2024-2025
SAMENVATTING
KWALITEITSBEHEERSING
PROF: MATUSCHKE JANNIK
MERI DELBROEK
,Inhoudsopgave
Inhoudsopgave..........................................................................................................................................1
Hoofdstuk 1: introductie ............................................................................................................................ 3
Definities van kwaliteit ........................................................................................................................... 3
Een korte geschiedenis van de kwaliteit ..................................................................................................4
Kost van kwaliteit en van gebrek ervan ....................................................................................................6
Hoofdstuk 2: meetsystemen ...................................................................................................................... 9
Meetsystemen .......................................................................................................................................9
Accuratesse en precisie ....................................................................................................................... 10
Meetsysteemanalyse ........................................................................................................................... 11
Hoofdstuk 3: steekproefinspectie ............................................................................................................ 16
Steekproefmethoden ........................................................................................................................... 17
Systematische fouten en steekproeffouten ........................................................................................... 18
Steekproefplannen .............................................................................................................................. 19
De OC-curve........................................................................................................................................ 21
OC-curve – enkelvoudig steekproefplan ................................................................................................ 22
OC-curve - dubbel steekproefplan........................................................................................................ 24
Steekproefplannen voor variabelen ...................................................................................................... 26
Conclusie: steekproefinspectie ............................................................................................................ 27
Hoofdstuk 4: procesbeheersing I .............................................................................................................. 28
Procesbeheersing en procesgeschiktheid ............................................................................................. 30
Regelkaarten ....................................................................................................................................... 32
̄ x - R – regelkaarten ............................................................................................................................... 34
OC-curves van regelkaarten ................................................................................................................. 37
Interpretatie van ̄ x - R - regelkaarten ...................................................................................................... 38
Hoofdstuk 4: procesbeheersing II ............................................................................................................. 42
X – RM – regelkaarten............................................................................................................................. 45
EWMA – regelkaarten ........................................................................................................................... 47
Hoofdstuk 4: procesbeheersing III ............................................................................................................ 49
Regelkaarten toepassen ....................................................................................................................... 49
Regelkaarten toepassen: voorbereidende beslissingen ......................................................................... 49
Regelkaarten opstellen ........................................................................................................................ 51
Regelkaarten toepassen ....................................................................................................................... 52
Regelkaarten toepassen: voorbeeld ...................................................................................................... 53
Procesgeschiktheid.............................................................................................................................. 55
Hoofdstuk 4: procesbeheersing IV ............................................................................................................ 58
Regelkaarten voor attributen ................................................................................................................ 58
1
, Regelkaarten voor attributen (c-kaarten, u-kaarten)............................................................................... 59
Regelkaarten voor attributen: aandachtspunten .................................................................................... 62
Conclusie: procesbeheersing ............................................................................................................... 62
Hoofdstuk 5: kwaliteitsplanning I ............................................................................................................. 62
Quality function deployment (QDF) ...................................................................................................... 62
Tolerantieontwerp en natuurlijke tolerantielimieten ............................................................................... 66
Bedrijfszekerheid en veiligheid.............................................................................................................. 67
Bedrijfszekerheid en veiligheid – bedrijfszekerheid en falingsgraad ......................................................... 68
Bedrijfszekerheid en veiligheid – bedrijfszekerheid van systemen ........................................................... 70
Hoofdstuk 5: kwaliteitsplanning II ............................................................................................................ 71
Statische proefopzet en factorieel ontwerp ........................................................................................... 72
Significantie van effecten ..................................................................................................................... 75
Significantie van effecten (middels pooling van interactie-effecten) ....................................................... 78
Significantie van effecten (middels normal probability plot) ................................................................... 79
Fractioneel factorieel ontwerp .............................................................................................................. 81
Hoofdstuk 6: kwaliteitszorgsystemen ....................................................................................................... 84
Integrale kwaliteitszorg (IKZ) – total quality management (TQM) ............................................................. 84
Six Sigma ............................................................................................................................................. 86
Six Sigma – projecten ........................................................................................................................... 88
Six Sigma – DMAIC-stappen ................................................................................................................. 89
Reflectie ................................................................................................................................................. 91
Het terechtexperiment ......................................................................................................................... 91
Economische kijk op steekproefinspectie ............................................................................................. 92
Het experiment van de rode parels ....................................................................................................... 94
2
,Hoofdstuk 1: introductie
Definities van kwaliteit
Wat is kwaliteit?
Verschillende mensen kunnen verschillende ideeën hebben
van wat kwaliteit betekent.
