Indirecte belas.ngen
BTW
Bart Peeters
1
, 2
Situering: BTW
• Fiscaal recht - Indirecte belasting
=> belasting over transactie = gelijk voor alle vermogens
• Federale belasting
- deel afstaan aan Europa
(0,30% van geïnde btw tegen standaardtarief,
voor België ong. 700 miljoen EUR)
(=> zie ‘eigen middelen-besluit’ EU)
- nadenken bij invoering regionale, lokale belastingen,
BTW geheven over totaalprijs (incl. andere belastingen) !!
(Anders wordt indirect de federale kas gespijsd door een politieke beslissing,
waarvan de gevolgen aan het regionale/lokale niveau worden toegerekend)
🔍 Kenmerken van een indirecte belas2ng
Gaat om een heffing op transac2es, niet op personen
Bij een indirecte belas2ng wordt niet de persoon geviseerd, maar de handeling of
gebeurtenis die aanleiding gee? tot belas2ngheffing. Voorbeelden van zulke
handelingen zijn:
Een goed kopen (bv. een boek of kleding)
Een dienst ontvangen (bv. een reis boeken of een restaurantbezoek)
De belas2ng wordt geïnd door een tussenpersoon, meestal de verkoper, die de
belas2ng vervolgens doorstort aan de overheid. Jij als consument betaalt dus indirect.
Voorbeeld indirecte belas2ngen: BTW, invoerrechten, toeristentaks
De btw is formeel gezien een federale belas+ng. Dat betekent dat deze belas2ng niet
door de deelstaten (zoals Vlaanderen, Wallonië of Brussel) wordt geheven, maar op
het niveau van de federale staat België.
Toch kan men stellen dat btw meer dan alleen een federale belas2ng is. In de prak2jk
gaat het om een belas2ng die voortvloeit uit Europese regelgeving. De btw is namelijk
gebaseerd op een uitgebreide en complexe Europese richtlijn die bindende doelen
oplegt aan alle EU-lidstaten. Deze richtlijn specifieert tot in detail hoe het btw-
systeem er moet uitzien. Elk land, waaronder België, moet deze richtlijn omzeSen in
na2onaal recht — wat in België gebeurt via het Wetboek btw.
,Een richtlijn is een vorm van secundair Europees recht. In tegenstelling tot een
verordening, die rechtstreeks van toepassing is in de lidstaten, legt een richtlijn enkel
het te bereiken resultaat vast. De manier waarop dat resultaat wordt bereikt, mogen
de lidstaten zelf bepalen, zolang het maar juridisch correct wordt omgezet in
na2onaal recht.
Hoewel de btw wordt geïnd door de federale overheid, gaat er een deel van de
opbrengst automa2sch naar de Europese Unie. Momenteel moet België ongeveer
0,3% van alle btw-ontvangsten doorstorten aan Europa, wat in recente jaren
neerkomt op circa 700 miljoen euro. Die middelen behoren tot de zogenaamde
"eigen middelen van de EU". Dit is een reden te meer om de btw ook als een
Europese financieringsbron te beschouwen.
2
, 3
België loopt jaarlijks 11 miljard euro btw mis Uit: De Tijd, 24 mei 2023
De Belgische fiscus rateert jaarlijks een vijfde van de verschuldigde btw op producten en diensten, leert een studie
van het IMF. De cijfers zijn iets beter dan @jdens de coronajaren, maar blijven hoog in vergelijking met de
buurlanden.
Mochten alle Belgen op wat ze consumeren de verschuldigde btw betalen, dan zou de overheid jaarlijks over 11
miljard euro inkomsten extra beschikken. Ook zou het Belgische begro?ngstekort meteen dalen tot onder de grens
van 3 procent van het bruto binnenlands product. Dat leert een rapport dat het Interna?onaal MunConds
(IMF) maakte op vraag van de Belgische overheid. Jaarlijks rateert de fiscus in ons land meer dan een vijfde van de
verschuldigde btw.
