AARDRIJKSKUNDE HFST 3 ZUID-
AMERIKA 5VWO
§1
NATUURLIJKE GEVAREN IN ZUID-AMERIKA
Subductiezone westkant Z-Amerika:
Nazcaplaat en Amerikaanse plaat onder Antarctische plaat
Veel vulkaanuitbarstingen + aardbevingen
*Gevolg aardbevingen: in de zeebodem voor de kust tsunami’s (vloedgolven).
Vulkanen zijn direct gevolg van subductie, en komen voor in gebieden waar aardbevingen
voorkomen.
Stratovulkanen die regelmatig uitbarsten, maar niet erg gevaarlijk zijn (aswolken + dunbevolkt
gebied)
Indirecte gevolgen van bevingen zijn aardverschuivingen/massabeweging, ontstaan door:
Afschuivende delen op instabiele hellingen bij een aardbeving
Het schuiven van modder, puin en gesteente van een helling bij overvloedige neerslag à
schade aan wegen, gebouwen en landbouwgrond
Ontstaan van lahars bij een vulkaanuitbarsting
o Modderstromen
o Ontstaan doordat sneeuw en ijs hoog op de vulkaanhellingen smelten bij de
vulkaanuitbarsting à komen met grote snelheid naar beneden met modder, puin, ijs
en stenen.
Krotwoningen op hellingen schuiven vaak door aardverschuivingen naar beneden.
In de nattere gedeelten van Z-Amerika zijn er veel overstromingen.
Berggebieden: flash floods
o Rivieren hebben opeens een zeer hoge piekafvoer
Door hevige regenval in de bovenloop loopt de bedding snel vol en stort het
(vermengde) water naar beneden
Vlakkere gebieden: high floods Rivieren hebben vaak een groot debiet Het niveau stijgt traag,
tot de rivier overstroomt à door langdurige regenbuien en tropische stortbuien.
De mens is vaak oorzaak van deze rampen, door ontbossing.
De hellingen komen kaal te liggen à water infiltreert bijna niet in de bodem à stroomt af via
het oppervlak
o Afstroming kan bevorderd worden door verkeerd landgebruik, stedenbouw en
wegenaanleg
, à verharding van het oppervlak leidt tot een kortere vertragingstijd.
§2
TRANSPORT
Sinds 1960 is er meer economische schade door natuurrampen. Oorzaken:
Urbanisatie
Armoede
Slecht bestuur
Constructie van gebouwen en infrastructuur op kwetsbare plekken
Klimaatverandering + El Niño
Ontbossing
Het grotere verlies van mensenlevens in ontwikkelingslanden dan in rijke landen komt door:
Een verkeerde locatiekeuze voor bouw- en infrastructuur
Het zich niet houden aan bouwvoorschriften
Verkeerd omgaan met natuurlijke bronnen (bijv. ontbossing)
Gebrek aan een rampenplan
Er zijn hoge bevolkingsdichtheden in rivierdalen en delta’s, wegen en woningbouw op
instabiele hellingen en gevaarlijke mijnen.
Vooral de armere bevolking in krottenwijken lopen het grootste risico. Bij hun is de
risicoperceptie laag = de mate waarin men het risico om zelf slachtoffer te worden (omdat
natuurlijke gevaren zich vaak met lange en wisselende tussenpozen voordoen).
3 (elkaar versterkende) factoren die bepalen hoe hoog het risico voor een natuurramp met
catastrofale gevolgen is:
1.
Het aantal mensen en gebouwen dat bij de ramp betrokken is, en hoeveel infrastructuur
verwoest wordt Grotere steden hebben meer schade
De kwetsbaarheid van een samenleving
Bepaald door:
Fysieke factoren à slechte constructie van gebouwen en landgebruik dat bodemerosie bevordert
AMERIKA 5VWO
§1
NATUURLIJKE GEVAREN IN ZUID-AMERIKA
Subductiezone westkant Z-Amerika:
Nazcaplaat en Amerikaanse plaat onder Antarctische plaat
Veel vulkaanuitbarstingen + aardbevingen
*Gevolg aardbevingen: in de zeebodem voor de kust tsunami’s (vloedgolven).
Vulkanen zijn direct gevolg van subductie, en komen voor in gebieden waar aardbevingen
voorkomen.
Stratovulkanen die regelmatig uitbarsten, maar niet erg gevaarlijk zijn (aswolken + dunbevolkt
gebied)
Indirecte gevolgen van bevingen zijn aardverschuivingen/massabeweging, ontstaan door:
Afschuivende delen op instabiele hellingen bij een aardbeving
Het schuiven van modder, puin en gesteente van een helling bij overvloedige neerslag à
schade aan wegen, gebouwen en landbouwgrond
Ontstaan van lahars bij een vulkaanuitbarsting
o Modderstromen
o Ontstaan doordat sneeuw en ijs hoog op de vulkaanhellingen smelten bij de
vulkaanuitbarsting à komen met grote snelheid naar beneden met modder, puin, ijs
en stenen.
Krotwoningen op hellingen schuiven vaak door aardverschuivingen naar beneden.
In de nattere gedeelten van Z-Amerika zijn er veel overstromingen.
Berggebieden: flash floods
o Rivieren hebben opeens een zeer hoge piekafvoer
Door hevige regenval in de bovenloop loopt de bedding snel vol en stort het
(vermengde) water naar beneden
Vlakkere gebieden: high floods Rivieren hebben vaak een groot debiet Het niveau stijgt traag,
tot de rivier overstroomt à door langdurige regenbuien en tropische stortbuien.
De mens is vaak oorzaak van deze rampen, door ontbossing.
De hellingen komen kaal te liggen à water infiltreert bijna niet in de bodem à stroomt af via
het oppervlak
o Afstroming kan bevorderd worden door verkeerd landgebruik, stedenbouw en
wegenaanleg
, à verharding van het oppervlak leidt tot een kortere vertragingstijd.
§2
TRANSPORT
Sinds 1960 is er meer economische schade door natuurrampen. Oorzaken:
Urbanisatie
Armoede
Slecht bestuur
Constructie van gebouwen en infrastructuur op kwetsbare plekken
Klimaatverandering + El Niño
Ontbossing
Het grotere verlies van mensenlevens in ontwikkelingslanden dan in rijke landen komt door:
Een verkeerde locatiekeuze voor bouw- en infrastructuur
Het zich niet houden aan bouwvoorschriften
Verkeerd omgaan met natuurlijke bronnen (bijv. ontbossing)
Gebrek aan een rampenplan
Er zijn hoge bevolkingsdichtheden in rivierdalen en delta’s, wegen en woningbouw op
instabiele hellingen en gevaarlijke mijnen.
Vooral de armere bevolking in krottenwijken lopen het grootste risico. Bij hun is de
risicoperceptie laag = de mate waarin men het risico om zelf slachtoffer te worden (omdat
natuurlijke gevaren zich vaak met lange en wisselende tussenpozen voordoen).
3 (elkaar versterkende) factoren die bepalen hoe hoog het risico voor een natuurramp met
catastrofale gevolgen is:
1.
Het aantal mensen en gebouwen dat bij de ramp betrokken is, en hoeveel infrastructuur
verwoest wordt Grotere steden hebben meer schade
De kwetsbaarheid van een samenleving
Bepaald door:
Fysieke factoren à slechte constructie van gebouwen en landgebruik dat bodemerosie bevordert