Kwaliteit kan van verschillende perspectieven worden benaderd:
- Filosofisch (absolute waarde)
- Subjectief (waarneming)
- Technisch (specificaties)
- Economisch (kosten)
- …
Een eerste benadering: Juran
Kwaliteit is geschiktheid voor gebruik
Kwaliteit van design
Kwaliteit van conformiteit
Kwaliteit van design
= door specificaties bepaald kwaliteitsniveau
- Vinden zich de door de klanten gewenste kwaliteitsmerken in de productspecificaties terug?
- Kwaliteitsniveau = intentionele keuze
Kwaliteit van conformiteit
= overeenstemming van geproduceerde eenheden met de specificaties
- Kwantitatief meetbaar (bv. % geproduceerde eenheden binnen specificatielimieten)
- Afhankelijk van specificaties en productieproces
- Niet direct gekoppeld aan klantenbehoeften of -ervaringen
Voorbeeld NMBS:
Stiptheid > 90%
- Trein is stipt = minder dan 6min vertraging op
einde van het traject
- “neutralisatie”: extern veroorzaakte
vertragingen worden genegeerd
3
,Kwaliteitsdimensies volgens Garvin
- Prestaties — kernfunctionaliteit van het product
- Features — bijkomende functionaliteiten -> vb.: airco i/e auto worst als vanzelfsprekend beschouwd
- Conformiteit — overeenstemming met specificaties
- Betrouwbaarheid — tijd totdat herstel nodig is
- Onderhoudbaarheid — complexiteit van herstel
- Duurzaamheid — tijd totdat het product moet worden verwijderd
- Esthetische waarde — bv. aanblik, haptiek , klank
- Ervaren kwaliteit — indruk op de klant
Een derde benadering: Feigenbaum
Kwaliteit wordt bepaald door de klant, gebaseerd op haar/zijn feitelijke ervaring met het product of de
service, gemeten aan haar/zijn behoeften.
Klantenbehoeften:
- Verklaard of stil aangenomen
- Bewust of onbewust/gevoeld
- Technisch/operationeel of helemaal subjectief
- Bewegend doel in een competitief markt
Kwaliteit is een bewegend doel
Een korte geschiedenis van de kwaliteit
1450 BC: piramiden in Egypte
- Goed design
- Consistente procedures
- Precieze metingen
1000 BC: standaardisatie in de Zhou Dynastie
Overheid introduceert standaards voor wagens, katoen, zijde …
“Wagens die niet aan de standaards voldoen zijn niet toegestaan op de markt.”
4
,Middeleeuwen: ambachten in Europa
Ambachtslieden = producent + inspecteur
Opleiding: van gezel naar meester
Informele kwaliteitszorg: reputatie + direct contact
1800: uitwisselbare onderdelen
- Bestelling van 10.000 musketten door VS - overheid
- Gemaakt van gestandaardiseerde uitwisselbare onderdelen
- Kwaliteitscontrole cruciaal voor montage
1900: industrialisatie & inspectie
- Nieuwe bestuurlijke aanpak: Separate functies voor planning, productie, inspectie
- 100% inspectie van afgewerkte producten
- Defecten worden verholpen tijdens inspectie
1920: kwaliteitsbeheersing als technisch vakgebied
- Steekproefmethoden in plaats van 100% inspectie
- Systematische toepassing van kansrekening en statistiek
1950: statistische procesbeheersing
- Preventie tijdens productie in plaats van inspectie van het eindproduct
- Focus op het productieproces
- Doel: reductie van variatie
1960: kwaliteitsrevolutie in Japan
- Kwaliteitsgoeroes: Deming , Shingo , Ishikawa , Taguchi , …
- Quality control circles
- Poka - yoke , Kaizen , Gemba , Muda
5
,1980: integrale kwaliteitsbeheersing (total quality management)
- Kwaliteit als managementdiscipline
- Focus op de klant
- Permanente verbetering
1990: Six Sigma
Kost van kwaliteit en van gebrek ervan
Kosten van kwaliteit
Voorbeeld: twee bedrijven, allebei streven naar meer rendabiliteit
