Les 1: Inleiding
Achtergrondartikel: Getchell
Terminologie
Artificiële intelligentie
= kunstmatige intelligentie
Intelligentie vertoond door machines
AI = repliceren/nabootsen van menselijke intelligentie
o Kunnen in zekere mate menselijke vaardigheden vertonen (leren, redeneren,
creëren)
o Voorbeelden van menselijke taken?
Chatbots: taal lezen, begrijpen en schrijven zoals een mens
Tumor opsporen op een radiografie: medische beelden interpreteren
zoals een radioloog
Geschreven tekst omzetten in gesproken taal: taal lezen en uitspreken
zoals een mens
o Verschil met gewoon computerprogramma?
bij AI zal het systeem zelf volledig leren hoe een taak uit te voeren
(= autonoom)
>< programmeur gaat zelf regels bepalen, stap voor stap bepalen wat
een systeem moet doen
Praktisch: computersystemen die taken kunnen oplossen waarvoor normaal
menselijke intelligentie nodig is
Twee categorieën
o Artificiële algemene intelligentie
Gelijkend aan menselijke intelligentie
1 systeem kan meerdere taken uitvoeren en vanzelf task-switchen
Voorbeeld: robot die van taal kan vertrekken en zo een vraagstuk kan
oplossen; robot die zelf een ikeakastje kan ineenvijzen…
o Artificiële enge intelligentie
Beperkt tot enge, voorafbepaalde taak
AI kan hier niet van afwijken
Geen task-switching
Vaak accurater / beter in deze precieze taak
Voorbeeld: detector plagiaat
AI = overkoepelende technische term
o Machine learning
Machine learning gaat ook een menselijke taak leren en overnemen,
maar het is een ander soort model (= een statistisch model)
Dus als er geen neuraal netwerk is, spreken we van machine
learning
o Neurale netwerken en deep learning
Deep learning = gaat over neurale netwerken
1
, o Natural language processing
o …
AI: machine learning
Tak van AI
Methode
Modellen die leren uit data data gebaseerd
Patroonherkenning via statistische methodes
Hoe leert de machine?
Input:
o Trainingdata (voorbeelden met juiste antwoorden)
Verwerking:
o Machine leert patronen en regels herkennen in trainingdata, via
wiskundige/statistische algoritmes
Output:
o Machine past die aangeleerde patronen en regels toe op ongeziene data en
voorspelt zo antwoorden
Voorbeeld: beeldherkenning
Bv. Automatische personen ‘taggen’ op sociale media
AI: neutrale netwerken en deep learning
Tak van AI
Methode
Modellen die “leren” uit data datagebaseerd
o Minder afhankelijk van menselijke interventie
Patroonherkenning via ‘neurale’ netwerkstructuren
o geïnspireerd op biologische neurale netwerken (bv. brein)
o in AI: artificiële neurale netwerken
Netwerk van nodes/knopen die met elkaar in verbinding staan
Netwerk heeft verschillende lagen
o Inputlaag
o Verborgen laag (1 of meer)
o Outputlaag
Drie lagen = basic neuraal netwerk
meer dan drie lagen = deep learning / deep neural network
Voorbeeld van een netwerk (simpele voorstelling)
In het begin: willekeurig (een neuraal netwerk kan dan nog niets)
Gaat in het begin voorspellingen doen en op basis daarvan ga je via
formules terug feedback geven op het neurale netwerk zelf
Hoe dikker de pijl, hoe sterker het gewicht, hoe belangrijker zo kom
je tot voorspelling
2
, Getallen tussen 0 en 1
o Bv. 0 = kat, 1 = hond
Voorbeeld van een netwerk (complexe voorstelling)
Hoe leert zo’n neuraal netwerk?
Input:
o Trainingdata (voorbeelden met juiste antwoorden)
Verwerking:
o Verschillende nodes en paden worden geactiveerd. De sterktes van de
verbindingen tussen nodes wordt stelselmatig aangepast tot het resultaat in
de outputlaag zo goed mogelijk wordt.
Output:
o Machine kan het juiste pad in het netwerk doorlopen en zo voor ongeziene
data een antwoord voorspellen
Voorbeeld: spraakherkenning
Bv. Spraakberichten op smartphone omzetten naar tekstberichten
Bv. zelfrijdende auto’s
o Hebben veel voorbeelden nodig van verkeerslichten, auto’s, objecten
herkennen op de baan
Bv. testen of je een robot bent (captcha)
AI: Natural language processing
= “natuurlijketaalverwerking”
Tak van AI en taalkunde
Onderzoeksdomein
Toepassing van computertechnieken op de analyse van natuurlijke taal
Praktisch: machine leert natuurlijke taal te begrijpen, manipuleren, creëren…
o Tekst en spraak
o Belangrijk: begrip van context en betekenis!
Bv. ChatGPT
Text mining
Tak van computertaalkunde en informatica
Het “mijnen” naar waardevolle info in tekst
A.d.h.v. IT-technieken
Typisch toegepast op grote hoeveelheden tekst (big data)
Voorbeeld: informatie-extractie uit tweets
Bv. Vaccinpraat (Clips, Uantwerpen)
NLP en tekst mining een combinatie
AI in bedrijfscommunicatie
Algemeen doel = Bedrijfscommunicatie efficiënter maken en verbeteren
3
, Functies
1/ Tools voor teamcommunicatie
Wat?
o AI-software die assisteert bij teamcommunicatie (bv. vergaderingen)
Doel?
o Communicatie binnen teams versterken
Hoe?
o Bv. meeluisteren naar meetings en informatie aandragen
o Bv. meetingopnames analyseren en communicatieproblemen vaststellen
o Bv. meetingplatformen multimodaler maken
(gebaren registreren zoals applaus, opgestoken duim…)
Concrete implementaties:
o Microsoft Teams & Zoom
2/Schrijfhulp
= “augmented writing”
Wat?
o AI-ondersteunde assistentie bij schrijven van teksten
Hoe?
o Correcties
Spelling, grammatica…
o Aanbevelingen
Tekst aanvullen (autocomplete/autofill)
o Tekstgeneratie
Nieuwe tekst creëren
Concrete implementaties:
o Grammarly
= schrijfhulp
o Textio
= genereren van vacatures, meer diverse bedrijfscommunicatie
o (Chat)GPT
= model voor tekstgeneratie, bv. nieuwsartikels, maar ook poëzie…
3/Spreekhulp
Wat?
o AI-ondersteunde assistentie voor verbeteren mondelinge communicatie
Hoe?
o Tools voor communicatietraining en -evaluatie
Feedback over spreekstijl: intonatie, tempo, oogcontact…
Concrete implicaties:
o PitchVantage
Feedback over spreekstijl, oogcontact,..
4/Informatie-extractie uit tekst
Wat?
o = informatie distilleren uit tekst
Soorten informatie?
4