ECONOMISCH EN FINANCIEEL
RECHT
Inhoudsopgave
inleiding........................................................................................................ 4
belang en impact............................................................................................................. 5
wat is…? (kernpunten).................................................................................................... 5
historische evolutie en invloeden....................................................................................7
casestudy (voorbeelden van wetgeving in de praktijk)....................................................8
uitdagingen, toekomstige trends.....................................................................................8
conclusie, belangrijke inzichten.......................................................................................9
vragen multiple choice.................................................................................................... 9
economisch recht...........................................................................................9
algemeen – begrippen en rechtsbronnen........................................................................9
wisselwerking WER & BW........................................................................................... 10
conclusie.................................................................................................................... 11
algemene beginselen van economisch recht.................................................................11
begrip ‘onderneming’................................................................................................. 11
vrijheid van ondernemen............................................................................................ 13
toegang tot de ondernemingsactiviteit..........................................................................14
toegang tot de ondernemingsactiviteit.......................................................................14
juridische bevoegdheid.....................................................................................14
verplichte formaliteiten.....................................................................................14
algemene verplichtingen van de onderneming...........................................................18
geschillen & bewijsrecht (boek 8 BW).........................................................................21
boekhouding..................................................................................................... 22
factuur.............................................................................................................. 23
inhoud............................................................................................................... 23
bewijskracht...................................................................................................... 23
hoe protesteren?............................................................................................... 24
handelstussenpersonen en distributiecontracten..........................................................24
belang – relevantie..................................................................................................... 25
soorten HANDELSTUSSENPERSONEN/ distributiecontracten.......................................26
wettelijk kader.................................................................................................. 26
makelaar........................................................................................................... 26
handelsagent.................................................................................................... 27
commissionair................................................................................................... 27
distributeur/consessiehouder)...........................................................................28
franchise(nemer)............................................................................................... 29
1
, precontractuele informatieplicht bij commerciële samenwerkingsovereenkomsten...31
belgisch mededingingsrecht.......................................................................................... 32
algemeen & materieelrechtelijke bepalingen.............................................................32
Wat is mededinging?......................................................................................... 32
wanneer is mededinging in gevaar?..................................................................32
algemeen.......................................................................................................... 32
materieelrechtelijke bepalingen........................................................................32
organen en procedure................................................................................................ 36
oefeningen (vul in)..................................................................................................... 46
bescherming van intellectuele eigendom en bedrijfsgeheimen.....................................47
Overzicht.................................................................................................................... 47
Begrip......................................................................................................................... 47
Kenmerken................................................................................................................. 47
Intellectuele rechten..................................................................................................... 48
inleiding...................................................................................................................... 48
auteursrecht............................................................................................................... 49
auteursrecht sensu stricto.................................................................................49
computerprogramma’s......................................................................................51
databanken....................................................................................................... 52
vragen............................................................................................................... 53
merkenrecht............................................................................................................... 53
wettelijke basis................................................................................................. 54
begrip................................................................................................................ 54
beschermingsvoorwaarden...............................................................................55
rechten.............................................................................................................. 56
beschermingsduur............................................................................................ 57
octrooirecht................................................................................................................ 58
wettelijke basis................................................................................................. 58
begrip................................................................................................................ 58
geldigheidsvereisten......................................................................................... 58
titularis van het octrooirecht.............................................................................59
rechten.............................................................................................................. 59
plichten............................................................................................................. 60
geldigheidsduur van de bescherming...............................................................60
aandachtspunten bij octrooirpoces...................................................................60
voorbeelden...................................................................................................... 60
strategische keuze............................................................................................ 60
bedrijfsgeheimen........................................................................................................ 61
wettelijke basis................................................................................................. 61
begrip................................................................................................................ 61
voorwaarden..................................................................................................... 61
handhaving....................................................................................................... 61
voorbeelden...................................................................................................... 62
domeinnamen............................................................................................................ 62
wettelijke basis................................................................................................. 62
begrip................................................................................................................ 62
procedure.......................................................................................................... 62
duurtijd............................................................................................................. 62
rechten.............................................................................................................. 62
handhaving....................................................................................................... 63
2
, prijsreglementering....................................................................................................... 64
belang........................................................................................................................ 64
algemeen................................................................................................................... 64
regels boek v WER...................................................................................................... 65
toepassingsgebied............................................................................................ 65
uitgangspunt..................................................................................................... 65
prijzenobservatorium........................................................................................65
Dringende marktmaatregelen...........................................................................66
Voorlopige interventie.......................................................................................66
