INTERNATIONAAL RECHT
OVERZICHT
Voorwoord: rechtstheorie
I. Algemene kenmerken
II. Bronnen van het internationaal recht
III. Verdragenrecht
IV. Interactie tussen internationaal en nationaal recht
V. Staten
VI. Internationale organisaties
VII. Andere subjecten van internationaal recht
VOORWOORD: RECHTSTHEROIE ALS DISCLAIMER
o Rechtstheorie: perspectief
= bepaalde visie die je kan hebben op recht
Twail vs Evil = third world approaches to international law vs
Eurocentric vision of international law (geijkte term vs geen geijkte
term)
Staan tegenover elkaar om te duiden dat er verschillende visies over
eenzelfde regels van nationaal recht, iedereen heeft een bepaalde
achtergrond
- Vb. right to protect VK: ‘zware humanitaire ramp, massale
hongersnood of slecht beleid, dan mogen wij daar gaan ingrijpen’
MAAR veel landen niet akkoord mee
Internationaal recht = oefening van compromis sluiten <->
nationaal recht (enkel met een aantal politieke partijen
overeenkomen)
- Internationaal recht = met alle geledingen van de hele wereld
overeenkomen, met allemaal verschillende achtergronden,
culturen en ideeën
o Invisible college of international lawyers divisible college of international
lawyers?
Invisible college of international lawyers = club van camaraderie,
jonge, blanke mannen die allemaal aan dezelfde universiteit hebben
gestudeerd filosoferen samen over internationaal recht en
exporteren het naar de buitenwereld
Kleine club want gelijke opleiding, denken hetzelfde, maken
eensgezind eenzelfde set regels want beïnvloed door dezelfde
ideeën
, Niet meer zo vandaag, veel landen met verschillende visies, meer
verdeeld binnen het internationale recht dan we soms denken is
internationaal recht wel internationaal??
- Recht wordt bekeken vanuit een eigen egocentrisch standpunt
van een land
- Regels gecreëerd door dat kleine clubje worden over de wereld
verspreid, zonder inspraak van gekoloniseerde landen en na
dekolonisatie moesten die landen de regels gewoon aanvaarden
is internationaal recht wel zo internationaal?
Open visie houden naar betekenis van internationaal recht, kan op
verschillende manieren geïnterpreteerd worden
I. INLEIDING – ALGEMENE KENMERKEN VAN HET INTERNATIONAAL
RECHT
WAT IS INTERNATIONAAL RECHT?
o = Staten die verdragen sluiten en bindende afspraken vastleggen zodat ze
met elkaar kunnen overeenkomen, richtlijnen oa rond oorlog
o Manieren waarop internationaal recht je leefwereld binnenkomt kan
onopgemerkt (vb. vergoeding die je krijgt als je vlucht te laat is)
o BBNJ = biodiversity beyond national jurisdiction biodiversiteit in
gebieden die buiten jurisdictie liggen van kuststaten
Recent belangrijk akkoord gesloten
Tekort aan vis startte een denkproces
Laissez-faire attitude laten varen en starten om biodiversiteit te
beschermen
Multilateraal
o Bilateraal/regionaal cocaïnebaas uit Verenigde Arabische Emiraten naar
BEL gestuurd adhv contract, of gevangenenruil met Olivier Vanden
Casteele
o Achtergrond en rol:
Vreedzame co-existentie & samenwerking
Globale problemen of voordelen kunnen we niet alleen aanpakken
Mondiale samenwerking
Ook een politiek project
Agenda-setting – cf. MDGs en SDGs
- Millenium development goals en sustainable development goals
- Afspraken die internationaal ingevoerd zijn
- Niet bindend soft wall dus weldegelijk een impact
Conflicterende belangen en ideologieën tov. solidariteit (cf. beheer
global public goods) en gedeelde waarden
Momentum creëren (PA; lawfare)
, - Momentum internationaalrechtelijk creëren zodat men soms
verplicht is om nationaalrechtelijk ook actie te gaan ondernemen
Vb. klimaatakkoord Parijs
- Lawfare = zaken onder de neus van de bevolking brengen door
een soort van stunt
Vb. bekend Australisch advocatenbureau heeft Australische
premier voorgedragen om opgepikt te worden door het
Internationaal strafhof en met de wereld gedeeld werd niet
opgenomen door het internationaal hof, wel door een
nationale rechtbank MAAR toch is er een momentum
gecreëerd
Voortdurende groei – impact globalisering
Butterfly-effect = als er in een land iets gebeurt, gaan de
rimpelingen van die gebeurtenis de hele wereld rond
Fragmentering & nichevorming
Internationaal recht zodanig veel gegroeid, niemand kan nog alles
weten dus nichevorming
- Vb. familierechter niet raadplegen voor fiscale zaken
o DEFINITIE - functioneel: Regels die betrekkingen tussen staten regelen?