Bedrijf A
Aanpak: reductie van kosten/ overhead
- Kwaliteitsaudits schrappen
- Huidige leveranciers door meest goedkope vervangen
- Budget R&D beperken
- Personeelsbezetting Klantenservice reduceren
Bedrijf B
Aanpak: investeren in kwaliteit => minder kosten voor …
- vertraagde leveringen
- foutieve rekeningen
- afval & herwerken
- garantie & herstel
6
,Kosten van kwaliteit
Produceren van kwaliteit vereist investeringen
Maar: Gebrek aan kwaliteit veroorzaakt ook kosten
Total Quality Cost (TQC):
TQC = kosten (produceren van kwaliteit) + kosten (gebrek aan kwaliteit)
conformiteitskosten Niet- conformiteitskosten
TQC in detail
TQC in detail
Preventiekosten = uitgaven voor het voorkomen Evaluatiekosten = uitgaven voor evaluatie van
van defecten producten (mbt specificaties)
Prevention cost – “cost for getting it right the first time” Appraisal cost – “cost for checking that it is right”
- Kwaliteitsplanning - Inspecties
- Opleidingen - Kwaliteitsaudits
- Procesbeheersing - Onderhoud van inspectie instrumenten
- Kwaliteitsinformatiesystemen - …
- Verbeteringsprojecten
- …
TQC in detail
Kosten van interne defecten = uitgaven voor Kosten van externe defecten = uitgaven voor
defecte producten, vastgesteld binnen defecte producten die de klant bereiken
productieplant External failure cost = “cost for getting it wrong, and not
Internal failure cost – “ cost for getting it wrong” noticing”
- Afval - Klachtenklachten
- Herstel - Retours
- Bijkomende inspecties - Reparaties en service
- Vertragingen - Garantiekosten
- Downgrading - Reputatieschade
- … - …
7
,Optimalisatie van TQC
Wat is het optimale kwaliteitsniveau?
(optimal quality level = OQL)
Controverse: OQL < 100% - kan dat?
- William Deming : “continue verbetering”
ga naar 0% defecten, koste wat kost
o Indirecte kosten van kwaliteitsgebrek zijn extreem hoog en meestal onderschat (bv. verlies
markaandeel)
- Philip Crosby : “kwaliteit is gratis”
o Kosten voor preventie/ evaluatie meestal overschat, en gecompenseerd door stijgend
marktaandeel/ hogere prijs etc.
Hebben ze gelijk?
Voorbeeld: Boeing 737 MAX
- Kostenbesparing door uitbesteding, inkorten van veiligheidsprocedures
- Crashes in 2018 en 2019
o 346 slachtoffers
o Volledige vloot (~400 toestellen) aan de grond gehouden van maart 2019 tot november 2020
o 2,5 miljard USD boete en schadevergoeding
- Januari 2024: Panel rukt los op 5km hoogte
o 171 toestellen aan de grond gehouden
OQL < 100% <-> Ga naar 0 defecten
Het optimale kwaliteitsniveau hangt van de bedrijfscontext af en kan met de tijd veranderen.
Aandachtspunten:
- Hoe kritiek zijn kwaliteitsgebreken? Kunnen mensen schade oplopen?
o Bv. producent remsysteem van auto < - > producent potloden
- Staat je merk bekend om hoge kwaliteit? Of om betaalbare producten?
- Hoe sterk is de competitie?
8
, Conclusie
- Kwaliteit heeft vele facetten en een lange geschiedenis.
- Design / Conformiteit
- TQC = kosten(produceren van kwaliteit) + kosten(gebrek aan kwaliteit)
Hoofdstuk 2: meetsystemen
Meetsystemen
Hoe betrouwbaar is je meetsysteem?
Voorbeeld: Inspectie van staaldraden
Specificatielimieten voor de dikte: [0,94cm, 1,06cm]
Voordat we conclusies uit deze gegevens trekken …
Hoe kunnen we weten dat deze metingen (ongeveer) correct zijn?
Metrologie
= studie van meting
Dat houdt in:
- Operatoren van meetsystemen
- Meetapparatuur
- Meetmethoden en -procedures
Metingen zijn een cruciaal onderdeel van elk kwaliteitssysteem (en in het dagelijkse leven).