programmaovereenkomsten.............................................................................66
prijzenwet 1945.......................................................................................................... 67
maximumprijzen en winstregulering.................................................................67
prijsverhogingsaanvragen.................................................................................67
samenvattend............................................................................................................ 67
veiligheid van producten en diensten............................................................................67
belang........................................................................................................................ 67
wettelijk kader............................................................................................................ 68
EU regelgeving.................................................................................................. 68
Belgische regelgeving.......................................................................................68
regels boek IX WER – veiligheid van producten en diensten.......................................68
wettelijk kader.................................................................................................. 68
toepassingsgebied............................................................................................ 68
uitgangspunt..................................................................................................... 70
normen? – verplicht?......................................................................................... 71
beschermingsmaatregelen................................................................................72
verplichtingen producent..................................................................................72
verplichtingen distributeur................................................................................73
verordening (EU) 2023/988 inzake algemene productveiligheid (‘GPSR’)...................73
achtergrond...................................................................................................... 73
toepassingsgebied............................................................................................ 74
uitgangspunt..................................................................................................... 74
kernverplichtingen per marktdeelnemer...........................................................74
veprlicht aanspreekpunt binnen EU..................................................................74
toezicht en handhaving.............................................................................................. 76
harmonisatie vanuit EU.....................................................................................76
toezicht en handhaving in België......................................................................76
financieel recht............................................................................................ 76
betalingsdiensten.......................................................................................................... 77
inleiding...................................................................................................................... 77
eengemaakte europese betaalruimte.........................................................................78
payment services directe I................................................................................79
payment directive II.......................................................................................... 80
verordening over grensoverschrijdende betalingen..........................................80
BETALINGSDIENSTEN/ WER........................................................................................81
definities..................................................................................................................... 81
principes en toepassingsgebied..................................................................................82
vergelijkbaarheid van de vergoedingen......................................................................83
informatieverplichtingen............................................................................................ 83
rechten en plichten i.k.v. het aanbieden en gebruik van betalingsdiensten...............86
algemene regels................................................................................................ 86
3
, toestaan van betalingstransacties.....................................................................86
uitvoeren van betalingstransacties...................................................................88
incidenten en geschillenbeslechting...........................................................................89
basisbankdienst.......................................................................................................... 89
overstapdienst betaalrekeningen...............................................................................90
ECONOMISCH EN FINANCIEEL RECHT: OEFENSESSIE.......................................90
!Er zal op chamilo komen wat er allemaal mag afgedrukt worden, er is extra wetgeving.
Die mag alleen gebruikt worden als dit gebundeld is in een ring of snelhechtmap. Alleen
nietjes is niet voldoende. Hierop zal gecontroleerd worden tijdens het examen.
INLEIDING
4
RECHT
Inhoudsopgave
inleiding........................................................................................................ 4
belang en impact............................................................................................................. 5
wat is…? (kernpunten).................................................................................................... 5
historische evolutie en invloeden....................................................................................7
casestudy (voorbeelden van wetgeving in de praktijk)....................................................8
uitdagingen, toekomstige trends.....................................................................................8
conclusie, belangrijke inzichten.......................................................................................9
vragen multiple choice.................................................................................................... 9
economisch recht...........................................................................................9
algemeen – begrippen en rechtsbronnen........................................................................9
wisselwerking WER & BW........................................................................................... 10
conclusie.................................................................................................................... 11
algemene beginselen van economisch recht.................................................................11
begrip ‘onderneming’................................................................................................. 11
vrijheid van ondernemen............................................................................................ 13
toegang tot de ondernemingsactiviteit..........................................................................14
toegang tot de ondernemingsactiviteit.......................................................................14
juridische bevoegdheid.....................................................................................14
verplichte formaliteiten.....................................................................................14
algemene verplichtingen van de onderneming...........................................................18
geschillen & bewijsrecht (boek 8 BW).........................................................................21
boekhouding..................................................................................................... 22
factuur.............................................................................................................. 23
inhoud............................................................................................................... 23
bewijskracht...................................................................................................... 23
hoe protesteren?............................................................................................... 24
handelstussenpersonen en distributiecontracten..........................................................24
belang – relevantie..................................................................................................... 25
soorten HANDELSTUSSENPERSONEN/ distributiecontracten.......................................26
wettelijk kader.................................................................................................. 26
makelaar........................................................................................................... 26
handelsagent.................................................................................................... 27
commissionair................................................................................................... 27
distributeur/consessiehouder)...........................................................................28
franchise(nemer)............................................................................................... 29
1
, precontractuele informatieplicht bij commerciële samenwerkingsovereenkomsten...31
belgisch mededingingsrecht.......................................................................................... 32
algemeen & materieelrechtelijke bepalingen.............................................................32
Wat is mededinging?......................................................................................... 32
wanneer is mededinging in gevaar?..................................................................32
algemeen.......................................................................................................... 32
materieelrechtelijke bepalingen........................................................................32
organen en procedure................................................................................................ 36
oefeningen (vul in)..................................................................................................... 46
bescherming van intellectuele eigendom en bedrijfsgeheimen.....................................47
Overzicht.................................................................................................................... 47
Begrip......................................................................................................................... 47
Kenmerken................................................................................................................. 47
