ook in alledaagse beeld: ‘denk er nog maar eens goed over na, zonder je maar
even af’
- Leidt tot universalisme: denken maakt zich los van je cultuur en historische
bepaaldheid, en zou zo voor iedereen tot hetzelfde resultaat moeten leiden
= individualisme betekent: zelf kunne kiezen, ook nieuwe wegen kunne opgaan
Voorbeeld houtbewerking: Als je hout wilt bewerken kan je dit best in een bepaalde richting doen,
maar leerling wil proberen andere richting te doen DAN vroeger zou leerkracht gezegd hebben nee
doe dat in die richting MAAR vandaag zegt de leerkracht ja probeer maar EN het resultaat is dan
dat de leerling zegt dat het niet goed lukt dus, ‘fouten maken mag, MAAR soms geeft het iets
resultaat iets anders, SOMS lukt het SOMS niet. Leerkrachten zijn toleranter.
POSITIEVE EN NEGATIEVE GEVOLGEN INDIVIDUALISME
Niet zomaar alles aannemen = belangrijk vo kritisch te denken
POSITIEVE GEVOLGEN
Positief individualisme = basis van:
1) Basis van verlichting (=idee dat mensen zelf kunnen denken)
a. Verlichting is de vluchtweg van mensen uit hun onmondigheid waar ze zelf
schuld aan hebben
b. Verlichting is de denkstroming de vluchtweg/uitgang van de mensen uit
hun onmondigheid waar ze zelf schuldig aan zijn
c. Onmondigheid = mens mochten niet zelf kiezen/denken (volgende de
kudde)
d. Je mag zelf denken (vroeger: schapen)
2) UVRM: universele rechten van de mens
a. Mensenrechten = grondwet van het bestaan van het denkende in jou te
beschermen (je kan en mag bestaan)
ENORM POPULAIR
4
