Het moleculaire organisatieniveau
Inleiding:
Welke organisatie niveaus zijn er?
Wat is het chemische organisatieniveau?
= meest elementaire organisatieniveau dat scheikunde of chemie bestudeert:
• Materie (stoffen en hun eigenschappen)
• Interacties van stoffen
Wat geeft kennis van elementaire scheikunde?
Begrip van invloed van de eigenschappen van atomen op anatomie en fysiologie van
cellen, weefsels, organen en orgaanstelsels van het organisme.
Atomen
Wat is materie?
= alles wat ruimte inneemt en massa heeft en bestaat uit
elementen (levend of niet-levend)
In welke 3 fasen of aggregatietoestanden kan materie
voorkomen?
• Vast
• Vloeibaar
• Gasvormig
Wat zijn atomen?
= kleinste stabiele eenheid van materie
Waaruit bestaan atomen?
Subatomaire deeltjes:
• Protonen → p+ (positieve elektrische lading)
• Neutronen → n0 (elektrisch neutraal)
• Elektronen → e- (negatieve elektrische lading)
Waaruit bestaat de kern van een atoom?
Protonen + neutronen
1
,Waaruit bestaat de elektronenwolk/schillen?
Elektronen
Hoe worden het aantal protonen
weergegeven?
Via atoomgetal of atoomnummer
➔ Alle atomen van zelfde element hebben
zelfde atoomgetal
Overzicht belangrijkste elementen in het menselijke lichaam
Geef bij de elementen, de afkorting, het percentage aanwezig in het lichaam en de
betekenis?
Naam Afkorting % Betekenis
element element lichaam
Zuurstof O 65% Bestanddeel van water en van andere
verbindingen → zuurstofgas noodzakelijk
voor de verbranding
Koolstof C 18,6 % Onderdeel van alle organische molecules
Waterstof H 9,7% Onderdeel van water en de meeste andere
verbindingen in het lichaam
Stikstof N 3,2% Onderdeel van eiwitten, nucleïnezuren en
andere organische verbindingen
Calcium Ca 1,8% Onderdeel van beenderen en tanden →
belangrijk voor membraanfuncties,
zenuwimpulsen, spiercontracties en
bloedstolling
Fosfor P 1% Onderdeel van beenderen en tanden,
nucleïnezuren en energierijke verbindingen
Kalium K 0,4% Belangrijk voor membraanfucntie,
zenuwimpulsen en spiercontractie
Natrium Na 0,2 % Belangrijk voor membraanfucntie,
zenuwimpulsen en spiercontractie
Chloor Cl 0,2% Belangrijk voor membraanfunctie en
waterabsorptie
Magnesium Mg 0,06% Nodig voor de werking van verschillende
enzymen
Zwavel S 0,04% Onderdeel van veel eiwitten
Ijzer Fe 0,007 % Noodzakelijk voor zuurstoftransport en
energieopslag
Jodium I 0,0002% Onderdeel van schildklierhormonen
Wat is de top 3 van meest voorkomende stof in het lichaam?
1) Zuurstoof (O)
2) Koolstof (C)
3) Waterstof (H)
2
, Atomen: isotopen – massagetal
Wat is het atoomgetal of atoomnummer?
Het aantal protonen in de kern bij een bepaald element
Wat zijn isotopen?
= atomen van een element met afwijkend aantal neutronen
Wat hebben isotopen van hetzelfde element?
• Zelfde atoomnummer (aantal protonen) + chemische eigenschappen
• Ander massagetal
Wat is een massagetal?
= aantal protonen + aantal neutronen in de kern
Welke eigenschappen hebben sommige isotopen?
• Instabiel
• Radioactief
→ toepassing nucleaire geneeskunde
Wat betekent: protium, deuterium en tritium?
• Protium = 1 proton + 1 elektron + 0 neutronen
• Deuterium = 1 proton + 1 elektron + 1 neutron
• Tritium = 1 proton + 1 elektron + 2 neutronen
Atoom: elektronenschillen
Hoe is een atoom elektrisch?
Elektrisch neutraal → aantal protonen = aantal elektronen
Wat gebeurt er als het atoomgetal toeneemt?
Dan ook toename aantal elektronen
Wat is elektronenconfiguratie?
= organisatie van elektronen in elektronenschillen rond de kern
Wat doen alleen elektronen in de buitenste schil?