De algemene redenen: goederen en diensten die 'in het zwart' worden geleverd, maar ook de slechte
administra?e van interna?onale handel, fiscale op?malisa?e en het faillissement van bedrijven met
openstaande btw-schulden.
Het gaat om een oud zeer. Na de start van de regering-De Croo groeide het aandeel gemiste btw zelfs
?jdelijk tot 30 procent van de ontvangsten. Het IMF wijt dat aan de ontwrichtende effecten van de
covidpandemie en -steun, wat leidde tot uitstel van betalingen en een 'casheffect'. In 2021 was dat
effect voorbij.
Opvallend: onze buurlanden slagen er beter in de consump?etaksen die ze heffen daadwerkelijk te innen,
leren Europese data, die wel van een minder brede defini?e van gemiste btw uitgaan dan het IMF. Dat
laatste schat het Belgische inkomstenverlies twee keer zo hoog in als de Europese Commissie.
Voorbeeld: toeristentaks en btw op lokale belas+ngen
Steden zoals Antwerpen heffen een toeristentaks bij hotelovernach2ngen. Wanneer
een toerist een hotel boekt, wordt er op de volledige prijs btw geheven — inclusief de
€6 toeristentaks die bovenop de kamerprijs komt. Deze taks wordt geïnd door de
stad, maar ook daarover wordt opnieuw btw geheven door de federale overheid.
Hierdoor s2jgt de totale kostprijs voor de consument, en profiteert de federale
overheid onrechtstreeks van lokale belas2ngheffing, zonder zelf een nieuwe belas2ng
in te voeren.
De btw wordt geheven op individuele transac2es, wat de controle ervan moeilijk
maakt. Daardoor is het rela2ef eenvoudig om de belas2ng te ontwijken, bijvoorbeeld
door geen factuur uit te reiken. Dit leidt tot het fenomeen van de "btw-gap": het
verschil tussen wat theore2sch aan btw had moeten worden geïnd en wat effec2ef
wordt geïnd. België, en Europa in het algemeen, kampt met een aanzienlijk btw-gap,
waardoor btw een fraudegevoelige en moeilijk afdwingbare belas2ng is.
3
BTW
Bart Peeters
1
, 2
Situering: BTW
• Fiscaal recht - Indirecte belasting
=> belasting over transactie = gelijk voor alle vermogens
• Federale belasting
- deel afstaan aan Europa
(0,30% van geïnde btw tegen standaardtarief,
voor België ong. 700 miljoen EUR)
(=> zie ‘eigen middelen-besluit’ EU)
- nadenken bij invoering regionale, lokale belastingen,
BTW geheven over totaalprijs (incl. andere belastingen) !!
(Anders wordt indirect de federale kas gespijsd door een politieke beslissing,
waarvan de gevolgen aan het regionale/lokale niveau worden toegerekend)
🔍 Kenmerken van een indirecte belas2ng
Gaat om een heffing op transac2es, niet op personen
Bij een indirecte belas2ng wordt niet de persoon geviseerd, maar de handeling of
gebeurtenis die aanleiding gee? tot belas2ngheffing. Voorbeelden van zulke
handelingen zijn:
Een goed kopen (bv. een boek of kleding)
Een dienst ontvangen (bv. een reis boeken of een restaurantbezoek)
De belas2ng wordt geïnd door een tussenpersoon, meestal de verkoper, die de
belas2ng vervolgens doorstort aan de overheid. Jij als consument betaalt dus indirect.
Voorbeeld indirecte belas2ngen: BTW, invoerrechten, toeristentaks
De btw is formeel gezien een federale belas+ng. Dat betekent dat deze belas2ng niet
door de deelstaten (zoals Vlaanderen, Wallonië of Brussel) wordt geheven, maar op
het niveau van de federale staat België.
Toch kan men stellen dat btw meer dan alleen een federale belas2ng is. In de prak2jk
gaat het om een belas2ng die voortvloeit uit Europese regelgeving. De btw is namelijk
gebaseerd op een uitgebreide en complexe Europese richtlijn die bindende doelen
oplegt aan alle EU-lidstaten. Deze richtlijn specifieert tot in detail hoe het btw-
systeem er moet uitzien. Elk land, waaronder België, moet deze richtlijn omzeSen in
na2onaal recht — wat in België gebeurt via het Wetboek btw.