Meetschalen
Nominale schalen
Naam of categorie (niet-dimensionaal)
Bijv. rijksregisternummer, soort fruit
Ordinale schalen
Rangschikking (geen gedefinieerde afstanden tussen verschillende rangen)
Bijv. sterrenbeoordelingen
Intervalschalen
Numerieke waarden, verschillende vergelijkbaar
(maar verhouding heeft geen betekenis)
Bijv. temperatuur op Celsiusschaal
Ratioschalen
Numerieke waarden, verschil en verhouding hebben betekenis
Bijv. massa, lengte, duur
9
SAMENVATTING
KWALITEITSBEHEERSING
PROF: MATUSCHKE JANNIK
MERI DELBROEK
,Inhoudsopgave
Inhoudsopgave..........................................................................................................................................1
Hoofdstuk 1: introductie ............................................................................................................................ 3
Definities van kwaliteit ........................................................................................................................... 3
Een korte geschiedenis van de kwaliteit ..................................................................................................4
Kost van kwaliteit en van gebrek ervan ....................................................................................................6
Hoofdstuk 2: meetsystemen ...................................................................................................................... 9
Meetsystemen .......................................................................................................................................9
Accuratesse en precisie ....................................................................................................................... 10
Meetsysteemanalyse ........................................................................................................................... 11
Hoofdstuk 3: steekproefinspectie ............................................................................................................ 16
Steekproefmethoden ........................................................................................................................... 17
Systematische fouten en steekproeffouten ........................................................................................... 18
Steekproefplannen .............................................................................................................................. 19
De OC-curve........................................................................................................................................ 21
OC-curve – enkelvoudig steekproefplan ................................................................................................ 22
OC-curve - dubbel steekproefplan........................................................................................................ 24
Steekproefplannen voor variabelen ...................................................................................................... 26
Conclusie: steekproefinspectie ............................................................................................................ 27
Hoofdstuk 4: procesbeheersing I .............................................................................................................. 28
Procesbeheersing en procesgeschiktheid ............................................................................................. 30
Regelkaarten ....................................................................................................................................... 32
̄ x - R – regelkaarten ............................................................................................................................... 34
OC-curves van regelkaarten ................................................................................................................. 37
Interpretatie van ̄ x - R - regelkaarten ...................................................................................................... 38
Hoofdstuk 4: procesbeheersing II ............................................................................................................. 42
X – RM – regelkaarten............................................................................................................................. 45
EWMA – regelkaarten ........................................................................................................................... 47
Hoofdstuk 4: procesbeheersing III ............................................................................................................ 49
Regelkaarten toepassen ....................................................................................................................... 49
Regelkaarten toepassen: voorbereidende beslissingen ......................................................................... 49
Regelkaarten opstellen ........................................................................................................................ 51
Regelkaarten toepassen ....................................................................................................................... 52
Regelkaarten toepassen: voorbeeld ...................................................................................................... 53
Procesgeschiktheid.............................................................................................................................. 55
Hoofdstuk 4: procesbeheersing IV ............................................................................................................ 58
Regelkaarten voor attributen ................................................................................................................ 58
1
, Regelkaarten voor attributen (c-kaarten, u-kaarten)............................................................................... 59
Regelkaarten voor attributen: aandachtspunten .................................................................................... 62
Conclusie: procesbeheersing ............................................................................................................... 62
Hoofdstuk 5: kwaliteitsplanning I ............................................................................................................. 62
Quality function deployment (QDF) ...................................................................................................... 62
Tolerantieontwerp en natuurlijke tolerantielimieten ............................................................................... 66
Bedrijfszekerheid en veiligheid.............................................................................................................. 67
Bedrijfszekerheid en veiligheid – bedrijfszekerheid en falingsgraad ......................................................... 68
Bedrijfszekerheid en veiligheid – bedrijfszekerheid van systemen ........................................................... 70
Hoofdstuk 5: kwaliteitsplanning II ............................................................................................................ 71
Statische proefopzet en factorieel ontwerp ........................................................................................... 72
Significantie van effecten ..................................................................................................................... 75
Significantie van effecten (middels pooling van interactie-effecten) ....................................................... 78
Significantie van effecten (middels normal probability plot) ................................................................... 79
Fractioneel factorieel ontwerp .............................................................................................................. 81
Hoofdstuk 6: kwaliteitszorgsystemen ....................................................................................................... 84
Integrale kwaliteitszorg (IKZ) – total quality management (TQM) ............................................................. 84
Six Sigma ............................................................................................................................................. 86
Six Sigma – projecten ........................................................................................................................... 88
Six Sigma – DMAIC-stappen ................................................................................................................. 89
Reflectie ................................................................................................................................................. 91
Het terechtexperiment ......................................................................................................................... 91
Economische kijk op steekproefinspectie ............................................................................................. 92
Het experiment van de rode parels ....................................................................................................... 94
2
,Hoofdstuk 1: introductie
Definities van kwaliteit
Wat is kwaliteit?
Verschillende mensen kunnen verschillende ideeën hebben
van wat kwaliteit betekent.
