1 Hoofdstuk 1: Informatiesystemen
1.1 Inleiding
1.1.1 Strategie vs. processen
Om te concurreren met andere bedrijven maakt men gebruik van een strategie. Om een strategie uit te
voeren, moet worden gekeken welke bedrijfsprocessen daarvoor nodig zijn.
1.1.2 Rol van een informatiesysteem
De bedoeling van een informatiesysteem: verzamelt en slaat data op en verwerkt deze tot bruikbare
informatie. Informatiesystemen hebben tot doel om informatie te verzamelen, data te verwerken en
ervoor te zorgen dat processen de correcte informatie krijgen aangeleverd wanneer ze die nodig hebben.
1.2 De Productiviteits-Paradox
1.2.1 De Productiviteits-Paradox
Deze quote, van de econoom Robert Solow “We see computers everywhere except in the productivity
statistics.” betekent dat: hoewel technologie overal aanwezig is, leek het economisch rendement ervan niet
direct meetbaar in productiviteitsstatistieken.
Productiviteitstoename gaat ook in vele gevallen over optimalisatie van processen.
Niet alle informatiesystemen leveren direct meetbare winst op; soms ligt de meerwaarde bij de klant. Toch
kunnen ze essentieel zijn voor klantbehoud, maar hun waarde is moeilijk in cijfers uit te drukken.
1.2.2 Bedrijven zijn afhankelijk van informatiesystemen
Bedrijven investeren in informatiesystemen om hun strategische doelen te halen.
Bedrijven zullen strategische objectieven bepalen.
Om dergelijke objectieven te halen dienen ze te weten welke bedrijfsprocessen aan de realisatie
ervan kunnen bijdragen.
Bedrijfsprocessen aanpassen zodanig dat de vooropgestelde strategische objectieven waargemaakt
kunnen worden (nood aan informatie).
,1.3 Gelaagdheid van informatie
1.3.1 Data vs. Informatie
Data kan worden gedefinieerd als een reeks vastgestelde feiten die zich hebben voorgedaan.
Enkele eigenschappen van data:
Data kan worden verzameld via verschillende methoden, zoals sensoren of handmatige invoer.
Data kan op grote schaal verzameld worden door de systemen zelf (bv. big data).
Data vormt de basis om informatie te creë ren.
Informatie ontstaat uit data die gestructureerd verwerkt wordt of in een bepaalde context geplaatst wordt.
Informatie kan gezien worden als een eindproduct, terwijl data de ruwe grondstof is.
Enkele eigenschappen van informatie:
Informatie is vaak nodig om bedrijfsprocessen effectief te sturen.
Informatie is afleidbaar uit individueel vastgestelde indicatoren.
Informatie ontstaat door data te verwerken en te vertalen.
1.3.2 Kennis vs. Wijsheid
Om informatie goed te begrijpen en naar waarde te kunnen schatten heb je nood aan kennis. Organisaties
moeten in staat zijn om te leren (kennis verzamelen).
Wanneer bedrijven informatie goed begrijpen, hebben ze kennis. Het beheren van informatiesystemen
betekent dus ook het beheren van kennis. Dit vraagt om investeringen in zowel informatie als systemen
Wanneer je over kennis en over bepaalde inzichten beschikt, dan is er sprake van wijsheid.
Wijsheid gaat verder dan kennis. Het is het vermogen om kennis effectief toe te passen, vooral in complexe
of onzekere situaties. Wijsheid gaat over het maken van doordachte keuzes, het begrijpen van de langere
termijn gevolgen en het handelen vanuit ervaring en inzicht.
Kortom: kennis is wat je weet, en wijsheid is hoe je die kennis gebruikt.
1.3.3 De transitie van data naar wijsheid
Informatiesysteem: Wanneer data geregistreerd wordt en in
de juiste context wordt geplaatst, ontstaat informatie.
Bedrijf: Wanneer betekenis wordt toegevoegd aan informatie,
ontstaat kennis. Bedrijven moeten dan bekijken hoe die kennis
processen beïnvloedt om waarde te creëren. Kennis leidt tot
meer waarde, en als kennis wordt gecombineerd met
inzichten, ontstaat wijsheid.
,1.4 Onderdelen van een informatiesysteem
1.4.1 Onderdelen van een informatiesysteem
1) Invoer van informatie: Er moet informatie het systeem binnenkomen (bijvoorbeeld via sensoren,
handmatige invoer of andere bronnen).
2) Verwerking: De informatie wordt verwerkt om er nuttige inzichten of resultaten uit te halen.
3) Opslag: De informatie wordt vaak opgeslagen voor later gebruik of analyse.
4) Uitvoer: Het systeem moet de verwerkte informatie naar de juiste gebruikers of systemen kunnen
sturen.
5) Terugkoppeling en optimalisatie: Er wordt gekeken naar hoe de informatie werd gebruikt en welke
impact het heeft gehad, zodat processen verder geoptimaliseerd kunnen worden. Dit kan leiden tot
verbeteringen in het informatiesysteem zelf.