,Een richtlijn is een vorm van secundair Europees recht. In tegenstelling tot een
verordening, die rechtstreeks van toepassing is in de lidstaten, legt een richtlijn enkel
het te bereiken resultaat vast. De manier waarop dat resultaat wordt bereikt, mogen
de lidstaten zelf bepalen, zolang het maar juridisch correct wordt omgezet in
na2onaal recht.
Hoewel de btw wordt geïnd door de federale overheid, gaat er een deel van de
opbrengst automa2sch naar de Europese Unie. Momenteel moet België ongeveer
0,3% van alle btw-ontvangsten doorstorten aan Europa, wat in recente jaren
neerkomt op circa 700 miljoen euro. Die middelen behoren tot de zogenaamde
"eigen middelen van de EU". Dit is een reden te meer om de btw ook als een
Europese financieringsbron te beschouwen.
2
, 3
België loopt jaarlijks 11 miljard euro btw mis Uit: De Tijd, 24 mei 2023
De Belgische fiscus rateert jaarlijks een vijfde van de verschuldigde btw op producten en diensten, leert een studie
van het IMF. De cijfers zijn iets beter dan @jdens de coronajaren, maar blijven hoog in vergelijking met de
buurlanden.
Mochten alle Belgen op wat ze consumeren de verschuldigde btw betalen, dan zou de overheid jaarlijks over 11
miljard euro inkomsten extra beschikken. Ook zou het Belgische begro?ngstekort meteen dalen tot onder de grens
van 3 procent van het bruto binnenlands product. Dat leert een rapport dat het Interna?onaal MunConds
(IMF) maakte op vraag van de Belgische overheid. Jaarlijks rateert de fiscus in ons land meer dan een vijfde van de
verschuldigde btw.
De algemene redenen: goederen en diensten die 'in het zwart' worden geleverd, maar ook de slechte
administra?e van interna?onale handel, fiscale op?malisa?e en het faillissement van bedrijven met
openstaande btw-schulden.
Het gaat om een oud zeer. Na de start van de regering-De Croo groeide het aandeel gemiste btw zelfs
?jdelijk tot 30 procent van de ontvangsten. Het IMF wijt dat aan de ontwrichtende effecten van de
covidpandemie en -steun, wat leidde tot uitstel van betalingen en een 'casheffect'. In 2021 was dat
effect voorbij.
Opvallend: onze buurlanden slagen er beter in de consump?etaksen die ze heffen daadwerkelijk te innen,
leren Europese data, die wel van een minder brede defini?e van gemiste btw uitgaan dan het IMF. Dat
laatste schat het Belgische inkomstenverlies twee keer zo hoog in als de Europese Commissie.
Voorbeeld: toeristentaks en btw op lokale belas+ngen
Steden zoals Antwerpen heffen een toeristentaks bij hotelovernach2ngen. Wanneer
een toerist een hotel boekt, wordt er op de volledige prijs btw geheven — inclusief de
€6 toeristentaks die bovenop de kamerprijs komt. Deze taks wordt geïnd door de
stad, maar ook daarover wordt opnieuw btw geheven door de federale overheid.
Hierdoor s2jgt de totale kostprijs voor de consument, en profiteert de federale
overheid onrechtstreeks van lokale belas2ngheffing, zonder zelf een nieuwe belas2ng
in te voeren.
De btw wordt geheven op individuele transac2es, wat de controle ervan moeilijk
maakt. Daardoor is het rela2ef eenvoudig om de belas2ng te ontwijken, bijvoorbeeld
door geen factuur uit te reiken. Dit leidt tot het fenomeen van de "btw-gap": het
verschil tussen wat theore2sch aan btw had moeten worden geïnd en wat effec2ef
wordt geïnd. België, en Europa in het algemeen, kampt met een aanzienlijk btw-gap,
waardoor btw een fraudegevoelige en moeilijk afdwingbare belas2ng is.
3
