Zijn kinderrechten een modegril?
Veerle De Roover & Sven Rooms
Inleiding
Op 20 november 1989 werd het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind
(IVRK) goedgekeurd door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties.
De rechten van het kind
Tot het einde van de Middeleeuwen werd de houding tegenover kinderen gekenmerkt door
onverschilligheid. Kinderen werden nog niet als een afzonderlijke sociale categorie
beschouwd. Dit kwam door de hoge kindersterfte, pas wanneer een kind de eerste jaren
overleefde ontstond er een iets hechtere band. Er waren nog geen kinderrechten.
Tijdens de Verlichting (18e eeuw) werden kinderen ‘ontdekt’. Ze werden gezien als sociale
categorie die opgeleid moesten worden tot volwassene. Nog steeds waren er geen kinderen
rechten. Ze werden bekeken als toekomstige volwassenen maar niet als kind ‘an sich’.
In de 20e eeuw werden kinderen dragers van specifieke rechten en waren niet langer
passieve wezens.
Op weg naar het IVRK
Diverse gebeurtenissen gaven aanleiding tot stappen voorwaarts in het kinderrechtenverhaal.
Door het overlijden van vele kinderen tijdens WWI, groeide het besef dat ze bescherming
nodig hebben. In 1924 werd de Verklaring van Geneve opgesteld die de verplichtingen en
verantwoordelijkheden van volwassenen tegenover kinderen beschreef. Bekeken vanuit de
‘behoeftebenadering’. Tien jaar later werden de principes in de grondwet opgenomen.
Na WWII wilde men een nieuwe verklaring opstellen. In 1959 werd het Verdrag van de
Rechten van het Kind goedgekeurd door de Algemene Vergadering van de VN. Hier werden
niet alleen primaire noden behandeld maar ook ruimte voor de nood aan het familieleven,
recht op pre en postnatale verzorging en verplicht en gratis onderwijs. Enerzijds kwam het
besef dat er nood was aan een verdrag i.p.v. een verklaring (verdrag is wettelijk en kan
worden afgedwongen). Anderzijds waren er ook bezwaren van mensen die vonden dat
kinderen alsnog als passief wezen werden beschouwd.
Het IVRK
In 1989 werd het IVRK goedgekeurd en trad in 1990 in werking. Het is het meest snelst en
geratificeerde mensenrechtenverdrag uit de geschiedenis. Het moet worden herhaald dat het
IVRK een verdrag is (juridisch bindend) en daarom behoort tot de ‘hard-law’-instrumenten.
De controle op de naleving van het IVRK is toevertrouwd aan het Comité voor de Rechten
van het Kind.
Op 25 mei 2000 werden 2 facultatieve (onverplichte) protocollen toegevoegd.
- Het facultatief Protocol inzake kinderen in gewapend conflict trekt de
minimumleeftijd van 16 tot 18 jaar waarbij kinderen in het leger kunnen.
- Het facultatief Protocol inzake de verkoop van kinderen, kinderprostitutie en
pornografie
Veerle De Roover & Sven Rooms
Inleiding
Op 20 november 1989 werd het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind
(IVRK) goedgekeurd door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties.
De rechten van het kind
Tot het einde van de Middeleeuwen werd de houding tegenover kinderen gekenmerkt door
onverschilligheid. Kinderen werden nog niet als een afzonderlijke sociale categorie
beschouwd. Dit kwam door de hoge kindersterfte, pas wanneer een kind de eerste jaren
overleefde ontstond er een iets hechtere band. Er waren nog geen kinderrechten.
Tijdens de Verlichting (18e eeuw) werden kinderen ‘ontdekt’. Ze werden gezien als sociale
categorie die opgeleid moesten worden tot volwassene. Nog steeds waren er geen kinderen
rechten. Ze werden bekeken als toekomstige volwassenen maar niet als kind ‘an sich’.
In de 20e eeuw werden kinderen dragers van specifieke rechten en waren niet langer
passieve wezens.
Op weg naar het IVRK
Diverse gebeurtenissen gaven aanleiding tot stappen voorwaarts in het kinderrechtenverhaal.
Door het overlijden van vele kinderen tijdens WWI, groeide het besef dat ze bescherming
nodig hebben. In 1924 werd de Verklaring van Geneve opgesteld die de verplichtingen en
verantwoordelijkheden van volwassenen tegenover kinderen beschreef. Bekeken vanuit de
‘behoeftebenadering’. Tien jaar later werden de principes in de grondwet opgenomen.
Na WWII wilde men een nieuwe verklaring opstellen. In 1959 werd het Verdrag van de
Rechten van het Kind goedgekeurd door de Algemene Vergadering van de VN. Hier werden
niet alleen primaire noden behandeld maar ook ruimte voor de nood aan het familieleven,
recht op pre en postnatale verzorging en verplicht en gratis onderwijs. Enerzijds kwam het
besef dat er nood was aan een verdrag i.p.v. een verklaring (verdrag is wettelijk en kan
worden afgedwongen). Anderzijds waren er ook bezwaren van mensen die vonden dat
kinderen alsnog als passief wezen werden beschouwd.
Het IVRK
In 1989 werd het IVRK goedgekeurd en trad in 1990 in werking. Het is het meest snelst en
geratificeerde mensenrechtenverdrag uit de geschiedenis. Het moet worden herhaald dat het
IVRK een verdrag is (juridisch bindend) en daarom behoort tot de ‘hard-law’-instrumenten.
De controle op de naleving van het IVRK is toevertrouwd aan het Comité voor de Rechten
van het Kind.
Op 25 mei 2000 werden 2 facultatieve (onverplichte) protocollen toegevoegd.
- Het facultatief Protocol inzake kinderen in gewapend conflict trekt de
minimumleeftijd van 16 tot 18 jaar waarbij kinderen in het leger kunnen.
- Het facultatief Protocol inzake de verkoop van kinderen, kinderprostitutie en
pornografie