• Interactie met andere atomen
• Bepalend voor chemische eigenschappen van element
3
Inleiding:
Welke organisatie niveaus zijn er?
Wat is het chemische organisatieniveau?
= meest elementaire organisatieniveau dat scheikunde of chemie bestudeert:
• Materie (stoffen en hun eigenschappen)
• Interacties van stoffen
Wat geeft kennis van elementaire scheikunde?
Begrip van invloed van de eigenschappen van atomen op anatomie en fysiologie van
cellen, weefsels, organen en orgaanstelsels van het organisme.
Atomen
Wat is materie?
= alles wat ruimte inneemt en massa heeft en bestaat uit
elementen (levend of niet-levend)
In welke 3 fasen of aggregatietoestanden kan materie
voorkomen?
• Vast
• Vloeibaar
• Gasvormig
Wat zijn atomen?
= kleinste stabiele eenheid van materie
Waaruit bestaan atomen?
Subatomaire deeltjes:
• Protonen → p+ (positieve elektrische lading)
• Neutronen → n0 (elektrisch neutraal)
• Elektronen → e- (negatieve elektrische lading)
Waaruit bestaat de kern van een atoom?
Protonen + neutronen
1
,Waaruit bestaat de elektronenwolk/schillen?
Elektronen
Hoe worden het aantal protonen
weergegeven?
Via atoomgetal of atoomnummer
➔ Alle atomen van zelfde element hebben
zelfde atoomgetal
Overzicht belangrijkste elementen in het menselijke lichaam
Geef bij de elementen, de afkorting, het percentage aanwezig in het lichaam en de
betekenis?
Naam Afkorting % Betekenis
element element lichaam
Zuurstof O 65% Bestanddeel van water en van andere
verbindingen → zuurstofgas noodzakelijk
voor de verbranding
Koolstof C 18,6 % Onderdeel van alle organische molecules
Waterstof H 9,7% Onderdeel van water en de meeste andere
verbindingen in het lichaam
Stikstof N 3,2% Onderdeel van eiwitten, nucleïnezuren en
andere organische verbindingen
Calcium Ca 1,8% Onderdeel van beenderen en tanden →
belangrijk voor membraanfuncties,
zenuwimpulsen, spiercontracties en
bloedstolling
Fosfor P 1% Onderdeel van beenderen en tanden,
nucleïnezuren en energierijke verbindingen
Kalium K 0,4% Belangrijk voor membraanfucntie,
zenuwimpulsen en spiercontractie
Natrium Na 0,2 % Belangrijk voor membraanfucntie,
zenuwimpulsen en spiercontractie
Chloor Cl 0,2% Belangrijk voor membraanfunctie en
waterabsorptie
Magnesium Mg 0,06% Nodig voor de werking van verschillende
enzymen
Zwavel S 0,04% Onderdeel van veel eiwitten
Ijzer Fe 0,007 % Noodzakelijk voor zuurstoftransport en
energieopslag
Jodium I 0,0002% Onderdeel van schildklierhormonen
Wat is de top 3 van meest voorkomende stof in het lichaam?
1) Zuurstoof (O)
2) Koolstof (C)
3) Waterstof (H)
2
, Atomen: isotopen – massagetal
Wat is het atoomgetal of atoomnummer?
Het aantal protonen in de kern bij een bepaald element
Wat zijn isotopen?
= atomen van een element met afwijkend aantal neutronen
Wat hebben isotopen van hetzelfde element?
• Zelfde atoomnummer (aantal protonen) + chemische eigenschappen
• Ander massagetal
Wat is een massagetal?
= aantal protonen + aantal neutronen in de kern
Welke eigenschappen hebben sommige isotopen?
• Instabiel
• Radioactief
→ toepassing nucleaire geneeskunde
Wat betekent: protium, deuterium en tritium?
• Protium = 1 proton + 1 elektron + 0 neutronen
• Deuterium = 1 proton + 1 elektron + 1 neutron
• Tritium = 1 proton + 1 elektron + 2 neutronen
Atoom: elektronenschillen
Hoe is een atoom elektrisch?
Elektrisch neutraal → aantal protonen = aantal elektronen
Wat gebeurt er als het atoomgetal toeneemt?
Dan ook toename aantal elektronen
Wat is elektronenconfiguratie?
= organisatie van elektronen in elektronenschillen rond de kern
Wat doen alleen elektronen in de buitenste schil?
• Interactie met andere atomen
• Bepalend voor chemische eigenschappen van element
3
