De leerling in ontwikkeling
LOBR 1 | Tine Sleurs
Studenten kunnen…
• begrippen m.b.t. ontwikkeling verklaren + vb geven
• ontwikkelingspsychologische kaders in eigen woorden uitleggen aan
de hand van een voorbeeld / voorbeelden.
• aangeven naar welke ontwikkelingsdomeinen/fases/aspecten
verwezen wordt in een casus.
• beschreven gedrag van een jongere verklaren a.h.v. ontwikkelings-
psychologische kaders.
• beschrijven op welke manier jongeren kunnen ondersteund worden in
klascontext in hun ontwikkeling.
• een bestaand onderzoek kritisch doorlichten.
Executieve functies = de denkprocessen in je hersenen die je helpen om je
gedrag te sturen, doelen te stellen en deze te bereiken.. Daarnaast zorgen ze
ervoor dat je een balans kunt vinden tussen wat er van je gevraagd wordt, wat je
nodig hebt en je verantwoordelijkheden
Vb: op vier poten op stoel, taak maken die gevraagd word, discipline hebt om iets
op te schrijven wat lkr zegt, planning maken en hieraan houden, dingen op
voorhand doen
H1: INLEIDING TOT DE ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE
Studenten kunnen…
• begrippen m.b.t. ontwikkeling verklaren.
• ontwikkeling van adolescenten/leerlingen bekijken door een
diversiteitsbril.
• de kern van wat ontwikkelingspsychologie precies inhoudt beschrijven.
• in voorbeelden aangeven welke ontwikkelingspsychologische visie ten
grondslag ligt.
• Adhv een aantal redenen aangeven wat het belang is van kennis rond
ontwikkelingspsychologie voor de leraar (taak als leraar/opvoeder-
ondersteunen van de ontwikkeling in de klascontext).
1
, • bestaand onderzoek kritisch doorlichten.
1. WAAROM ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE VOOR DE LERAAR?
4 redenen:
1) Kennis van ‘normale’ ontwikkeling: Wat is adequaat voor welke leeftijd?
Ontwikkeling = alle veranderingen in het menselijk gedrag die samenhangen
met de leeftijd (Newman & Newman, 2007)
- Ontwikkelen loopt je hele leven door: aangaan van relaties, beroep vinden
en uitvoeren
- Ouderenzorg verliest sommige ontwikkelingen (geheugen, botten,
kracht)
- Om te weten wanneer gedrag “fout” gaat, moet je eerst inzicht krijgen in
de normale ontwikkeling van gedrag MAAR
- Het ‘normale’ of gemiddelde kind bestaat niet!
- We geven kinderen snel een label: ADHD
Gause curve: rechts heel vaardig, links niet vaardig, meeste kinderen in het
midden (normaal) ook bij lengte, adhd
- In ontwikkeling kan de piramide verschuiven: vaardigheid schuift op naar
links, heel onze groep van kinderen is zwakker geworden in vaardigheden,
gewicht is naar rechts verschoven
- Voor leerkracht LO is kennis van motorische ontwikkeling erg belangrijk
Veiligheid
Uitdaging
4 principes op het vlak van motorische ontwikkeling:
- Van kop tot teen: Hoofd oprichten/stabilisteren grijpen met handen
voeten (eerst oog-hand coördinatie)
Eerste zwemslag is nu schoolslag, crawl is beter want voeten in
bepaalde positie is moeilijk
2
, - Van binnen naar buiten: buik/romp stabiliseren (zitten/stappen) naar
voor/achter/opzij (ledenmaten)
- Van een naar meer tegelijk: voeten en armen tegelijk, bellen blazen
(potje niet in hand vasthouden), stappen en klappen is te veel
- Van totaal naar lokaal: iets apart doen met 1 deel van lichaam
EXAMEN: hoe ontwikkelt een kind zich, benoem de vier principes en leg deze uit
2) Belang van diversiteit en inclusie inzien (verschil tussen kinderen zien) Welke
interindividuele verschillen zijn er?