Kwaliteit kan van verschillende perspectieven worden benaderd:
- Filosofisch (absolute waarde)
- Subjectief (waarneming)
- Technisch (specificaties)
- Economisch (kosten)
- …
Een eerste benadering: Juran
Kwaliteit is geschiktheid voor gebruik
Kwaliteit van design
Kwaliteit van conformiteit
Kwaliteit van design
= door specificaties bepaald kwaliteitsniveau
- Vinden zich de door de klanten gewenste kwaliteitsmerken in de productspecificaties terug?
- Kwaliteitsniveau = intentionele keuze
Kwaliteit van conformiteit
= overeenstemming van geproduceerde eenheden met de specificaties
- Kwantitatief meetbaar (bv. % geproduceerde eenheden binnen specificatielimieten)
- Afhankelijk van specificaties en productieproces
- Niet direct gekoppeld aan klantenbehoeften of -ervaringen
Voorbeeld NMBS:
Stiptheid > 90%
- Trein is stipt = minder dan 6min vertraging op
einde van het traject
- “neutralisatie”: extern veroorzaakte
vertragingen worden genegeerd
3
,Kwaliteitsdimensies volgens Garvin
- Prestaties — kernfunctionaliteit van het product
- Features — bijkomende functionaliteiten -> vb.: airco i/e auto worst als vanzelfsprekend beschouwd
- Conformiteit — overeenstemming met specificaties
- Betrouwbaarheid — tijd totdat herstel nodig is
- Onderhoudbaarheid — complexiteit van herstel
- Duurzaamheid — tijd totdat het product moet worden verwijderd
- Esthetische waarde — bv. aanblik, haptiek , klank
- Ervaren kwaliteit — indruk op de klant
Een derde benadering: Feigenbaum
Kwaliteit wordt bepaald door de klant, gebaseerd op haar/zijn feitelijke ervaring met het product of de
service, gemeten aan haar/zijn behoeften.
Klantenbehoeften:
- Verklaard of stil aangenomen
- Bewust of onbewust/gevoeld
- Technisch/operationeel of helemaal subjectief
- Bewegend doel in een competitief markt
Kwaliteit is een bewegend doel
Een korte geschiedenis van de kwaliteit
1450 BC: piramiden in Egypte
- Goed design
- Consistente procedures
- Precieze metingen
1000 BC: standaardisatie in de Zhou Dynastie
Overheid introduceert standaards voor wagens, katoen, zijde …
“Wagens die niet aan de standaards voldoen zijn niet toegestaan op de markt.”
4
,Middeleeuwen: ambachten in Europa
Ambachtslieden = producent + inspecteur
Opleiding: van gezel naar meester
Informele kwaliteitszorg: reputatie + direct contact
1800: uitwisselbare onderdelen
- Bestelling van 10.000 musketten door VS - overheid
- Gemaakt van gestandaardiseerde uitwisselbare onderdelen
- Kwaliteitscontrole cruciaal voor montage
1900: industrialisatie & inspectie
- Nieuwe bestuurlijke aanpak: Separate functies voor planning, productie, inspectie
- 100% inspectie van afgewerkte producten
- Defecten worden verholpen tijdens inspectie
1920: kwaliteitsbeheersing als technisch vakgebied
- Steekproefmethoden in plaats van 100% inspectie
- Systematische toepassing van kansrekening en statistiek
1950: statistische procesbeheersing
- Preventie tijdens productie in plaats van inspectie van het eindproduct
- Focus op het productieproces
- Doel: reductie van variatie
1960: kwaliteitsrevolutie in Japan
- Kwaliteitsgoeroes: Deming , Shingo , Ishikawa , Taguchi , …
- Quality control circles
- Poka - yoke , Kaizen , Gemba , Muda
5
,1980: integrale kwaliteitsbeheersing (total quality management)
- Kwaliteit als managementdiscipline
- Focus op de klant
- Permanente verbetering
1990: Six Sigma
Kost van kwaliteit en van gebrek ervan
Kosten van kwaliteit
Voorbeeld: twee bedrijven, allebei streven naar meer rendabiliteit
Bedrijf A
Aanpak: reductie van kosten/ overhead
- Kwaliteitsaudits schrappen
- Huidige leveranciers door meest goedkope vervangen
- Budget R&D beperken
- Personeelsbezetting Klantenservice reduceren
Bedrijf B
