samenvatting sociologie PXL

SAMENVATTING SOCIOLOGIE
DEEL 1 OP VERKENNING NAAR DE SOCIOLOGIE

HOOFDSTUK 1: SOCIOLOGIE ALS WETENSCHAP VAN DE SAMENLEVING


DEFINITIE
 Er zijn meerdere omschrijvingen van sociologie
o geen eenvoudige definitie maar je kan wel makkelijk een woordontleding doen
o socius = metgezel of societas = samenleving (latijn)
o logos = kennis, wetenschap (Grieks)
 wetenschap van de (menselijke) samenleving
o het moeilijke hieraan is er is niet een duidelijke samenleving, maar verschillende
kleine samenlevingen  ligt het begrip moeilijk
 vrij jonge wetenschap  bewustwording van de samenleving na de industriële evolutie


SOCIOLOGIE IS EEN WETENSCHAP: ERVARINGSKENNIS VERSUS WETENSCHAPPELIJKE KENNIS
 sociologische kennis = ervaringskennis
o in moeilijke termen kunnen zeggen wat iedereen met gezond verstand kan
opmerken
 spelregels worden normen
 straffen worden sanctie
 je plaats in de samenleving = sociale posities  deze beïnvloed ons gedrag
 verwachtingen die ze van je hebben in een bepaalde positie is een sociale
rol
o doordat alles met sport vergeleken wordt  dagelijkse ervaringen in moeilijke
termen gieten

ERVARINGSKENNIS
 beperkt  selectief (je kiest zelf wat je doet de andere ervaringen heb je niet)
 absoluut  wat we waarnemen is correct
 moeilijk verwoordbaar
 gericht op totaliteit  neemt alles in het geheel maar er zijn meerdere dimensies waaruit je
moet kijken

WETENSCHAPSKENNIS
 onbeperkt  aselect  zo een groot mogelijke representativiteit
 aanvechtbaar  niet absoluut kennis opnieuw in vraag stellen  voorwaardelijk,
hypothetisch
 mededeelbaar  vaktaal of jargon

CONCLUSIE
 ervaringskennis ≠ wetenshapskennis


SOCIOLOGIE IS EEN WETENSCHAP: SOCIALE VERSUS NATUURWETENSCHAPPEN

,  als men belangrijke wetenschappelijke uitvindingen of ontdekkingen moeten vernoemen 
vaak natuurwetenschappelijk  gevolgen zijn ook direct zichtbaar
 natuurwetenschappelijke uitvindingen hebben ook een invloed op de samenleving
 sociologische uitvindingen of ontdekkingen  formuleren van een wet, ontstaan sociale
zekerheid,…
 eerste maatschappijwetenschappers  bouwen op natuurwetenschappers  niet bruikbaar
 sociologie = sociale wetenschap
 verschillen sociale wetenschap en natuurwetenschap
o niveau van onderzoekselementen
 natuurwetenschappen: identiek en volledig reproduceerbaar (veranderd
niet, het bestaat en het blijft zo)
 sociale wetenschappen: niet identiek en kunnen actief optreden en zichzelf
veranderen
o vaststellen van wetmatigheid
 natuurwetenschappen: overal en altijd geldig
 sociale wetenschappen: wetmatigheden zijn niet universeel
o positie van de onderzoeker
 natuurwetenschappen: onderzoeker staat buiten het veld
 sociale wetenschappen: maakt WEL deel uit van het onderzoeksveld  niet
neutraal tegenover je onderzoek  problemen


SOCIOLOGIE: WETENSCHAP VAN DE SAMENLEVING
 sociologie bestudeerd:
o het handelen van mensen  handelen van mensen dat mogelijk beïnvloed
wordt door het handelen van andere mensen zolang het plaatsvind in een
sociale omgeving die de kenmerken van de omgeving herkent
o het sociale handelen van mensen die zijn ontstaan uit patronen en structuren 
dekt het meeste van wat er bestudeerd wordt
 aanpak van de studie
interpreteren van de definitie van sociologie als een wetenschap
 probeert de vastgestelde sociale werkelijkheid te veralgemenen  conceptueel
denkkader  zien van andere aspecten via sociologische bril (conceptualiseren)
 zoekt naar samenhang tussen verschillende delen van de vastgestelde sociale
werkelijkheid  basis van regelmaatheden van het verloop van de werkelijkheid die het
misschien mogelijk maakt om voorspellingen te maken (verklaren)
 aandacht voor representativiteit , betrouwbaarheid en validiteit
o representativiteit: de steekproef moet een kleine maar getrouwde weergave zijn
van de werkelijkheid
o betrouwbaarheid: andere onderzoekers die hetzelfde onderzoeken zouden
ongeveer hetzelfde moeten uitkomen
o validiteit: je vind waar je naar zoekt
 omschrijft hoe de definitie van sociologie moet begrepen worden
 definitie: sociale handelen van mensen in een sociale omgeving die de kenmerken
van de omgeving ondergaat en de uit sociaal handelen voortgekomen patronen en
structuren in hun ontstaan, voortbestaan en veranderen


SOCIOLOGIE VERSUS ANDERE WETENSCHAPPEN DIE MENS EN MAATSCHAPPIJ BESTUREN
 sociale wetenschappen: sociologie, psychologie, economie, rechten, …