Verschil met nationaal recht
Internationaal publiekrecht >< internationaal privaatrecht (= set
van voorrangsregels die gaan bepalen welk nationaal recht je moet
toepassen in een concreet geval)
Vroeger: ‘volkenrecht’/’droit des gens’/’law of nations’
Klemtoon op Volken ipv staten
Bruikbare definitie?
Ja maar, niet vergeten om internationale organisaties te betrekken
Dus onvolledige definitie
o DEFINITIE – formeel: bronnen internationaal recht
Art. 38 Statuut IGH (internationale gerechtshof)
Minpunt? ’soft law, eenzijdige rechtshandelingen, resoluties van
internationale organisaties’ staan niet in het artikel maar zijn toch
heel belangrijke bronnen
o Primaire (inhoudelijke regels) en secundaire regels (spelregels)
Opzet huidig vak…
HISTORISCHE EVOLUTIE (DATA NIET, EVOLUTIE BEGRIJPEN)
OUDHEID:
o Vb. Verdrag 1259 v. Chr. Egypte-Hittieten
, Oudste bewaarde verdrag
Vredesverdrag: grenzen vastleggen, hoe krijgsgevangenen uitwisselen?
MIDDELEEUWEN:
o Tijdperk van het natuurrecht/jus naturale
o Rol katholieke kerk !!! (door theologen)
‘gevonden’ door goddelijke wil, universele rede
o Cf. theorie van de rechtvaardige oorlog
17E E.: OORSPRONG MODERNE INTERNATIONALE RECHT
o creatie van een int’le gemeenschap gebaseerd op onafhankelijke en
soevereine staten zonder hoger gezag
o Geestelijke vaders moderne int’l recht (Grotius – de iure belli ac pacis)
o overgang van natuurrecht naar positief recht
positief recht gecreëerd voor en door staten
internationale gemeenschap steunt op onafhankelijke soevereine
staten
staten in middelpunt
godsdienst veel impact
18E EN 19E E: DOORBRAAK POSITIEF RECHT
o 18e E.:
1758: E. de Vattel, ‘droit des gens’
Nog steeds belang
Toont aan hoe men vroeger het recht zag en helpt ons die visie
beter te begrijpen
Term ‘international law’ (J. Bentham, 1789)
Toename (bilaterale) verdragen
o 19e E.:
Professionalisering
Organisaties oprichten (vakverenigingen)
Cf. oprichting ILA & IDI in 1873
- Institut de droit international = gesloten, elitaire organisatie
- International law association = meer open organisatie
Eerste IOs
- Internationale organisaties
- Doelgericht, 1 specifiek doel
- Postunie, telegraafunie
Opkomst multilaterale verdragen
OVERZICHT
Voorwoord: rechtstheorie
I. Algemene kenmerken
II. Bronnen van het internationaal recht
III. Verdragenrecht
IV. Interactie tussen internationaal en nationaal recht
V. Staten
VI. Internationale organisaties
VII. Andere subjecten van internationaal recht
VOORWOORD: RECHTSTHEROIE ALS DISCLAIMER
o Rechtstheorie: perspectief
= bepaalde visie die je kan hebben op recht
Twail vs Evil = third world approaches to international law vs
Eurocentric vision of international law (geijkte term vs geen geijkte
term)
Staan tegenover elkaar om te duiden dat er verschillende visies over
eenzelfde regels van nationaal recht, iedereen heeft een bepaalde
achtergrond
- Vb. right to protect VK: ‘zware humanitaire ramp, massale
hongersnood of slecht beleid, dan mogen wij daar gaan ingrijpen’
MAAR veel landen niet akkoord mee
Internationaal recht = oefening van compromis sluiten <->
nationaal recht (enkel met een aantal politieke partijen
overeenkomen)
- Internationaal recht = met alle geledingen van de hele wereld
overeenkomen, met allemaal verschillende achtergronden,
culturen en ideeën
o Invisible college of international lawyers divisible college of international
lawyers?
Invisible college of international lawyers = club van camaraderie,
jonge, blanke mannen die allemaal aan dezelfde universiteit hebben
gestudeerd filosoferen samen over internationaal recht en
exporteren het naar de buitenwereld
Kleine club want gelijke opleiding, denken hetzelfde, maken
eensgezind eenzelfde set regels want beïnvloed door dezelfde
ideeën
, Niet meer zo vandaag, veel landen met verschillende visies, meer
verdeeld binnen het internationale recht dan we soms denken is
internationaal recht wel internationaal??
- Recht wordt bekeken vanuit een eigen egocentrisch standpunt
van een land
- Regels gecreëerd door dat kleine clubje worden over de wereld
verspreid, zonder inspraak van gekoloniseerde landen en na
dekolonisatie moesten die landen de regels gewoon aanvaarden
is internationaal recht wel zo internationaal?