Aanpak: investeren in kwaliteit => minder kosten voor …
- vertraagde leveringen
- foutieve rekeningen
- afval & herwerken
- garantie & herstel
6
,Kosten van kwaliteit
Produceren van kwaliteit vereist investeringen
Maar: Gebrek aan kwaliteit veroorzaakt ook kosten
Total Quality Cost (TQC):
TQC = kosten (produceren van kwaliteit) + kosten (gebrek aan kwaliteit)
conformiteitskosten Niet- conformiteitskosten
TQC in detail
TQC in detail
Preventiekosten = uitgaven voor het voorkomen Evaluatiekosten = uitgaven voor evaluatie van
van defecten producten (mbt specificaties)
Prevention cost – “cost for getting it right the first time” Appraisal cost – “cost for checking that it is right”
- Kwaliteitsplanning - Inspecties
- Opleidingen - Kwaliteitsaudits
- Procesbeheersing - Onderhoud van inspectie instrumenten
- Kwaliteitsinformatiesystemen - …
- Verbeteringsprojecten
- …
TQC in detail
Kosten van interne defecten = uitgaven voor Kosten van externe defecten = uitgaven voor
defecte producten, vastgesteld binnen defecte producten die de klant bereiken
productieplant External failure cost = “cost for getting it wrong, and not
Internal failure cost – “ cost for getting it wrong” noticing”
- Afval - Klachtenklachten
- Herstel - Retours
- Bijkomende inspecties - Reparaties en service
- Vertragingen - Garantiekosten
- Downgrading - Reputatieschade
- … - …
7
,Optimalisatie van TQC
Wat is het optimale kwaliteitsniveau?
(optimal quality level = OQL)
Controverse: OQL < 100% - kan dat?
- William Deming : “continue verbetering”
ga naar 0% defecten, koste wat kost
o Indirecte kosten van kwaliteitsgebrek zijn extreem hoog en meestal onderschat (bv. verlies
markaandeel)
- Philip Crosby : “kwaliteit is gratis”
o Kosten voor preventie/ evaluatie meestal overschat, en gecompenseerd door stijgend
marktaandeel/ hogere prijs etc.
Hebben ze gelijk?
Voorbeeld: Boeing 737 MAX
- Kostenbesparing door uitbesteding, inkorten van veiligheidsprocedures
- Crashes in 2018 en 2019
o 346 slachtoffers
o Volledige vloot (~400 toestellen) aan de grond gehouden van maart 2019 tot november 2020
o 2,5 miljard USD boete en schadevergoeding
- Januari 2024: Panel rukt los op 5km hoogte
o 171 toestellen aan de grond gehouden
OQL < 100% <-> Ga naar 0 defecten
Het optimale kwaliteitsniveau hangt van de bedrijfscontext af en kan met de tijd veranderen.
Aandachtspunten:
- Hoe kritiek zijn kwaliteitsgebreken? Kunnen mensen schade oplopen?
o Bv. producent remsysteem van auto < - > producent potloden
- Staat je merk bekend om hoge kwaliteit? Of om betaalbare producten?
- Hoe sterk is de competitie?
8
, Conclusie
- Kwaliteit heeft vele facetten en een lange geschiedenis.
- Design / Conformiteit
- TQC = kosten(produceren van kwaliteit) + kosten(gebrek aan kwaliteit)
Hoofdstuk 2: meetsystemen
Meetsystemen
Hoe betrouwbaar is je meetsysteem?
Voorbeeld: Inspectie van staaldraden
Specificatielimieten voor de dikte: [0,94cm, 1,06cm]
Voordat we conclusies uit deze gegevens trekken …
Hoe kunnen we weten dat deze metingen (ongeveer) correct zijn?
Metrologie
= studie van meting
Dat houdt in:
- Operatoren van meetsystemen
- Meetapparatuur
- Meetmethoden en -procedures
Metingen zijn een cruciaal onderdeel van elk kwaliteitssysteem (en in het dagelijkse leven).
Meetschalen
Nominale schalen
Naam of categorie (niet-dimensionaal)
Bijv. rijksregisternummer, soort fruit
Ordinale schalen
Rangschikking (geen gedefinieerde afstanden tussen verschillende rangen)
Bijv. sterrenbeoordelingen
Intervalschalen
Numerieke waarden, verschillende vergelijkbaar
(maar verhouding heeft geen betekenis)
Bijv. temperatuur op Celsiusschaal
Ratioschalen
Numerieke waarden, verschil en verhouding hebben betekenis
Bijv. massa, lengte, duur
9