- Diversiteit is de norm in de samenleving, dus ook in het onderwijs
- Het is als leraar belangrijk om kinderen en jongeren met een brede waaier
aan verschillen en gelijkenissen te respecteren
- Cartoon komt veel voor
- Iedereen is anders
- Moet iedereen dezelfde doelstellingen halen, tot
welke maten bieden we ondersteuning
- Sprint gebruiken
- Onderwijskansen bepaald door ouders (mama)
3) Werken in zone van naaste ontwikkeling Hoe begeleiden we ontwikkeling?
Verveling storend gedrag
3
, 4) Welbevinden en betrokkenheid als richtsnoeren (goed voelen in klas zorgt voor
leren) Oog voor de relatie als basis om tot leren/groei te komen
- Welbevinden
Kind voelt zich als visje in het water, gelukkig
• Lachen, gek doen, babbelen, zingen, spontaan vragen stellen,
durven ‘neen’ zeggen, durven ruimte innemen, nieuwsgierig,
initiatief nemen, …
- Betrokkenheid ( zoals in FLOW zijn)
Kind gaat volledig op in een taak/activiteit, diepgaand leren!
• Zone van naaste ontwikkeling, fijn-moeilijke taken
- Hoog welbevinden + Betrokkenheid
Optimale ontwikkeling/groei mogelijk!
Bv. ingrijpende gebeurtenissen kunnen leren bemoeilijken, verhinderen…
2. WAT IS ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE
Ontwikkelingspsychologie = de wetenschappelijke studie naar patronen van:
• Groei (verwerven én verliezen)
• Verandering (in gedrag, eetpatroon, heel snel boos worden, in de groep)
• Stabiliteit
1. beschrijven van veranderingen die zich voordoen in de loop van de
ontwikkeling
2. verklaren van veranderingen daar aan te tonen welke gebeurtenissen aan
de basis liggen van een bepaald verloop in het ontwikkelingsproces.
3. optimaliseren van de ontwikkeling door bv. Interventieprogramma’s op te
zetten.
4
LOBR 1 | Tine Sleurs
Studenten kunnen…
• begrippen m.b.t. ontwikkeling verklaren + vb geven
• ontwikkelingspsychologische kaders in eigen woorden uitleggen aan
de hand van een voorbeeld / voorbeelden.
• aangeven naar welke ontwikkelingsdomeinen/fases/aspecten
verwezen wordt in een casus.
• beschreven gedrag van een jongere verklaren a.h.v. ontwikkelings-
psychologische kaders.
• beschrijven op welke manier jongeren kunnen ondersteund worden in
klascontext in hun ontwikkeling.
• een bestaand onderzoek kritisch doorlichten.
Executieve functies = de denkprocessen in je hersenen die je helpen om je
gedrag te sturen, doelen te stellen en deze te bereiken.. Daarnaast zorgen ze
ervoor dat je een balans kunt vinden tussen wat er van je gevraagd wordt, wat je
nodig hebt en je verantwoordelijkheden
Vb: op vier poten op stoel, taak maken die gevraagd word, discipline hebt om iets
op te schrijven wat lkr zegt, planning maken en hieraan houden, dingen op
voorhand doen
H1: INLEIDING TOT DE ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE
Studenten kunnen…
• begrippen m.b.t. ontwikkeling verklaren.
• ontwikkeling van adolescenten/leerlingen bekijken door een
diversiteitsbril.
• de kern van wat ontwikkelingspsychologie precies inhoudt beschrijven.
• in voorbeelden aangeven welke ontwikkelingspsychologische visie ten
grondslag ligt.
• Adhv een aantal redenen aangeven wat het belang is van kennis rond
ontwikkelingspsychologie voor de leraar (taak als leraar/opvoeder-
ondersteunen van de ontwikkeling in de klascontext).
1
, • bestaand onderzoek kritisch doorlichten.
1. WAAROM ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE VOOR DE LERAAR?
4 redenen:
1) Kennis van ‘normale’ ontwikkeling: Wat is adequaat voor welke leeftijd?