Open visie houden naar betekenis van internationaal recht, kan op
verschillende manieren geïnterpreteerd worden
I. INLEIDING – ALGEMENE KENMERKEN VAN HET INTERNATIONAAL
RECHT
WAT IS INTERNATIONAAL RECHT?
o = Staten die verdragen sluiten en bindende afspraken vastleggen zodat ze
met elkaar kunnen overeenkomen, richtlijnen oa rond oorlog
o Manieren waarop internationaal recht je leefwereld binnenkomt kan
onopgemerkt (vb. vergoeding die je krijgt als je vlucht te laat is)
o BBNJ = biodiversity beyond national jurisdiction biodiversiteit in
gebieden die buiten jurisdictie liggen van kuststaten
Recent belangrijk akkoord gesloten
Tekort aan vis startte een denkproces
Laissez-faire attitude laten varen en starten om biodiversiteit te
beschermen
Multilateraal
o Bilateraal/regionaal cocaïnebaas uit Verenigde Arabische Emiraten naar
BEL gestuurd adhv contract, of gevangenenruil met Olivier Vanden
Casteele
o Achtergrond en rol:
Vreedzame co-existentie & samenwerking
Globale problemen of voordelen kunnen we niet alleen aanpakken
Mondiale samenwerking
Ook een politiek project
Agenda-setting – cf. MDGs en SDGs
- Millenium development goals en sustainable development goals
- Afspraken die internationaal ingevoerd zijn
- Niet bindend soft wall dus weldegelijk een impact
Conflicterende belangen en ideologieën tov. solidariteit (cf. beheer
global public goods) en gedeelde waarden
Momentum creëren (PA; lawfare)
, - Momentum internationaalrechtelijk creëren zodat men soms
verplicht is om nationaalrechtelijk ook actie te gaan ondernemen
Vb. klimaatakkoord Parijs
- Lawfare = zaken onder de neus van de bevolking brengen door
een soort van stunt
Vb. bekend Australisch advocatenbureau heeft Australische
premier voorgedragen om opgepikt te worden door het
Internationaal strafhof en met de wereld gedeeld werd niet
opgenomen door het internationaal hof, wel door een
nationale rechtbank MAAR toch is er een momentum
gecreëerd
Voortdurende groei – impact globalisering
Butterfly-effect = als er in een land iets gebeurt, gaan de
rimpelingen van die gebeurtenis de hele wereld rond
Fragmentering & nichevorming
Internationaal recht zodanig veel gegroeid, niemand kan nog alles
weten dus nichevorming
- Vb. familierechter niet raadplegen voor fiscale zaken
o DEFINITIE - functioneel: Regels die betrekkingen tussen staten regelen?
Verschil met nationaal recht
Internationaal publiekrecht >< internationaal privaatrecht (= set
van voorrangsregels die gaan bepalen welk nationaal recht je moet
toepassen in een concreet geval)
Vroeger: ‘volkenrecht’/’droit des gens’/’law of nations’
Klemtoon op Volken ipv staten
Bruikbare definitie?
Ja maar, niet vergeten om internationale organisaties te betrekken
Dus onvolledige definitie
o DEFINITIE – formeel: bronnen internationaal recht
Art. 38 Statuut IGH (internationale gerechtshof)
Minpunt? ’soft law, eenzijdige rechtshandelingen, resoluties van
internationale organisaties’ staan niet in het artikel maar zijn toch
heel belangrijke bronnen
o Primaire (inhoudelijke regels) en secundaire regels (spelregels)
Opzet huidig vak…
HISTORISCHE EVOLUTIE (DATA NIET, EVOLUTIE BEGRIJPEN)
OUDHEID:
o Vb. Verdrag 1259 v. Chr. Egypte-Hittieten
, Oudste bewaarde verdrag
Vredesverdrag: grenzen vastleggen, hoe krijgsgevangenen uitwisselen?
MIDDELEEUWEN:
o Tijdperk van het natuurrecht/jus naturale
o Rol katholieke kerk !!! (door theologen)
‘gevonden’ door goddelijke wil, universele rede
o Cf. theorie van de rechtvaardige oorlog
17E E.: OORSPRONG MODERNE INTERNATIONALE RECHT
o creatie van een int’le gemeenschap gebaseerd op onafhankelijke en
soevereine staten zonder hoger gezag
o Geestelijke vaders moderne int’l recht (Grotius – de iure belli ac pacis)
o overgang van natuurrecht naar positief recht
positief recht gecreëerd voor en door staten
internationale gemeenschap steunt op onafhankelijke soevereine
staten
staten in middelpunt
godsdienst veel impact
18E EN 19E E: DOORBRAAK POSITIEF RECHT
o 18e E.:
1758: E. de Vattel, ‘droit des gens’
Nog steeds belang
Toont aan hoe men vroeger het recht zag en helpt ons die visie
beter te begrijpen
Term ‘international law’ (J. Bentham, 1789)
Toename (bilaterale) verdragen
o 19e E.:
Professionalisering
Organisaties oprichten (vakverenigingen)
Cf. oprichting ILA & IDI in 1873
- Institut de droit international = gesloten, elitaire organisatie
- International law association = meer open organisatie
Eerste IOs
- Internationale organisaties
- Doelgericht, 1 specifiek doel
- Postunie, telegraafunie
Opkomst multilaterale verdragen
