samenvatting recht voor MW '24

Inleiding



Wat is recht?
‘Een geheel van gedragsregels die de overheid heeft uitgewerkt en die
door haar verplicht worden opgelegd aan de burgers ter bescherming
van vitale maatschappelijke belangen’
 Doel : beschermen van maatschappelijke belangen
Kenmerken :
 Een geheel van regels (met diverse bronnen)
 Wordt bekrachtigd en opgesteld door de overheid
 Doelstelling : samenleving ordenen
 Is afdwingbaar (naar rechtbank gaan als 1 van jouw rechten niet aan bod
komt)
Indeling privaat en publiek recht




Indeling materieel, formeel en bewijsrecht
 Materieel recht = spelregels voor maatschappelijk gedrag (inhoud)
 Formeel recht = spelregels bij niet-naleving (procedure en straffen)
Regels en plichten
DUS formeel recht regelt conflicten naar aanleiding van materieel recht
Verbod van eigenrichting = zelf het recht niet in handen mogen nemen, je
moet de regels volgen. Je moet het formeel recht respecteren
 Bewijsrecht = tussen materieel en formeel recht
Manier dat je kan aantonen dat jouw rechten geschonden zijn vb;
(getuigen enkel als de rechter dit toelaat), verklaring, proces verbaal,
vermoedens, beeldmateriaal, schriftelijk bewijs, eed, bekentenis
Indeling dwingende en aanvullende gedragsregels
 Dwingend recht = ‘op straffe van nietigheid’ of ‘van openbare orde’
Verschil : sanctie KAN of MOET toegepast worden
Regels waar dat je niet mag van afwijken
Op straffe van nietigheid = zelf vragen aan de rechter
Van openbare orde = als je naar een andere rechter stapt
 Aanvullend recht = afwijkingen mogelijk
Dingen die in de wet staan maar er staat iets bij (afwijking mogelijk)

, Deel 1 : De gerechtelijke procedure



1.1Basisprincipes v/d gerechtelijke procedure
1)Recht op een eerlijk proces
 Recht op een eerlijke en openbare behandeling v/d zaak.
Uitspraak ≠ behandeling (Bv zedenfeiten; behandeling achter
gesloten deuren, uitspraak is openbaar)
 Binnen een redelijk termijn.
 Door een onafhankelijk en onpartijdig gerecht.
 Met vermoeden van onschuld
2)Eenheid v/d rechtspraak




3)Dubbele aanleg
= Eerste aanleg en hoger beroep
 vonnis (uitspraak rechtbank 1ste aanleg) en arrest (uitspraak van een Hof)
 verstek en verzet (andere partij komt niet opdagen en vraagt of de zaak
opnieuw mag voorkomen)
Uitzonderingen :
 Vrederechter en politierechtbank (uitspraken over vorderingen tot en met
2000EUR zijn gewezen in eerste en laatste aanleg)
 Rechtbank van 1ste aanleg en ondernemingsrechtbank (uitspraken over
vorderingen tot en met 2500EUR zijn gewezen in eerste en laatste aanleg)
 Geen hoger beroep voor uitspraken v/h Hof van Assisen (12 juryleden)
 Hof van Cassatie is GEEN 3de aanleg.


4)Kennen v/d wet

,  Iedereen zou de wetten moeten kennen, toegang hebben tot de
rechtsregels
 Onmogelijk (te veel wetten)



1.2Instanties van rechtshulp
Justitiehuizen
 Begeleiding van daders bij uitvoering v/d straf
 Slachtoffers van misdrijven informeren en bijstaan
 Burgers informeren en eventueel doorverwijzen
 Maatschappelijke onderzoeken uitvoeren voor de familierechtbank
 Inlichtingen vertrekken aan de administratieve en gerechtelijke
overheden
Eerste- en tweedelijnsbijstand
 Commissie juridische bijstand : eerste lijn/justitiehuis
 Bureau voor juridische bijstand : tweede lijn/gerechtsgebouw
 Bureau voor rechtsbijstand : gerechtskosten
Andere instanties
 OCMW, CAW, vakbond, mutualiteit, wetswinkel, huurdersbond, …



1.3Alternatieven voor een gerechtelijke procedure
1) Eenzijdige ingebrekestelling
2) Onderhandeling
3) Ombudsdiensten
4) Oproeping in verzoening vrederechter
Kosteloos
PV minnelijke schikking – uitvoerbaar
5) Kamer minnelijke schikking familierechtbank
Verzoekschrift
Familierechter als bemiddelaar
6) Bemiddeling
=“De slechtste overeenkomst is nog altijd beter dan het beste
vonnis”
De bemiddelaar is neutraal betrokken
Een bemiddelaar stuurt het proces, NIET de inhoud!
Familiezaken, strafzaken, arbeidszaken, …
Bemiddeling is doorgaans goedkoper, sneller en efficiënter dan de
gerechtelijke procedure
Minder formalistisch, welzijnsbevorderend en emancipatorisch




Deel 2 : Personen -en familierecht

, 2.1 De persoon
1) Algemeen
Natuurlijke personen VS. rechtspersonen
 Rechtspersoonlijkheid
 Een staat of geheel van (juridische) elementen die de identiteit
bepalen. (naam, woonplaats, nationaliteit, geslacht, burgerlijke staat)
 Een vermogen of alle in geld waardeerbare goederen en rechten. (actief
en passief)
 Een bekwaamheid of de mogelijkheid om rechten te genieten en ui te
oefenen.
 Genotsbekwaamheid (of rechtsbekwaamheid) = rechten en plichten
hebben
 Handelingsbekwaamheid = rechten en plichten uitoefenen
 Principe of uitgangspunt
 Uitzondering (bv; minderjarigen of ‘onbekwaamverklaarden’)
2) Bewindvoering (ppt 2 dia 13 video bekijken voor examen)
Voor wie?
 “De meerderjarige die wegens zijn gezondheidstoestand geheel of
gedeeltelijk, zij het tijdelijk, niet in staat is zonder bijstand of andere
beschermingsmaatregel zijn belangen van vermogensrechtelijke aard of
niet-vermogensrechtelijke aard zelf waar te nemen, kan onder
bescherming worden geplaatst, indien en voor zover de bescherming
van zijn belangen dit vereist.”
 Personen met een mentale of fysieke beperking, psychische stoornis,
een (niet-)aangeboren hersenletsel, een persoon in coma, mensen met
een verslavingsproblematiek, …
 +18, Geheel of gedeeltelijk, Tijdelijk of definitief/blijvend, Persoon of
goederen, Bijstand of vertegenwoordiging
 Gerechtelijke beschermingsmaatregel op maat!
 Minst ingrijpende eerst


Procedure?
 Vrederechter v/d verblijfplaats v/d persoon
 De persoon zelf, familie, of ieder belanghebbende kan een
verzoekschrift indienen
 Met een medisch attest
 Bewindvoerder en vertrouwenspersoon worden aangesteld