1.5 Belangrijke dimensies voor informatiesystemen
1.5.1 Wat wordt ondersteund door informatiesystemen?
Geautomatiseerde taken worden volledig uitgevoerd door informatiesystemen zonder menselijke
tussenkomst.
1.5.2 Belangrijke dimensies voor informatiesystemen
De organisatorische omgeving: De structuur, cultuur en processen binnen een organisatie die
bepalen hoe het informatiesysteem wordt ingezet en gebruikt. (=organisatie)
De technologieën: De technische middelen, software en hardware die beschikbaar zijn om het
informatiesysteem te ontwikkelen en onderhouden.
De mensen: De gebruikers, beheerders en ontwikkelaars die het informatiesysteem gebruiken,
beheren en aanpassen.
De externe omgeving: De bredere context waarin het informatiesysteem opereert, zoals de markt,
wetgeving of klantbehoeften.
Het informatiesysteem is het kruispunt van organisatie, technologie, mensen en de externe omgeving, en
moet deze aspecten in balans brengen om goed te functioneren.
, 1.5.3 De organisatiecontext
1) Verschillende noden aan informatie binnen een organisatie
Verschillende niveaus van processen (en medewerkers) hebben nood aan andere vormen en andere
inzichten van informatie.
2) De waardeketen van informatiesystemen
Bedrijven zullen pas investeren in informatiesystemen als die waarde kunnen creë ren.
1.5.4 De menselijke context
Intern: Medewerkers moeten de juiste vaardigheden hebben en bereid zijn technologie te gebruiken,
ondersteund door het management.
Extern: Klanten en leveranciers moeten in staat zijn en bereid zijn de aangeboden technologie te gebruiken
om deze effectief te maken.
1.5.5 Omgevingscontext
IT-infrastructuur: Bedrijven moeten hun IT-infrastructuur (hardware, software, netwerken, personeel)
opbouwen en uitbreidbaar maken. Overheden ondersteunen dit met voorzieningen zoals snelle netwerken.
Sectorkenmerken en marktstructuren
De sector en marktstructuur: bepalen hoe informatiesystemen worden ontwikkeld en ingezet. Beïnvloedt
de manier waarop een bepaalde markt functioneert en kan bepalend zijn voor de vorm van een
informatiesysteem.
1.6 Vereisten voor een succesvol informatiesysteem
1.6.1 Eigenschappen componenten van een succesvol informatiesysteem
Een systeem bestaat uit samenwerkende componenten met een duidelijke structuur en functionaliteit. .
Om al die onderdelen samen succesvol in te zetten, moet een informatiesysteem voldoen aan de volgende
eigenschappen:
1.1 Inleiding
1.1.1 Strategie vs. processen
Om te concurreren met andere bedrijven maakt men gebruik van een strategie. Om een strategie uit te
voeren, moet worden gekeken welke bedrijfsprocessen daarvoor nodig zijn.
1.1.2 Rol van een informatiesysteem
De bedoeling van een informatiesysteem: verzamelt en slaat data op en verwerkt deze tot bruikbare
informatie. Informatiesystemen hebben tot doel om informatie te verzamelen, data te verwerken en
ervoor te zorgen dat processen de correcte informatie krijgen aangeleverd wanneer ze die nodig hebben.
1.2 De Productiviteits-Paradox
1.2.1 De Productiviteits-Paradox
Deze quote, van de econoom Robert Solow “We see computers everywhere except in the productivity
statistics.” betekent dat: hoewel technologie overal aanwezig is, leek het economisch rendement ervan niet
direct meetbaar in productiviteitsstatistieken.
Productiviteitstoename gaat ook in vele gevallen over optimalisatie van processen.
Niet alle informatiesystemen leveren direct meetbare winst op; soms ligt de meerwaarde bij de klant. Toch
kunnen ze essentieel zijn voor klantbehoud, maar hun waarde is moeilijk in cijfers uit te drukken.
1.2.2 Bedrijven zijn afhankelijk van informatiesystemen
Bedrijven investeren in informatiesystemen om hun strategische doelen te halen.
Bedrijven zullen strategische objectieven bepalen.
Om dergelijke objectieven te halen dienen ze te weten welke bedrijfsprocessen aan de realisatie
ervan kunnen bijdragen.
Bedrijfsprocessen aanpassen zodanig dat de vooropgestelde strategische objectieven waargemaakt
kunnen worden (nood aan informatie).
,1.3 Gelaagdheid van informatie
1.3.1 Data vs. Informatie
Data kan worden gedefinieerd als een reeks vastgestelde feiten die zich hebben voorgedaan.
Enkele eigenschappen van data:
Data kan worden verzameld via verschillende methoden, zoals sensoren of handmatige invoer.
Data kan op grote schaal verzameld worden door de systemen zelf (bv. big data).
Data vormt de basis om informatie te creë ren.
Informatie ontstaat uit data die gestructureerd verwerkt wordt of in een bepaalde context geplaatst wordt.
Informatie kan gezien worden als een eindproduct, terwijl data de ruwe grondstof is.
Enkele eigenschappen van informatie:
Informatie is vaak nodig om bedrijfsprocessen effectief te sturen.