,  iedereen van deze kijkt naar de samenleving allemaal vanaf een andere hoek/ perspectief
vb. werkloosheid
o economist: invloed verhoogde werkloosheidsgraad en verminderde koopkracht
o politoloog: verlies van jobs willen voorkomen
o socioloog: gezinsrelaties
o psycholoog: beïnvloeding zelfbeeld door job verlies
 alle gebeurtenissen bekijken vanuit een andere hoek/bril
 binnen een bepaalde stroming zijn ze ook verschillende paradigma’s zoals structuur-
functionalisme


NABESCHOUWING
 sociologie is niet zo gemakkelijk als “een socioloog zegt in moeilijke termen wat iedereen
met gezond verstand kan opmerken

HOOFDSTUK 2: HET ONTSTAAN EN DE GRONDLEGGERS VAN DE SOCIOLOGIE


ONTSTAAN VAN DE SOCIOLOGIE
 ontstaan in de eerste helft van de 19de eeuw  door bijdrage van verschillende
elementen:
o het ontstaan van een nieuw productieproces
 het fabriekssysteem: industriële revolutie en technische uitvindingen 
nieuw productieproces
 voordien was arbeid gelinkt aan familie, mensen werkten van thuis uit
 door de fabrieken niet meer
 uitbuiting vanuit de werkgevers  solidariteit en opstanden werden
georganiseerd
o de urbanisatie
 mensen werkte in fabrieken die in steden werden geplaatst  ze
gingen verhuizen  overbevolking in de steden
 overbevolking  sociale problemen zoals armoede
o de opkomst van wetenschap als een verklaringsmechanisme
 ervoor gaf god alle verklaringen  19de eeuw werd die verklaring niet
meer aanvaard  wetenschap kwam in de plaats
o de nadruk op het sociale
 Franse revolutie  vrijheid van het individu
 Een groep is niet gewoon een som van individuen  ze delen een
achtergrond of geschiedenis


GRONDLEGGERS VAN DE SOCIOLOGIE

AUGUSTE COMTE
 Filosoof van opleiding
 Wetenschap van de samenleving naar beeld van de natuurwetenschappen
 Opstellen van wetten die de verandering in de samenleving mogelijk zou moeten maken
 was noodzakelijk
 Franse revolutie  negatief

,  De samenleving van zijn tijd verkeerde in een diepe anarchie (= het streven naar een
situatie of samenleving waarin mensen zonder een hogere macht of autoriteit leven)
 Savoir pour prévoir et prévoir pour pouvoir = weten om te voorspellen en plannen om te
kunnen
 De originele uitspraak die nu nog wordt gebruikt gaat: savoir pour prévoir afin de
pouvoir = idem  zijn visie op wat wetenschap moest realiseren
 Komen tot een nieuw maatschappelijk bestel  wetenschapsmodel voor beschrijven van
ervaring gegeven feiten een het vaststellen van ruimtelijke en tijdelijke betrekkingen
tussen de verschijnselen met behulp van wiskundige formules
 Loi des trois états  driefasewet
o Eerst een religieuze samenleving  bovennatuurlijk verklaringskracht  inzicht
over de omringde wereld
nadruk op bijgeloof en speculatie
o metafysische samenleving  kritisch denken  religie wordt gebruikt om het
maatschappelijk reilen en zeilen in twijfel trekt  gestuurd door reden
nadruk op bijgeloof en speculatie
o wetenschappelijke of positivistische samenleving  men kan samenleving niet
begrijpen  gebaseerd op waarneembare sociale feiten  wetenschappelijke
uitspraken beperken zich tot absolute regelmaat tussen verschijnselen
 methoden van logica en wetenschap  beeld van natuurwetenschappen (physique
sociale = sociale fysica)  later pas naam sociologie  door deze naamgeving  vader
van de sociologie
 sociologie heeft 2 delen
o sociale statica  bestudeerd de aspecten die een samenleving mogelijk maken
o sociale dynamica  bestuderen van veranderingsprocessen in de samenleving
 3 fasenwet

HERBERT SPENCER
 zien van sociologie als natuurwetenschappen  samenleving vergelijken met een levend
organismen
 organen hebben allemaal een andere functie maar kunnen niet zonder elkaar 
instituties dragen samen bij tot globale samenleving
 net als Darwin “survival of the fittest” mensen zeggen dat deze uitdrukking van spencer
is  samenleving met rust laten  samenleving continue verbeteren
 politiekers die zwakkeren helpen samenleving nooit tot zijn best
 voorstander van zuiver vrijemarktsysteem  rijke industriëlen wordt wetenschappelijk
verantwoording voor hun gedrag

KARL MARX
 volledig oneens met spencer stabiele samenleving waarvan alle delen onderling
onafhankelijk zijn met als belangrijkste kenmer conflict (klassenconflict)
 verschil tussen arbeiders en kapitalisten komt door het economisch systeem
 economisch determinisme = economie van een samenleving determineert de
geschiedenis
 sociale veranderingsprocessen en sociale structuur werden verklaard door economische
productie en de relatie tussen mensen
 sociale vooruitgang of verbetering van levensomstandigheden werd bedongen door een
revolutionair proces