Ontwikkeling = alle veranderingen in het menselijk gedrag die samenhangen
met de leeftijd (Newman & Newman, 2007)
- Ontwikkelen loopt je hele leven door: aangaan van relaties, beroep vinden
en uitvoeren
- Ouderenzorg verliest sommige ontwikkelingen (geheugen, botten,
kracht)
- Om te weten wanneer gedrag “fout” gaat, moet je eerst inzicht krijgen in
de normale ontwikkeling van gedrag MAAR
- Het ‘normale’ of gemiddelde kind bestaat niet!
- We geven kinderen snel een label: ADHD
Gause curve: rechts heel vaardig, links niet vaardig, meeste kinderen in het
midden (normaal) ook bij lengte, adhd
- In ontwikkeling kan de piramide verschuiven: vaardigheid schuift op naar
links, heel onze groep van kinderen is zwakker geworden in vaardigheden,
gewicht is naar rechts verschoven
- Voor leerkracht LO is kennis van motorische ontwikkeling erg belangrijk
Veiligheid
Uitdaging
4 principes op het vlak van motorische ontwikkeling:
- Van kop tot teen: Hoofd oprichten/stabilisteren grijpen met handen
voeten (eerst oog-hand coördinatie)
Eerste zwemslag is nu schoolslag, crawl is beter want voeten in
bepaalde positie is moeilijk
2
, - Van binnen naar buiten: buik/romp stabiliseren (zitten/stappen) naar
voor/achter/opzij (ledenmaten)
- Van een naar meer tegelijk: voeten en armen tegelijk, bellen blazen
(potje niet in hand vasthouden), stappen en klappen is te veel
- Van totaal naar lokaal: iets apart doen met 1 deel van lichaam
EXAMEN: hoe ontwikkelt een kind zich, benoem de vier principes en leg deze uit
2) Belang van diversiteit en inclusie inzien (verschil tussen kinderen zien) Welke
interindividuele verschillen zijn er?
- Diversiteit is de norm in de samenleving, dus ook in het onderwijs
- Het is als leraar belangrijk om kinderen en jongeren met een brede waaier
aan verschillen en gelijkenissen te respecteren
- Cartoon komt veel voor
- Iedereen is anders
- Moet iedereen dezelfde doelstellingen halen, tot
welke maten bieden we ondersteuning
- Sprint gebruiken
- Onderwijskansen bepaald door ouders (mama)
3) Werken in zone van naaste ontwikkeling Hoe begeleiden we ontwikkeling?
Verveling storend gedrag
3
, 4) Welbevinden en betrokkenheid als richtsnoeren (goed voelen in klas zorgt voor
leren) Oog voor de relatie als basis om tot leren/groei te komen
- Welbevinden
Kind voelt zich als visje in het water, gelukkig
• Lachen, gek doen, babbelen, zingen, spontaan vragen stellen,
durven ‘neen’ zeggen, durven ruimte innemen, nieuwsgierig,
initiatief nemen, …
- Betrokkenheid ( zoals in FLOW zijn)
Kind gaat volledig op in een taak/activiteit, diepgaand leren!
• Zone van naaste ontwikkeling, fijn-moeilijke taken
- Hoog welbevinden + Betrokkenheid
Optimale ontwikkeling/groei mogelijk!
Bv. ingrijpende gebeurtenissen kunnen leren bemoeilijken, verhinderen…
2. WAT IS ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE
Ontwikkelingspsychologie = de wetenschappelijke studie naar patronen van:
• Groei (verwerven én verliezen)
• Verandering (in gedrag, eetpatroon, heel snel boos worden, in de groep)
• Stabiliteit
1. beschrijven van veranderingen die zich voordoen in de loop van de
ontwikkeling
2. verklaren van veranderingen daar aan te tonen welke gebeurtenissen aan
de basis liggen van een bepaald verloop in het ontwikkelingsproces.
3. optimaliseren van de ontwikkeling door bv. Interventieprogramma’s op te
zetten.
4