Intellectuele rechten..................................................................................................... 48
inleiding...................................................................................................................... 48
auteursrecht............................................................................................................... 49
auteursrecht sensu stricto.................................................................................49
computerprogramma’s......................................................................................51
databanken....................................................................................................... 52
vragen............................................................................................................... 53
merkenrecht............................................................................................................... 53
wettelijke basis................................................................................................. 54
begrip................................................................................................................ 54
beschermingsvoorwaarden...............................................................................55
rechten.............................................................................................................. 56
beschermingsduur............................................................................................ 57
octrooirecht................................................................................................................ 58
wettelijke basis................................................................................................. 58
begrip................................................................................................................ 58
geldigheidsvereisten......................................................................................... 58
titularis van het octrooirecht.............................................................................59
rechten.............................................................................................................. 59
plichten............................................................................................................. 60
geldigheidsduur van de bescherming...............................................................60
aandachtspunten bij octrooirpoces...................................................................60
voorbeelden...................................................................................................... 60
strategische keuze............................................................................................ 60
bedrijfsgeheimen........................................................................................................ 61
wettelijke basis................................................................................................. 61
begrip................................................................................................................ 61
voorwaarden..................................................................................................... 61
handhaving....................................................................................................... 61
voorbeelden...................................................................................................... 62
domeinnamen............................................................................................................ 62
wettelijke basis................................................................................................. 62
begrip................................................................................................................ 62
procedure.......................................................................................................... 62
duurtijd............................................................................................................. 62
rechten.............................................................................................................. 62
handhaving....................................................................................................... 63
2
, prijsreglementering....................................................................................................... 64
belang........................................................................................................................ 64
algemeen................................................................................................................... 64
regels boek v WER...................................................................................................... 65
toepassingsgebied............................................................................................ 65
uitgangspunt..................................................................................................... 65
prijzenobservatorium........................................................................................65
Dringende marktmaatregelen...........................................................................66
Voorlopige interventie.......................................................................................66
programmaovereenkomsten.............................................................................66
prijzenwet 1945.......................................................................................................... 67
maximumprijzen en winstregulering.................................................................67
prijsverhogingsaanvragen.................................................................................67
samenvattend............................................................................................................ 67
veiligheid van producten en diensten............................................................................67
belang........................................................................................................................ 67
wettelijk kader............................................................................................................ 68
EU regelgeving.................................................................................................. 68
Belgische regelgeving.......................................................................................68
regels boek IX WER – veiligheid van producten en diensten.......................................68
wettelijk kader.................................................................................................. 68
toepassingsgebied............................................................................................ 68
uitgangspunt..................................................................................................... 70
normen? – verplicht?......................................................................................... 71
beschermingsmaatregelen................................................................................72
verplichtingen producent..................................................................................72
verplichtingen distributeur................................................................................73
verordening (EU) 2023/988 inzake algemene productveiligheid (‘GPSR’)...................73
achtergrond...................................................................................................... 73
toepassingsgebied............................................................................................ 74
uitgangspunt..................................................................................................... 74
kernverplichtingen per marktdeelnemer...........................................................74
veprlicht aanspreekpunt binnen EU..................................................................74
toezicht en handhaving.............................................................................................. 76
harmonisatie vanuit EU.....................................................................................76
toezicht en handhaving in België......................................................................76
financieel recht............................................................................................ 76
betalingsdiensten.......................................................................................................... 77
inleiding...................................................................................................................... 77
eengemaakte europese betaalruimte.........................................................................78
payment services directe I................................................................................79
payment directive II.......................................................................................... 80
verordening over grensoverschrijdende betalingen..........................................80
BETALINGSDIENSTEN/ WER........................................................................................81
definities..................................................................................................................... 81
principes en toepassingsgebied..................................................................................82
vergelijkbaarheid van de vergoedingen......................................................................83
informatieverplichtingen............................................................................................ 83
rechten en plichten i.k.v. het aanbieden en gebruik van betalingsdiensten...............86
algemene regels................................................................................................ 86
3
, toestaan van betalingstransacties.....................................................................86
uitvoeren van betalingstransacties...................................................................88
incidenten en geschillenbeslechting...........................................................................89
basisbankdienst.......................................................................................................... 89
overstapdienst betaalrekeningen...............................................................................90
ECONOMISCH EN FINANCIEEL RECHT: OEFENSESSIE.......................................90
!Er zal op chamilo komen wat er allemaal mag afgedrukt worden, er is extra wetgeving.
Die mag alleen gebruikt worden als dit gebundeld is in een ring of snelhechtmap. Alleen
nietjes is niet voldoende. Hierop zal gecontroleerd worden tijdens het examen.
INLEIDING
4