DEEL 1: BASISBEGRIPPEN
H1 DE JAARREKENING IN DE ONDERNEMING
1 EEN INFORMATIEVERWERKEND SYSTEEM
- Onderscheid in boekhoudwerkzaamheden
o Registreren van financiële gevolgen
o Opslaan van informatie
o Opstellen van rapporten ten behoeve van het bedrijfsbeheer
- Boekhoudsysteem: systeem waarop registraties en rapporteringen gebeuren
- Eigen instrumentarium: rekeningen, dagboeken en balansen
- Jaarrekening: belangrijkste rapport
o Informatiebron voor bedrijfsbestuur
o Als informatiebron voor belanghebbende partijen (stakeholders)
▪ Aandeelhouders
▪ Leveranciers
▪ Klanten
▪ Potentiële investeerders
▪ Concurrenten
2 BOEKHOUDWETGEVING
2.1 BELGISCH BOEKHOUDRECHT
- Verplichting tot opstellen en neerleggen van jaarrekeningen vindt oorsprong en wetten
en uitvoeringsbesluiten
- Vinden oorsprong in Europese regels
2.2 WIE MOET EEN BOEKHOUDING VOEREN?
- Ondernemingen
o Natuurlijke personen die zelfstandig een beroepsactiviteit uitoefenen
▪ Mogen enkelvoudige boekhouding als omzet < 500 000€
o Vennootschappen
▪ Naamloze vennootschap (NV)
▪ Besloten vennootschap (BV)
▪ Vennootschap onder firma (VOF)
• Enkelvoudig als omzet < 500 000€
▪ Commanditaire vennootschap (CommV)
• Enkelvoudig als omzet < 500 000€
▪ Coöperatieve vennootschap (CV)
1
Sarah Lootens De jaarrekening in de onderneming
,2.3 BOEKHOUDSYSTEEM
2.3.1 VOLLEDIGE BOEKHOUDING
- Boekhoudwetgeving: onderneming moet boekhouding voeren
o Die aangepast is aan aard en omgeving van bedrijf
o Die volledig is (omvat alles)
o Door middel van stelsel van boeken en rekeningen
o Met inachtneming van gebruikelijke regels van dubbel boekhouden
2.3.2 VEREENVOUDIGDE BOEKHOUDING
- Hoeven enkel financieel dagboek en aan-en verkoopboek bij te houden
- Inventaris opstellen
- Als omzet < 500 000€
2.4 INDELING VAN DE VENNOOTSCHAPPEN VOLGENS GROOTTECRITERIA
Classificaties
2.4.1 VENNOOTSCHAPPEN DIE EEN VEREENVOUDIGDE BOEKHOUDING MOGEN
VOEREN
- Zeer kleine ondernemingen
o VOF
o CommV
o Natuurlijke personen die zelfstandig een beroepsactiviteit uitvoeren
- Omzet < 500 000€
o Omzet = verkopen
o Winst = omzet – kosten
2.4.2 VENNOOTSCHAPPEN DIE EEN VOLLEDIGE BOEKHOUDING MOETEN VOEREN
- Het model van jaarrekening is afhankelijk van omvang & vennootschapsvorm
3 DE JAARREKENING
= eindverslag bij einde van het boekjaar
- Informatiebron voor stakeholders & verstrekkers van leningen & overheid & andere be-
langhebbenden
- Structuur
o Balans: geeft weer uit welke bouwstenen of vermogenselementen een onderne-
ming bestaat
o Resultatenrekening: analyseert eindresultaat van een boekjaar → winst (verlies)
o Toelichting: verklaart verder bepaalde aspecten van balans en resultatenreke-
ning
2
Sarah Lootens De jaarrekening in de onderneming
,4 ENKELE BOEKHOUDPRINCIPES
4.1 PRINCIPE VAN DE PERIODICITEIT: HET BEGRIP ‘BOEKJAAR’
- Loopt over 12 maanden
- Niet noodzakelijk zoals een burgerlijk jaar
- Voor startende ondernemingen kan eerste boekjaar langer of korter zijn dan 12 maanden
4.2 PRINCIPE VAN DE VERANTWOORDINGSSTUKKEN
- Registreren/ boeken van verrichtingen
- Verrichting = elke gebeurtenis die een wijziging meebrengt aan een bestanddeel van het
vermogen
o Een handeling of gebeurtenis die een financieel aspect vertoont
o Elke boeking geschiedt aan de hand van een gedagtekend verantwoordingsstuk
waarnaar zij verwijst
4.2.1 INTERNE EN EXTERNE VERANTWOORDINGESSTUKKEN
- Extern verantwoordingsstuk: een geschrift dat bewijskracht heeft tegenover derden en
een boeking staaft; primeert boven intern
o Facturen
o Creditnota
o Bankrekening uittreksels
- Intern verantwoordingsstuk: documenten die worden opgesteld door een bevoegd intern
personeelslid
o Detail van loonkosten → loonstaat
o Jaarlijkse boekingen van afschrijvingen
4.2.2 VERWIJZING EN RAADPLEGING
- Commissie Boekhoudkundige Normen (CBN)
- Verantwoordingsstukken moeten methodisch genummerd en geklasseerd worden
- Bij elke boeking verwijzing naar soort en nummer van verantwoordingsstuk
4.3 PRINCIPE VAN DE BOEKHOUDKUNDIGE ENTITEIT
- Boekhouding moet worden gevoerd alsof onderneming een zelfstandige entiteit is
- Als er een schuld is, is dat voor het bedrijf en niet voor de eigenaar zelf (meestal)
4.4 PRINCIPE VAN HET GETROUWE BEELD
- Is een overheersend principe
- Op einde boekjaar: jaarrekening dat getrouw beeld geeft van vermogen, financiële posi-
tie en resultaat → jaarrekening geeft waarheidsgetrouw beeld
- Elektronische boekhouding moet bewaard en toegankelijk blijven voor 7 jaar
3
Sarah Lootens De jaarrekening in de onderneming
, 5 ANDERE ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN VOOR BEDRIJVEN
- Buiten EU → douanedocumenten en eventuele vergunningen
- Producten moeten voldoen aan regels van land van export/ import
- Fit for 55: tegen 2030 broeikasgassen met 55% verminderen
o CBAM (carbon border adjustment mechanism) → uitstoot CO2 verminderen &
eerlijke concurrentie
o EU-emissiehandelssystemen (EU-ETS)
6 ANDERE ADMINISTRATIEVE VERPLICHTINGEN VOOR BEDRIJVEN
- CSRD (corporate sustainablity reporting directive)
4
Sarah Lootens De jaarrekening in de onderneming