Informatie is afleidbaar uit individueel vastgestelde indicatoren.
Informatie ontstaat door data te verwerken en te vertalen.
1.3.2 Kennis vs. Wijsheid
Om informatie goed te begrijpen en naar waarde te kunnen schatten heb je nood aan kennis. Organisaties
moeten in staat zijn om te leren (kennis verzamelen).
Wanneer bedrijven informatie goed begrijpen, hebben ze kennis. Het beheren van informatiesystemen
betekent dus ook het beheren van kennis. Dit vraagt om investeringen in zowel informatie als systemen
Wanneer je over kennis en over bepaalde inzichten beschikt, dan is er sprake van wijsheid.
Wijsheid gaat verder dan kennis. Het is het vermogen om kennis effectief toe te passen, vooral in complexe
of onzekere situaties. Wijsheid gaat over het maken van doordachte keuzes, het begrijpen van de langere
termijn gevolgen en het handelen vanuit ervaring en inzicht.
Kortom: kennis is wat je weet, en wijsheid is hoe je die kennis gebruikt.
1.3.3 De transitie van data naar wijsheid
Informatiesysteem: Wanneer data geregistreerd wordt en in
de juiste context wordt geplaatst, ontstaat informatie.
Bedrijf: Wanneer betekenis wordt toegevoegd aan informatie,
ontstaat kennis. Bedrijven moeten dan bekijken hoe die kennis
processen beïnvloedt om waarde te creëren. Kennis leidt tot
meer waarde, en als kennis wordt gecombineerd met
inzichten, ontstaat wijsheid.
,1.4 Onderdelen van een informatiesysteem
1.4.1 Onderdelen van een informatiesysteem
1) Invoer van informatie: Er moet informatie het systeem binnenkomen (bijvoorbeeld via sensoren,
handmatige invoer of andere bronnen).
2) Verwerking: De informatie wordt verwerkt om er nuttige inzichten of resultaten uit te halen.
3) Opslag: De informatie wordt vaak opgeslagen voor later gebruik of analyse.
4) Uitvoer: Het systeem moet de verwerkte informatie naar de juiste gebruikers of systemen kunnen
sturen.
5) Terugkoppeling en optimalisatie: Er wordt gekeken naar hoe de informatie werd gebruikt en welke
impact het heeft gehad, zodat processen verder geoptimaliseerd kunnen worden. Dit kan leiden tot
verbeteringen in het informatiesysteem zelf.
1.5 Belangrijke dimensies voor informatiesystemen
1.5.1 Wat wordt ondersteund door informatiesystemen?
Geautomatiseerde taken worden volledig uitgevoerd door informatiesystemen zonder menselijke
tussenkomst.
1.5.2 Belangrijke dimensies voor informatiesystemen
De organisatorische omgeving: De structuur, cultuur en processen binnen een organisatie die
bepalen hoe het informatiesysteem wordt ingezet en gebruikt. (=organisatie)
De technologieën: De technische middelen, software en hardware die beschikbaar zijn om het
informatiesysteem te ontwikkelen en onderhouden.
De mensen: De gebruikers, beheerders en ontwikkelaars die het informatiesysteem gebruiken,
beheren en aanpassen.
De externe omgeving: De bredere context waarin het informatiesysteem opereert, zoals de markt,
wetgeving of klantbehoeften.
Het informatiesysteem is het kruispunt van organisatie, technologie, mensen en de externe omgeving, en
moet deze aspecten in balans brengen om goed te functioneren.
, 1.5.3 De organisatiecontext
1) Verschillende noden aan informatie binnen een organisatie
Verschillende niveaus van processen (en medewerkers) hebben nood aan andere vormen en andere
inzichten van informatie.
2) De waardeketen van informatiesystemen
Bedrijven zullen pas investeren in informatiesystemen als die waarde kunnen creë ren.
1.5.4 De menselijke context
Intern: Medewerkers moeten de juiste vaardigheden hebben en bereid zijn technologie te gebruiken,
ondersteund door het management.
Extern: Klanten en leveranciers moeten in staat zijn en bereid zijn de aangeboden technologie te gebruiken
om deze effectief te maken.
1.5.5 Omgevingscontext
IT-infrastructuur: Bedrijven moeten hun IT-infrastructuur (hardware, software, netwerken, personeel)
opbouwen en uitbreidbaar maken. Overheden ondersteunen dit met voorzieningen zoals snelle netwerken.
Sectorkenmerken en marktstructuren
De sector en marktstructuur: bepalen hoe informatiesystemen worden ontwikkeld en ingezet. Beïnvloedt
de manier waarop een bepaalde markt functioneert en kan bepalend zijn voor de vorm van een
informatiesysteem.
1.6 Vereisten voor een succesvol informatiesysteem
1.6.1 Eigenschappen componenten van een succesvol informatiesysteem
Een systeem bestaat uit samenwerkende componenten met een duidelijke structuur en functionaliteit. .
Om al die onderdelen samen succesvol in te zetten, moet een informatiesysteem voldoen aan de volgende
eigenschappen:
